Een katrol (ook wel blok of jijn genoemd, vooral in de zeevaart) is een werktuig waarin de trekrichting van een touw wordt veranderd.
Katrollen worden vaak in sets toegepast. Ze vormen dan een takel of blokkenstel, dat het mogelijk maakt een zware last met een beperkte kracht te verplaatsen.
Opbouw van een katrol
Een katrol bestaat uit een schijf, met een groef op de omtrek, waar het touw in ligt. De schijf draait om een as. De schijf is eventueel voorzien van een lager om de wrijving met de as te beperken. De uiteinden van de as zijn bevestigd in de blokwangen.
De blokwangen komen bij elkaar in een haak of oog, dat wordt bevestigd aan een vast punt of aan de hijslast. In een katrol kunnen meerdere schijven zijn verwerkt: samen op één as, of verdeeld over meerdere assen.
Men spreekt dan van een takelblok of meerschijfs blok. Het uiteinde van het touw (het hondsend) wordt doorgaans bevestigd aan een oog dat aan een van beide blokken is bevestigd. Dat oog heet een hondsvot.
Krachtsoverbrenging in een takel
Krachtsoverbrenging in een takel
Wanneer binnen één takel het touw over meerdere schijven heen en weer loopt, worden de benodigde krachten over meerdere stukken touw verdeeld. De kracht die nodig is om de last te hijsen wordt bepaald door het aantal keren dat het touw de hijslast met de katrol verbindt.
Dit wordt weer bepaald door het aantal schijven dat in het takel is verwerkt. In de tweede en derde afbeelding boven is de last twee maal verbonden via de katrol en is slechts de helft van de kracht nodig aan de touwuiteinden. In de vierde afbeelding is de last vier maal via de katrol verbonden en is slechts een kwart van de kracht nodig aan de touwuiteinden.
De rechterafbeelding geeft een voorbeeld met twee bevestigingen (benodigde kracht gehalveerd). Bij het binnenhalen van het touw moet er twee maal zoveel touw worden binnengehaald als de afstand dat de last wordt opgetild. Dit is ook te beredeneren als gevolg van de natuurkundige wet van behoud van arbeid. Als de last een afstand s omhoog wordt getild dan is de verrichte arbeid W = F · s.
Dezelfde arbeid moet verricht worden aan het uiteinde van het touw waar in dit geval de kracht ½F is. Als x de binnengehaalde touwlengte is dan F · s = ½F · x of x = 2 s. In het algemeen met nbevestigingen tussen de last en katrol geldt F · s = F/n · n s waar de verdeling van de kracht een gevolg is van de ophanging van de last en de vermenigvuldiging met de touwlengte een gevolg van behoud van arbeid.
Met elke extra schijf die in het takel is verwerkt neemt de wrijvingskracht toe. Om de wrijving klein te houden, werd vroeger pokhout gebruikt bij het vervaardigen van katrollen. Die houtsoort is "zelfsmerend", hard en duurzaam. In moderne katrollen worden hiervoor verschillende vormen van mechanische lagers ingezet.
In de zeilerij worden katrollen vaak "blokken" genoemd. Het gebruikte touw kan een lijn of val zijn.
De naam katrol is ontstaan in de 17e eeuw, na de uitvinding van de loopkat. Omdat het hijsblok aan de loopkat werd gehangen is de benaming kat-rolen uiteindelijk katrol ontstaan.[2] Voor deze tijd werd gesproken van een hijsrol, hijsblok of takelblok. Het werktuig werd hoofdzakelijk toegepast in de scheepvaart, waar we deze oude benamingen nog steeds tegenkomen.
In de volksmond werd de nieuwe benaming katrol al snel een begrip. De Egyptenaren hadden al een soort hijsblok, maar hier is weinig over opgetekend. Archimedes gebruikte een serie rollen om zware bouwwerken op te tillen of te verplaatsen.
Dit heeft geleid tot het makkelijker opzetten en bouwen van grote bouwwerken. Met het ontstaan van de thans bekende katrol werden veel toepassingen gevonden die een groeiende welvaart gestalte gaven, wat we dan ook terugzien in het toenmalige Griekse en erna Romeinse rijk. Hierna vinden we de katrol terug in verschillende wapens en heeft Europa er een heel handig stuk gereedschap aan.
In de middeleeuwen werden bij oorlogen vaak katrollen gebruikt. Bijvoorbeeld om een kruisboog of katapult te spannen. In andere culturen zien we niet zoveel over de ontwikkeling van de katrol. We kunnen dit ook staven aan het feit dat er in veel latere periode pas groot en hoog gebouwd gaat worden.
Dit laat zien dat de katrol voor de westerse beschaving een heel grote rol heeft gespeeld, en dat er ten opzichte van andere culturen een flinke voorsprong was opgebouwd.
Vervoer of transport is het verplaatsen van personen of goederen (juridisch "zaken"). Dit kan met bijvoorbeeld de auto, fiets, trein, per vliegtuig, enzovoort.
Bij vervoer kan het gaan om tastbare zaken van dingen (bijvoorbeeld goederenvervoer), vloeistoffen (bijvoorbeeld olietransport), gassen (bijvoorbeeld aardgas), dieren (bijvoorbeeld veetransport) of mensen (personenvervoer), maar ook om niet direct tastbare zaken zoals energie (bijvoorbeeld elektriciteitstransport of warmtetransport) of informatie (bijvoorbeeld datatransport).
Voor het vervoer wordt gebruikgemaakt van vervoermiddelen. Elk type vervoer kent hiervoor zijn eigen specifieke vervoermiddel(en). Het proces van verplaatsingen wordt verkeer genoemd. Bij deze vormen van vervoer verandert het vervoermiddel van plaats en daarmee de zaken. Maar er is ook vervoer door middel van vervoermiddelen die op hun plaats blijven, zoals pijpleidingen, kabels, e.d.
Het woord "transport" is samengesteld uit het Latijnsetrans dat over betekent, en portare, wat dragen betekent. Ook kan gewezen worden op de link tussen "trans" (doorheen) en "porta" (poort), waardoor het begrip zeehaven ("seaport") een duidelijke betekenis krijgt als "zeepoort". Transport bijgevolg kan dus evengoed begrepen worden in de zin dat goederen, personen en data met behulp van dragers EN door interfaces (knooppunten, poorten) hun uiteindelijke bestemming bereiken.
In Nederland is er "Boek 8, Verkeersmiddelen en vervoer" van het Burgerlijk Wetboek.
Dit mechanisme en de verschillende samenstelling van de brandstoffen leiden tot verschillen tussen de twee motortypes. In barpraat wordt het hoge koppel van een diesel geroemd en het hoge vermogen van de benzine. De controverse tussen benzine en diesel is opgelaaid sinds de turbo zijn introductie heeft gedaan. Deze zorgt voor een beter gevulde verbrandingskamer, en dus meer koppel en vermogen.
Een dieselmotor is gemakkelijker te voorzien van een turbo omdat het blok al zwaar is uitgevoerd vanwege de hoge compressieverhouding.
Een goede vergelijking tussen een atmosferische benzinemotor en een geblazen diesel is dan ook lastig te maken
In België wordt elektrisch rijden sinds het afschaffen van de federale steun in 2013, voornamelijk door premies en subsidies van de gewesten gestimuleerd.
Een elektrisch voertuig (EV) rijdt deels of volledig op elektriciteit. De term omvat alle soorten voertuigen, waaronder elektrische treinenen trams, elektrische auto's en elektrische fietsen. De toevoer van elektriciteit kan op drie verschillende manieren: via externe aanvoer, met een ingebouwde generator of met een ingebouwde opslag.
Elektrische voertuigen zijn geen recente uitvinding. In de 19e eeuw werden al elektrische voertuigen gebouwd, vooral voor railvervoer.
Begin 20e eeuw reden er al elektrische taxi's maar elektrische auto's werden toen minder gebruikt dan auto's met verbrandingsmotoren, omdat de olieprijzen laag waren. Sinds de olieprijzen in de jaren zeventig van de 20e eeuw begonnen te stijgen, wordt er weer aandacht besteedt aan elektrische auto's.[1]
De eerste elektrische tram, ontworpen door Siemens & Halske, te Berlin-Lichterfelde; 1881.
Elektrische wagen, ontworpen in Luik in 1900
De Hongaar Ányos Jedlik bouwde in 1828 een kleinschalige modelwagen die werd aangedreven door een elektromotor. Vervolgens kwam de ontwikkeling van elektrische voertuigen in een stroomversnelling. In het begin van de 19e eeuw werden elektrische voertuigen vooral ontworpen in Schotland en de Verenigde Staten. Tussen 1832 en 1839, het precieze jaartal is onbekend, maakte de Schot Robert Anderson het eerste prototype van de elektrische koets. In 1835 ontwikkelde de Amerikaan Thomas Davenport de eerste elektromotor voor commerciële doeleinden.[2]
In het jaar 1851 financierde de Amerikaanse senaat een experimentele elektrische spoorweg tussen Washington D.C. en Baltimore. Het experiment mislukte omdat de batterijen barstten en de spoelen oververhit raakten.[1]
In 1897 werd in New York voor het eerst geëxperimenteerd met elektrische wagens, die als taxi dienden. Nog hetzelfde jaar werd wagenproducent Pope Manufacturing Company de eerste grootschalige fabrikant van elektrische voertuigen.[4]
In het begin van de 20e eeuw werden de eerste elektrische voertuigen geproduceerd die sneller dan 100 km/h konden rijden. De Belg Camille Jenatzy had kort tevoren in 1899 met La Jamais Contente de barrière van 100 km/h doorbroken met 105,882 km/h. Daarnaast veroverden de elektrische wagens 28% van het marktaandeel in de VS. Het succes was deels te verklaren doordat de motor niet zorgde voor vibratie, geluid of geuren. Verder was het schakelen tussen de versnellingen niet nodig.
Ondanks het succes zorgde de Paniek van 1907 ervoor dat er in 1912 in Amerika geen elektrische taxi's meer reden en de interesse bij de consument verminderde. Daardoor moesten grote producenten van elektrische voertuigen hun deuren sluiten.
In de jaren twintig begonnen de elektrische voertuigen te verdwijnen en kregen auto's met verbrandingsmotor de overhand.
In 1973 zorgde een embargo van de OPEC ervoor, dat de brandstofprijzen drastisch stegen. Dit leidde tot de oliecrisis van 1973. Daardoor ontstond hernieuwde interesse in elektrische voertuigen.
In de jaren negentig kwamen de grote producenten, waaronder Toyota en General Motors met elektrische auto's. Sindsdien bleef de productie stijgen.
Meer dan 400 jaar geleden reden er voor het eerst wagens over rails om kolen uit mijnen te halen. De wagens en rails waren toen van hout gemaakt. Later werden ze van ijzer en van staal gemaakt. In die tijd waren er nog geen locomotieven. De wagens moesten dus door mensen of paarden geduwd of getrokken worden.
In 1765 werd de eerste stoommachine uitgevonden in Engeland. In 1804 zette een Engelse uitvinder, Richard Trevithick voor het eerst wielen onder de stoommachine. Dat was de eerste stoomlocomotief. De eerste stoomlocomotieven reden zo langzaam dat een man gemakkelijk ernaast mee kon rennen.
In 1830 reed zo een locomotief, de Rocket, met een snelheid van 50 km/uur over de eerste spoorlijn van de wereld, nog steeds in Engeland.
Vanaf 1839 reed ook in Nederland een stoomtrein op de eerste Nederlandse spoorwegverbinding tussen Amsterdam en Haarlem.
Later werd de stoomlocomotief door diesel en elektrische locomotieven vervangen omdat die sterker zijn en sneller op gang kunnen komen, want het opstoken van een stoomlocomotief duurt wel 10 tot 24 uur.
De hoogste snelheid van een stoomtrein werd bereikt in 1938: 202 km/uur.
hoe kan je er voor zorgen dat je minder energie verbruikt :
je kan zonnepanelen gebruiken ,
meer informatie over zonnepanelen,:
Een zonnepaneel of fotovoltaïsch paneel, kortweg PV-paneel is een paneel dat zonne energie omzet in elektriciteit. Hiertoe wordt een groot aantal fotovoltaïsche cellen op een paneel gemonteerd. De zonne energiedie zo wordt opgevangen is een vorm van duurzame energie Het op deze wijze opvangen en omzetten van zonne-energie wordt kortweg zon-PV genoemd (PV van photovoltaic cell). Zonnepanelen worden ook toegepast voor energieopwekking in de ruimtevaart en voor energieopwekking in afgelegen gebieden.
Een zonnepaneel moet niet worden verward met een zonnecollector . Deze is op een ander principe gebaseerd, namelijk opwarming van een stromend medium, meestal water.
In de praktijk werkt men meestal met standaardpanelen van bijvoorbeeld 60 vierkante zonnecellen van elk 156 mm zijde, wat overeenkomt met een afmeting van het paneel van ongeveer 1,6 m².
de werking :
zonnecellen zijn meestal gemaakt van silicium. Dat silicium bestaat uit twee lagen. Onder invloed van licht wordt elektrische spanning opgewekt tussen de lagen. Daarom heten zonnecellen ook wel fotovoltaïsche cellen (oudgrieks φῶς, phōs: licht, en volt naar de eenheid van elektrische spanning). Afgekort wordt gesproken van PV-systemen.
Een andere vorm van PV zijn de elementen gemaakt met de dunnelaagtechnologie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van amorf silicium. Deze elementen hebben een lager rendement, maar zijn ook beduidend goedkoper. Het rendement van gangbare zonnecellen ligt tussen ca. 15 en 20%, waarbij de cellen met betere rendementen (nieuwere techniek) wel duurder zijn.
Fotovoltaïsche zonnepanelen benutten zonlicht of daglicht, waarbij door de absorptie van fotononen in de zonnecellen een spanning ontstaat die wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken.
dit was het hopelijk heb je er iets van geleerd en heb u veel plezier gehad
De toename van energie van een systeem is de totale hoeveelheid arbeid die moet worden verricht om vanaf een grondtoestand tot de huidige situatie te komen. Bijvoorbeeld hoeveel arbeid het kost om een zwaar voorwerp vanaf de grond op een tafel te zetten, of de hoeveelheid arbeid om een spiraalveer die eerst ontspannen was een bepaalde afstand in te drukken.
De totale energie van een systeem is de som van alle vormen van energie die op verschillende manieren zijn opgeslagen. Energie is een toestandsfuctie dat wil zeggen: de hoeveelheid energie is onafhankelijk van de voorgeschiedenis. Het maakt bijvoorbeeld niet uit of een veer eerst is ingedrukt, toen op de tafel is gehesen of andersom.
Als het systeem niet wordt tegengehouden, zal het altijd proberen de hoeveelheid vrije energie zo klein mogelijk te maken: de veer rolt van tafel af en ontspant weer. Als een systeem zich in zo'n toestand van minimale energie bevindt, is het in evenwicht.
De totale hoeveelheid energie in een gesloten systeem (dat wil zeggen dat er geen materiaal of straling in- of uit kan) blijft altijd gelijk; dit heet de wet van behoud van energie De totale energie van een systeem is de optelsom van alle microscopische en macroscopische energieën, namelijk; thermische, mechanische, kinetische, potentiële, elektrische, magnetische, chemische en nucleaire energie.
De inwendige energie (U) van een systeem wordt gegeven door de som van alle microscopische energieën; alle bovenstaande behalve kinetische, potentiële en mechanische energie.
In veel processen wordt een soort energie in een andere omgezet.
Zo wordt in een gaskachel de chemische energie in het gas omgezet in warmte. En tijdens het vallen van een voorwerp wordt zwaartekrachtsenergie of potentiele energie omgezet in bewegingsenergie of kinetische energie
Vaak wordt energie verward met vermogen : dit is echter energie per tijdseenheid. Iemand die op een keukentrapje klimt heeft daarvoor theoretisch net zoveel energie nodig als wanneer hij even hoog springt. Het springen gebeurt in minder tijd en daarom is daarvoor wel meer vermogen nodig. Een beeldend voorbeeld is ook het ophijsen van een piano met een horlogemotor: bij gebruik van een zwak motortje kost het ophijsen van een zwaar voorwerp veel tijd, maar het kan wel (als we wrijving verwaarlozen).
De intensiteit waarmee een mens diverse vormen van energie ervaart verschilt soms van de objectief te meten fysische waarde van die energie.
Zo is bijvoorbeeld ca. 40kJ (40 000 joule) nodig om een kopje water tot tegen het kookpunt te brengen. Met diezelfde hoeveelheid energie zou men een baksteen van een kilogram vanaf het aardoppervlak naar 4 km hoogte kunnen gooien, of een stadsbus van 4 ton een meter optillen. (Afgezien van omzettings- en wrijvingsverliezen.)
Volt, Watt, Ampère: de verschillende elektrische eenheden
We maken allemaal dagelijks gebruik van elektriciteit. We knippen het licht aan, drukken op de knop om de wasmachine in gang te zetten en denken er verder niet bij na. Toch kan het handig zijn om het elektrisch circuit in uw woning te begrijpen bij het plaatsen van uw elektrische apparaten, of om uw factuur beter te kunnen interpreteren.
Hieronder volgt alle nuttige informatie over de elektrische spanning, het vermogen en de stroomsterkte, want dat is in het kort wat Volt, Watt en Ampère betekent.
Elektrische spanning, of voltage
Herkomst
Volt is een maateenheid die refereert aan de 19e-eeuwse Italiaanse natuurkundige Alessandro Volta, die bekend is geworden om zijn ontdekking van de Voltaïsche cel, ofwel de elektrische batterij.
Technisch gezien wordt met de grootheid Volt (V) de elektrische spanning aangeduid die op een aansluiting staat. De hoogte van het voltage geeft het potentiaalverschil aan tussen twee punten in de elektrische bedrading, oftewel het verschil tussen punt A en punt B. U kunt het zien als de hoeveelheid werk die verzet moet worden om een lading van het ene punt naar het andere te verplaatsen. Kort gezegd, hoe meer spanning er op een snoer staat, hoe meer elektriciteit er doorheen stroomt.
watt :
Wat is Watt?
De eenheid Watt dankt zijn naam aan de 18e-eeuwse Schotse ingenieur James Watt, die de stoommachine uitvond.
Met de grootheid Watt (W) wordt het vermogen aangeduid van de elektrische stroom die uw apparaten nodig hebben om te kunnen werken. Van een eenvoudige lamp en een broodrooster tot een stofzuiger en een elektrische oven. Het aantal <strong>Watt</strong> wordt berekend door de spanning (uitgedrukt in Volt) te delen door de stroomsterkte (uitgedrukt in Ampère).
De maateenheid die u meestal op uw factuur aantreft is kilowattuur (kWu). Dat is de meeteenheid van elektrische energie. Kilowattuur verwijst dus naar het energieverbruik van uw toestel. Zo verbruikt een toestel van 1 000W dat 1 uur aanstaat 1kWu.
Enkele concrete voorbeelden
U kunt ervan uitgaan dat u in uw woning over een elektrisch vermogen beschikt van ongeveer 6 600W. Het verbruik van huishoudelijke apparaten wordt berekend op basis van hun vermogen (in Watt) en de duur of de frequentie van hun gebruik.
Om u te helpen uw dagelijkse energieverbruik te begrijpen, zetten we voor u op een rij hoeveel vermogen de meest voorkomende elektrische toestellen hebben. Zo ziet u in een oogopslag welke apparaten veel energie verbruiken en welke minder.
ze Werken met stroom is enorm gevaarlijk. Als een installatie verkeerd wordt aangesloten en kortsluiting veroorzaakt dan kan dit enorm grote gevolgen hebben. Het is daarom voor een elektricien enorm belangrijk om doorlopend bij te scholen en op de hoogte te blijven van nieuwe normeringen, voorschriften en nieuwe technieken en materialen. Een van de taken van een elektricien is dan ook het verhelpen en voorkomen van storingen.
Hoog-, midden- en laagspanningsinstallaties
De hoogspanningsmasten die als een soort van slingers door ons landschap hangen fungeren als de snelweg voor het stroom (elektriciteit). Van elektriciteitscentrale naar het middenspanningsnet in de wijkcentrale. Vanaf de wijkcentrale wordt de stroom gedistribueerd naar de huishoudens. Daar wordt de stroom omgezet in laagspanning en via de groepenkast je huis in geloodst.
Elektricien voor laagspanningsinstallaties
Ben je elektricien van beroep dan ben je de persoon die met laagspanningsinstallaties werkt en ervoor zorgt dat stroom veilig ons huis, bedrijfspand of productiefaciliteit binnen komt. Wij kunnen veilig gebruik maken van de stroom als de elektricien alles conform NEN normen heeft aangesloten.
Je hebt als elektricien veelzijdig werk en je moet creatief zijn in het bedenken van oplossingen omdat je te maken hebt met nieuwe elektrotechnische installaties maar juist ook met aanpassingen en onderhoud van bestaande installaties.
Bij wat voor projecten vind je elektriciens?
Renovatieprojecten bij particulieren
Utiliteitsbouw om publieke werken en infrastructuur te voorzien van stroom
Nieuwbouwwoningen voorzien van elektra en een groepenkast en meterkast.
Fabrieken voor het draaiende houden van zware machines die gebruik maken van krachtstroom of elektronische bedieningspanelen installeren
Een elektricien is dus een allround elektrotechneut.
je gebruikt zeker je gsm iedere dag en preciezer beroert de normale gebruiker 2617 keer per dag zijn smartphone!
Maar je kan er wel verslaafd aan zijn ; informatie
Belgen zijn verslaafd aan hun smartphones. Dat blijkt uit een wereldwijd onderzoek van Deloitte naar mobiel telefoongebruik in verschillende landen. Bij ons zouden inwoners gemiddeld 34 keer per dag op hun mobiel kijken. Bij jongeren tussen 18 en 24 jaar loopt die gewoonte zelfs op tot 100 keer per dag. De conclusie is duidelijk: smartphones domineren ons leven.
en er zijn natuurlijk enkele gevolgen van als je te veel op je smartphone bent .
enkele nadelen door er verslaafd van zijn :
Rug- en nekklachten
Te lang voorovergebogen naar een smartphonescherm turen is een erg slechte houding voor je lichaam, die op termijn rug- en nekklachten kan veroorzaken.
Een studiebij jongeren in het Verenigd Koninkrijk twee jaar geleden toonde aan dat 84% van de ondervraagden rugpijn had die te wijten was aan het voorovergebogen zitten voor smartphones en tablets.
Nog meer slecht nieuws: ook vroegtijdige rimpels zouden een symptoom zijn van te vaak naar beneden kijken op je smartphonescherm. ,,
en ook :
Oogproblemen
Lange tijd turen naar het kleine schermpje van je telefoon kan leiden tot vermoeide of droge ogen, duizeligheid en een vager zicht, zo bewijst onderzoek. Dat slechte zicht leidt op zijn beurt dan weer tot hoofdpijn.
