Ergonomie

Voorbeelden

Fysieke ergonomie

Fysieke ergonomie: Een heftafel brengt de motorfiets op werkhoogte

Auto’s, huizen, moedertafels en stoelen,… heel de wereld is op maat van de (gemiddelde) mens gebouwd. Deuren vereisen niet te veel kracht om geopend te worden, winkelkarren verlichten het dragen van boodschappen, een lange borstelsteel maakt (voor mensen van gemiddelde lengte) bukken overbodig en fietsen hebben verschillende maten zodat extreme houdingen vermeden worden. In arbeidssituaties wordt vooral aandacht besteed aan een correct zitgedrag achter de pc, het heffen en tillen of trekken en duwen van lasten, aangepaste handgereedschappen om afwijkende handposities te vermijden.

Cognitieve ergonomie

Informatie zoals de uren van bussen moet men het liefst snel kunnen vinden, lezen en begrijpen. Een optimale lees- en begrijpbaarheid is van toepassing in alle geschreven tekst. Technologische producten zoals een gsm krijgen steeds meer functies die dan in een menustructuur te vinden zijn. Belangrijk is dan ook dat gebruikers deze mogelijkheden kennen, begrijpen en eenvoudig kunnen gebruiken zonder te veel hulp van de handleiding. Op het werk moet eentonig werk vermeden worden, maar te veel informatie tegelijk controleren zal ook tot overbelasting leiden. De mens zal moeten ingrijpen wanneer een computergestuurd proces fout loopt. Door de evolutie wordt de technologie steeds ingewikkelder, terwijl de mens minder moet ingrijpen, waardoor hij echter ook minder getraind is.

Organisatie-ergonomie

Een keuken is zo ingericht dat koken en afwassen vlot kunnen verlopen en de loopafstanden beperkt blijven. In arbeidssituaties is de achterliggende gedachte een goede werksfeer te creëren die zorgt voor tevreden en productieve mensen. Factoren uit de omgeving kunnen dus ook heel erg meespelen. Factoren, zoals de verlichting tot de temperatuur en luchtvochtigheid kunnen ook een beslissende rol spelen in de efficiëntie van een organisatie. Bij verlichting is het belangrijk om op te letten dat de lampen niet voor een zweem op de beeldschermen zorgt, maar te weinig licht is ook weer vermoeiend. ^[2] Ook het betrekken van de werknemers bij het ontwerpen of aanpassen van een nieuwe werkpost resulteert in betere oplossingen. Een juiste afwisseling van shiften bij ploegenarbeid heeft ook invloed op het sociale leven en welbevinden van de werknemers.

Praktijk

Ergonomie is een multidisciplinaire opleiding. Zowel technische en economische als psychologische en arbeids-organisatorische aspecten bepalen de deskundigheid van de ergonoom mee.

In België voorziet de Welzijnswet een specifiek domein voor ergonomie. Ergonomen zijn zo vooral werkzaam in een preventiedienst. Deze wordt intern in het bedrijf georganiseerd en uitbesteed aan een externe dienst. Voor een preventieadviseur ergonomie in een Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk gelden strikte regels. Zo is momenteel een universitaire opleiding, 5 jaar ervaring, een multidisciplinaire basisvorming en een specialisatiemodule ergonomie vereist. Ergonomie studeren kan aan de Hogeschool-Universiteit Brussel of aan de interuniversitaire opleiding in Wallonië.

In Nederland vindt de ergonoom zijn weerslag in verschillende wet- en regelgeving. Er is de Arbeidsomstandighedenwet waarin bij wijze van kaderwetgeving diverse Europese richtlijnen zijn verwerkt. Voor ergonomische vraagstukken wordt veelal beroep gedaan op ergonomische adviesbureaus of consulenten. Ook is de ergonomie veel meer ontwikkeld op het domein van Industrieel Ontwerpen vergeleken met België. Onderzoek vindt veelal plaats via bijvoorbeeld de TU Delft en de TU Eindhoven.