Willem van Swaanenburg, Zegeboog, Gericht ter ere van de Onsterflijke God (1)
Ik wil, bestuwd met rook van Indiase geuren, Het eeuwig diamant ter sterren op gaan beuren, En veizelen op een troon van drijvend wolktyras; Hem, die de aardbol zwaait, om 't goud der zonneas, En golven opwaarts perst, door 't drukken zijner handen, Dat zij aan 't Vuurgewelf hun kille zoutstroom branden: De Wereldvorst, die zo veel jaren heeft geleeft, Lang voor de schrale tijd op de eeuw gemetseld heeft;
p.2
En in zijn eigen zelf die zware stofkloot vormde, Die naderhand, door damp, de luchtkring fel bestormde; En uit een Mist opsteeg van felle razernij, Om zich te plaatsen aan Gods fiere rechterzij: Ik zeg, die Prins van 't Al, die draaier van vier winden, Die al de zielen kan in ene gordel binden; En duizend levens ent, op de ongeschapen struik Van 't ingebeelde ruim, in 's afgronds duistere buik; Zal ik vandaag doen zien op zilveren Bergkristallen, Met purper pluimgedos, langs dun Saffieren brallen; Gelijk een held, die bars op wakkere Oorlogsdaân, De omtrek van 't Heelal kan met zijn vuist verslaan. Ik zing geen lage toon, geen treur- nog minnetochten; De lauwer is om 't hoofd der Krijgslieden vastgevlochten: Mijn Hengst vertrapt de grond, hij springt van top tot top, En draaft met bruisend schuim ten hoogste hemel op. Zie daar, daar valt de nacht, hier tuimelen stalen Reuzen; De Hel, met al haar stoet, is door een bons te kneuzen, En 't volk van 't ijzer woud, dat spies en dolken breekt, En met een Sulfer toorts de Zee in vlammen steekt, Ja Berg en Duinen schrokt met opgespalkte vlammen, Is met een pen vol inkt, aanstonds aan stuk te rammen; Stuif ruggelings dan al wat is, of immers was, En zoek de oever van Natuurs vergetelplas, In zijn verholen hoek, om nieuwer stof te peilen; Die 't vocht der sterren op haar Meiren wil bezeilen, En varen naar Gods kim, in 't hoog Oranjeland, Daar 't welig Zonsrobijn op leliedreven strandt;
p. 3
En strooit zijn vlotte melk in 't diepst van Amberheuvelen, Moet ongeschapen zijn, of voor zijn sterven sneuvelen. De vliezen zijn te dik van 't fijn gezifte brein, En al 't verstand bijeen, is op zijn hiel te klein, Om 't heilig Hemelhof in zijne praal te aanschouwen. De liefde moet verrukt haar eigen oorzaak trouwen, En anderen beeld in beeld, tot dat de beeldelijkheid, Op 't laatst van 't ongebeeld, wordt als een niet verspreid. Maar zacht! waar ben ik? in wat hol? en wildernissen! waar halfgeboren lieden, naar propvolle uiers vissen, waar kinders, pas gestremd, en in wat wind gevat, De bronaar peilen, die hen eerst heeft uitgespat; De wortel kussen van de strelende gedachten, Het Vaders overschot, op 's Moeders haardstee slachten. Die wemeling der kwik, die stolling van 't begrip, Die schuiming van wat gist, en andering van stip, Die omkeer van het zout, of eb en vloed der delen, Wordt in de duisterheid gespeeld op draaitonelen. Gij blind en averechts volk, gij halfgebakken mans, Die nevelen bij 't spook, en schimmen voert ten dans; En u verwisselen moet bij ongeworden vrouwen, Die 't spinrok van 't groot rond in hunne handen houwen, En haspelen geesten af, voor 't Weeftouw der Natuur, Ei! voert mij door uw kolk, en plaatst mij aan 't azuur; Doet mij de vuurstreek zien, de bol van al de vonken, Die 't Bergmetaal, eerst vocht, uit dorst heeft ingedronken, En zijne strot verkoeld aan 't vloeibaar pekelnat Van 't Paarlemoer gewest, en geurig Amberbad,
p. 4
waar 't Zeemeermannendom belust op blanke leden, Ligt in een puimgewelf, van liefde neergegleden. Hier, hier groeit de Esmerald, hier geurt de Zomerroos; Want wasem is de ziel van 't lekkere minsgebloos. Men drijft door dons en schuim, naar 't hoogst der opperhemelen, Wie zal de sterren zien op bed en bultzak wemelen? Als die verzot op dauw, zijn eigen Rif verrookt, En op een altaar van plezier zijn zelf verstookt. Maar zacht! wat 's dit? ik hoor de plooi en vouwen kraken Van 't gloeiend karmozijn, en purperrood scharlaken; De Majesteit die bralt op zijne Staatkaros, En streelt mijn dageraad met ongewone blos; Hij lacht de wolken toe, door 't spartelen van zijn stralen, En wil de aardbol met een schoner dag onthalen; Hij dreunt Orakels in ons oor, door 't slaan der Lier, En kamt, zijn eigen Pruik, met takken van laurier: Hij brandt op 't schoonste nest, zijn tintelende pluimen, En weet het vlammend puin, met bloed van goud te schuimen: Verjong u zelf, ô God! en trekt gestaag de eeuwen uit, Ja kus uw eigen beeld, ô zonneling! voor bruid; Bevrucht u, met u zelf, en wil u zelve baren, De duistere afgrond heeft zijn eigen toon, en snaren: De stronk van 't zijn wast op het veld der nietigheid, Het geen zijn eigen kleint, voor 's heersers bank bepleit. ô Ja, het tuimelrad, in al zijn draai en bochten, Is aan een doffe zwier van botheid vastgevlochten: Het loopt de heerbaan mis, en kent de grootheid niet, Van die zijn eigen zaad in duizend vormen giet.
Willem van Swaanenburg, Parnas of de zanggodinnen van een schilder
