Enig in de wereld ? Ik weet het niet, maar het is iets wat bv in singapore of zelfs thailand niet zou kunnen. Ook in andere landen, o.m. in het westen, lijken mij de bouw- en woonreglementeringen daarvoor te streng...
Men beweert dat het leven na Tet zich zou herpakken op dag 5 ...dwz vandaag 21/2, maar wat blijkt: scholen blijven nog een week dicht, heel wat winkels zijn nog altijd gesloten en er zijn nog altijd heel wat 'gaten' in de verkeersstroom. Bepaalde resto's die ik frequenteer (lien huong bv) nog dicht t.e.m. 22/2, andere (an nhien bv) al open..
Gedurende Tet leek Saigon wel op apegapen, wat niet betekent dat er niets gebeurde: de imposante nguyen hue blv was herschapen in de traditionele 'duong hoa' (bloemenstraat) een trekpleister, zeg maar voor honderdduizenden thuisblijvende of op bezoek gekomen vietnamezen en massa toeristen. En aan de cmtt-zijde van Tao Dan park was er de traditionele 'hoi cho', (weliswaar betalend) bloemententoonstelling... -.met o.m. de trotse bonsai - en annex bloemenmarkt.
En dan de wat kwalijke gewoonte....tijdens Tet betaalt men een soort Tet-toeslag. Gisteren nog in het befaamde Bach Dang (elke Saigon bezoeker moet de Bach Dang ijs geproefd hebben!)....ze hanteren al 'westerse
prijzen'(een coupe van 5 euro is niet ongewoon), nog eens 10% Tet laat de
kassa mooi rinkelen. Vandaag evenwel in Vivastar voor m'n greentea geen
toeslag meer. Geleidelijk zal het normale, in dit geval hectische, leven zich
weer hervatten.....
Een zekerheid echter die ook dit jaar niet aan het wankelen werd gebracht: men beweert dat het voor Tet altijd vrij koel is (let wel we spreken over temperaturen..circa 30°) en Tet zelf en de periode erna is het heet....gisteren klom de temperatuur zelfs tot...37°....
Tet of het chinese nieuwjaar in vietnam. Maar wat houdt dat nu in? Tet wordt voorafgegaan door een periode van grote schoonmaak, het huis wordt opgepoetst, soms komt er schilderwerk aan te pas, en uiteraard 'trang tri', het huis wordt versierd met bloemen, lampions, linten, spreuken....en veel rood (om boze geesten buiten te houden) en goudkleurig blingbling. De symboolbloem trouwens is de 'hoa mai' (de apricot bloesem) en zelfs de veelvertakte 'canh mai' (apricotstruik) is overal merkbaar. De Tet-dag of nieuwjaarsdag zelf betekent....naar de pagode gaan, het eerbetoon aan de voorouders en het afsmeken van bescherming voor de familie. Vervolgens wordt bezoek gebracht aan familieleden en kennissen om ze geluk te wensen, en overal wordt thee gedronken en wordt weer gegeten. De wensen omvatten drie elementen: gezondheid, succes -in welk domein dan ook- en florissant zakendoen....en voor de dames nog een toetje bovenop 'tre dep' (jong en mooi mogen blijven).
Dit jaar krijgt bovendien nog een historisch randje...het is immers exact 50
jaar geleden dat de vietcong een massaal Tet-offensief lanceerde tegen de
amerikaans-zuidvietnamese coalitie....in zes belangrijke steden brandde het los, in Hue was er een onvervalste stratenoorlog, en in saigon werden
gecoordineerde aanvallen opgezet met als targets het radiostation, de
marinebasis, de amerikaanse ambassade, het presidentieel paleis, 'tan
cang' of toegang tot zeehaven. Het offensief werd uiteindelijk afgeslagen
ten koste van enorme o.m. amerikaanse verliezen. Het betekende een
keerpunt, de usa kreunde onder het anti-oorlogsprotest van zijn eigen (vooral jongere) burgers en massale dienstweigeringen (muhammad ali), en
de deur werd opengezet voor de (nog jaren aanslepende) parijse
vredesonderhandelingen waarin jarenlang twee tenoren het nieuws
beheersten...henry kissinger en le duc tho. Maar dat is geschiedenis !
Heeft het gewone 1 januari-nieuwjaar in vietnam niet veel om het lijf, Tet of het chinese nieuwjaar (op veranderlijke data overigens) lijkt eerder op een massale volksverhuizing. Morgen vrijdag 16 febr is het dag 1 van de chinese maankalender, het aanbreken van 'xuan', de lente. Vorige week reeds was het een drukte van jewelste, bloemenmarkten en al veel shopping. Dat velen op het werk hun soms magere 'Tet-bonus' hadden ontvangen, was er niet vreemd aan. Sinds dag 27, maandag laatst dus (vandaag is het immers dag 30 of nieuwjaarsavond), heb ik me drie lange namiddagen in het hectische shopppinggebeuren gestort....zonder evenwel nauwelijks iets te kopen. Gedurende die dagen liep ho chi minh city geleidelijk leeg als een weerbarstige fietstube. Want elk jaar biedt Tet de gelegenheid om naar de soms zeer veraf gelegen 'que' (de heimat zo je wil) te trekken om dagenlang met de van heinde en ver toegestroomde familie het nieuwe jaar te vieren....en niet te vergeten, de graven van de voorouders te bezoeken. Vandaag biedt saigon reeds een halfkale aanblik, weinig verkeer, reeds veel zaken gesloten en de weinige die open zijn rekenen fors door: in de viva star betaalde ik mijn overigens zeer lekkere capucino 45.000 vnd ipv de gebruikelijke 37.000....omwille van Tet. Want ook dat is een niet uit te roeien gebruik....nieuwjaar betekent het geven van 'li xi', lucky money, en zo het niet spontaan gebeurt, dan vraagt men het of zoals in bovenstaand geval rekent men het door. En terloops, wat shopping betreft, vriend Phu bevestigt mijn vaststelling....saigon is niet de plaats om iets interessants op de kop te tikken (daarvoor lenen bv kuala lumpur of hongkong zich veel beter). Verwonderlijk bijgevolg dat een belgisch iemand gading vindt in het erg middelmatige 'saigon square' aan le loi. Dan is misschien 'saigon square' 2 (hai ba trung aan le van tam-park) 'n tikkeltje beter, althans veel rustiger, want de toeristen vinden de weg daarheen niet...wegens te ver, en dan behoort het nog altijd tot district 1.
Een kennis vertelt me dat een vlaamse student een relatie heeft met een maleisisch meisje (gevolg van erasmus). Op mijn vraag of ze misschien van chinese afkomst is, volgt 'nee,nee'. Wat dan wel? Maleisie, net als singapore overigens, is een samenleving van verschillende bevolkingsgroepen. Helft zijn malay, al dan niet met hoofddoek, een kwart is van chinese oorsprong, en een tiental procent is van indische komaf. Daarnaast nog een aantal minderheden, vooral op borneo (bv bidayu). Dat samengaan van de drie belangrijkste bevolkingsgroepen wordt symbolisch voorgesteld in de prachtige drie-schalige fontein net voor de pavilion op bukit bintang. Maar de realiteit is soms minder fraai: er zijn spanningen tussen de rassen en ze leven eigenlijk niet met maar naast elkaar. De chinezen hebben de financiele touwtjes in handen, malay bevolken massaal de openbare diensten en indiers de detailhandel en...de vuile jobs, zo al niet daarvoor filipino's of bangladeshers zijn aangevoerd. In KL wandel je van de Petronas towers via de Jalan Ampang....little India in. De nightmarket op chinatown (Jalan Petaling) bulkt van de verkopers van malay of indische origine...maar nauwelijks van chinese komaf. Met de KMT komuter tren maakte ik een treinrit van een uur naar Klang. Daar was het nog treffender: little india was uitsluitend...indische. In restoran mohana heb ik kopi (koffie) gedronken als enige niet indische medemens. Ter afronding, op de trein zijn wagons 3 en 4 enkel voorbehouden voor....vrouwen.
Met het oog op nieuw vietnamees visum on arrival het land uit en terug invliegen op saigon. Deze keer viel mijn keuze op KL wegens gratis maleisisch visum en voordelige h/t flight airasia, wel met vervelende beperking evenwel....slechts 7 kg bagage toegelaten!
KL is een machtige stad, modern. Al van bij rit tussen Klia (airport) en 75 km verder gelegen KL word je overweldigd door de snelle vier/drievaksbanen, de weelderige beplanting en in Putraya de toegenomen hoogbouw naast de reeds bestaande lage deftige woonwijken die sterk aan engeland refereren. Laatste bezoek aan KL dateert van 5 jaar terug....dus verandering; een verandering in negatieve zin is wel de down-grading van times square (jalan imbi)...vrijwel alle gerenommeerde merken verdwenen en vervangen door de veel goedkopere kitscherige inlandse merken en de massa's wegwerpkledij. De grotere merken lijken nu definitief hun intrek hebben genomen in bukit bintang (de pavilion, sephora, fahrenheit etc), de suria KLCC (dwz aan voet van petronas twin towers) en....in het allernieuwste
project tussen KL stesen sentral en de monorel. Diende men eertijds nog het station uit, straat oversteken en op de tast zoeken naar monorel ingang, dan is alles nu foutloos ingewerkt in een geheel waarin station (stesen, LRT, KMT) en monorail gemakkelijk bereikbaar zijn.
voetbal is de belangrijkste bij/hoofdzaak...vietnam verliest finale AFC onder 23
1954...west-duitsland wordt onverwacht wereldkampioen tegen het toen ongenaakbare wonderelftal van 'puskas'hongarije..belangrijker is dat west-duitsland na een desastreuze oorlog een stuk trots en herwonnen identiteit terugvindt, een mijlpaal in de naoorlogse duitse geschiedenis, zowat gelijklopend met een beginnend 'wirtschaftswunder'.
1974....vrijwel iedereen voorspelt een snel retourtje voor nederland op het wk in duitsland....cruyff en co diepen een nieuw 'totaalvoetbal'-concept op, vegen tot de finale alle tegenstand op een hoopje en vooral ze scheppen een nieuw fenomeen....de oranje-voetbalgekte; alles kleurt oranje.
wk 1986 in mexico....belgie haalt onverwacht halve finale en het team krijgt een nationale ontvangst (grote markt, bij de koning) met een collectief enthousiasme dat enkel lijkt te zijn overtroffen door de uitzinnige taferelen na de bevrijding.
in het koude guangzhou (china) vond de eindronde plaats (16 gekwalificeerde teams) van het AFC (Asian football championship) onder 23
jaar. Als we er van uitgaan dat vietnam op voetbalgebied vrijwel altijd het
kneusje was (behalve het winnen van de zuid-oost-aziatische suzuki-cup i
n 2008), zich nooit zelfs tot in een knockout fase kon worstelen van een
pakweg wk of aziatisch kampioenschap....nu drongen de -23 door tot in de
finale. Dinsdag 23 janu was historisch...in de halve finale werd qatar gewipt
via strafschoppen.....maar dan barstte het los....hier in saigon kwamen
tienduizenden gebrommerde in rood en met vlaggen zwaaiende supporters
de finaleplaats vieren. Geen enkele taxi wilde nog rijden...wegens toch
vastzitten. Overal galmde het...vietnam vo dich (vn kampioen). Op zaterdag
27 was het dan zover, om 15 u finale, de enorme nguyen hue volgelopen
omde match op reuzescherm te volgen, alle coffeehouses met tv uitpuilend
van jonge uitgelaten supporters. Finale in de sneeuw. Rust loopt uit tot
...driekwartier wegens opruimen sneeuw....verlengingen bij 1-1 stand. En
dan gebeurt het....in de 119de min....bong chet (dying seconds)
....uzbekistan scoort de winner. Algemene verslagenheid. Maar na een uur
galmt de aanrollende feestvreugde, het uitschreeuwen van de collectieve
trotse identiteit van de (net niet) winnaar.....zouden er in saigon geen
honderdduizenden brommers, andere voertuigen met daarop uitgelaten
vlaggenzwaaiende supporters (jong, ouder, mannelijk, vrouwelijk, tot
kleuters) hebben deelgenomen? En blijkens de kranten vandaag overal dezelfde taferelen....die verder gaan dan voetbal....het uitschreeuwen van een trots deel uitmaken van een nationale identiteit.
Een tijdje terug vond de heropening plaats van de vernieuwde louis vuitton in saigon. Men kan er niet naast kijken, wellicht een van beste locaties in de stad, tegenover de opera, hoek van de chique Dong Khoi. Heel wat toeristen van waar dan ook komen een kijkje nemen in de hoop -het is immers vietnam-een koopje te kunnen doen, maar zij komen van een kale reis thuis; de louis vuitton accessoires zijn er, omwille van invoerrechten, immers nog duurder dan in pakweg parijs. Uit de informatie mij verstrekt door phu, de supervisor, blijkt dat 90% van het klantenbestand....vietnamezen zijn!!! Dus niet de viet met de pet, maar simpelweg de rijken die 1500 tot 2000 euro neertellen voor een handtas of 1600 euro voor een exclusieve zonnebril. Een klantenbestand dat nauwlettend wordt opgevolgd met het oog op meer-aankoop. Elke C/A (client advisor) is zo een target van 5 clienten toegewezen: men gebruikt dus de term verkoper niet, maar wel C/A, net zoals men de term klant/customer uit de weg gaat, maar kiest voor 'client'. Alles, van merchandising tot gepersonaliseerde approach, staat in het teken van luxury en upgrading. In totaal worden er een twintigtal mensen tewerkgesteld, van wie de helft in al dan niet rechtstreekse verkoop. Ook de cleaning staff behoort tot het eigen personeel want zij moeten er voor zorgen dat alles er afgelikt superproper bijligt. Opmerkelijk...de security men behoren niet tot het eigen personeel, maar om veiligheidsoverwegingen wordt een beroep gedaan op een extern bedrijf dat ook geregeld andere mensen inschakelt. Nadeel is dan wel dat men geen vat heeft op de vriendelijkheid van die security men....en laat dat net de eerste indruk zijn die de klant opdoet bij betreden van de zaak. Tenslotte: de onlangs aangestelde manager van louis vuitton saigon is....een belgische jonge dame, een dertiger.
ho chi minh city (of groot saigon) op de drempel van 2018
Vond ik saigon classical recent wat ondermaats, vorige woensdag toch weer een prima soloconcert van de veelbelovende jonge pianovirtuoos nguyen duc anh (diste naast brahms op.118 een verrassend eigentijdse uitvoering van beethovens pianosonate 32 op).
Heb er al op gewezen dat saigon razendsnel aan het veranderen is: op twee maanden tijd is een volledig nieuw modern Ham Nhgi busstation uit de grond gerezen, met uiterste zorg om alle voetgangers veilig uit de bus-rij-bedding te weren, want dat maakte het nabijgelegen Ben Thanh busstation -intussen weg'gewerkt' door de aan gang zijnde metrowerken- een gevaarlijke chaos met overal lopende voetgangers. En intussen hebben heel wat buslijnen splinternieuwe bussen gekregen....op tweede kerst o.m. de 45 die naast Cholon ook busstation Mien Dong bedient. Er wordt alles aan gedaan om busvervoer te promoten tegen alle perceptie in....want geloof het of niet....busvervoer wordt hier nog altijd gezien als het vervoer...van de armen. Wie geld heeft of kan lenen, koopt...een motorbike. Pas na lang hier te leven onderken je percepties....o.m. wordt er veel bier gedronken, maar opvallend is dat viets dat enkel doen...'s avonds (andere momenten van de dag is te heet en wordt men vlugger dronken); bijgevolg zie je de coffeehouses gedurende de dag floreren op koffie, thee, fruitsappen, maar niet op bier. En dat alles razendsnel verandert...ANZ bank hoofdzetel in Le Duan ....ineens weg en vervangen door een nieuwe speler op de bankenmarkt...Shinhan bank, een verwachte zuidkoreaanse bank, gezien de massale economische bedrijvigheid van zuidkoreaanse bedrijven en dus aanwezigheid van zuidkoreaans personeel.....
Met kerst werden de nodige maatregelen genomen om de storm het hoofd te bieden....het betrof typhoon tembin die in de Filippijnen lelijk huis gehouden had met meer dan 240 dodelijke slachtoffers, aardverschuivingen en overstromingen en meer van dat weinig fraais. Het betrof voor Vietnam storm nummer 16 voor het jaar 2017, de storm vanuit de Filippijnen die ditmaal koers zou zetten naar het zuiden van Vietnam (mekong delta, het meest zuidelijke cau mau en o.m. ook can gio, de zeepoort ahw van het erachterliggende ho chi minh city. Grote evacuaties hadden plaats en op tweede kerst gingen in saigon de meeste scholen dicht. Ik kreeg zowaar een message van Viettel (ik heb viettel simcard, bij ons zou dat dus proximus zijn) om me schrap te zetten. We voelden meer wind, wat frissere temperaturen (nou ja, ongeveer 24 graden), meer regen, maar....eigenlijk gebeurde er niets. We wachtten op de storm die niet kwam. Gevolg....wat kritiek op de over-reacting, bv duizenden die in veiligheid werden gebracht. Waar hebben we het nog gehoord? Doet men niets en er gebeurt toch wat, dan doet men aan zwartepieten; doet men teveel en er gebeurt niets, ook zwartepieten!!!!
Iets anders: de europese muziek-dagen waren niet veel soeps (jaren terug was de toen onbekende melanie de biasio hier de revelatie, nu topt ze de komende gent en middelheim jazz affiches. Ook saigon classical (studenten conservatorium) was te veel tweederangs en de Sibelius-avond in de opera ging toch iets mijn petje te boven.
Op vier jaar tijd zal ik er wel al meer dan 400 uur op-ge-consumeerd hebben. Zit nu halfweg een nieuw 80-uren-pakket, alweer dus aan de Van Khoa univ (Dinh Tien Hoang); ben evenwel teruggezakt van ahw eerste jaar 'advanced' naar laatste jaar 'elementair' wegens....te moeilijk. Het begrijpend be-luisteren wil maar niet lukken, dus troost ik me met wat meer pluspunten: spreken -omdat ik het durf- alhoewel men mij niet altijd begrijpt; en ik weet meestal wel wat ik lees (ik heb immers al een hele zak woordenschat).
Naar de les gaan is een pijniging, van 8 tot 10 's morgens, wat betekent dat ik al om 6.30 u uit de veren moet, wil ik na wat wandelen en een busrit (met de18,19 of 45) fatsoenlijk op tijd kunnen arriveren. En het is zoals met de aankoop van een zwemabonnement.....je betaalt op voorhand wat je verplicht om te gaan!
In mijn klas ben ik de enige westerling, naast koreaanse (4) en japanse (1) dame(s) - van wie de echtgenoten hier werken...in dus koreaanse/japanse bedrijven. Daarnaast nog een koreaanse man en een taiwanese jongeman. Erg vriendelijke en voorkomende mensen. Het verbaast me dus geenszins dat indertijd de koreaan Hyi Sun Park zeer veel vrienden telde bij manchester utd.
Lessen lopen van maandag tot vrijdag, zodat het weekend telkens erg gelegen komt voor een wat langere lie-in. En ipv haastig doordeweeks iets
te knabbelen eindelijk eens een behoorlijk ontbijt waarvoor ik de tijd kan nemen. Positief aan het vroege einduur van de lessen (10u) is dat ik dan elke morgen veel tijd heb om met taxi naar Tao Dan park te rijden waar meestal, van zodra ze me zien, de koffie komt aangerukt. Ik geef trouwens ook altijd .....'tien bo' (drinkgeld)....ik betaal er mijn koffie dus 15.000 ipv 12.000. Ik zou eigenlijk niet meer durven de exacte prijs te betalen.
Beginnen we met....enige tijd terug maakte argenta bekend dat geldafhaling in het buitenland voor hen ook niet meer gratis kon! Vervolgens....heb al gesignaleerd dat meest voordelige bank in saigon, cba -hoogste afhaallimiet en kleinste commissie- haar bankactiviteit hier heeft stopgezet en overgedragen aan vib! Wat vergelijkend onderzoek betreffende geldafname atm toonde aan: vrijwel alle vietnamese banken hanteren een te laag afhaalplafond (tussen 2 en met wat geluk 5 miljoen vnd; de 'buitenlandse' leggen de lat wat hoger( anz 5 miljoen met 40.000 commissie....hsbc tot 5.400.000vnd met commissie op dat afhaalbedrag dat tot duizelen aanzet: 140.000 of een kleine 6 euro op omgerekend pakweg 220 euro!!!!) Ik ben uiteindelijk beland bij citibank: max 8 miljoen af te halen met 60.000 commissie! Maar daarmee is alle ellende niet weg want die bank plus je eigen bank knabbelen aan de forex....concreet... ik haal af op het moment dat 1 euro=26.821 vnd...de afrekening een dag later toont 1 euro=26.343! Dit betekent echter niet dat we moeten jammeren: in
vergelijking met een jaar geleden 'won' de euro zowat 2.000 vnd (een
afhaling ongeveer zelfde tijd vorig jaar...1 euro=24.271, een tiental dagen
later 1 euro=24.571). Dat komt omdat de vietnamese munt, de dong,
meeloopt met de dollar....stond de dollar vorig jaar sterk, zowat 1 euro=1,04
dollar dan was ook de vnd sterk. Nu schurkt de dollar tegen 1,18 aan voor 1
euro, vnd loopt mee, wat dus de ong 2.000 verschil van hierboven verklaart.
Belangrijk!! Enkele jaren terug blokkeerden onze banken het gebruik buiten europa van onze betaalkaarten met maestro functie....dus wie op reis gaat buiten europa dient dus z'n bank te verzoeken zijn betaalkaart te de-blokkeren of zoals ze het in bankjargon uitdrukken 'de betaalkaart (met maestro functie dus) open te zetten'....anders ziet men zich verplicht enkel de 'dure' creditkaart (visa, mastercard) te gebruiken wil men geld 'halen uit de muur' (uit de atm dus) !!!
Stel...ik maak -op basis van jaren/maandenlange ervaring, vergaard tot 1 april laatst- iemand wegwijs in ...saigon. Voor geldafhaling moet je CBA atm zoeken (hoge afhaallimiet en lage commissie....wil je goedkoop en toch goed vegetarisch eten, bij CatTuong of Lien Huong zit je goed....het centrale busstation is Benh Thanh, van waaruit vrijwel alle bussen naar zowat alle plaatsen in saigon vertrekken!!! Volgt iemand mijn hierboven aangehaalde raad op, zeg maar op allerheiligen, 1 november, die houdt me garant voor een gepatenteerde leugenaar. CBA of commonwealth bank heeft haar vietnamese operaties definitief gestaakt en alles overgeheveld naar de vietnamese bank VIB, maar de interessante voorwaarden zijn meteen ook verdwenen. CatTuong in de CMTT heeft definitief de deuren gesloten en Lien Huong is verhuisd uit het duurdere district 1 naar district 3. Ben Thanh busstation, perrons incluis, ligt tegen de grond.....daar uitgerekend hebben nu de metrowerken plaats, met als gevolg dat ook de pittoreske Ben Thanh markt vrijwel volledig aan het oog onttrokken is. Busstation verhuisde naar het nabijgelegen Ham Nhgi, waar in de lengte de bermen tussen auto-en bromfietsenverkeer voorlopig dienst doen als geimproviseerde busperrons. En waarempel, gisteren nog niets, maar vandaag was men aan de andere zijde van de avenue.....letterlijk nieuwe perrons aan het oprichten. Op mijn vraag of dat blijvend of tijdelijk was konden de arbeiders daar geen zinnig antwoord geven. En verder kan worden waargenomen dat bepaalde zaken niet meer bestaan (de viva coffeeshop in Tran Hung Dao of de hemdenshop May 10 in de CMTT bv) en er nieuwe zaken bijkwamen (coffeeshops Vietphin in CMTT of Vy in de Nguyen Cu Trinh). En de winkel waar ik anderhalf jaar terug mijn smartphone kocht is een IT megastore geworden...overgegaan in andere handen. En vanuit de vierde verdieping -sinds kort ook met lift! - van de univ waar ik Vietnamees leer zie ik in oostelijke richting -district 2- dat de talloze skyrise appartementsblokken als paddestoelen uit de grond zijn geschoten. Vooral van daaruit lijkt het alsof ik op vier jaar tijd in een tijdcapsule....in andere stad werd gecatapulteerd......
Dat het met staatsbedrijven niet altijd kommer en kwel is, bewijst Vinamilk (waarde geschat op zowat 8 miljard usd, operationeel in 30 landen, incl.usa) met succesverhaal: staatsbelang is er 45% en er zijn plannen om het 49%-plafond buitenlands kapitaal op te heffen, maw het buitenlands 'aandeel' mag stijgen - toch wel een stoutmoedige beslissing in een...communistisch land! En in een ander kroonjuweel, Sabeco (Saigon Beer Company), gaat de staat zijn belang meer dan halveren, maw het terugbrengen van 89% naar 36%. Een deel van die staatsinbreng gaat naar de beurs (de Hose, Ho Chi Minh Stock Exchange), de rest wordt in de etalage gezet en verkocht aan de hoogste bieder (een transactie van minstens 1,8 miljard usd). Op 7 sept 2016 reeds maakten zowel Trends als De Tijd gewag van interesse van AB InBev, dat toen bezig was de overname van SabMiller te finaliseren. Saigon Times in dec 2016 maakt melding van meerdere kapers op de kust - o.m. het in Vietnam zeer sterke Heineken (heeft er een marktaandeel van 25%) - om Sabeco dat goed is voor een marktaandeel van...40% weg te snoepen.
Kortom, Vietnam is een snelgroeiende biermarkt, elk jaar worden ongeveer 1
miljoen jonge Viets 18, de wettelijke 'drink'leeftijd. Vorig jaar werd in Vietnam
zowat 4 miljard liter bier geconsumeerd (een 43 liter per persoon) en wat
ligging betreft, is Sabeco uitstekend, met zijn 24 brouwerijen waarvan 16 in
het zuiden (kost voor transport en distributie kan laag worden gehouden),
want het zuiden neemt om en bij 60% van de bierconsumptie voor zijn
rekening (tegenover slechts 35% voor het noorden). Voeg daarbij dat
constant en masse de Vietnamezen het platteland/de provincies verlaten
om zich te settelen in de steden (vnl Saigon in het zuiden), waar bijna dubbel
zoveel bier wordt 'verzet' dan in de provincies....
Wie de hoofdzetel wil vinden, moet daarvoor naar district 5, meer bepaald naar de nguyen chi thanh, waar bij voorbijlopen de reuzegrote 333 (bababa), de Saigon Lager en Saigon Export afbeeldingen aan de gevels opvallen en waar een bierluchtje hangt. Cynische speling van het lot misschien, even verder in dezelfde straat bevindt zich Cho Ray, het grootste ziekenhuis van Ho Chi Minh city.
blik op Vietnamese economie: het 'communistische' restant
Vietnam is zeker het laatste decennium een heel eind opgeschoven van 'centraal geleide' economie naar 'vrije markt'-economie, met heel wat opportuniteiten, maar ook heel wat 'threats'. Een pijnlijke achilleshiel blijven de SOEs, de 'state-owned enterprises', de duizenden grote tot zeer kleine staatsbedrijven, met hun gebrek aan transparantie, gebrek aan efficientie, hier en daar een zweem corruptie en het dragen van een enorme hoeveelheid 'bad debt'. Een aantal jaren terug werd het "equitisation"-proces in gang gezet, een typische Vietnamese variant van privatisering. SOEs zouden worden omgevormd tot joint-stock companies (plc), waarbij aandelen publiek worden verhandeld, of die zouden worden verkocht aan strategische investeerders....van buitenaf. Maar het proces verloopt erg traag en erg stroef (er blijken niet eens 10% van de doelgroep geconverteerd!), wellicht ook omdat de staat voor een significant percentage eigenaar wil blijven. Gevolg is dat dus jaarlijks nog altijd grote hompen staatsfondsen in soms bodemloze putten worden gestort. 'Saigon Times' (febr 11,2017) bevestigt
dat het riante economische succes, met jaarlijks groeicijfer van om en bij 6%,
op het conto dient geschreven van de FIEs, de 'foreign-invested enterprises'.
Denken we maar aan de grote 'kanonnen' Samsung en HondaVietnam. De
FIEs nemen zowat 26% van de totale investeringen voor hun rekening, ze
vertegenwoordigen meer dan 50% van de industriele produktie en zelfs 70%
van de export!! Uit bovengaande cijfers blijkt dat 's lands economie een
onevenwicht vertoont, met een overduidelijk 'overgewicht' van buitenlandse bedrijven, en net daarin schuilt een niet te onderschatten 'threat': Vietnam is interessant omwille van haar lage lonen......eventueel geconfronteerd met hogere lonen zouden buitenlandse bedrijven Vietnam wel eens de rug kunnen toekeren.......
Is Vietnam een communistisch land ? Politiek uitgesproken ja! De partij (en bij uitbreiding de regering, de 'national assembly'enz) is politiek het alfa en omega. Economisch dan? Economisch heeft het deels wel (later meer), grotendeels nog weinig te maken met communisme. Sinds de 'doi moi', de economische hervormingen beginnend eind jaren 80 en het opengooien van de grenzen voor buitenlandse investeringen/ondernemingen, is Vietnam gaandeweg de weg opgegaan van een 'vrije markteconomie'. Het overweldigend economisch succes van China, als te volgen voorbeeld, was er niet vreemd aan. Bovendien zorgde de toenemende globalisering dat ook Vietnam vrijwel plots uit zijn isolement moest breken. En laten we wel wezen, zelfs als het buitenland zich te kritisch zou uitlaten over het niet tolereren van dissidente stemmen, het communistisch politiek establishment zorgt voor de allernoodzakelijkste stabiele factor die het mogelijk maakt dat buitenlandse bedrijven er zonder risico kunnen gedijen!!
Heeft het dissidente Bloc8406 dan geen invloed gehad? Uit "Premiers pas de
la future revolution politique?" (Indomemoires hypotheses.org) maak ik op
dat de partij/regering zich de laatste tien jaar weliswaar flexibeler heeft
opgesteld - door o.m impulsen van dissidente stemmen, niet te vergeten het
internet en vooral de toenemende internationale integratie. De politieke
macht heeft wat meer van zijn 'essence totalitaire' losgelaten, om te
evolueren naar een 'autoritarisme negocie'! Wat niet wegneemt dat de
dissidente slogan 'la democratie ou le chaos' naar de prullenmand werd
verwezen; integendeel, voor partij/regering is 'la democratie, c'est le chaos'!
En net dat ontbreken van chaos, m.a.w. de heersende politieke stabiliteit, is
uitgerekend de primordiale vereiste voor de toch wel in dichte drommen
aanschuivende buitenlandse bedrijven, zij het Koreaanse, Japanse,
Amerikaanse, Duitse of....zelfs Belgische.
De technicus van B&O (Bang & Olufsen), een wijze Vietnamese dertiger, die er toch al drie jaar Japan heeft opzitten (met hem heb ik soms 'n ochtendbabbel in broodjeszaak Great) doet een krasse uitspraak "the people do not talk about politics. The government is no good!". Voor Saigon is de regering (in Hanoi) sowieso heel ver weg en Saigon ademt soms meer vrije dan communistische lucht. In het tijdschrift Globe S E Asia (decembereditie) staat dat 'het politieke bewustzijn bij de Vietnamese bevolking erg laag is, o.m. te wijten aan een niet te stillen propaganda van tie tallen jaren'...."most people don't understand and they don't care about politics". Het typeert eveneens de lijdzaamheid van de Vietnamees....ze kunnen er toch niets aan doen! Is er dan geen tegengewicht ? Ja, de dissidente Bloc 8406 (verwijst naar stichtingsdatum, 8 april 2006), dat ijvert voor een meerpartijenstelsel. Hun leden werden/worden hard aangepakt, leiders zitten straffen uit, maar soit, zij hebben een 'internet'stem...die nauwelijks het zwijgen wordt opgelegd; internetcensuur werkt niet of ze wordt gemakkelijk omzeild. Dat leidt ons tot een vrij recente merkwaardige situatie: toen in 2014 de Chinezen het boorplatform HD981 neerpootten op de Paracels (Hoang Sa voor de Viets) -eilandengroep eveneens geclaimd door Vietnam- braken nationalistische protesten los. In o.m. het industriele hart Binh Duong, maar ook elders, werden buitenlandse bedrijven aangevallen -in de waan dat het alle Chinese bedrijven waren- en er vielen een twintigtal doden. Aanvankelijk voelde de regering zich in haar nopjes met die uitbarstende nationalistische reflex, maar van zodra demonstraties werden aangegrepen om ook de slechte werkomstandigheden (o.m. te lage lonen) in buitenlandse bedrijven (Japanse, Koreaanse, Singaporese, Taiwanese, Chinese) aan de kaak te stellen, veranderde de regering plots van koers, onderdrukte de protesten (o.m. ook begin dit jaar in Hanoi) en arresteerde betogers. Bijkomend argument was dat men het grote China niet voor het hoofd wilde stoten (China Vietnams belangrijkste bi-laterale handelspartner, meer dan 40 miljard usd/jaar). Vietnam is nu eenmaal politiek en economisch te afhankelijk van China. Die lakse houding van de regering werd in Globe weinig verhuld....."acting cowardly toward the enemy but cruelly toward the people"......(wordt vervolgd)
Het normale leven trekt zich na nieuwjaar altijd terug traag op gang, voor velen immers tijdrovende honderden km terug naar Saigon (hun arbeidsplaats), en buitenlandse er gevestigde bedrijven hebben het telkens moeilijk met die moeizame heropstart. Eerste dag na nieuwjaarsvakantie, een traditioneel vollopen van....juwelierszaken, goldshops. Volgens traditie dient men zich dan een juweeltje of althans iets in goud aan te schaffen, omdat dat in het komende jaar....financieel, materieel succes waarborgt. Enkele dagen later, bij de eerste 'full moon' lopen de pagoda's vol omdat de gelovigen dan voor het komende jaar alle andere soorten geluk dienen af te smeken. Ikzelf was getuige van een massale toeloop van 'bedevaarders' in de mooie Vinh Nghiem pagoda (net voor de brug waar de brede boulevard Nam Ky Khoi Nghia overgaat in die andere even brede Nguyen Van Troi boulevard...die dan uitloopt op de airport).
Elke dag voor de les neem ik mijn ochtendkoffie in Green (Nguyen Thi Minh Khai), waar ik al talloze malen een soms moeizame (Engels/Vietnamees) babbel heb met een jonge stagiair van de Thu Thiem company, vastgoedprojectgroep. Hij studeerde 'banking', komt uit Quy Nhon, is de
protege van de baas (uit zelfde stad afkomstig) en is de zoon van een partijman in zijn geboortestad. Eenmaal verliest hij zijn rust, als blijkt dat zijn baas nog een handtekening moet zetten onder een door hem klaargemaakt document, maar op zijn werk liet men hem weten dat baas vertrokken was naar het zowat 600 lm hoger gelegen Quy Nhon voor ....een partijtje golf met bevriende zakenmensen. Eens vroeg ik hem hoe het toch komt dat ik in het straatbeeld zo weinig aanwezigheid vind van 'luat su' - advokaten of advokatenkantoren. Kan zijn antwoord nog treffender...."in Vietnam relationship with the government is more important than the law"......
Eerste vaststelling als men vanuit het warme tot hete Saigon arriveert in het veel koelere Danang, althans in deze periode van het jaar....zoals de Vietnamezen zeggen "mac vest"....mensen dragen er een jas of vest, omdat het er eenvoudigweg veel koeler is en ook frequenter regent !
Danang oogt meer en meer als een "well-to-do"stad, er zijn meer welgestelden, en bedelaars zijn er verboden! Er zijn nog meer verschillen, het'banh mi' is kleiner en gevulder dan het meer franse, wat schuimiger broodje in Saigon. De Caphe Da is een soort espresso met dikke klomp ijs. Maar Danang was het epicentrum van de Vietnamese oorlog. Honderdduizenden Amerikanen en bondgenoten kwamen er aan land; Danang was hoofdbasis van airforce en marines; het nabije strand, het befaamde 'china beach' was het oord van R&R (rust en recuperatie). De Amerikanen bouwden de airportinfrastructuur uit tot wat ze nu nog altijd is (ten bewijze enkele nog erg bruikbare betonnen loodsen). Mijn chinees-vietnamese zegsman die piloot was aan de zijde van de Amerikanen beweert dat Danang nog altijd beschikt over een van de beste runways in Azie. In die
streek, de smalle buik van de zandlopervorm die Vietnam is, met Hue en Khe
San, lag over niet meer dan een paar honderd kilometer het zwaartepunt van
de oorlog....een oorlog die vrijwel nooit met 'open vizier' werd uitgevochten, ( behalve wellicht de stadsgevechten tijdens het Tet offensief '68), maar wel
vanuit Vietnamese strategie met 'guerrilla'tactiek, vanuit Amerikaanse
strategie met de 'search and destroy' raids met massaal gebruik maken van
de helicopter (vnl de UH-1).
Naast airport Danang zijn de werken bezig aan de nieuwe internationale
luchthaven; de bestaande zal dan verder dienst doen als 'noi dia' of
'domestic airport' voor binnenlands luchtverkeer. Trouwens, de huidige 'noi
dia' of 'domestic'airport in Saigon is door de Amerikanen begin jaren 60
uitgebouwd en zowel qua concept als interieur is dat onvervalst...'sixties'...
Ik diende me in te houden om Danang lyrisch te bezingen, the city of bridges,de derde grootste stad van Vietnam, havenstad en badplaats die de kinderschoenen aan het ontgroeien (let wel, in de buurt onderweg naar Hoian luxeresorts en...golf course). Danang lijkt me een leefbare, rustige stad (industrie en havenactiviteit ver van de stad zelf), op mensenmaat, alhoewel met meer dan 1 miljoen inwoners.
Een paar jaar terug werd de maatregel van kracht die de immigratie van ongeschoolde Vietnamezen uit de provincies drastisch beperkt (geschoolden met werk mogen zich er nog komen vestigen), op basis van de vaststelling dat voordien een instroom van 10% immigranten....meer dan 25% criminaliteit opleverde! De maatregel druist overigens in tegen de Vietnamese Residence Law die stipuleert dat elke Vietnamees zich overal definitief mag vestigen na een jaar verblijf. Het betreft dus een 'beschermende' maatregel waarmee men wenste te voorkomen wat er aan de hand is in andere grote steden (Hanoi, Saigon, Haiphong)....meer onveiligheid en criminaliteit. Bijkomende reden was dat men de bestaande wooninfrastructuur niet wenste over te belasten. En wat zie je dus in het straatbeeld....motorbike parkings (bv aan coffeehouses) onbewaakt, zonder bao ve (security). In Saigon daarentegen heeft zelfs elke onooglijke shop (naast hotels, restaurants, drankhuizen...) z'n eigen security. The saying goes: laat men er zijn motorbike onbewaakt achter....daar kun je gif op innemen, dan is ie binnen de kortste keren....foetsie!
En hou je vast: een zegsman meent op tv gehoord te hebben dat reeds 14 miljoen Vietnamezen huizen in het weliswaar zeer uitgestrekte Ho Chi Minh city (term Saigon wordt gemakkelijkheidshalve gereserveerd voor binnenstad, districten 1 en 3) ....en hou je nogmaals vast....er wordt gewag gemaakt van een jaarlijkse instroom in Ho Chi Minh City van 400.000 stuks, gewoonweg omdat er elders geen tewerkstellingsmogelijkheden zijn.
