1

Wawautas een integraal preventie en vormingsorganisatie in Bolivia, La Paz

Los amigos de WawautaLos Wawautas

Nr.1

De eerste editie van de nieuwsbrief is een feit. Met dit schrijven willen we jullie op

regelmatige basis op de hoogte houden van het reilen en zeilen van het project

Wawautas in Bolivia. Aan bod komen de realisaties, de plannen, de politieke situatie,

verslagen van getuigenissen, recente foto’s, de relazen van geldinzamelacties en veel

meer. Eerlijkheidshalve dien ik te bekennen dat het me zwaarder valt dan ik

vermoedde om het projcct vanop enige afstand te volgen. Anderzijds stemt het mij dan

weer tevreden dat de Bolivianen in wiens handen de uitvoering van het project ligt

schitterend werk leveren.

Het project: realisaties en plannen

Na de renovatiewerken (lees blog: frezondergrenzen.blogspot.com) en het plechtige

openingsfeest volgde in april de officiële start van het project Wawautas. De start

betekende in eerste fase de opvang van de marktkinderen overdag met aandacht voor de

ontwikkeling op motorisch, sociaal en psychologisch gebied. Ondanks de schommelende

opkomst was de aanvang nog een periode van zoeken naar werkbare methodes. Uit de

mails die we ontvingen bleek dit al bij al goed mee te vallen. Enkele gezinnen worden

ook reeds begeleid om de moeilijke situaties die heersen binnen de gezinnen enigszins te

verbeteren. Een tweede pijler van het project, de vorming van de ouders via educatieve

praatsessies, blijkt een moeilijkere opgave dan verwacht te zijn. Hier is het nog zoeken

naar de juiste formule om de betrokken ouders te kunnen bereiken. Want het aspect

2

van vorming is uiterst belangrijk. We beogen dat vorming bijdraagt aan betere

levensomstandigheden alsook naar meer zelfvertrouwen en geloof in eigen kunnen.

Noodzakelijke voorwaarden om aan een toekomst te bouwen. Na jaren als arm en

ongeletterd te zijn bestempeld, is verzet tegen de eigen situatie niet vanzelfsprekend.

Ondertussen hebben twee Boliviaanse scholen toegezegd om continu 2 stagiairs te sturen

naar het project. Een hulp die we graag zien komen. Armoede en de gevolgen ervan

laten zich niet makkelijk in een paar woorden samenvatten. Want achter het beeld van

de lachende arme, schuilt er een minder rooskleurig plaatje. Overleven is de boodschap,

in de harde realiteit van machogedrag, delinquentie, geweld, alcoholisme, gebrek aan

onderwijs en algemene vorming. Vooral de positie van de vrouw, die met een totaal

gebrek aan middelen dient te zorgen voor de talrijke kroost, is meer dan

beklagenswaardig. Zo ook het verhaal van de 19-jarige Veronica, een ongehuwde

moeder die er helemaal alleen voorstaat met een kind. Om 7u30 brengt ze haar kind nu

naar het project na een trip vanuit haar dorp in de Yungas, om dan de dagelijkse helse

tocht te ondernemen naar een andere stad Oruro. Ze beschikt niet over een kapitaal

en kan enkel een soort commissie opstrijken van de dagelijkse weinige verkoop in haar

dorp. Ook Soledad Mamani heeft een kind van 4jaar. Ze verkoopt aan de passagiers

die per bus reizen drankjes in een plastic zakje. Tijdens het werken was ze voorheen

haar kind al enkele malen verloren. Haar kind alleen thuis achterlaten was ook bijna

falikant afgelopen toen er op het nippertje een brand in huis vermeden werd. Het

kind heeft ook via het centrum psychologische oriëntatie gekregen omdat het zeer

agressief was. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat ze het slachtoffer is van

geweld van de vader. De man die de moeder verlaten heeft maar haar nog altijd lastig

valt. De vrouw krijgt nu ook in het centrum begeleiding.

Eén van de betrachtingen van het project is om in de toekomst deels een zelfbedruipend

project te zijn. Dit is, laten we wel wezen, een niet zo eenvoudige doelstelling maar

past in de filosofie van Wawautas. Om deze betrachting haalbaar te maken zijn de

uitvoerders momenteel een analyse aan het maken van de haalbaarheid om een

opleidingsbakkerij project te starten dat naast de vorming van vrouwen ook inkomsten

voor het project met zich meebrengt. De vorderingen hiervan berichten we jullie de

volgende keer.

3

Verslag van vrijwilligster AnnelieVerslag Annelies

Een week na de grote opening van Wawautas viel het nogmaals mijn beurt eten te

maken. Deze keer niet voor de genodigden, maar voor de kinderen in de dagopvang.

Samen met Karolien begon ik vol moed aan het eerste gerecht dat er in Wawautas zou

opgediend worden (als je de voorgaande feestjes niet meetelt). Het werd een typisch

Vlaamse schotel; wortelstoemp met kip. Jean Louis en Sandra (de beheerders), Lizet

(opvoedster), de loodgieter en de schilder aten ook mee… en het waren zij die lieten

blijken dat wortelstoemp niet hetgeen was zij in gedachten hadden. De Bolivianen zijn

eerst soep gewend en dan het hoofdgerecht. Dus de volgende dag kregen Karolien en ik

les in de Boliviaanse keuken van Lizet. Voor de soep: groentjes kiezen, groentjes

wassen, groentjes stoven, water opzetten en het vlees erin koken, groentjes toevoegen

en verder laten pruttelen. Volgende stap; het hoofdgerecht. Aangezien de soep veel

groenten bevat zijn de groenten in het hoofdgerecht eigenlijk puur van esthetische aard.

Gewoonte, in Bolivia, is dat men er rijst met aardappelen eet, of rijst met pasta, of

pasta met frieten, … Ik ben geen voedingsdeskundige, maar hoef niet duidelijk te maken

dat dit toch niet zo gezond is. Maar ja, het hoofdgerecht heeft vooral als doel op een

goedkope manier de magen te vullen. Het gekookte vlees wordt versneden en mee

opgediend bij het hoofdgerecht. Na die eerste week met Lizet en Karolien in de keuken

moest ik het alleen doen. Als het lekker was wisten ze het mij te zeggen, maar als het

niet goed was ook! Zo zei Abraham (5 jaar) op een dag dat de soep te zout was. Hij had

daarin gelijk, maar dat een vijfjarige de smaak zout herkende! En ook al had ik niet zo

veel contact met de kinderen, tijdens de maaltijden bleven ze mij verbazen. Zo vroeg

Nicole op een dag of ze geen twee kommen soep mocht hebben ipv soep en hoofdgerecht!

Inventief zijn ze wel. De ingrediënten kiezen voor het menu verliep gewoonlijk heel vlot.

Eerst checken wat er nog in de koelkast stak en dan naar de markt. Wawautas ligt

tegen de belangrijkste marktplaats van La Paz. Het belangrijkste product dat hier

verkocht wordt door boeren en opgekocht door cholitas die het verder verkopen aan de

‘gewone Boliviaan’ zijn cocablaadjes. Deze worden gekweekt in de Yungas en gekauwd

door alle Bolivianen om o.a. hoogteziekte tegen te gaan. Op de markt had ik schrik om

als blanke (of zoals Bolivianen het liever noemen; gringa) inkopen te doen. Niet omdat ik

overvallen zou worden (het is er echt niet zo gevaarlijk als sommigen denken), maar

omdat ik in het zak zou kunnen gezet worden. Ik kende nl. de prijzen niet. Maar

uiteindelijk bleken de verkoopsters evenveel te vragen aan Bolivianen als aan mij. Op de

duur herkenden cholitas die groenten e.a. eetwaren verkochten me en kreeg ik, ook al

kocht ik er niets, ‘Hola señorita’ te horen. Na een maand zat het er voor mij op.

4

Relaas van inzamelactie Heilig HartschooRelaas Hartschool

Vasten voor Wawautas

Eén van onze eerste grotere

geldinzamelingen in België vond plaats in de

Heilig Hartschool van Sint-Truiden, waar

mijn moeder juf is in het derde leerjaar.

De maand nadat ik terug was gekeerd uit

Bolivia vertelde mijn moeder dat ze nog op

zoek waren naar een concreet thema voor

de vasten-actie. Dat was natuurlijk onze

kans! Ik trok met een powerpointpresentatie

naar de school om aan alle

klassen van het lager onderwijs wat uitleg

te geven over Bolivia, de projecten waarin

ik gewerkt heb maar natuurlijk vooral over

Wawautas. Ik toonde hen foto’s van het

pand dat toen volop gerenoveerd werd en

van de marktkindjes die de doelgroep zijn.

De kinderen waren meteen overtuigd dat

het een zinvol project is en een aantal

begon al ideeën te opperen bij de meester

of juf over hoe er geld kon ingezameld

worden. Dit kreeg de weken nadien nog

meer vorm en volgende acties werden op

touw gezet: ze verkochten zelfgebakken

wafels, dronken kraantjeswater tijdens de

pauze en stopten hun drankengeld in de

spaarpot, ze verzamelden speelgoed om te

verkopen op een grote

tweedehandsspeelgoedmarkt, organiseerden

een heuse sponsorloop enz..enz..!

Met al deze spontane en enthousiaste

acties verzamelde de school in totaal maar

liefst 1398,22 € ten voordele van

Wawautas. Je leest elders in deze

Nieuwsbrief waar dit geld allemaal voor

ingezet wordt. Nu rest er mij enkel nog om een hele grote DANKJEWEL te zeggen, in

de eerste plaats natuurlijk aan de kinderen maar zeker ook aan de leerkrachten en de

directie! Jullie hulp betekent voor de mensen in Bolivia een groot verschil!

Ellen

Bij deze willen we ook graag de Soroptimist Club uit Sint-Truiden en de GROS uit Meise

hartelijk bedanken voor hun samenwerking en bijdrage aan het project Wawautas.

5

Politieke situatie in het kortPolitieke kort.

President Evo Morales heeft midden augustus een

referendum over zijn mandaat als president overleefd en

bevestigt zijn positie. Het gevolg hiervan is dat het land verder gepolariseerd raakt

tussen de linkse regering van Morales, die de steun heeft van de arme indiaanse

bevolking uit het hoogland en de rurale gebieden, en de rechtse oppositie die vooral

sterk staat in de oosterse gasrijke provincies. Een oppositie die erop rekende dat de

stijgende ontevredenheid over de snel stijgende inflatie en voedselprijzen de populariteit

van de president zou aantasten. Het onderwerp van de tweespalt is een

grondwetsherziening die Morales wil doorvoeren. Daarmee wil hij de eeuwenoude

ongelijkheid in het armste land van Zuid-Amerika aanpakken door oa nationalisaties en

herverdeling van de inkomsten uit gas.

Nogmaals een welgemeende Gracias aan iedereen voor het vertrouwen en de steun aan

het project Wawautas. Zonder jullie was het niet mogelijk om het onmogelijke mogelijk

te maken, om een dynamiek te starten die meer dan hoop is, want reeds een realiteit.

Indien je mee wilt helpen, een initiatief wilt ondernemen, als vrijwilliger ter plaatse

gaan, … Laat het ons weten!!!

Gracias/Bedankt en tot de volgende.

Ciao-ciao amigo(a)s

Annelies, Ellen & Fré

Een bijdrage voor het project kan je steeds leveren door te storten op volgend

”Que todos tengan todo, que nadie le falte nada, que todos caminemos juntos, que nadie

se quede atras y que cada quién tome lo que necesite”

6

Bijlage: opzet van het project in de eerste fase

Korte samenvatting van het project ´Wawautas´, een integraal preventie en vormingsorganisatie.

Het project richt zich tot dorpelingen die kleine lapjes grond bewerken in de omstreken van de

grootstad La Paz. Voor een periode van enkele dagen tot een viertalweken komen ze naar de stad om

hun goederen te verkopen met in hun kielzog veelal enkele kleine kinderen.

Twee grote pijlers omvatten het project. Enerzijds(1) worden de kinderen overdag opgevangen en

begeleid. Anderzijds(2) zullen de ouders ´s avonds worden geïnformeerd via vormingsateliers.

1/Meer dan een kinderopvang.

De kinderen van de marktvrouwen worden voortdurend blootgesteld aan de gevaren van de straat;

verkeersongevallen, verloren lopen, straffen ouders, seksuele ongewenstheden, extreme

weeromstandigheden (koude/hitte) , conflicten, drugs, moeten bedelen, geweld, .... Het project is

echter meer dan het opvangen van de kinderen. Door een team van gekwalificeerde deskundigen

(opvoeders, pedagogen, psychologen,...) wordt het kind begeleid zowel in groep als individueel en

gestimuleerd om zijn eigen alsook aangeleerde capaciteiten verder te ontwikkelen. Er zal ook

preventief ingegrepen worden indien er zich ontwikkelingsproblemen bij het kind voordoen

(voorbeeld:ondervoeding, spraakproblemen, huishoudelijk geweld, ....) Samen met de ouders zal er een

strategie opgesteld worden om deze moeilijkheden tijdig te overwinnen. Daarnaast zal er ook aandacht

besteed worden aan drie evenwichtige maaltijden op basis van regionale producten.

2/Betrekken en informeren van de ouders

De tweede belangrijke pijler van het project richt zich tot de ouders. Deze zullen ´s avonds deelnemen

aan vormingsateliers die door deskundigen gegeven zullen worden. Onderwerpen die die aanbod komen:

gezondheid, belang van gezonde hygiëne, gezonde voedingsgewoonten, gezinsplanning, preventie tips

over huishoudelijke ongevallen, opvoeding, ehbo, milieu, informatie over de bestaande

beschermingswetten en bestaande instanties,...

Daar het een fluctuerende doelgroep is kan het project vele kinderen en volwassenen bereiken die

afkomstig zijn uit verschillende dorpen. Na verloop van tijd zullen dezelfde personen terugkeren.

Het niet overheidsgebonden project Wawautas is het resultaat van een groep Boliviaanse psychologen ,

die rekeninghoudend met de culturele eigenheid, als objectief heeft om oplossingen te leveren aan de

vele moeilijkheden waarmee de Andes-gezinnen te kampen hebben. Het uitgangspunt is dat doormede

het investeren in vorming, zelfredzaamheid en preventie vele toekomstige problemen kunnen worden

vermeden alsook het mee de basis vormt van een ´gezonde maatschappij´.