Ik wil deze reeks herdenkingsartikels over de bloederige meimaand 1915 afsluiten met een bijdrage over John Condon. Zijn graf op de CWGC- site Poelcapelle British Cemetery is wellicht het meest bezochte en bekendste graf in de Ieperboog. Dat heeft alles te maken met de op de grafsteen vermelde leeftijd van 14 jaar, wat van Condon de jongste gesneuvelde in Flanders Fields maakt. Deze jonge Ier was overigens lang niet de enige die op erg jonge leeftijd de hoogste prijs betaalden bij Ieper. Denken we maar aan de 15 - jarige Rifleman Valentine Joe Strudwick die op Essex Farm werd begraven of de eveneens 15-jarige Rifleman Reuben Barnett die een laatste rustplaats in Rifle House Cemetery kreeg. Naar schatting dienden 400.000 Ieren tijdens de Grote Oorlog in het Britse leger. Een kleine 4.800 van hen kwamen uit Waterford City en County. 700 Van hen verloren het leven tijdens de wereldbrand. Een van hen was Private John Condon die, volgens de rond hem gecreëerde 'legende' in juni 1901 in Thomas Avenue - dat ook bekend stond als Wheelbarrow Lane - in Waterford werd geboren. Condon, die een stevige knaap was, had over zijn ware leeftijd gelogen, toen hij op 24 oktober 1913 vrijwillig dienst had genomen in het 3e Bataljon Royal Irish Regiment. Op 16 december '14 werd hij voor actieve dienst overgeplaatst naar het 2e bataljon dat R.I.R. dat op dat ogenblik bij Ieper aan de strijd deelnam. Op 24 mei '15, in de laatste stuiptrekkingen van wat later bekend zou worden als de Tweede Slag bij Ieper, lag het 2e Bn. R.I.R. iets ten noorden van het hoevecomplex dat bij de troepen bekend zou worden als Shell Trap of Mousetrap Farm, en kreeg het een zware, door chloorgas ondersteunde Duitse aanval te verduren. Een fragment uit het War Diary van het 2e Bn. R.I.R.: '2:20 am Trenches: The enemy, preceded by gas, attacked. A mild wind blowing from the north-east brought the full volume of the gas on that part of the line occupied bij the battalion. Altough every step regarding the use of respirators and sprayers was taken, many of all ranks were overcome by gas. Shell Trap Farm, which had been held bij 2 platoons of the 2nd Battalion Royal Dublin Fusiliers, was taken by the enemy, thus enabling them to enfilade our position of the line, which they worked down bombing us with hand grenades. The enemy took our trenchches down as far as the right of the 'King's Own', only a few men of our battalion now being left. Here the attack was checked. The enemy holding the ground he had taken, two platoons of A company, under the command of Liet. McKay, 4th Connaught Rangers, who were in support at point A on the map, held on until the following morning. Our casualties were 17 officers and 378 other ranks...' Eén van de gesneuvelden was John Condon die naar alle waarschijnlijkheid bij St. Juliaan werd begraven. In 1923 werd bijna 3 km. verder bij de site die op de frontkaarten bekend stond als Railway Wood een massagraf ontdekt. Eén van de opgegraven militairen werd op basis van een stamnummer in zijn laars geïdentificeerd als... John Condon. Het waren de stoffelijke resten van deze soldaat die op Poelcapelle Cemetery werden bijgezet. Uit later onderzoek - voornamelijk de verdienste van de in WOI-fanaten bekende Aurel Sercu - blijkt dat er mogelijk een fout is gemaakt bij de identificatie en dat niet John Condon, maar Rifleman Patrick Fitzsimmons, 2nd Bn. Royal Irish Rifles - die bij de felle gevechten rond Bellewaerde Ridge sneuvelde - in dit graf is terechtgekomen... Meer details over de fascinerende speurtocht naar de identiteit van John Condon vindt u op onderstaande site:
In mijn blog van 23 mei beloofde ik nog even stil te staan bij het sneuvelen van Guy Louis Busson de Maurier (1865-1915), de oom van George Davies. Als zoon van Punch-cartoonist en schrijver George du Maurier groeide Guy op in een artistiek gezin waar bohemiens als Gabriël Dante Rosetti en zijn Pre-Rafaëlitische vrienden maar ook schrijvers als Henry James kind aan huis waren. In tegenstelling tot zijn broer Gerald, die voor een carrière als acteur koos, voelde Guy zich aangetrokken tot het leger. Na een opleiding aan het prestigieuze Royal Military College in Sandhurst, kreeg hij in 1885 een aanstelling als tweede luitenant in de Royal Fusiliers en werd hij vrijwel meteen overzee gestuurd naar Birma. De daaropvolgende jaren werd hij onder meer in India en op Kreta gestationeerd. Tijdens de Tweede Boerenoorlog in Zuid-Afrika voerde hij met verve het bevel over een bataljon bereden infanterie. Een commando dat hem in 1902 het lintje van de Distinguished Service Order (DSO) opleverde. Na zijn terugkeer in Engeland trad hij in de literaire sporen van de familie want in 1909 werd voor een eerste keer zijn toneelstuk 'An Englishman's Home' opgevoerd. Dit controversiële stuk ging niet onopgemerkt voorbij want Guy du Maurier had dit verhaal over een niet nader genoemde natie die Engeland binnenviel, gebruikt om te waarschuwen tegen het gevaar dat het alsmaar sterker wordende Duitse keizerrijk, kort na de eeuwwisseling, vormde in de nieuwe Europese geo-politieke context.
In 1914 werd de inmiddels tot luitenant-kolonel bevorderde Guy du Maurier bevelhebber van het 3e Bataljon Royal Fusiliers. In de nacht van 9 maart '15 werd het hoofdkwartier van het 3e Bn. RF in de loopgrachten ten oosten van Kemmel, beschoten door de Duitse artillerie. De commandostelling kreeg een aantal voltreffers te incasseren. De meeste stafdocumenten, een machinegeweer, een paar kisten geweren en 80 uitrustingsets gingen in de vlammen op. Het belangrijkste slachtoffer was echter luitenant-kolonel du Maurier. Lance Corporal Fovargue getuigde later dat iedereen sliep toen de eerste granaten insloegen en een deel van het dak wegrukten. Du Maurier sprong meteen op en haastte zich naar de deuropening toen een granaat vlakbij insloeg en de bevelhebber op slag doodde. De 49-jarige Guy du Maurier DSO werd begraven op Kemmel Chateau Military Cemetery waar hij tot op de dag vandaag rust in graf L 4.
Guy Louis Busson du Maurier was niet alleen de oom en peetvader van George Davies maar ook een oom van de schrijfsters Daphne en Angela du Maurier en van de artieste Angela du Maurier. De ontroerende brieven die Guy du Maurier vanuit de loopgrachten naar zijn vrouw Gwen had gestuurd, werden later door huisvriend Heny James uitgegeven.
Siegfried Sassoon (1889-1967) was wellicht één van de belangrijkste dichters die de 'Grote Oorlog' overleefden. Hij was een Britse gentleman die op het ogenblik van de hoogste nood van zijn land vrijwillig de wapenrok had aangetrokken. Zijn geschriften en vooral zijn poëzie, met de verscheurende beschrijvingen van het leven in de loopgrachten - waarvan sommigen nog tijdens de oorlog verschenen - getuigen tot op de dag van vandaag van de hel die de Eerste Wereldoorlog was. De omwille van zijn moedig gedrag met het Military Cross onderscheiden Sassoon kreeg, naarmate de oorlog meer en meer aansleepte, een grondige afkeer van zij die verantwoordelijk waren voor het nutteloze bloedvergieten en de verschrikkelijke levensomstandigheden aan het front. Gruwelijke ervaringen als de Slag om Passendale tekenden de driemaal gewonde Sassoon voor het leven. Eén van zijn sterkste getuigenissen is zonder twijfel het aangrijpende 'Aftermath', hier voorgedragen door Tom O'Bedlam:
