Toerisme provincie Antwerpen gaat sinds 2012 ieder jaar op zoek naar 'De Wandeling van Jaar'. Dit jaar werden er wandelroutes weerhouden in Mechelen, Mol, Niel-Boom, Schilde en Baarle-Hertog. In deze laatste gemeente loopt sinds vorig jaar het 'Dodendraadpad' in het pittoreske gehucht Zondereigen. Een wandelroute die u niet alleen langs een aantal erg geslaagde reconstructies van 'den Draad' voert, maar ook langs een aantal dramatische 'hot spots' uit deze erg beladen tijd. Dit traject werd met de grootste zorg voor de historiciteit van het verhaal uitgewerkt door de lokale heemkring 'Amalia van Solms' en verdient daarom alleen al - naar mijn bescheiden aanvoelen - uw stem. Bij deze lanceer ik dan ook een warme, om niet te zeggen érg warme oproep om Baarle te steunen en uw stem uit te brengen voor deze wandelroute als Antwerpse 'Wandeling van het Jaar '. U kan dit door te surfen naar www.wandelingvanhetjaar.be en er uw stem uit te brengen. Stemmen kan nog tot zondag 16 augustus. En o ja, niets houdt u tegen om deze boeiende wandeling natuurlijk de volgende weken of maanden ook zelf eens uit te stappen.
Opnieuw een gesneuvelde uit Herentals. Op 5 maart 1918 werd grenadier Hubert Leysen (° 1895) bij afweergevechten in de sector Nieuwpoort in de buik geschoten. Hij werd meteen overgebracht naar het militair hospitaal 'l Océan in De Panne, waar hij echter kort na zijn aankomst bezweek. Twee dagen later werd hij begraven op de militaire begraafplaats Duinenhoek in De Panne. In mei '18 startten de soldaten van het kanton Herentals - via hun frontblaadje - een geldinzameling om voor hem een heldenhuldezerk aan te kopen. Deze zerk werd midden juli '18 op zijn graf geplaatst, maar werd in 1925 door de 'Dienst der Militaire Grafsteden' van deze site verwijderd, vernietigd en vervangen door een Belgische militaire standaardzerk. Hubert Leysen was bij het uitbreken van de oorlog vrijgezel en paswerker. Hij ligt nu begraven in graf C - 71 op de BMB De Panne.
Niets beter op een Goede Vrijdag, dan een Goede Vrijdag-verhaal. Op 21 maart 1918 om 07.18 u. vond op de Quai de la Seine in Parijs een geweldige explosie plaats. De verraste Parijzenaars dachten aanvankelijk dat ze vanuit een hoogvliegende Zeppelin gebombardeerd waren, maar al vlug bleek dat ze met een nieuw type van verdragende Duitse belegeringsartillerie waren beschoten. Die eerste dag werden er door het in de bossen van Coucy - le -Chateau opgestelde 'Paris - Geschütz', twintig granaten van 211 mm. met een interval van 15 minuten afgevuurd op de Franse hoofdstad. Dit enorme kanon - een ontwerp van Fritz Rausenberger voor Krupp - had een voor die tijd ongezien bereik van 130 kilometer en veroorzaakte door het direct beschieten van Parijs heel wat opschudding in het geallieerde kamp. In totaal vuurde dit kanon tussen maart en augustus een kleine 350 projectielen af op de Lichtstad met 250 doden en 620 gewonden als gevolg. De zwartste dag was zonder enige twijfel 29 maart '18, Goede Vrijdag, toen een voltreffer van dit geschut het dak van de St. Gervais - et - St. Protaiskerk deed instorten, net toen de Goede Vrijdag-viering was begonnen.... 91 Doden en 68 werden onder het puin vandaan gehaald. Toch één lichtpuntje : Dit drama inspireerde de latere Nobelprijswinnaar Romain Rolland in 1922 voor het schrijven van zijn novelle 'Pierre et Luce'.
In mijn behoorlijk rijke verzameling WO I - memorabilia bevindt zich een gedenkprentje voor een Waalse militair, 'gesneuveld aan de IJzer' die blijkens de tekst op 1 september 1916 'in Hoogstraeten' werd begraven. Als Hoogstratenaar was ik behoorlijk geïntrigeerd toen dit prentje op een bekende veilingsite te koop werd aangeboden want noch in het Hoogstraatse stadsarchief, noch op de begraafplaats is er enig spoor terug te vinden van deze brave man. Ik aarzelde dan ook geen moment om het bidprentje te kunnen bemachtigen want het zou, naar mijn bescheiden mening, nogal 'straf' zijn geweest dat een Belgische militair die aan de IJzer sneuvelde, medio 1916 op een kleine 200 km. van de IJzer, in het bezette gebied, een laatste rustplaats zou hebben gekregen. Daarom ben ik op een goede dag naar Evere getrokken om er in de personeelsarchieven van het Belgisch leger op zoek te gaan naar de oplossing van dit raadsel. Volgens de gegevens va, zijn militaire stamboek gaat het hier om Florent Louis Josephe Bonnesire. Hij werd geboren op 27 februari 1895 in het Luikse Aywaille als oudste zoon in het gezin van Nicolas Joseph Bonnesire en Marie Wuidar. Bij het uitbreken van de oorlog was Florent Bonnesire vrijgezel en landbouwer op de ouderlijke boerderij. Begin december 1914 wist hij het land via Nederland te ontvluchten. Hij nam de boot van Vlissingen naar Folkestone en engageerde zich op 18 december 1914 in het 'Comité Militaire Belge' in Londen als oorlogsvrijwilliger 'voor de duur van de oorlog'. Na een korte basisopleiding in Normandië belandde hij in april '15 met het stamnummer 132/6737 aan het front. Hij werd soldaat 2e klasse in de 2e compagnie van het 1e bataljon in het 2e Regiment Karabiniers, een eenheid die zich al had onderscheiden bij de uitvallen uit Antwerpen en de IJzerslag in 1914. Op 1 september 1916 werd hij - volgens zijn stamboek 'ergens ten oosten van Diksmuide (vermoedelijk bij Kaaskerke) - zwaargewond door een kogel. Hij werd meteen naar het Belgian Field Hospital in Hoogstade gebracht, maar bezweek daar kort na aankomst. Deze karabinier overleed dus in het West-Vlaamse Hoogstade en niet in Hoogstraten. Wellicht zal de drukker in Remouchamps niet al te goed op de hoogte zijn geweest van de geografie van Vlaanderen en Hoogstraten verward hebben met het gelijkklinkende Hoogstade.... Ook de datum van begraving is overigens foutief op het gedachtenisprentje, want die wordt hier verward met de overlijdensdatum. Florent Bonnesire werd op 3 september '16 begraven op de BMB in Hoogstade. Na de oorlog keerde hij terug naar Wallonië Op 4 januari 1922 werd zijn stoffelijk overschot, op vraag van de familie, per trein overgebracht naar zijn geboortedorp, waar hij werd bijgezet in het familiegraf.
Op 1 april - April Fools' Day - 1918 sneuvelde bij Atrecht de Britse dichter en schilder Isaac Rosenberg (1890-1918). Deze zoon van joodse emigranten uit het Balticum was soldaat in het King's Own (Royal Lancaster Regiment) en werd, nadat zijn stoffelijke resten in 1926 werden teruggevonden, bijgezet in een massagraf op de CWGC- site Bailleul Road East Cemetery in St. Laurent-Blagny. De bekende Britse dichteres Elaine Feinstein schreef over hem haar gedicht 'April Fools ' Day':
Does anybody know what it was all for ? / Not Private Rosenberg, short as John Keats. / A nudge from Ezra Pound took him to war, / to sleep on boards, in France, with rotting feet, / writing his poetry by candle ends. / His fellow soldiers always found him odd. / Outsiders do not easily make friends / if they are awkward - with a foreign God.
He should have stayed in Cape Town with his sister. / Did he miss Marsh's breakfasts at Gray's Inn, / or Café Royal ? He longed for the centre / though he was Always shy with Oxbridge toffs - / He lacked the sexy eyes of Mark Gertler - / and his Litvak underlip could put them off. / 'From Stepney East !' as Pound wrote / Harriet Monroe, while sending poems to her.
He died on April Fool's Day on patrol, / beyond the corpses lying in the mud, / carrying up the line a barbed wire roll / - useless against gunfire - with the blood / and flesh of Death in the spring air. / Hiswas the life half lived, if even that, / and the remains of it were never found. we remember / the iron honey gold, his cosmopolitan rat. '
In graf nr 166 op de BMB Hoogstade kreeg Gierlenaar Frans Piedfort (°1892), kanonnier in de 24e Batterij van het 2e Regiment Artillerie een laatste rustplaats. Zijn batterij poogde op 23 april '15 vanuit een vuurstelling bij Lo, de Duitsers te stuitten die met behulp van chloorgas poogden Steenstrate en Lizerne in te nemen. De batterij werd getroffen door Duits tegenvuur en Frans Piedfort
kreeg een shrapnelkogel in zijn rechterdij. Hij werd meteen van het front geëvacueerd, maar bezweek nog diezelfde dag door bloedverlies en shock in het Belgian Field Hospital in Hoogstade.
Piedfort ligt vandaag de dag weliswaar onder een Belgische militaire standaardzerk, maar dit is niet altijd het geval geweest. Bijna 3 jaar na zijn overlijden, werd op zijn graf door zijn streekgenoten een heldenhuldezerk geplaatst. Deze grafzerk werd in 1925 op bevel van het ministerie van Landsverdediging van deze site verwijderd, maar kon van de vernietiging gered worden door tussenkomst van het IJzerbedevaartcomité. Dit stelde deze zerk - samen met nog 15 andere geredde zerken - ten toon in de zgn. 'Orne'-zaal van de IJzertoren. Wellicht werd de zerk van Frans Piedfort vernield bij de bomaanslag op de IJzertoren op 16 maart 1946....
Vandaag, bij uitzondering eens geen te lezen gedicht maar een filmpje waarin de Welshe dichter Steven Francis uit het werk van Hedd Wyn - zie mijn blog van 25 maart - citeert. Gewoon om u een idee te geven van de schoonheid van het Welsh, een bij uitstek dichterlijke taal... Of zoals die andere bekende dichter Brian Harris het schreef in zijn 'In Passing', waarvan een citaat is terug te vinden bij het kleine Hedd Wyn-monumentje bij Hagebos waar de dichter op 31 juli '17 het leven liet:
'To be born in Wales, Not with a silver spoon in your mouth, But, with music in your blood And with poetry in your soul, Is a privilege indeed. '
