UIT HET IWM-ARCHIEF: DE ROYAL NAVAL DIVISION IN ANTWERPEN
Als alles goed gaat (hout vasthouden) verschijnen eind
augustus mijn twee boeken Antwerpen 14-18en
Antwerpen 40-45. In deze boeken
kan u een pak nooit eerder gepubliceerde fotos terugvinden. Tijdens mijn
research stootte ik op een paar prachtige
opnamen van de Royal Naval Division in
Antwerpen in oktober 1914. Mijn bron was de onwaarschijnlijke fotocollectie van
het Britse Imperial War Museum. Dit is één van de meest uitgebreide ter wereld
als het over de Grote Oorlog gaat.
Vandaag in Zondag
Frontpoëziedag het gedragen gedicht Observartiepost
van Filip De Pillecyn.Het verscheen in
1919 in de bundel Onder den hiel die hij samen met Jozef Simons had uitgegeven
bij Lannoo.De Pillecyn schreef dit mooie
voorbeeld van loopgrachtenpoëzie in februari 1918 in de Ferme La Paille.
De volgende drie weken zal het wat kalmer zijn op deze blogpagina's want uw dienaar vertrekt morgen uit de diepe jungle van Thailand voor een drietal weken terug naar het Vaderland. Niet alleen uit heimwee naar een frutje met stoofvleessaus en dubbel tartaar maar ook om research te doen voor mijn nieuwste boek over de Belgische militaire strafinstellingen tijdens de Grote Oorlog in Frankrijk. Hopelijk kan u hiervoor begrip opbrengen en ik beloof dat we er in mei weer een lap op gaan geven....!
Op 24 maart 1919 bezweek in het Belgische militaire
hospitaal van Favergés Meerlenaar Adriaan Leeuwessen. Hij behoorde tot de
militieklas van 1912 en werd gemobiliseerd op 1 augustus 1914 als soldaat in
het 6e .Linieregiment. Van 10 juni tot 23 juli 1918 lag hij met
ademhalingsproblemen in het hospitaal van Proven. Op 23 juli 1918 werd hij
overgebracht naar Gravelines. Op 25 augustus 1918 werd hij met longtuberculose
opgenomen in de gespecialiseerde kliniek te Favergés. Hij overleed daar op 24
maart 1919 om 23.30 u. Twee dagen later werd Adriaan Meeuwessen begraven in het
Belgische militaire ereperk op de gemeentelijke begraafplaats (graf nr. 21). Op
24 juni 1923 werd hij op verzoek van de familie herbegraven te Meerle. Hij was een ongehuwde zoon van van Corneel
Meeuwessen en Maria Theresia Pelkmans. Voor het uitbreken van de oorlog woonde
Adriaan Meeuwessen bij zijn ouders in Meerle-Dorp en was hij landbouwer.
Pour celui qui en revient,
Verdun, c'était bien.
Pour celui qui en est mort
Verdun, c'est un port,
mais pour ceux qui n'étaient pas nés,
qu'étaient pas là pour apprécier,
c'est du passé,
dépassé.
Un champ perdu dans le nord-est
entre Epinal et Bucarest,
c'est une statue sur la Grande Place.
Finalement, Verdun
ce n'est qu'un vieux qui passe.
Même si l'histoire nous joue souvent,
le mouvement tournant par Sedan
c'est du passé,
c'est la chanson des partisans,
c'est 1515 c'est Marignan,
dépassé,
une guerre qui s'est perdue sans doute
entre Biarritz et Knokke-le-Zoute
C'est un statue sur la Grande Place.
Finalement la terreur,
ce n'est qu'un vieux qui passe
Pour ceux qu'on n'a pas revus,
Verdun n'est plus rien.
Pour ceux qui sont revenus,
Verdun n'est pas loin.
C'est un champ brûlé tout petit
entre Monfaucon et Charny
c'est à côté.
C'est une sortie dans le nord-est
sur l'autoroute de Reims à Metz.
On y va par la Voie sacrée.
Finalement Verdun
C'est un vieillard rusé.
J'ai une tendresse particulière
Pour cette première des dernières guerres
Dépassée
Bien sûr que je n'étais pas né.
J'n'étais pas là pour apprécier.
Mais j'avais un vieux à Verdun.
et comme je n'oublie jamais rien,
Je reviens,
Je reviens,
Je reviens.
Op de grote CWGC begraafplaats Faubourg dAmiens in de fraaie Frans-Vlaamse stad Arras staat
het Arras Flying Services Memorial. Dit
bijzondere Memorial werd opgericht
ter ere van de 991 mannen van de Royal Naval
Air Service, het Royal Flying Corps
en de Royal Air Force die tijdens de
Eerste Wereldoorlog aan het Westelijke front vermist raakten. De beslissing om
dit monument uitgerekend in Arras te plaatsen was zeker niet toevallig. De
aprilmaand van 1917 staat in de analen
van de piloten van de Royal Air Force
die aan de Slag van Arras deelnamen bekend als Blooy April. Ze werden boven de velden van Artesië geconfronteerd met
de superieure Duitse Albatros jachtvliegtuigen en met de trefzekere piloten van
Jagd Staffel 11, de legendarische
eenheid van de Rode Baron Manfred von
Richthofen. De R.A.F. verloor hier in één maand niet minder dan 316 van haar
730 gevechtspiloten .
De Franse journalist,
essayist, dichter en erotomaan Guillaume Apollinaire nom de plume van Wilhelm
Albert Kostrowicki - (1880-1918) meldde zich bij in december 1914, nadat hij
was afgewezen door een vrouw en platzak, als oorlogsvrijwilliger. In 1916 werd
de intussen tot onderluitenant bevorderde Apollinaire door een granaatscherf in
zijn hoofd getroffen. Het portret dat u hier ziet werd tijdens zijn herstelverlof in Parijs getekend door zijn boezemvriend Pablo Picasso. In onderstaand
gedicht vergeleek hij zijn hoofdwonde met een ster .
TRISTESSE
D'UNE ÉTOILE
Une belle Minerve est lenfant de ma tête
Une étoile de sang me couronne à jamais
La raison est au fond et le ciel est au faîte
Du chef où dès longtemps Déesse tu tarmais
Cest pourqoi de mes maux ce nétait pas le pire
Ce trou presque mortel et qui sest étoilé
Mais le secret malheur qui nourrit mon délire
Est bien plus grand quaucune âme ait jamais celé
Et je porte avec moi cette ardente souffrance
Comme le ver luisent tient son corps enflammé
Comme au coeur du soldat il palpite la France
Et comme au coeur du lys le pollen parfumé.
Vertaling:
Vedriet ener ster
Een mooie Minerva is het kind van mijn hoofd
Een ster van bloed kroont mij immer
De rede achterin en de hemel bovenin
Het hoofd waar de Godin je sinds lang wapende
Daarom was het van mijn kwalen niet de ergste
Dit bijna dodelijke gat is een ster geworden
Maar het verborgen ongeluk dat mijn waan voedt
Is veel groter dan wat enige ziel ooit verborgen heeft
En ik draag die vlammende pijn
Zoals de glimworm zijn lijf vurig houdt
Zoals in het hart van de soldaat Frankrijk klopt
En zoals in het hart van de lelie het geurige stuifmeel ligt
Flesquières was in november 1917 ontegensprekelijk één van de
belangrijkste brandhaarden van de slag om Cambrai. Op 24 november 2007, 90 jaar
na de gevechten rond Flesquières, werd op een heuvel langs de weg naar Ribécourt
het van symboliek bolstaande Monument to
the Nations ingehuldigd.Het werd
aangelegd met hulp van het Britse Royal
Tank Regiment en de Royal Engineers
op de plaats waar in november 1917 de Duitse frontlijn liep. Centraal ligt een
betonnen plaat, die één van de talloze bunkers van de Hindenburglinie
symboliseet en waarop een tankspoor richting Cambrai zichtbaar is. De voetafdrukken in het beton staan voor de
begeleidende infanteristen. Vanuit deze centrale plaat vertrekken smalle voetpaden,
die werden aangelegd in de vorm van het balkenpatroon van de Britse vlag, de Union Jack. O ja, voor diegenen die zich zouden afvragen waarom er ook een Chinese vlag op deze site hangt: Het waren leden van het Chinese Labour Corps die in de weken die voorafgingen aan deze historische tankaanval hadden geholpen bij het laden en lossen van de 36 treinladingen tanks en bij de revisie van de tankmotoren...
Iedereen die me kent weet dat ik een zwak heb voor de Ieren. Vandaag is het 17 maart, een dag die in Ierland én de rest van de wereld bekend
staat als St. Patricksday. Een goed moment om even stil te staan bij het grote offer
dat de Ieren tijdens de Grote Oorlog gebracht hebben in Vlaanderens Velden
Op de link hieronder vindt u origineel Pathé filmmateriaal
van St. Patricksday in 1917 met Ierse militairen die wellicht op herstelverlof
waren in Dublin.
Vandaag een gedicht van de gewezen Duitse reserveluitenant
Otto Nebel (1892-1973). Het is een fragment uit de pacifistische en sterk door
het expressionisme beïnvloede bundel Zuginsfeld die hij tijdens zijn veertien
maanden durende gevangenschap in het Engelse Colsterdale schreef.
In de vier jaar dat de Grote Oorlog werd herdacht vonden er verschillende herdenkingen plaats bij de Menenpoort in Ieper. Een van de beklijvendste was de Last Post op 10 november 2018, 100 jaar na de vooravond van de Wapenstilstand. De Commonwealth War Graves Commission (CWGC), de beheerder van de begraafplaatsen van het Britse gemenebest, maakte een filmpje dat een mooie impressie gaf van deze eenvoudige maar ^pakkende herdenking.... Klik op onderstaande link:
Vandaag twee van de meest bekende, zo niet dé bekendste
geallieerde soldatenliederen uit de Grote
Oorlog: Its a long way to Tipperrary en het al even goe in het oor
liggende deuntje Pack up your troubles in
Your Old Kit Bag
Ik heb in het verleden al
eens de aandacht gevestigd op de erg sterke oorlogspoëzie van Gerrit Engelke
(1890-1918), de bijhet Frans-Vlaamse
Cambrai / Kamerijk zwaar gewonde Arbeiterdichter,
die een paar dagen later in Britse gevangenschap overleed.
Vandaag in Zondag Frontpoëziedag zijn gedicht An den Tod
Iets voor het
weekend: Digging up the trenches is
één van de meest interessante documentaires over Battlefield Archeology die de laatste jaren werd gemaakt met o.m.
mijn ouwe gabber Peter Barton. Met veel aandacht voor de Ieperse Salient Warm
aanbevolen
Vandaag in Zondag Frontpoëziedag het gedicht Aan dat Jozef Simons op 8 februari 1919 in Andenne schreef en een paar
maanden later liet verschijnen in de bundel Onder
den Hiel, die hij samen met Filip De Pillecyn bij Loris Lanoo in Tielt uitgaf. Dit militante
gedicht van de han van de schrijver van het Fronterslied was overduidelijk gericht aan een wegens zijn overtuiging vervolgde
activist, maar ik heb niet kunnen achterhalen wie. Mogelijk was het de jurist
Lodewijk Dosfel die Simons al voor de oorlog had ontmoet
Aan..
Eer nog de vieze
beul het zuiver bloed zal plengen
Van de eersten
martelaar voor Vlaandrens zelfbestaan
Komen wij ridderlijk
U onze hulde brengen
Wij die voor
Vlaandren streên onder loyale vaan.
Misschien hebt ge in
den keus des middels u bedrogen,
Doch heilig was uw
doel, het onze, Vlaandrens heil.
De toekomst leer' of
't zwaarst onze IJzer-offers wogen
Of 't bloed van hen
wier hoofd viel met den slag der bijl.
De goden hebben
dorst naar 't bloed van vele Vlamen,
Langs de IJzer zijn
de velden lang niet rood genoeg....
Schavot en schande
dreigt, gevang en broodroof samen
Hèm die zijn
Vlaandren hoog in 't koene harte droeg.
In koude en duister
kiemt die we eens de lang-betrachte
Begroeten zullen als
de Vrijtriomfklok luidt:
Uit de verdrukking
rijst zelfstandigheidsgedachte
Die groeit tot
Vrijheidsboom over gansch Vlaandren uit.
Andrew Rawson is een freelance-schrijver die inmiddels een niet onaardig
oeuvre van een kleine 25 militair-historische werken heeft gepubliceerd die
vooral gefocust zijn op de twee Wereldoorlogen. In mijn goed gevulde
bibliotheek zitten zijn twee boekjes over Loos maar ook zijn studies over de
Arras- en Passendale campagnes in 1917. Vlot geschreven en bijgevolg leesbare
werkjes. Alleen soms een beetje te etnocentrisch Brits maar in dat bedje zijn
de meeste Britse militaire auteurs van zijn generatie ziek Toen
vorig jaar in april in de reeks British
Expeditionary Force zijn boek Lys Offensive
1918 verscheen was ik dan ook nieuwsgierig of hij opnieuw een
aanbevelenswaardig werk had gepubliceerd. Ik ben niet teleurgesteld. Het was
overigens hoog tijd dat er iets over deze Slag verscheen want er is in feite
bijzonder weinig gepubliceerd over deze gevechten. Nochtans was de inzet ervan
erg hoog.
De Slag aan de Leie of Operation
Georgettewerd tussen9.4.1918 en 29.4.1918 uitgevochten in
Frans-Vlaanderen. Het was in feite de tweede fase van het grote Duitse
Voorjaarsoffensief van 1918. Toen eind maart 1918 duidelijk werd dat het
Michael-offensief niet het gewenste resultaat zou opleveren begon men op het
Duitse hoofdkwartier een nieuw offensief, ditmaal in het noorden, te plannen. Omdat
er minder troepen ter beschikking stonden koos men voor een eerder beperkte
actie, die bestond uit een reeks van gefaseerde aanvallen. Ludendorff lanceerde
op 9 april 1918 om 4.15 u. met een korte maar hevige beschieting waarbij kwistig
met mosterdgas werd omgesprongen Operation
Georgette als sluitstuk van deKaiserslacht. Het IVe en VIe
Duitse Leger kregen de opdracht het Leiefront open te breken, de Vlaamse
hoogten in te nemen en door te stoten naar de Kanaalkust. 26 Divisies vielen
over een 32 km breed aanvalsfront aan tussen Waasten en La Bassée. De Duitse
stormtroepen verpletterden de Portugese IIe Divisie ten oosten van
Laventie. De Portugezenmaakten geen
schijn van kans. Ze waren onervaren en bovendien gedemoraliseerd door de
politieke onrust in hun thuisland. De Duitsers rolden zonder veel problemen
deze stellingen in een paar uur op en wisten de evenaans aangeslagen Britse XLe
Division op de linkerflank van de Portugezen tot de terugtocht te dwingen. De
inderhaast naar voor gestuurde Britse reserves konden het tij niet keren en
werden vakkundig uit de weg geruimd. In de late namiddag waren de Duitse
stoottroepen meer dan 8 km opgerukt en tot in Estaires aan de Leie
doorgedrongenDe volgende dag vielen Armentièresen Mesen in Duitse handen en begon de ernst van de situatie zelfs bij Haig
te dagen. Het Britse front was in complete chaos en er stond de Duitsers
nauwelijks nog iets in de weg richting Kanaalkust. Op 11 april zag
veldmaarschalk Haig zich genoodzaakt zijn befaamde Back to the Wall dagorder uit te vaardigen: Victory will belong tothe side
that holds out the longest. There is no other course open to us but to fight it
out. Every position must be held to the last man; there must be no retirement.
With our backs to the wall and believing in the justice of our cause each one
of us must fight on to the end. The safety of our homes and the freedom of
mankind deprend alike upon the conduct of each one of us at this critical
moment.
De stoere taal van de Britse opperbevelhebber kon niet verhinderen dat
er op 12 april een gat gevallen tussen twee in het nauw gedreven Britse divisies
bij Merville waardoor de weg naar het erg belangrijke spoorwegenknooppunt
Hazebrouck (Hazebroek) en de zee kwam open te liggen. Om de nauwelijks te
stuiten Duitse opmars een halt toe te roepen moest de IeAustralian Division meteen met de trein
op weg, maar er was niet voldoende rollend materiaal voorhanden om ze tijdig
ter plaatse te brengen. De 4eGuards
Brigade, een onderdeel van de XXXIeDivision was het enige troepenonderdeel dat in de buurt beschikbaar was. Ze moest kost wat kost standhouden
en vooral tijd winnen tot de Australiërs er waren. Even leek het er op dat de
Duitse pletwas niet meer kon worden gestopt. Onstuitbaar rukte ze op naar
Hazebrouck maar op 12 km van dit stadje kwam ze plots tot stilstand omdat de Guards met succes bij Vierhouck en
Nieppe Forest de aanval wisten af te slaan. Ludendorff besloot daarop
Hazebrouck links te laten liggen en gaf nieuwe instrcties: Het VIe
Leger moest Strazeele, Meteren en Bailleul innemen terwijl het IVe
Leger de hoge gronden tussen Bailleul en Neuve-Eglise moestveroveren. In de late namiddag vielen Vieux Berquin en
Merris nog in Duitse handen maar tegen dan arriveerden de eerste Australische
versterkingen en konden de Britten de lijn rond Hazebrouck consolideren. Ondanks
de toenemende geallieerde druk wisten de Duitsers nog op 15 april in het door
de Britten ontruimde Bailleul binnen te
trekken maar toen was het al duidelijk dat de Slag aan de Leie in het voordeel
van de geallieerden werd beslecht.
Want gelukkig voor de geallieerden wisten de Britse troepen in het
zuidelijke deel van de aanvalssector wél stand te houden. Op de linkervleugel
van de aanval was het deze keer aan de Duitsers om hun tanden stuk te bijten op
de geduchte stellingen als Festubert en Givenchy.Wanneer de Duitsers op 18 april een nieuwe
aanval in de richting van Béthune lanceerden, kwamen ze van een koude kermis
thuis. Op hun rechterflank slaagden de Duitsers er, na een nieuwe bundeling van
de krachten en met steun van de bergjaqers het Alpenkorps, nog wel in om de
Vlaamse hoogten te bereiken en op 25 april zelfs de Kemmelberg in te nemen maar
alle verdere pogingen om de taaie weerstand van de Britten en de in allerijl en
massaal aangevoerde Franse versterkingen te breken, mislukten. Alleen op 29
april werd nog met een uiterste krachtsinspanning de Scherpenberg bereikt maar
de volgende dag stokte het offensief definitief. Het nijpende gebrek aan
mankracht, wapens en munitie had het Duitse leger voor de zoveelste keer een
overwinning gekost.
Het boek van Rawson is interessant voor al wie zijn basiskennis over de Duitse
voorjaarsoffensieven van 1918 wil opschonen. Alleen een beetje jammer dat hij
weinig aandacht besteedt aan de Franse inspanningen of het Duitse standpunt.
Conclusie ? Los van deze detailkritiek, zonder meer een goed boek . Lys Offensive 1918 telt 192 bladzijen en
is een uitgave van Pen & Sword.
Het kost 19.99 Pond (zonder verzendingskosten). ISBN 9781526723369.
Vandaag in Zondag Frontpoëziedag het gedicht Wir Frauen van Olga Hayn-Höchstädter.
Het
verscheen op 5 november 1916 in Münchner
Neueste Nachrichten
Wir Frauen
Wir Frauen schicken unser Liebstes in das Feld, In eine mörderisch-wilde Waffenwelt. Voll heißer Ehrfurcht küssen wir die Hand, Die nach dem Schwert greift für das Vaterland.
Wir leiden mit und kämpfen um den Sieg Daheim und teilen Not und Krieg! All unser Denken ist ein heiß Gebet, Da eine Welt in Brand und Fieber steht.
In grimmer Wut ballt sich die stolze Kraft, Die für uns ringt und Sieg und Frieden schafft. Wir hoffen still und füllen uns´re Zeit Mit edlen Werken der Barmherzigkeit.
Wir sprechen Trost und fühlen heiße Wunden Wir leben schwarze, schicksalsschwere Stunden. Der Liebste tot aufrecht bleibt unser Sinn Doch tropfenweis´ fließt unser Herzblut hin.
In deze
rubriek sta ik geregeld stil bij de vele individuele gedenktekens die langs het
voormalige Westelijke Front te vinden zijn. George Edward Cecil was 18 jaar
toen hij op 1 september 1914 bij het Forêt de Retz in Villers-Cotterêts sneuvelde.
In een bocht langs de D 81 tussen Vivières en Villers-Cotterêts staat het gedenkteken
dat zijn moeder nade oorlog liet
plaatsen vlakbij de plek waar 94 mannen van zijn eenheid in een massagraf werden
begraven. Een treurende moeder staat in bas-reliëf bij het graf van haar
gesneuvelde zoon met daaronder de uitgehakte en passende tekst Passant ! Arrête-toi !
George Edward
Cecil werd op 9 september 1895geboren
als enig kind van Lord en Lady kolonel Edward Cecil. Hij had naar verluidt heel
zijn korte leven van een militaire carrière gedroomd en ging in 1913 studeren aan
de militaire Academie van Sandhurst. In februari 1914 kreeg hij een aanstelling
als aspirant officier in zijn vaders oude regiment, de Grenadier Guards. Op 13 augustus 1914 vertrok hij als tweede
luitenant met het 2e bataljon
naar Frankrijk. Aanvankelijk deed hij dienst als ordonnansofficier bij generaal
Scot Kerr maar toen zijn eenheid volop in terugtocht was over de Aisne kreeg
hij het commando over een peloton. Hij werd het laatst leven gezien toen hij op
1 september met getrokken zwaard een bajonetaanval van zijn peloton leidde in
het Forêt de Retz.
Amper
een paar weken nadat hij was gesneuveld bezocht zijn moeder al het gewezen
slagveld. Dat dit überhaupt mogelijk was, had wellicht te maken met de
maatschappelijke positie van de familie en het feit dat zijn vader een gewezen
onder-staatssecretaris van Financiën - sinds 1912 de belangrijkste financiële
adviseur en legerhervormer van het War
Office was . George Edward Cecil werd samen met drie andere gevallen Guards-officieren aanvankelijk begraven
op het kerkhof van Villers maar op verzoek van zijn ouders opgegraven, geïdentificeerd
en bijgezet op Guards Grave Cemetery dat
een paar honderd meter voorbij het gedenkteken ligt
ZONDAG FRONTPOÃZIEDAG - THE CHARGE OF THE LIGHT BRIGADE BROUGHT UP TO DATE
Ik heb al eerder
in de rubriek Zondag Frontpoëziedag
aandacht gevraagd voor het helaas maar al te vaak vergeten of veronachtzaamde werk van Ewart Alan Mackintosh
(1893-1917).Vandaag breng ik u graag
zijn beklijvende gedicht The Charge of the Light Brigade Brought Up
toDate. Een meer dan ironische
knipoog naar het militaristische gewauwel van Alfred Lord Tennyson .
Half a league, half a league,
Half a league onward
'That is, unless some damned
Airman has blundered,
If the map isn't right
We'll be a funny sight.'
So as they tramped along
Officers pondered,
While, with equipment hung,
Curses on every tongue,
Forward with rifles slung,
Slouched the six hundred.
Cannon to right of them,
Cannon to left of them,
Cannon in front of them,
Volleyed and thundered,
'And what was twice as bad
Our gunners never had
Strafed that machine-gun lad.
I always wondered
If our old barrage could
Be half as bloody good
As the Staff said it would.'
Was there a man dismayed?
Yes, they were damned afraid,
Loathing both shot and shell,
Into the mouth of Hell,
Sticking it pretty well,
Slouched the six hundred.
Through the barrage they passed,
Men falling thick and fast,
Till the machine-gun blast
Smote them to lying
Down in the grass a bit;
Over the roar of it.
Officers yelled, were hit,
Dropped and lay dying.
Then the retreat began,
Every unwounded man
Staggered or crawled or ran
Back to the trench again,
While on the broken plain
Dead and untroubling,
Wounded and wondering,
What help the night would bring,
Lay the six hundred.