Op de foto (met dank aan IWM) de 25-jarige Charles Stewart Hedderwick, een tweede luitenant in het 2e Bataljon van the Royal Scots (Lothian Regiment). Hedderwick was op 29.11.1889 in Glasgow geboren en was een zoon van de directeur van de krant 'Glasgow Citizen'. Hij had in oktober '14 dienst genomen als een motorestafette bij het XIV Army Corps. Een maand later kreeg hij een aanstelling als infanterie-officier bij het 2e Bataljon Royal Scots. Op 28 februari '15 zou zijn compagnie afgelost worden in de loopgrachten bij Kemmel. Het was een heldere maanverlichte nacht en toen zijn mannen omstreeks 23.15 u. begonnen met de aflossing ging dit niet onopgemerkt voorbij. De Duitsers, die amper honderd meter verder lagen, beschoten intensief de sector waarbij verschillende slachtoffers in de rangen van de Royal Scots vielen. Hedderwick liet zijn mannen evacueren maar bleef zelf ter plaatse om een aantal gewonden in veiligheid te brengen. Dit werd hem fataal. Hij werd de volgende dag begraven op een kleine begraafplaats bij de Godezonne-boerderij in Kemmel, die vooral door zijn eenheid als frontbegraafplaats gebruikt werd. U vindt zijn graf terug met volgende referentie I A 5. De eerste gesneuvelde die hier een laatste rustplaats kreeg was F.S. Peoples, een korporaal in het 1e Bataljon van het Welsh Regiment die op 16 februari '15 in dezelfde sector was gevallen. ( graf II A 13).

Het kleine Godezonne Farm Cemetery bevatte tegen het einde van de oorlog slechts 20 graven. Na de Wapenstilstand werden hier nog 59 gesneuvelden toegevoegd die her en der in de omgeving begraven lagen. Van de 79 gesneuvelden die hier herdacht worden, blijft meer dan de helft, 41 om precies te zijn; ongeïdentificeerd. Voor het ontwerp van deze site tekende William Cowlishaw.  Op deze site vindt u ook het graf van een kind-soldaat. A.J. Payne, een gunner bij B Battery van de 177e Brigade Royal Field Artillery was amper 17 jaar oud toen hij op 18 januari '16 sneuvelde.   Zijn graf heeft als referentie I B 9.

08-07-2017 om 16:38 geschreven door janhuijbrechts  

Dit jaar is het precies honderd jaar geleden dat oorlogsvrijwilliger Renaat De Rudder in nooit echt opgehelderde omstandigheden sneuvelde. Op de vooravond van onze nationale feestdag, op zondag 9 juli om precies te zijn, wordt hij herdacht in De Klaproos in Landegem. Hieronder vindt u het programma van deze warm aanbevolen herdenking:

10.00 u. Ontvangst in de Foyer van De Klaproos

10.30 u. Academische zitting met als gastsprekers Guido Moons (verantwoordelijke Kenniscentrum Vlaamse Volksbeweging) en Bart De Valck (voorzitter VVB)

11.30 u. Optocht naar het monument van Renaat de Rudder gevolgd door een aantal toespraken en bloemenhulde.

Organisatie: het Renaat De Ruddercomité, de Vrienden van Renaat De Rudder, VLAG (Vlaams genootschap Nevele) en V.O.S.  

05-07-2017 om 15:30 geschreven door janhuijbrechts  

03-07-2017 om 15:57 geschreven door janhuijbrechts  

Die goeie ouwe William Shakespeare vroeg het zich al af toen hij aan zijn 'Romeo & Julia' aan het werken was en ik vroeg het mij deze ochtend af bij het openslaan van m'n kwaliteitskrant. In het Ieperse is er enige commotie ontstaan over de naamgeving van een eettent in de buurt van het In Flanders Fields Museum. De naam  'Iepereat' is bij sommigen in het verkeerde keelgat geschoten want wel bijzonder sterk gelijkend op 'Yperiet', de koosnaam voor het infame, blatrentrekkende en longoedeem veroorzakende mosterdgas. Gas dat nota bene precies honderd jaar geleden voor het eerst haar dodelijke intrede op het slagveld deed. Niet, zoals de meeste journalisten vandaag melden, in Ieper maar in Nieuwpoort waar de Duitsers op 10 juli '17 in het raam van operatie 'Strandfest' voor het eerst met mosterdgas gevulde granaten afvuurden... Het  1e Bataljon Northhamptonshires en het 2e Bataljon King's Royal Rifles werden in de duinen op de rechteroever van de IJzer,  mede door het ingezette gifgas gedecimeerd. Ze verloren in een paar uur tijd 50 officieren en 1.253 manschappen. Slecht 4 officieren en 64 manschappen bereikten leven de overkant van de IJzer. De volgende weken en maande kostte het inzetten van Yperiet het leven aan duizenden. Een veelvoud van hen overleefde het maar werd voor de rest van hun leven getekend 'gepakt door de gas' door longziekten en/of blindheid..... Uit alles blijkt dat achter de naamgeving van dit nieuwe Ieperse eethuis een uitgekiende campagne zit, inclusief de 'smaakbommetjes' in het logo. Wellicht zal een of andere trendy designer of copy-writer in een hip marketingbureau dit een erg geslaagde en wellicht zelfs grappige 'gimmick' vinden, maar ik heb toch wel mijn bedenkingen bij dit concept. Ik wil niet echt de 'dramaqueen' uithangen maar er zijn grenzen aan de goede smaak (zeker voor een eettent   ...) en dit is er, naar mijn aanvoelen, nét ietsje over en ik denk dat ik niet alleen sta met deze mening...

03-07-2017 om 14:06 geschreven door janhuijbrechts  

Voor diegenen die mij kennen verklap ik geen geheim wanneer ik stel dat ik een boontje heb voor Azië. Mijn eega is van Zuid-Oost Aziatische origine en binnenkort verhuizen we definitief naar het Verre Oosten. Tijdens heel wat van m'n reizen heb ik kennis kunnen maken met de fascinerende Aziatische culturen, zeden en gewoonten. Het doet me dan ook veel plezier dat er vanaf vandaag in Poperinge aandacht wordt besteedt aan een, in mijn ogen, al te lang verwaarloosde pagina uit de geschiedenis van de Grote Oorlog. Vanaf de zomer van 1917 arriveerden de eerste Chinese 'vrijwillige' frontarbeiders in Vlaanderen. Al in augustus 1916 waren er een kleine 40.000 in Frankrijk aangekomen om als arbeider in het Franse leger te dienen maar het had nog heel wat voeten in  aarde voor ook de eerste contingenten in ons land aankwamen. Een kleine 100.000 Chinezen gingen in Vlaanderen en Noord-Frankrijk aan de slag in het door de Britten met harde hand geleide 'Chinese Labour Corps'. Ze werden ingezet voor de meest diverse taken gaande van het laden en lossen in de havendokken in Engeland en Frankrijk over wegenwerken achter en aan het front tot het verstouwen van munitievoorraden. Het was hard en ondankbaar werk en bovendien niet ongevaarlijk. Want alhoewel de Britten zich geëngageerd hadden dat ze niet bij de gevechtshandelingen zouden betrokken worden, gebeurde het maar al te vaak dat Chinese werkploegen onder vuur kwamen te liggen...  De historicus Xu Guoqi becijferde dat een kleine 3.000 leden van het 'Chinese Labour Corps' tijdens de Grote Oorlog het leven lieten, hetzij op weg naar Europa, hetzij door ziekte of door het niemand ontziende oorlogsgeweld. In ons land kregen 85 Chinezen een laatste rustplaats, 1.864 in Frankrijk en 20 in het Verenigd Koninkrijk. Na de oorlog bleven ze nog geruime tijd hier en werden ze ingezet bij het munitie - en lijkenvrij maken van de voormalige slagvelden.  Tegen 1921 waren de meesten terug naar huis gekeerd. Een kleine 3.000 van hen bleven echter in Frankrijk en zij zouden de 'Founding Fathers' worden van Chinatown in Parijs. U kan heel de zomer, tot 17 september hun fascinerende verhaal ontdekken in de Gasthuiskapel (vlakbij de Grote Markt) in Poperinge. De thematentoonstelling wordt gecombineerd met het werk van de fotografen Stephan Vanfleteren en Sanne de Wilde die in het huidige China op zoek gingen naar de wortels van de arbeiders die een eeuw geleden in de Westhoek waren beland. Warm aanbevolen !

01-07-2017 om 11:32 geschreven door janhuijbrechts  

Binnen één maand, op 31 juli om precies te zijn, barstte de Derde Slag bij Ieper in alle hevigheid los. De volgende dagen, weken en maanden zal ik geregeld in mijn blogberichten op deze enorme slachtpartij terugkomen. Vandaag een "teaser ' om te beginnen . Ik vestig graag even uw aandacht op deze érg interessante Canadese film uit de 'For King & Empire'-reeks. Ik vertel geen geheim wanneer ik stel dat de Canadese troepen een extreem belangrijke rol speelden in de eindfase van de meedogenloze gevechten rond Passendale, waar ze in oktober - november '17 ruim 16.000 man verloren... Leer meer in deze beklijvende en goed onderbouwde 'History Televesion'-productie.   https://youtu.be/hsKY-ouVmb8 

29-06-2017 om 11:57 geschreven door janhuijbrechts  

Deze maand was het precies 50 jaar geleden dat het baanbrekende Beatles-album 'Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band' uitkwam. Een paar jaar geleden raakte bekend dat het graf van Beatle George Harrison's grootvader Henry was gelokaliseerd op 'St. Mary's Advanced Dressing Station Cemetery' in het Frans-Vlaamse Haisnes, langs de weg van Vermelles naar Hulluch. Ik stootte eerder toevallig op zijn graf toen ik vorig najaar in en rond Hulluch opzoekingen deed voor mijn boek rond de 16e (Ierse) Divisie die hier in het voorjaar van 1916 haar vuurdoop beleefde.

Henry Harrison was op 21 januari 1882 als jongste in een gezin van vier kinderen geboren in West Derby. Hij huwde met Jane Tompson en woonde bij het uitbreken van de oorlog met zijn vrouw en zeven kinderen in Abyssinia Street 24 in Wavertree aan de Mersyside in Liverpool. Deze bouwvakker meldde zich in november 1914 als oorlogsvrijwilliger en belandde in het voorjaar van 1915 na een summiere opleiding, als soldaat in het 1e Bataljon van het Loyal North Lancashire Regiment aan het front. Private Henry Harrison sneuvelde op 25 september 1915, de eerste dag van de beruchte Slag bij Loos. Hij ligt samen met 1.809 lotgenoten begraven op 'St. Mary's ADS Cemetery'. U kan zijn laatste rustplaats terugvinden met volgende referentie: Plot 5, Row F, grave 10.   

28-06-2017 om 15:08 geschreven door janhuijbrechts  

28-06-2017 om 12:57 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag nog eens een Duitse frontdichter. Karl Bröger (1886-1944) behoorde tot de zgn. Arbeitdichter. In 1910 publiceerde hij zijn eerste gedichten in de ‘Suddeutschen Monatshefte’. Twee jaar later verscheen zijn eerste gedichtenbundel ‘Gedichte’. Bröger werd in 1914 gemobiliseerd maar raakte al in oktober zo zwaar gewond dat hij in december ’14 als ongeschikt uit de militaire dienst werd ontslagen. De oorlog en de hiermee gepaard gaande gruwel hebben zijn werk getekend en hij zou met zijn humanistisch-expressionistisch werk één van de belangrijkste pacifistische dichters van zijn generatie worden. Het onderstaande gedicht komt uit zijn bundel ‘Flamme – Gedichte und dramatische Szenen’ die in 1920 van de persen rolde.  

Phönix

Durch die Leichengebirge der Zeit
keucht der letzte tote Soldat zum Gipfel der Ewigkeit.
Vom Schädelberg, höher als alle Berge der Welt,
späht er, die Hand vor den Augen, und seine Stimme gellt.

»Hier auf höchstem Gipfel des Grausens will ich stehn,
einen Menschen nur, einen einzigen Menschen zu sehn.
Doch nur tote Soldaten erspäh ich fern und nah.
Ist denn kein Mensch, kein lebendiger Mensch mehr da?..
Künde dich, Bruder, ob weiß oder schwarz von Haut,
daß mein Blick ein belebtes Antlitz schaut! ...«

Durch die Klüfte des Himmels brechen sich Flammen den Lauf,
aus den Schluchten von Leichen züngeln Feuer herauf,
und der Rufer, von Sehnsucht nach seinem Menschen erfüllt,
steht ganz in Brand und heilige Lohe gehüllt.

Seine Uniform mit allem bunten Ballast
wird von den Flammen ergriffen, wird von der Glut erfaßt.
Als sie knisternd verkohlt von seinem Leibe sinkt,
sieht er in Asche den toten Soldaten, der Abschied winkt.

Auf dem Schädelberge, in lauterer Feuer Schein,
steht ein nackter Mensch, schuldlos und sündenrein,
ohne Geschütz und Granaten, ohne Dolch und Gewehr ...
Wie am Schöpfungstage blickt er um sich her.

25-06-2017 om 01:08 geschreven door janhuijbrechts  

Vorig jaar heb ik, in het raam van mijn opzoekingen voor mijn net verschenen boek 'Verdrongen Verleden' behoorlijk wat tijd doorgebracht in Heuvelland. Op een erg mooie nazomeravond belandde ik op 'Somer Farm Military Cemetery' aan de Hollebekestraat in Wijtschate. Op deze, niet erg vaak bezochte, kleine CWGC-site worden 91 gesneuvelden uit het Britse Gemenebest herdacht. Deze begraafplaats ontstond kort na de herovering van Wijtschate op 7 juni 1917 en werd vernoemd naar een nabijgelegen hoeve die als 'Somer Farm' op de Britse stafkaarten stond vermeld. De eerste militair die hier een laatste rustplaats kreeg was de 19-jarige Robert McKeown, een soldaat in het 9e Bataljon Royal Inniskilling Fusiliers uit Garvaghey in County Tyrone. Hij sneuvelde op 25 jun 1917. Oorspronkelijk droeg deze site de benaming 'Somer Farm Nr. 1' omdat naast deze begraafplaats nog een tweede werd aangelegd die, logischerwijze 'Somer Farm nr. 2' werd gedoopt. 'Somer Farm nr. 2' werd echter kort na de oorlog geruimd en de stoffelijke resten werden van deze site overgebracht naar 'Wijtschate Military Cemetery'.

De laatste foto werd genomen in de Saint Peter and Saint Paul Church in North Curry in Somerset. Het is een herdenkingsplaket voor kapitein Hugh Ronals Selfe die begraven werd in graf C 20 op 'Somer Farm Cemetery'. Selfe was op 2 juni 1880 geboren in Brixton en had als jonge knaap gevochten in de Tweede Boerenoorlog in Zuid-Afrika  (1899-1902). In 1903 was hij naar Canada geëmigreerd en er aan de slag gegaan als een klerk. Hij meldde zich op 28 september 1914 als oorlogsvrijwilliger in Valcartier in Québec. Hij vertrok als luitenant in de HQ company van het 6e Canadese Infanterie Bataljon naar het Verenigd Koninkrijk waar hij kort nadien een aanstelling kreeg in het 8e Bataljon van het North Staffordshire Regiment. Kapitein Selfe sneuvelde op 9 juli '17 in Wijtschate maar de herdenkingsplaat vermeld vreemd genoeg dat hij op die dag 'zijn leven gaf voor zijn land op Vimy Ridge' bij het Frans-Vlaamse Loos.... 

24-06-2017 om 15:23 geschreven door janhuijbrechts  

En eindelijk daar is ie dan.... Het heeft nét iets langer geduurd dan oorspronkelijk gepland maar morgen verschijnt dan toch m'n nieuwste. 'Verdrongen Verleden - De 16e (Ierse) Divisie in Vlaanderen 1917' is een uitgave van Polemos. Dit boek telt 256 pagina's en net geen 100 foto's waarvan een substantieel deel nooit eerder werden gepubliceerd. 'Verdrongen verleden' verschijnt enkel in een harde kaft-versie en blijft desondanks met een verkoopprijs van 24,95 euro een érg betaalbaar boek... Nog op zoek naar vakantielectuur ? Bestellen kan rechtstreeks via de uitgeverij op http://polemos.be   of info@polemos.be

20-06-2017 om 08:58 geschreven door janhuijbrechts  

In drie maanden tijd vielen er bij grensincidenten in het kanton Hoogstraten minstens zeven dodelijke slachtoffers te betreuren.. In de nacht van 10 op 11 april ’17 kwam het tot een schietpartij ter hoogte van het Meyenbos in Merksplas. Een groep vluchtelingen die op weg was naar de grens werd er ontdekt door een Duitse patrouille. Bij het meteen losbarstende vuurgevecht werd de 46-jarige Joannes Van De Sande, een ervaren grensgids uit Beerse doodgeschoten. Jan Vleugels, een andere erg ervaren gids uit Beerse, werd ernstig gewond gevangen genomen.  Op 1 mei verongelukte in Zondereigen Bernhard Synalewski, een grenswachter uit Silezië. Synalewski was musketier in de 9^e Compagnie van de Infanterie Ersatz Truppe Beverloo. Deze eenheid was verbonden aan het immens grote infanterie-opleidingscentrum in Beverlo/Leopoldsburg en de mannen van de Infanterie Ersatz Truppe werden vaker voor bewakingsopdrachten naar de grens gestuurd.  

Op 3 mei kwam de 29-jarige Duitse grenswachter Karl Scholz om het leven. Hij werd in Merksplas begraven. Mogelijk werd hij het slachtoffer van een wraakactie door grenspasseurs voor de gevangenneming van Jan Vleugels. In het sterk autobiografische boek ‘De Rakkers der Grenzen’ verhaalde Vleugels na de oorlog hoe ze in het gehucht Ghil in Baarle-Nassau, vlak bij de grens met Zondereigen brand hadden gesticht en daarna het vuur hadden geopend op de toegesnelde Duitsers…. Vier dagen later bezweek op de grens van Hoogstraten en Wortel  de Duitse infanterist Wilhelm Dehmel. Hij was een ‘Hilfsdienpflichtiger’ die bij het Zielbaukommando van de Truppenübnungsplatz Beverlo was ingedeeld. Het is best mogelijk dat Dehmel een deserteur was die aan de grens werd neergeschoten. In deze periode ontdekte men immers in de bossen van de Hees twee onderaardse holen, waarin - naar verluidt- een Duitse deserteur een tijdlang had ondergedoken gezeten. Het is evenwel ook goed mogelijk dat ook hij het slachtoffer werd van een wraakactie.

Op 30 mei was het de beurt aan Karl Köllner. Deze musketier uit de 10^e compagnie van de Infanterie Ersatz Truppe Beverloo ,werd in Minderhout per ongeluk geëlektrocuteerd toen hij met eten op weg was naar zijn post. Hij werd op het kerkhof te Hoog­straten door de wachtcompagnie met militaire eer begraven. Op woensdag 6 juni werd in de vooravond de 62-jarige Frans Kamiel Loosveldt aan de draad achter het Hoogstraatse Gelmelslot geëlektrocuteerd. Deze Waregemnaar was al enkele jaren voor de oorlog geïnterneerd in het gesticht van Doornik. Deze instelling werd eind september ’14 geëvacueerd en de inwoners werden ondergebracht op het Gelmelslot. In een naoorlogs rapport van het gemeentebestuur werd zijn dood als volgt geduid: ‘Was niet wel in het hoofd en zal zeer waarschijnlijk van schrik den draad geraakt hebben.’ De Duitsers lieten, om onduidelijke redenen, zijn zwaar verminkte lichaam urenlang tussen de draadversperring liggen. In de vroege ochtend van 7 juni verongelukte Landstürmmann Otto Nilsen uit Gross Ballerstedt / Osterburg aan de ‘Dodendraad’. Mogelijk  gebeurde dit toen men het lijk van Kamiel Loosveldt wilde verwijderen. Nilsen diende in het Ersatz-kompagnie ‘Törgau ‘ van het Mobiles Infanterie Landsturmbataillon ‘Halberstadt’. Hij werd in Hoogstraten begraven maar na de oorlog werden zijn stoffelijke resten overgebracht naar de Duitse militaire begraafplaats in Leopoldsburg.

Op woensdag 13 juni kwam opnieuw een Duitse militair om in de Noorderkempen. Aan de grens werd de 35-jarige Landsturmrekrut Franz Brandt uit Köningsberg geëlektrocu­teerd. Net zoals Otto Nilsen diende deze grenswachter in de Ersatzcompagnie ‘Törgau’ van het Mobiles Landsturm –Infanterie-Bataillon ‘Halberstadt’. Op het ogenblik van zijn overlijden maakte hij deel uit van de ‘Wachtstelle Withof’. Hzet Withof was de oude pastorij van Minderhout en eigenom van het Klein-Seminarie in Hoogstraten. Het gebouw was in het voorjaar van ’15 in beslag genomen door de bezetter die het als een kantonnement voor de grensbewaking hadden ingericht. Het is niet geheel duidelijk hoe deze onfortuinlijke Duitser aan zijn einde is gekomen. Het kan zijn dat hij werd geëlektrocuteerd maar ook een vuurgevecht mag niet worden uitgesloten. Franz Brandt werd twee dagen later in Hoogstraten begraven. Ook zijn stoffelijke resten werden na de oorlog ontgraven en bijgezet op de Duitse militaire begraafplaats van Leopoldsburg.

18-06-2017 om 11:57 geschreven door janhuijbrechts  

18-06-2017 om 09:13 geschreven door janhuijbrechts  

Ontevreden Vlaamsgezinden organiseerden vanaf eind mei, begin juni ’17 de eerste ‘vliegtochten’ aan het IJzerfront. Kleine groepjes militairen  trokken, er ’s nachts op uit om met verf- en /of plakborstel en met zelfgemaakte affiches en strooibriefjes de Vlaamse eisen en klachten kenbaar te maken. De artillerist Jozef Simons noteerde in Beveren-aan-de-IJzer opschriften als ‘Vlamingen staat op! Uw bloed roept om wraak!’ en zelfs een Nietzsche-citaat ‘Opstand is de adel der slaven. Gehoorzaamheid die van een vrij man.’

Uit de aantekeningen van eind mei in het oorlogsdagboek van korporaal/oorlogsvrijwilliger Jeroom Leuridan bleek de revolutionaire geest die onder een deel van de Vlaamsgezinden opgang begon te maken: ‘’k Wilde het gegrift zien op alle hoeken en vlakken van het hele land hier, overal waar het zou kunnen geschreven worden: 80 % als een raadsel, een machtspreuk, een sfinxvraag, tot het een obsessie, een onontkoombare visie worde. ’t Is het verpletterende machtsgetal 80 %. Vlaamse soldaten in ’t leger; 80 op 100 die Vlaams spreken, in ’t Vlaams vloeken en in ’t Vlaams denken over hun beestenbestaan, waarin ze zoveel grondeloze, wrange hopeloosheid smaken. En, wat nergens bestond, wat nergens bestaat: de 80 % bukken laag en kruipen voor de 20 %, en… ze voelen ’t buigen van hun nek en ’t krommen van hun rug niet meer !(…) De tijd is rijp, overal, voor de revolutie, ook bij de Vlamingen, indien de genster erbij kwam! Geen vragen meer! Geen bedelen, maar eisen, driest eisen!’  Wellicht als reactie op de toenemende Vlaamsgezinde agitatie kwamen er begin juni ’17 steeds meer klachten over Vlaamsonvriendelijke uitlatingen van officieren. Een kapitein-commandant beweerde ‘qu’il faut tout de même avouer que les Wallons sont plus intelligents que les flamands’. Een sergeant dreigde: ‘Je les ferai crever tous, ces sales flamins’. Aan een generaal - vermoedelijk luitenant - generaal Bernheim - werd volgende krasse uitspraak toegeschreven: ‘Je collerai une soixante de brancardiers-prêtres et une centaine d’officiers-prêtres contre le mur et ce sera fini’…

Op 8 juni ’17 meldde ‘Ons Vaderland’, voor het eerst in de Belgische oorlogspers, een geval van een Vlaamsgezinde die een tuchtstraf had gekregen omwille van zijn overtuiging. Een niet nader genoemde brancardier die zich tijdens het appel in het Nederlands had gemeld kreeg van zijn compagniecommandant zes dagen kamerarrest wegens ordeverstoring. Twee dagen later nummerden de Vlaamse manschappen van een compagnie in het 3^e Linieregiment zich tijdens het ochtendappel in het Nederlands. Wanneer de bevelvoerende luitenant aan korporaal De Coster vroeg waarom deze niet tussen was gekomen om dit te verhinderen, antwoordde hij dat hij het niet kon afkeuren dat Vlamingen hun taal wilden spreken. De Coster werd wegens insubordinatie naar een tuchtcompagnie verbannen. Hier werd hij dag en nacht getreiterd en geobserveerd wat aanleiding gaf tot het stellen van een parlementaire vraag door A. Van de Perre aan minister van Oorlog De Ceuninck. Een paar weken later werd De Coster zonder gevolg uit de tuchtcompagnie ontslagen. Op 12 juni werd koning Albert I bij een bezoek aan Woesten in hoogsteigen persoon geconfronteerd met door de flaminganten overschilderde Frans- en Engelstalige opschriften. Op een officierenbarak was zelfs met metershoge letters de eis ‘Vlaamse officieren !’ geschilderd. In  de sector van Boezinge waren tal van plaatsaanduidingen en wegwijzers overschilderd. Een gepikeerde koning bekloeg zich bij de hem begeleidende generaal Michel. Deze laatste gaf zijn genietroepen de opdracht om deze borden te vertalen. Het resultaat was dat er ronduit belachelijke adviezen als ‘Buikt U !’ en ‘Verboden zich stil te houden in deze omgevendheid’ aan het front verschenen…

17-06-2017 om 12:17 geschreven door janhuijbrechts  

Opnieuw aandacht voor een veel te jong gesneuvelde soldaat van de Grote Oorlog. Oliver Henry Badman, een soldaat in het 1^e Bataljon van het Gloucestershire Regiment was amper 17 jaar jong toen hij op 27 april 1915 sneuvelde bij Ploegsteert. Deze knaap uit Bristol vertrok na zijn basisopleiding in Danbury bij Chelmsford op 30 maart ‘15 vanuit Southampton met de A-compagnie in een troepenschip naar Le Havre. Na een rit van 20 uur kwamen ze op 31 maart in de late namiddag aan het station van Kassel terecht vanwaar ze de volgende naar hun kantonnement in Winnezeele marcheerden. De eerste dagen moest A-compagnie in de omgeving van Armentières wennen aan het bestaan in de loopgraven en vooral veel trainen. Op 17 april loste Badmans’ eenheid het 2^e Bataljon van het Royal Irish Regiment af bij La Gheer, een gehucht in de schaduw van het stilaan berucht wordende Bos van Ploegsteert.. Badman en zijn kameraden werden meteen geconfronteerd met de gevaren van het frontleven. De volgende dag verloor het bataljon al meteen drie man door Saksische sluipschutters…. Het slechte weer en de overvloedige regen maakten het leven in de eerste lijn er zeker niet beter op. Op 27 april, omstreeks 17.30 explodeerden twee Duitse geweergranaten in een stuk loopgracht dat werd bezet door de A-compagnie. Zes Gloucesters, waaronder Oliver Henry Badman werden gewond. Badman bezweek kort daarna aan de opgelopen verwondingen.

Private Badman kreeg een laatste rustplaats in Lancashire Cottage Cemetery, aan de zuidrand van het Ploegsteertbos in graf  I F 9. Hij ligt begraven naast A.C. Voisy die dezelfde werd doodgeschoten door een sluipschutter.

15-06-2017 om 17:37 geschreven door janhuijbrechts  

De Grote Oorlog leeft op zeer uiteenlopende manieren voort in ons collectieve geheugen. De verhouding tussen geschiedenis en herinnering is in deze verre van vanzelfsprekend. Meer zelfs, deze verhouding wordt, zeker in ons land, gekenmerkt door een aantal spanningsvelden. Het Vlaams-nationalisme bijvoorbeeld bouwde erg snel na het einde van de Eerste Wereldoorlog een eigen, aan de Grote Oorlog gerelateerde herinneringscultuur uit.  Deze herinneringscultuur die pacifistische, identitaire én emancipatorische elementen met elkaar verweefde, speelde een belangrijke rol in zowel de Vlaamse ontvoogdingsstrijd als in de vorming van een Vlaams natiebesef. Zo kwam deze Vlaamse herinneringscultuur meer dan eens op gespannen voet te staan met de dominante Belgicistische herinneringscultuur die haar symbolen van collectieve herinnering na de oorlog aanwendde om de Belgische nationale identiteit te (her)definiëren en te representeren. Het resultaat was een tweespalt, die tot op de dag van vandaag nawerkt. Denken we bv. maar aan de spanningen die in de aanloop naar 2014 ontstonden tussen het Vlaams gewest enerzijds en de federale en Waalse gewestregering anderzijds over hoe de herdenking van ’14-’18 concreet diende ingevuld te worden…

Ik geef grif toe dat ik niet altijd even enthousiast ben bij de programmatie van vele ’14-’18-herdenkingsinitiatieven. Vaak is het moeilijk bij de stortvloed aan initiatieven nog de bomen in het bos te onderscheiden en lijkt kwantiteit belangrijker dan kwaliteit. Zeker wanneer men bijvoorbeeld commercieel-toeristische doelstellingen laat prevaleren op het eigenlijke herdenken, doet dit bij mij de wenkbrauwen fronsen en begrijp ik dat er kritiek komt maar sommigen maken het toch wel érg bont.  Zo stelde een paar dagen geleden nog prof. Herman Van Goethem, heraut van het politiek correcte denken en rector van de UA, naar aanleiding van de herdenking van de Mijnenslag in De Standaard  de polemische vraag ‘wat er te herdenken valt op 11 november…?’  Niet alleen poneerde deze academicus, niet gehinderd door enige feitenkennis én  compleet foutief, dat de Mijnenslag vanuit militair oogpunt zero resultaat had gehad maar hij brak ook nog eens lans voor het vervangen van WO I -herdenkingen door WO II-herdenkingen.  In zijn ogen was WO II veel meer dan WO I ‘een titanenstrijd tussen democratie en dictatuur’ en bijgevolg véél meer het herdenken waard. Dat uitgerekend een historicus honderd jaar na dato met dergelijke prietpraat komt aandraven is op zich al zorgwekkend maar dat hij daarbij ook nog eens met begrippen als ‘verstand op nul’ en ‘opgepept landennationalisme’  een bedenkelijke terminologie hanteert, stuit me helemaal tegen de borst.  Helaas is dergelijke houding legio bij een bepaald gedeelte van onze intelligentsia. Kijk maar naar de bejubelde historica Sophie De Schaepdrijver die voor haar historische maatwerk ‘à la tëte du client’, lees het Belgische regime, onlangs beloond werd met een verheffing in de adelstand…

15-06-2017 om 13:59 geschreven door janhuijbrechts  

Zoals eerder aangekondigd besteed ik vanaf 7 juni - de 100e verjaardag van de Mijnenslag - met grote regelmaat aandacht aan wat in de geschiedenisboeken bekend staat als de 'Derde Slag om Ieper'. Vandaag sta  ik heel even stil bij één van de vele militaire begraafplaatsen op het grondgebied van Wijtschate, nu een deelgemeente van Heuvelland. 'Cabin Hill' werd amper een week na de herovering van Wijtschate in een plooi in het glooiende landschap aangelegd door eenheden van de Britse 11e Divisie.  De eerste gesneuvelde die hier een laatste rustplaats kreeg was  W. Preston, een soldaat in het 9e Bataljon West Yorkshire Regiment (The Prince of Wales' Own) die op 12 juni '17 was gesneuveld. Hij rust nu in graf nr. A 16. In totaal werden op deze typische frontbegraafplaats 67 geallieerde gesneuvelden begraven: 42 Britten en 25 Australiërs. Ze konden allemaal worden geïdentificeerd wat deze site eerder uitzonderlijk maakt. Onder diegenen die hier een laatste rustplaats kregen was ook de 25-jarige Frederick Leach, een korporaal in het 59e Bataljon Australian Infantry. Hij werd niet minder dan tweemaal onderscheidden met de Military Medal wegens zijn voorbeeldig en moedig gedrag op het slagveld. U vindt zijn graf in blok C, graf 13. De meeste begravingen op deze site vonden plaats in de zomer en herfst van 1917. De laatste in maart 1918. 

12-06-2017 om 11:06 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag het gedicht 'Ruins (Ypres 1917) van George Herbert Clarke (1873-1953).

11-06-2017 om 12:54 geschreven door janhuijbrechts  

10-06-2017 om 20:19 geschreven door janhuijbrechts  

Op de foto (klik voor een vergroting ) een delegatie Ierse militairen die in september 1917 een bezoek brachten aan het graf van majoor William Redmond, wellicht het meest bekende slachtoffer van de Mijnenslag op 7 juni ’17. William Hoey Kearney Redmond werd op 15 april 1861  in Ballytrent in de Ierse County Wexford geboren als jongste zoon in het gezin van William Archer Redmond en Mary Hoey. De Redmonds behoorden tot een invloedrijke katholieke familie met Normandische wortels die kon terugblikken op een band van zeven eeuwen met Wexford. Willie Redmond kreeg van in zijn jeugd de politiek als het ware met de paplepel ingegeven. Zijn vader, die actief was geweest in de Land League, was van 1872 tot 1880 een nationalistisch parlementslid. Hij was hiermee in de politieke voetsporen getreden van zijn oom John Edward Redmond. Willie’s vijf jaar oudere broer, John werd de leider van de nationalistische Irish Parlementary Party.

Willie Redmond werd net als zijn broer John gevormd in het prestigieuze Jezuïetencollege Clongowes, de school bij uitstek voor jongens uit de Ierse katholieke middenklasse. Hij stond er bekend als een joviale en opgewekte kerel die in intellectueel opzicht echter werd overschaduwd door zijn als briljant omschreven oudere broer. Voor Willie rechten begon te studeren kreeg hij in december 1879 een aanstelling als tweede luitenant in het militie-bataljon van Wexford en iets later in het 3^e – territoriale - bataljon van het Royal Irish Regiment. Het mag misschien een beetje vreemd lijken dat een zoon uit een in het Ierse nationalisme gepokt en gemazeld gezin een Britse wapenrok aantrok, maar dit was op het einde van de 19^e eeuw de gewoonste zaak in de kringen waar de familie Redmond toe behoorde. Het hoorde nu eenmaal bij de traditie van de hogere klasse om in dienst te gaan en de militie werd meer beschouwd als een Ierse, territoriale aangelegenheid dan een Engelse… Zijn militaire carrière was echter van korte duur want niet alleen de balie maar ook de politiek riep hem. Hij nam ontslag uit de militie toen hij de rangen van de Land League vervoegde en had later geen gewetenswroeging toen hij zich tijdens de Boerenoorlog engageerde in de anti-rekruteringscampagne tégen het Britse leger. In 1881 belandde hij door zijn agitatie voor de Land League in de cel, maar na zijn vrijlating vertrok hij meteen naar Australië waar hij zijn broer vervoegde op een propagandatocht onder de Ieren ‘Down Under’. Het was tijdens zijn buitenlandse periode dat hij werd verkozen voor het Britse Lagerhuis in Wexford, de kieskring die voorheen door zijn vader was vertegenwoordigd.  In 1886 trad hij in Australië in het huwelijk met Eleanor Dalton. Na zijn terugkeer profileerde hij zich in het Legerhuis als een loyale steunpilaar voor zijn broer.   

Het aantrekken van een Brits legeruniform vormde in 1914 een persoonlijk dilemma voor veel nationalistische Ieren, William Redmond incluis. Toch meldde hij zich kort na het uitbreken van de oorlog opnieuw voor dienst.  Net als duizenden medestanders verkeerde hij in de vaste overtuiging dat hij door het aannemen van een loyale houding en zijn militaire engagement het beloofde zelfbestuur voor Ierland zou kunnen afdwingen. Op 22 februari ’15 verscheen zijn – tijdelijke -  aanstelling als kapitein in het 6^e Bataljon van de Royal Irish Rifles, zijn oude eenheid. Een bataljon dat deel uitmaakte van de 16^e (Ierse) Divisie.

Tegen een aantal vrienden had hij zijn engagement als volgt verdedigd: ‘Misschien ben ik wel te oud om te vechten maar ik zal tenminste niet onderuit gezakt in mijn comfortabele zetel liggen en lezen wat anderen doen en hoe ze lijden…’    Bovendien werd hij gedreven door een gevoel van solidariteit met ‘poor litlle Belgium’. Bij zijn vertrek naar het front verwoordde hij dit zo: ‘Als de Duitsers naar hier komen, zullen ze onze meesters zijn, en wij afhangen van hun genade. Hoe die genade er wellicht zal uitzien, kunnen we vandaag de dag al beoordelen door de genade die de Duitsers betoonden aan België… Ik ben in feite veel te oud om nog soldaatje te gaan spelen, maar ik zal mijn plicht vervullen en mijn uiterste best doen, ongeacht wat er nog aan leven in mij rest…’

Als zesenvijftigjarige werd hij door de meeste Britse stafofficieren ‘een tikje’ te oud bevonden voor het gevaarlijke bestaan in de loopgrachten. Bovendien konden zij moeilijk het feit negeren dat hij niet zomaar de eerste de beste was. Willie Redmond was in politiek opzicht een belangrijke figuur, die naar de mening van het Britse opperbevel ‘best niet al te veel risico liep’. Tijdens de strijd bij Loos en aan de Somme probeerde men hem dan ook – tot zijn grote frustratie - zoveel mogelijk van de feitelijke frontlijn verwijderd te houden. Terwijl hij aan het front ooggetuige werd van het lijden van zijn mannen verloor hij wellicht zijn laatste illusies. Niet alleen door de omvang van de verliezen en de onbeschrijfelijke hardheid van de strijd maar ook en vooral door wat er op het thuisfront gebeurde. Willie Redmond had heel zijn leven gewerkt aan een geweldloze oplossing voor het ‘Ierse probleem’. De republikeinse Paasopstand, maar ook de blinde repressie die erop volgde hadden hem zwaar geschokt. Uiteindelijk besefte hij dat de enige plaats waar toenadering tussen Noord en Zuid mogelijk nog kon worden gerealiseerd, het front was, waar het gezamenlijk lijden een band kon scheppen.  Volgens hem was het dan ook geen toeval dat pas eind september ’16 de twee Divisies in elkaars buurt werden gelegerd. Hij zag dit als een manoeuvre van de Britse overheid om eventuele verbroedering tegen te gaan. Het belette hem echter niet om in de volgende maanden zoveel mogelijk toenadering te zoeken tot de unionisten. Of dit ‘aan de overkant’ altijd even enthousiast onthaald werd laat ik in het midden.

Op 7 maart ’17 verscheen een gedesillusioneerde Redmond voor de laatste maal in het Lagerhuis, waar hij in uniform, een bijzonder emotionele oproep lanceerde voor de onmiddellijke implementatie van de Home Rule Bill. Getekend door zijn oorlogservaringen, sprak hij voor de vuist weg over het Ierse offer aan het front. Zijn collega, T.P. O’ Connor, een andere Iers nationalistische voorman, getuigde later hoe vriend én vijand geraakt werden door de oprechtheid en de overtuiging waarmee hij getuigenis aflegde van datgene waar hij heel zijn leven voor gestreden had en waar hij héél binnenkort voor zou sterven…  Een paar dagen later keerde hij terug naar Loker om er de staf van de 16^e Divisie te vervoegen. In deze periode kreeg hij vanuit Ierland anonieme brieven waarin hij werd beschuldigd van lafheid. Als een reactie hierop probeerde hij de volgende weken de divisiebevelhebber, generaal Hickie ervan te overtuigen hem deel te laten nemen aan de aanval. Uiteindelijk gaf de generaal-majoor toe op voorwaarde dat Redmond niet in de eerste maar derde aanvalsgolf zat en dat hij, eens het eerste objectief was ingenomen, meteen naar de staf terugkeerde.

Drie dagen voor de aanval nam Willie Redmond deel aan een diner dat door de officieren van het 7^e Bataljon Leinsters was georganiseerd in het Convent van Loker. Naar alle waarschijnlijkheid waren hier ook officieren van de 36^e (Ulster) Divisie bij aanwezig. Nadat majoor Stannus, de bevelhebber van de Leinsters, een toast had uitgebracht op de 16^e Divisie liet Willie Redmond zich een laatste keer gelden als begaafde spreker met een speech waarin hij voor de zoveelste keer de gezamenlijke Ierse identiteit van Zuid én Noord benadrukte.

Op 7 juni was hij – in weerwil tot wat Hickie hem had opgelegd - bij de eersten die ‘over the top’ gingen. Vrijwel meteen nadat hij in de aanval was gegaan, werd Willie Redmond in de velden voor Petit-Bois in een voorarm geraakt door een granaatscherf die tot de pols doordrong. Hij bleef echter bij zijn mannen tot een tweede granaatscherf zijn linkerdij doorboorde. John Meeke, een gewezen Ulster Volunteer, nu brancardier in het 11^e Bataljon Inniskillings, vond de gewonde majoor en droeg hem op zijn schouders naar de achterhoede tot hij zelf gewond werd. Redmond werd kort nadien opgepikt door een patrouille van de 36^e (Ulster) Divisie die Duitse gevangenen naar Kemmel escorteerde. Ze brachten Redmond en Meeke naar de verbandpost van de 108^e Field Ambulance aan het Lindenhoekkruispunt. Hier werd de majoor, wiens gezondheidstoestand duidelijk verslechterde, bijgestaan door zijn naamgenoot, dominee John Redmond. Het duurde niet lang voor men besliste om hem met een ambulance te evacueren naar Dranouter waar hij in het Main Dressing Station van de Ulster Divisie werd verzorgd door de artsen Boyd Campbell en John Dunlop. Father Barret, de katholieke aalmoezenier van de 36^e Divisie, diende hem er kort voor hij in de vooravond overleed, de laatste sacramenten toe.  Kapitein J. Dunlop schreef later aan John Redmond dat zijn broers verwondingen niet ernstig waren geweest en dat een jongere man in betere conditie ze gemakkelijk zou hebben overleefd…

Willie Redmond werd op 8 juni ‘s avonds begraven in de schaduw van een – intussen lang verdwenen – Lourdesgrot in de tuin van het Lokerse Hospice, in de plooi tussen de Kemmelberg en de Scherpeberg. Zijn begrafenis werd bijgewoond door niet minder dan vier Britse generaals. Mannen van zowel de 16^e als 36^e Divisie vormden de erewacht en vuurden een salvo af boven zijn graf. Het was wellicht een cynische speling van het lot dat Redmond met zijn dood – tijdelijk – de twee Ierse divisies wist te verenigen in hun rouw om het verlies van een man die ook, en dit ondanks de uitgesproken politieke tegenstellingen, érg gerespecteerd werd door de mannen uit Ulster. Van over heel de wereld stroomden de rouwbetuigingen binnen van alle mogelijke hoogwaardigheidsbekleders: de paus, het Engelse vorstenpaar, de Britse premier, de presidenten van de Verenigde Staten, Frankrijk en Zuid-Afrika, de regeringsleiders van Canada en Australië en de stafchef van het Britse leger. Er verschenen na zijn dood tal van getuigenissen door vriend en vijand over zijn inzet. Een van de meest opvallende was zonder twijfel die van generaal  P. Crozier, de fanatieke unionistische bevelhebber van de 36^e (Ulster) Divisie. Hij schreef in 1930 in zijn memoires het volgende: ‘Ik raakte bevriend met majoor Willie Redmond… We ontmoetten elkaar geregeld en verbroederden in een café in Bailleul. Majoor Redmond was uitzonderlijk breeddenkend in zijn meningen over het Ierse vraagstuk én de oorlog.’ Het was een passend postuum eerbetoon aan een man die zonder berekening het beste van zichzelf had gegeven.

09-06-2017 om 17:27 geschreven door janhuijbrechts