Live op zaterdag (13u30)-Radio Brouwer 106.3 FM Oudenaarde
13-12-2014
Kerstmis
Kerstmis (veelal zo aangeduid door Rooms-katholieken)
kerst(feest) (veelal zo aangeduid door protestanten)
oorsprong kerstmis:
Hoewel het misschien raar klinkt, moeten we eerst stellen dat kerstmis in de eerste periode van het christendom helemaal niet bestond.
Er werd door de christenen die de eerste 200 jaar na Christus leefden geen kerst gevierd.
Er was in die tijd niemand die zich bezig hield met het kindje Jezus of de geboortedag van Jezus. Het was niet eens de gewoonte om een verjaardag te vieren.
Voor christenen en Joden was het daardoor helemaal ondenkbaar om een dergelijk feest te vieren.
Verschillende elementen in de wijze waarop men Kerstmis viert gaan terug op Germaanse tradities.
De Germanen vierden rond Midwinter (21 december) reeds midwinterfeesten of joelfeesten of winterzonnewende . Deze feesten waren dankfeesten om hetgeen ze het voorbije jaar hadden gekregen. Ze duurden 13 dagen en 12 nachten (van 24 december tot 6 januari).
Er werd gedurende deze periode niet gewerkt, maar wel enorm veel gegeten, gedronken en lawaai gemaakt. Dit lawaai was bedoeld om de boze geesten, die tegen het einde van het jaar tevoorschijn kwamen, te verjagen.
Tijdens het feesten brandden er voortdurend enorme vreugdevuren waarop brandoffers werden gebracht aan de goden, de godinnen, schimmen en doden.
De dorpen werden versierd met groenblijvende takken en twijgen. Deze takken werden als symbool van vruchtbaarheid gezien en ze verdreven ook heksen, geesten en ziekten.
Op datum van 25 december werd rond de Middellandse Zee de zonnegod of lichtgod vereerd.
In Egypte noemde men die Ra en in Griekenland Helios.
Kerstmis op 25 december?
In de vierde eeuw (381) zorgde keizer Constantijn de Grote ervoor dat Kerstmis op 25 december zou worden gevierd.
Jezus zou op 25 december van het jaar 1 geboren zijn.
De Kerk maakte op deze manier handig gebruik van de enorme populariteit van de joelfeesten om het Christendom verder te verspreiden.
25 december....raar....want Jezus werd waarschijnlijk niet geboren op 25 december, want het weiden van schapen rond die periode (gras schaars) was in Palestina een zeldzaamheid en ook was het nooit in die periode en in die streek zo koud dat herders en schapen onderdak zochten in een stal temidden de weiden. Ze verbleven reeds lang bij de herder in de stallen thuis.
Men beweert dat de christelijke kerk de bestaande feestelijkheden als uitgangspunt voor de geboorte van Jezus heeft gebruikt.
Dit feest paste goed binnenin die periode van heidense feesten.
De Kerk paste zich dus aan aan de heidense rituelen!
Ook het jaar 1 schijnt niet te kloppen, want Herodes zou 4 jaar vroeger gestorven zijn !
Aan te nemen: geboorte in het begin van de herfst ongeveer 6 (7) jaar voor onze jaartelling.
kerststal of kerstgrot?
Een traditie laat de geboorte plaatsvinden in een grot.
Dit gegeven gaat terug op Justinus de Martelaar (± 150 na Christus) die schreef: "Omdat er voor Jozef niets te vinden was om de nacht door te bren¬gen, ging hij maar zolang een grot binnen dichtbij Bethlehem". Justinus baseert zich op Jesaja (33,16): "Hij zal wonen in een hoge spelonk van een sterke rots".
In het Nabije Oosten werden in die tijd en later grotten inderdaad als stal gebruikt (voor het uitrusten van een lange schaapsherderdag).
Er bestonden zelfs hele woonhuizen en zelfs dorpen die in rotsen uitgehakt waren.
De kerststal zoals wij die kennen heeft zijn oorsprong bij Franciscus van Assisi (1181 1226).
Franciscus liet in 1223 een stal bouwen middenin de bossen van Greccio(Italië).
Het idee komt voort uit de vertalingen van het evangelie volgens Lucas, waarin staat dat Jezus in een kribbe gelegd werd, omdat er geen plaats was in de herberg.
Hij zorgde ervoor dat er een os en een ezel kwamen en vroeg een boer uit het dorp om Jozef uit te beelden, een boerin zou voor Maria staan en hij legde een klein kind in een voerbak. Hij maakte iets wat we nu een levende kerststal noemen.
Op kerstnacht droeg hij daar de H. Mis op, het hele dorp kwam kijken en iedereen was diep onder de indruk.
Het gevolg was dat de mensen meer en meer met kerst het geboorteverhaal op deze manier ook in huiselijke kring uitgebeeld wilden hebben.
Ze sneden hun beeldjes van hout of ze boetseerden ze van klei en zo heeft de huidige kerststal vorm gekregen.
kerstbeelden:
kindje Jezus: wit, symbool van licht en onschuld
Jozef: staf met lelie (valkuil), soms ook lantaarn (licht)
Maria: blauwe mantel (hemel, reinheid, zondeloosheid) en witte hoofddoek (maagdelijkheid)
3 herders (verschillende leeftijd): symbool van de gelovige mensheid, van jong tot oud
3 koningen (afkomstig van de hele wereld): symbool van heidenen die uit alle windstreken van de wereld komen: Europa (goud-paard), Azië (mirre-kameel), Afrika (wierook-olifant)
engel: kwetsbaarheid
schapen: symbool van de mensen (soms ook zwart schaap---iedereen welkom)
os: symbool voor kracht (tegen heidendom)
ezel: symbool voor wijsheid (stoot zich geen 2x tegen dezelfde steen)
herkomst kerstboom
Het gebruik van een kerstboom met pakjes, was al meer dan 1000 jaar voor Christus in gebruik bij de heidense godsdiensten.
Al ver voor de geboorte van Jezus Christus hakte men in het bos rond 25 december een dennenboom, sloeg er een kruis onder zodat hij bleef staan, versierde de boom en plaatste hem op het dorpsplein. De midwinterboom.
De meeste mensen toen kenden het gebruik om geluk 'af te kloppen' op hout. Hout aanraken of op hout kloppen is al eeuwen een occult gebruik om geluk te onttrekken aan bomen of boomgeesten.
Door de groene kleur (spar) een heel jaar te behouden, gaf hij tijdens de donkerste dagen van het jaar de hoop dat alle kleur eens zou terugkomen.
Ook dacht men dat er in de bomen geesten zaten en dat zij tevreden gesteld moesten worden.
Waarschijnlijk hadden daardoor de Germanen voor de kerstening rond de tijd van winterzonnewende (het joelfeest of Yule) ook een altijd groene boom in huis of op het erf.
Vanwege deze heidense wortels heeft de Rooms-katholieke Kerk de boom lange tijd geweerd uit het christendom.
Luther verklaarde begin zestiende eeuw de kerstboom (spar) tot symbool van de H.Drievuldigheid (driehoekige vorm). De top was God de Vader, de onderste punten waren God de Zoon en de H.Geest.
Eerst stond de boom alleen in de kerken; eind 19e eeuw haalde men hem, allereerst in protestantse landen, alsnog de huiskamer binnen.
De kerstboom herinnert de christen volgens Luther aan de boom in het paradijs; de kerstboomballen aan de vruchten waarvan Adam en Eva aten. De piek in de boom staat voor de ster die de Wijzen de weg wees naar de geboorte¬plaats van Jezus; soms wordt de piek daarom door een ster vervangen.
De kerstboom werd ook geïnterpreteerd als voorafbeelding van het hout van het kruis van Christus.
Pas in de 17e eeuw begonnen rijkere mensen in Duitsland met het ter gelegenheid van kerstmis binnenshuis plaatsen van bomen, spoedig gevolgd door de rest van Europa.
In de 19e eeuw waarschuwde het Vaticaan nog tegen het "heidense" gebruik van de invoering van de kerstboom in Italië.
Pas sinds 1982 staat er in het Vaticaan ook een kerstboom.
De kerstboom is tegenwoordig hèt symbool van onze westerse kerstviering, waarbij licht en sfeer, glinsterende versiering en kerstgeschenken onder de boom centraal staan.
NB: De kerstboom is een spar, en geen dennenboom !
kerstballen
Blinkende voorwerpen bezitten vanouds in het volksgeloof een onheil afwerende kracht.
De traditie dat blinkende voorwerpen zoals kristallen of glazen spiegels heksen kunnen afweren is dus al oud.
Heksen zijn bang voor hun eigen spiegelbeeld en dat geldt zeker, wanneer dat beeld nog extra verwrongen wordt door een bolronde bal van zilverglas, die een 'heksenbal' genoemd wordt.
Het doel van het ophangen van kerstballen is een, voorbijgaande boze geest die een mogelijk gevaar vormt voor de harmonie in huis, af te leiden.
De kerstman
Wie kent die witbaardige, goedgemutste, in rood fluweel gehulde dikbuik niet die al hóhó roepend met zijn arreslee voorbij raast?
Toen de Nederlanders naar Amerika emigreerden, stichtten zij in 1611 de vestiging Nieuw Amsterdam. Deze vestiging werd nog geen veertig jaar later verkocht voor een appel en een ei en is nu over de hele wereld bekend als New York.
De Nederlanders brachten Sint Nicolaas mee (onze Sinterklaas dus) en hebben de Amerikanen hem geadopteerd.
Hij werd zelfs de beschermheilige van New York.
Vanaf 1773 maakte men van Sint-Nicholaas stilaan St.er Klaas, later St.A.Claus, naar Santa Claus.
In 1821 schreef Clement Moore zijn bekend gedicht 'It was the night before Christmas'.
Hierin laat hij SanteClaus (St.Nick) met een arrenslee getrokken door acht vliegende rendieren (bekendste: Rudolf met de lichtgevende rode neus) rondreizen, laat hem door de schoorsteen kruipen om de kousen van de kinderen met speelgoed te vullen. Zijn aanstekelijk lach, klinkend als hohoho, galmt door de duisternis.
De kerstman ontstond dus in de ons bekende vorm in de Verenigde Staten, eind negentiende eeuw en raakte door de reclame van Coca-Cola wereldwijd verspreid.
Zo kan het zijn dat in beeltenissen de kerstman nog een groen pak droeg, terwijl de Amerikaanse Santa Claus tegenwoordig uitsluitend rode met witte kleding draagt (zoals het logo van Coca Cola).
Coca Cola is ook verantwoordelijk voor een televisiereclame die ieder jaar in december wordt uitgezonden over de hele wereld, en die als geen ander het kerstgevoel weet weer te geven.
Het is ook zeker niet zo, dat de Kerstman over de hele wereld verspreid rood met witte kleding draagt.
De Kerstman draagt in veel landen nog blauwe, gouden of groene (of nog een andere kleur) kleding.
Wat betekent de kerstman in de rest van de wereld?
Denemarken
Deense families worden bezocht door de "Julemand" die ook een zak draagt en getrokken wordt door rendieren. Zijn helpers zijn de "Julenisser", de elfjes die op de zolderkamer wonen en die dol zijn op kinderen en dieren. Op kerstavond wordt daarom een bakje zoete pap op de zolderkamer gezet om de Julenisser gunstig te stemmen en ze hopen dat het leeg is de volgende morgen.
Zweden
Zweedse kinderen wachten ongeduldig op "Jultomten". Dat is een kabouter wiens slede getrokken wordt door de "Julbocker", dat zijn de geiten van Thor. Hij is in rood gekleed en draagt een dikke zak op zijn rug.
Fins Lapland
De Finse Lappen hebben geluk. Zij wonen namelijk vlak bij de kerstman (denken ze!). Hun kinderen zijn opgegroeid met bezoeken aan de goede oude man met de witte baard. Eerder werd gezegd dat de kerstman op de noordpool woonde maar in 1925 brachten de kranten groot nieuws. De grasetende rendieren konden helemaal niet leven op de Noordpool. Vandaar dat de goede oude man in Fins Lapland woonde, in de 'orenberg' om precies te zijn. De oren die uit de berg staken, waren die van de kerstman, zodat bij naar alle kinderen in de wereld kon luisteren. Hij hoorde het dus als er iemand niet zoet was. Binnen in de berg woonden ook zijn helpers, de drukke elven. Zij waren zeer verstandig en hielpen de kerstman, die in Finland "Joulupukki" heet, speelgoed te ontwerpen dat kinderen en volwassenen bestellen per email of sneeuw-mail. Maar men zegt ook dat hij sinds 1950 een paar kilometer ten noorden van Rovaniemi in Fins Lapland zou verblijven. Daar waar de weg van Rovaniemi naar Sodankylä de noordpoolcirkel (napapiiri) snijdt, vind je het dorp van de Kerstman, met zijn kantoor en een klein winkelgallerijtje.
Duitsland
In Duitsland spreken we van Christkind (kerstekindje) en die brengt cadeautjes op kerstmisavond. Hij rijdt op een muilezel en komt binnen door sleutelgaten. Vaak is het Christkindlein ook een in wit gekleed meisje.
In Duitsland worden de legenden rond Sint Nicolaas, Santa Claus en Christkindl echter door mekaar gehaald.
Hier reist Sint Nicholaas ook rond met een helper die gekend is onder de naam Knecht Ruprecht, Krampus, of Pelzebock, een soort zwarte piet dus.
Oostenrijk en Zwitserland
In deze alpenlanden brengt "Christkind" de geschenken. Net zoals in Duitsland is in sommige steden "Christkind" een mooi meisjesengeltje dat uit de hemel gezonden werd om geschenken te brengen.
Verenigd Koninkrijk
Engelse kinderen wachten op "Father Christmas" die voor hun voorvaderen Kerstmis zelf was.
Frankrijk
Ook in Frankrijk werden de geschenken gebracht door Père Noël of het kerstkindje zelf.
Italië
Hier krijgen de kinderen ook geschenken op driekoningendag maar de schenker heet hier "La Befana". La Befana is een soort goedaardige heks. Zij weigerde naar Bethlehem te gaan met de drie wijze mannen wanneer zij haar deur voorbijkwamen omdat ze niet klaar was met vegen. Nu gaat ze van deur tot deur in de hoop dat ze het Kerstekindje kan vinden. Overal waar ze komt, laat ze een geschenk achter.
Rusland
Hier werden de cadeautjes oorspronkelijk gebracht door Baboesjka (van die poppetjes, ja). Het verhaal gaat dat Baboesjka (grootmoeder) drie rijk geklede reizigers onderdak, eten en een warm bed gaf. Achteraf bleken het de drie wijzen te zijn die onderweg waren naar Bethlehem. Baboesjka ging hen achterna met een mand zwart brood en cadeautjes voor het kindje. Toen zij daar aankwam, was iedereen echter al vertrokken. Ze legde haar giften in de kribbe en ging terug naar huis, waar zij al snel door engelen werd gehaald.
Maar in Rusland is de huidige kerstman gekend onder de naam "Father Frost" (Vadertje Winter). Gewoonlijk wordt hij getekend vergezeld van zijn kleindochter, het sneeuwmeisje "Snegurochka" met een eeuwig groene boom in een traditionele Russische slee.
De Russische kerstman wordt eerder geassocieerd mer nieuwjaar dan met kerstmis.
Ghana
In de Afrikaanse republiek Ghana komt "Father Christmas" uit de jungle.
Brazilië
In Brazilië heet hij "Grandpapa Indian" of "Vovo Indo" en brengt hij ook geschenken.
China
In China heet de kerstman "Dun Che Lao Ren" wat eigenlijk "Oude Kerstman" betekent. Hij brengt geschenken aan goede kinderen.
OUDENAARDEkerstmarkt & ijspiste
-Grote Kerstmarkt (op de volledige markt: 40-tal chalets & grote kerstboom) + ijspiste
NB: de ijspiste blijft open tot zondag 4 januari 2015
Kerstwensen:
De typische katholieke kerstwens is "Zalig kerstfeest" of "Zalige Kerstmis".
Protestanten en niet-gelovigen brengen vaker met de minder gedragen woorden "Prettige kerstdagen", "Fijn kerstfeest" of "Vrolijk kerstfeest" hun kerstwensen over.
Andere protestantse groepen gebruiken ook de meer gedragen tekst "Gezegend kerstfeest".
06-12-2014
Oudenaarde, brouwerijen Smisje en Cnudde
Oudenaarde, ambassadeur tot 2014 van Vlaanderen Lekker Land met het project 'Bruin bier', is gekend als echte bierstad met nog vier actieve brouwerijen: Liefmans, Roman, Cnudde en Smisje.
Allemaal brouwen ze een eigen versie van het oud bruin, een heerlijk donker bier van hoge gisting, waarvan de smaak doet denken aan karamel.
Brouwerij Smisje
Ligging:
Driesleutelstraat 1 te Mater
Wat?
Brouwerij Smisje is een kleine (éénmansbedrijf) onafhankelijke ambachtelijke brouwerij die brouwt met de zuiverste ingredienten.
Het belangrijkste in bier is water.
De brouwerij bezit een natuurlijke erkende bron, Amelbergabron, het heilig water en een 172 meter diepe boorput.
Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van hoofdzakelijk Belgische hop uit Vlamertinge.
Uiteraard kan mout niet ontbreken.
De gist wordt zelf eigenhandig opgekweekt en is eigen aan de brouwerij.
Het bier is steeds ongefilterd en niet gepasteuriseerd, dit resulteert in een bier van 7%.
Een beetje geschiedenis.
Hoe het ooit begon
Het begon allemaal met BRANDT JOHAN.
Hij had in 1989 een eigen drukkerij in het hartje van Brugge.
Door omstandigheden moest hij uitwijken naar Assebroek, een deelgemeente van Brugge, maar...zijn klanten bleven weg !!!
Hierdoor kreeg Johan veel vrije tijd en kon hij zijn hobby (drank maken) meer uitoefenen.
Op zeer kleinschalige wijze ontstonden heerlijke bieren, lekkere wijntjes of af en toe zelfs een hemels likeurtje.
Toen de drukkerij dermate achteruit ging had Johan het idee om zelf een eigen commerciële brouwerij te beginnen.
De drukkerij hete Drukkerij De Regenboog. Het was dus een logische zaak dat de brouwerij dezelfde naam kreeg.
Toen in 1995 de diensten van Douane en Accijnzen het licht op groen zette was brouwerij De Regenboog geboren.
In een piepklein achterkeukentje (amper 3 x 4 meter) werd er een tweedehands kookketel geplaatst met een inhoud van 250 liter.
Plastieken gistingsvaten werden aangekocht. 1 grotere voor de hoofdgisting met een inhoud van 220 liter en een paar lagervaten met een inhoud van 120 liter.
Zo werd op zeer kleinschalige wijze en erg primitief het eerste bier gebrouwen.
Welk bier hoor ik u al denken.
Naast een hobby bierbrouwen had Johan ook een zomerse hobby imkeren. Achteraan in de tuin stonden enkele bijenkasten. Dus een logische link is het samenvoegen van beide hobbys en het honingbier werd geboren.
Nu nog een goede naam vinden.
Ooit was er in de straat waar Johan woonde een smidse.
Later kwam daar een kruidenierszaak met de naam 't Smisje.
Door de jaren heen kreeg zelfs de busstop voor de deur de naam t Smisje.
Toen Johan startte met bierbrouwen was de naam biertje t Smisje dus snel gevonden.
Brouwerij De Regenboog te Assebroek-Brugge
De brouwerij was in het begin enkel weekend werk.
De flessen werden aangekocht via het containerpark circuit en manueel met de hand gewassen.
In de beginne champagne flessen en die werden dan afgewerkt met een papieren wikkel.
Toen de drukkerij minder en minder werk begon te krijgen was het nogal wiedes dat er besloten werd om ook in de week te brouwen.
Toen er plots midden een brouwsel een geboortekaartje moest gedrukt worden werd het even heel moeilijk en besliste Johan om de drukkerij stop te zetten en enkel nog bier te brouwen.
Een Guido biertje
Toen in 1999 het Guido Gezellejaar er was werd het bier Guido gelanceerd.
Dat bleek zon succes dat op het einde van dat jaar de kookketel werd vergroot naar een brouwcapaciteit van 320 liter per brouwsel.
Ook werd er gedurende die eerste jaren geïnvesteerd in inox gistingstanks en lagertanks.
De brouwerij groeide en groeide.
Er kwam zelfs een flessenwasser, een carrousel systeem uit de Scheldebrouwerij.
De brouwerij begon uit zijn voegen te barsten.
Toch zo lang als mogelijk werd er dapper voortgedaan.
Nieuwe start: van Brugge naar Oudenaarde
In augustus 2008 nam Johan een nieuwe start.
Dit niet meer in Brugge maar nu in Oudenaarde.
Brouwerij Smisje werd geboren.
Meer dan 5 jaar had Johan, samen met Christine en zijn 2 zonen gewerkt om van een oude limonade fabriek (Amelberga) een brouwerij van te maken.
De installatie is tweedehands aangekocht , een installatie van de verdwenen brouwerij De Teut.
De kookketel kreeg een nieuwe bodem, de filterkuip een deftig roerwerk.
En een veel groter capaciteit is vandaag mogelijk. Dit tot een maximum van 2000 liter per brouwsel.
Ondertussen had Johan al een ruim gamma bieren die nu uiteraard hoofdzakelijk verder gezet worden in die nieuwe installatie.
Bieren met ronkende namen en soms vreemde ingrediënten.
Een selectie van de betere worden nu gebrouwen met gebruik van mineraalwater en het water van een natuurlijke bron.
Gamma bieren en nieuwe naam:
In 2009 had men de keuze uit het vaste gamma zijnde Smisje Dubbel, een donker bier met dadels, Smisje tripel, Guido, Smisje Wostyntje met mosterdzaadjes, Smisje plus, Smisje Catherine the Great en Smisje Kuvee Elektrik.
Daarnaast een paar seizoensbieren zijnde Smisje Speciaal een blond bier met pompoenen, en Smisje Kerst.
De naam werd dus veranderd van t Smisje naar kortweg Smisje en de brouwerij heet voortaan Smisje.
Keerpunt in 2010
Het jaar 2010 is een keerpunt voor de brouwerij.
Alle bestaande bieren verdwijnen er uit het assortiment behalve het Kerstbier en het nieuwste bier Smiske wordt er gelanceerd.
Blijvende bieren:
Er wordt éénmaal per maand gebrouwen, dit gedurende 2dagen en dit is goed voor een productie van 4000 liter (ongeveer 12.000 flessen).
Smiske Blond - 7%-blond bier met goeie hopbittere smaak (hop van Vlamertinge)
Smiske Bruin - 7%-moutbitter van smaak met een fruitig aroma
Smiske Extra - 7%-is het blonde Smiske met dryhopping met Amerikaanse Cascade hop
Big Bayou - 4% Dit nieuwe bier is gebrouwen met chili- en cayennepeper. Een pittige smaak gegarandeerd. Zeer laag alcoholghalte (4%) !!!
NB: Met de steeds toenemende alcoholcontroles, ligt een toekomst open voor lage alcoholische bieren
De experimentele brouwerij exporteert ruim 50% van haar productie naar de Verenigde Staten, Nederland, Italië, Spanje, Denemarken,...
De bieren van deze brouwerij mogen sinds 2012 het logo "Belgische Hop-Houblon BelgeBelgian Hops" dragen. Dit kwaliteitslabel werd in september 2011 gelanceerd en wordt enkel toegekend aan bieren die gebrouwen worden met minimum 50% Belgische hop
Smisje's bierwinkel & café (aan de brouwerij) is open elke zaterdag van 09u00 tot 11u00
Brouwerij CNUDDE
Ligging:
Fabrieksstraat 8 te Eine (omgeving kerk-naast het kerkhof)
Wat?
Brouwerij Cnudde is een familiale Belgische brouwerij.
Geschiedenis
Alfons Cnudde moest op het einde van de eerste wereldoorlog zijn boerderij te Mullem verlaten, tengevolge niet betaling van diverse belastingen.
Hij kocht in 1919 de boerderij-brouwerij Meheus gelegen in de Fabrieksstraat te Eine.
Zijn zoon Omer startte omstreeks 1933 met het brouwen van het bruin Cnudde bier. Hij stierf op 47 jarige leeftij aan een hartziekte (1944).
Gedurende de vier volgende jaren was Adolf Mornie de brouwer van dienst, tot Louis in 1948 afgestudeerd was in de Brouwerijschool St.-Lieven in Gent en zijn diploma van ingenieur-brouwer op zak had.
In 1953-54 werden verbouwingswerken aan de brouwerij uitgevoerd. Het verouderd materiaal werd vervangen.
Door de groeiende concurrentie van grootwarenhuizen en discounts enerzijds, en het dalende aantal cafés anderzijds, werd de zaak langzaam afgebouwd.
Zo was vanaf 1989 - tengevolge sleet en breuk van de machine - geen Cnudde meer in flessen te verkrijgen.
Toen Louis in 1993 met pensioen ging, stichten de drie zonen Lieven, Steven en Pieter de bvba L-S-P om de brouwerij verder uit te baten.
Dit was de vierde generatie.
Brouwen van bier is voor hen een deeltijdse betrekking. Een voortzetting in hobbysfeer!
Soorten bieren:
In april 1944 werd Louis V op de markt gebracht - Dit is Cnudde bier in een metalen minivaatje van 5 liter. Op deze wijze kan iedereen opnieuw het Eins "LSP" Cnuddebiertje in de huiskamer proeven.
Cnudde Oudenaards bruin wordt ook soms het Kerkhofsop of Kerkhofbier genoemd.
Vanaf 2009 kunnen er weer bakken met 24 flesjes 'Cnudde bruin' verkregen worden in de brouwerij, gelukkig maar want de echte Einenaren zijn verzot op Cnudde .
Behalve bruin bier is er af en toe "Bizon bier" te verkrijgen.
Cnudde Bizon Bier of Cnudde Kriek. Het is een brouwsel vermengd met kriekbier, zo genoemd naar hun logo en naar de smaak van het bier.
NB: De naam Bizon verwijst naar de Ohiobrug over de Schelde, met een Amerikaanse bizon op elk van de bruggenhoofden. De bizon is dan ook het embleem van de brouwerij.
De provincie Oost-Vlaanderen nam een schitterend initiatief.
Eind 2012 kwam de bierkaart Vlaamse Ardennen uit.
De Vlaamse Ardennen telt maar liefst 8 brouwerijen en van elk van die brouwerijen staat er 1 bier op de bierkaart
Proef de Vlaamse Ardennen!
Brouwerijen:
Cnudde Oudenaarde (Eine) / Contreras Gavere / De Graal, Brakel / De Ryck Herzele / Liefmans Oudenaarde / Roman Oudenaarde (Mater) / Smisje Oudenaarde (Mater) / Van den Bossche Herzele
36 horecazaken nemen hieraan deel.
Een prachtige folder verschaft elke bezoeker voldoende uitleg zowel over de brouwerij
als over het bier.
Er is ook een fiets- en wandelkaart uit met o.a. de 'Oud bruin fietsroute'.
Met andere woorden een unieke kans om zo de Vlaamse Ardennen te ontdekken en ondertussen links of rechts van een ambachtelijk streekbier te genieten.
Oudenaarde bracht ook een bierpakket op de markt met één grote fles van elke Oudenaardse brouwerij. Dit pakket zal onder meer verkocht worden in de toeristische dienst.
Expo Bruin
In de exporuimte van het stadhuis (frontzijde, Markt) is er momenteel (dec.2014) een tentoonstelling waarbij de geschiedenis en het productieproces van het bruine bier van Oudenaarde uit de doeken wordt gedaan.
Aan de hand van een panelen tentoonstelling ontdek je hoe Oudenaarde tussen de 15de en 18de eeuw voor een groot deel van haar inkomsten afhankelijk was van de productie en consumptie van bier.
En tenslotte leer je de brouwers van Oudenaarde en omgeving beter kennen.
Doorlopend van 10u tot 18 u.
29-11-2014
Oudenaarde: brouwerijen Roman en Liefmans
Oudenaarde: brouwerijen
Oudenaarde=bierstad
Terug in de tijd:
De eerste sporen van brouwactiviteiten in Oudenaarde leiden ons naar de Abdij van Ename waar archeologische sporen gevonden zijn dat de paters er reeds in de 12de eeuw reeds bier brouwden en waarvan men op de site grote aarden potten heeft gevonden.
Oudenaarde is in de daaropvolgende eeuwen steeds een grote bierstad gebleven met tientallen brouwerijen.
In de 19de en 20ste eeuw telde men in Oudenaarde en omgeving een vijftigtal brouwerijen. (17 in Oudenaarde zelf !)
In deze drukke periode had bijna ieder dorp zijn eigen brouwerij waarvan de afzet geleverd werd in de lokale café's. Ouderen onder ons kunnen het zich nog levendig voorstellen hoeveel herbergen er waren in iedere straat.
Vandaag zijn er nog vier brouwerijen actief waaronder twee grote brouwerijen Roman en Liefmans, en twee familiale brouwerijen zoals Cnudde uit Eine en t'Smisje uit Mater die hun eigen lekkere natuurlijke bieren brouwen.
Andere Oudenaardse brouwerijen zijn de geschiedenis ingegaan met ronkende namen zoals Bouckaert, De Graeve, brouwerij York, Cambier-Droesbeque, Liedts, Pétre-Devos, Six en Felix.
Eigenlijk is dit spijtig want met deze brouwerijen is een ganse industriele tak uit onze regionale samenleving verdwenen.
Brouwerij Roman
Ligging:
De brouwerij Roman bevindt zich in Mater, deelgemeente van Oudenaarde en is gelegen langs de N8 (Oudenaarde-Brakel).
Heel lang geleden....een afspanning!
In de Romeinse tijd was deze weg de grote verbindingsweg van Duitsland naar Frankrijk.
Langs deze handelsroute bevond zich een afspanning onder de naam 'De Clocke'.
Dit was een plaats waar de reizigers konden uitrusten en overnachten. Ze konden er ook hun paarden uitspannen, stallen en eventueel wisselen.
Deze afspanning bestond uit een herberg, een boerderij, een maalderij, een mouterij en uiteraard ook een brouwerij.
Familie Roman
In 1545 kwam deze afspanning in bezit van Joos Roman, tevens baljuw van de baronie Schorisse en voorouder van de huidige eigenaar.
Hij kan dus beschouwd worden als de 'pater familias' van het brouwersgeslacht Roman.
Al 14 generaties lang heeft deze brouwersfamilie de brouwtraditie van vader op zoon doorgegeven.
Historiek
In 1907 gaf weduwe Roman-Uyttersport het beleid in de handen van haar drie zonen: Louis, Charles en Joseph.
In 1927 werd de brouwerij omgevormd tot een naamloze vennootschap, waarvan de heer Louis Roman voorzitter van de raad van bestuur werd.
Louis Roman werd hierdoor de twaalfde opvolger in rechte lijn en is nog steeds de huidige bedrijfsleider van de N.V.
Uitbreiding:
In 1930 werd naast de bestaande gebouwen een gloednieuwe brouwerij opgetrokken die regelmatig vernieuwd werd.
Brouwsels:
Voor de Tweede Wereldoorlog bereikte de brouwerij een hoogtepunt met de verkoop van de 'bruine' Roman Oudenaards.
In 1945 kwam het lage gistingsbier Romy Pils het productgamma vervoegen. Het omzetcijfer schoot hierdoor pijlsnel de hoogte in.
In 1954 startte Brouwerij Roman met haar assortiment waters en limonades.
Al gauw volgden Special Roman, Christmas Bell, ...
Met de komst van Sloeber in 1983 werd voor het eerst een bier van hoge gisting met hergisting op fles in het gamma opgenomen.
Deze industrialisering bracht Brouwerij Roman in een economische stroomversnelling met als gevolg dat er een grote opeenvolging van nieuwe bieren, nieuwe technieken en nieuwe verkoopstechnieken ontstond.
1990 was het jaar van de succesvolle lancering van de Ename abdijbieren: Ename Dubbel en Ename Tripel.
Deze reeks abdijbieren kreeg versterking van de Ename Blond (1997) en de amberrode winterversie Ename Cuvée 974 (2002). Deze laatste verving Christmas Bell, die toen qua verkoop op de terugweg was.
Het Mater Witbier dateert van 1993.
In 2003 besloot Brouwerij Roman om het bruine bier Roman Oudenaards, waarmee ze trouwens groot geworden was, te herlanceren onder de naam Adriaen Brouwer.
Op die manier werd het traditionele bruintje van Roman nieuw leven ingeblazen.
En ... met succes, want inmiddels is ook Adriaen Brouwer Dark Gold aan het gamma toegevoegd. Een degustatiebier voor bierliefhebbers en levensgenieters.
Voor wie eens iets anders wil, bracht Brouwerij Roman in 2005 het bier Black Hole op de markt, een "premium lager" bier met een fijne smaak en opmerkelijke, stijlvolle verpakking.
De Brouwerij Roman produceert en commercialiseert dus een bijna compleet gamma Belgische bieren, één voor één gebrouwen op een specifieke en ambachtelijke wijze.
ADRIAEN BROUWER DARK GOLD wint 2 gouden medailles
Het Gold in de naam Adriaen Brouwer Dark Gold doet dit Oudenaardse bier voortaan alle eer aan.
Tijdens de jaarlijkse, internationale bierproefwedstrijd European Beer Star Award 2010 in het Duitse Nuremberg verkoos een jury van 88 onafhankelijke experts Adriaen Brouwer Dark Gold tot het beste bier in de categorie Belgian Style Strong Ale.
Op 10 november kregen de bezoekers van de beurs 'Brau Beviale' ook de mogelijkheid om alle bieren, die in de prijzen vielen, blind te proeven. Ook zij mochten een top 3 kiezen en plaatsten Adriaen Brouwer Dark Gold op het hoogste schavot. De tweede gouden medaille 'Consumers Favorite Prize' was binnen.
De 17de eeuwse schilder Adriaen Brouwer uit Oudenaarde zou gemeend trots zijn dat een oud bruin bier met zon uitgesproken karakter en dat veel levenslust in huis heeft zijn naam draagt en in de prijzen viel.
Brouwerijconcerten 2014:
Brouwerij Roman houdt de traditie in ere om op iedere woensdagavond van juli haar unieke binnenkoer om te toveren tot een gezellig terras waar elke bier- en muziekliefhebber terecht kan voor de jaarlijkse Brouwerijconcerten.
Toen in 2002 het startschot werd gegeven was al duidelijk dat dit concept kon rekenen op heel wat bijval.
Inmiddels zijn we in 2014 aan de 13e editie toe en zakken wekelijks gemiddeld 2000 mensen af naar Mater om te genieten van de gratis muziekavonden.
De poorten van de binnenkoer gaan telkens open omstreeks 19u30 en rond 23u00 worden de tapkranen dichtgedraaid.
In samenwerking met vzw Free Entrance Zottegem en met de steun van enkele plaatselijke jeugdbewegingen, het Stadsbestuur en de politiediensten van Oudenaarde zijn de Brouwerijconcerten dus uitgegroeid tot één van de grootste activiteiten uit de regio.
Het Brouwproces
1. Ingrediënten:
water
mout
hop
gist
2. Het brouwen:
Het brouwen is in feite het vervaardigen van wort met behulp van gemalen mout en water. Dit gebeurt in de grote koperen kuipen van de brouwzaal. Door het storten van het meel in het water van de brouwketel, dat op de juiste temperatuur moet zijn gebracht, wordt in het wort een extract gevormd.
Het gestorte meel gaat zich door aanwezigheid van de diatasen, omzetten in suiker (maltose). Deze omzetting noemt men de versuikering. Het brouwen is dus het vervaardigen van een suikerhoudend wort.
3. Het filteren:
De bloem lost zich op in het brouwsel maar sommige delen van het graan, zoals de omhulsels, lossen zich niet op in het water. De brouwer zal deze omhulsels in een filtratiekuip door filtratie verwijderen. Het onopgeloste deel van het brouwsel noemt draf en is een rijk veevoeder.
4. Het koken:
Het gefilterde wort komt in de grootste kuip van de brouwzaal. Deze kuip is met een verwarmingsinstallatie uitgerust, zodanig dat men het wort kan koken. Het koken duurt anderhalf uur. Gedurende het koken van het wort, zal de brouwer hop toevoegen, wat hem zijn aroma en bittersmaak zal geven.
Na het koken is het wort vrij van levende micro-organismen. Het concentreert zich, krijgt kleur en de enzymen zijn vernietigd. Het wort wordt opnieuw gefilterd om de gebruikte hopbloemen en de onopgeloste stikstofhoudende materies te verwijderen.
5. Het koelen:
Men koelt het wort af door het door een warmtewisselaar te laten stromen. Dit is een platenapparaat waarin het kokende wort door een speciale schikking van roestvrije staalplaten met koud water gekoeld wordt. Het koude water, dat hiervoor gebruikt wordt, zal men later voor een nieuw brouwsel gebruiken. Aldus gaat er geen energie verloren.
Het wort wordt afgekoeld tot 7 à 10°C voor bieren van lage gisting en tot 18 à 20°C voor bieren van hoge gisting.
6. De gisting:
Het afgekoelde wort, rijk aan suiker en gesteriliseerd door het koken, wordt in gistkuipen gepompt. Deze zijn uit roestvrij staal vervaardigd en uitgerust met een koelsysteem waardoor het wort verder afgekoeld kan worden.
Nadien voegt men gistcellen toe, die in de brouwerij zelf gekweekt worden. De gistcellen beginnen zich te voeden met de suikers en zet deze suikers om in alcohol en koolzuurgas. Hoe meer suiker het wort bevat, hoe meer alcohol en koolzuur er zal gevormd worden. Bij het einde van de gisting zal er gewoonlijk 20% van de suikers overblijven.
7. De lagering of rijping:
Na de hoofdgisting wordt het bier overgepompt naar lagertanks, waar het kan rijpen. Gedurende het lageren verfijnt de smaak van het bier: het zet nog gist af en blijft doorgisten. Het bier wordt rijker aan koolzuur tot op het vooraf vastgestelde percentage. Dit noemen we de verzadiging.
De lagering gebeurt op 2°C om een koude troebel in het bier te doen ontstaan. Dit stabiliseert het bier zodat het gevaar voor een koude troebel achteraf sterk gereduceerd wordt.
8. Het filteren:
Bij het einde van het lageren zijn de bieren nog troebel. De koude troebel en de gistcellen, die zich nog in het bier bevinden, moeten er uitgefilterd worden om een helder, doorschijnend bier te bekomen.
Het filteren gebeurt door het bier door een filter te doen stromen. Deze filter is samengesteld uit kartonnen platen, die bedekt zijn met filtrerende materie, Kieselgühr genoemd.
Het nu bekomen eindproduct bier is klaar om verpakt (in flessen of vaten) en uitgevoerd te worden.
Brouwerij Liefmans
Ligging:
Rustig gelegen langs de Schelde, op korte afstand van N60 via Aalststraat, Oudenaarde.
Het gebouw is meer dan 300 jaar oud.
Historiek:
Het verhaal van Liefmans begint in de 17de eeuw, toen Jacobus Liefmans zich als brouwer vestigde in Oudenaarde.
De brouwerij Liefmans is een van de oudste brouwerijen van het land.
Er zijn belastingformulieren teruggevonden die aantonen dat er reeds in 1679 in Oudenaarde gebrouwen werd.
Jacobus Liefmans
Stichter
De originele brouwinstallaties(nog in rood koper, typisch voor Engelse brouwerijen: kookketels, koelschepen, baudelotkoelers) zijn bewaard gebleven en maken deel uit van een levend museum.
Pas rond 1900 begon Liefmans op kleine schaal rijpingstanks te vullen met krieken. Lokale landbouwers brachten hun overschot aan krieken naar Liefmans en in ruil daarvoor kregen ze bier.
De smaak en de kleur van dit kriekbier hebben sindsdien een metamorfose ondergaan.
Eén figuur speelt daarin een sleutelrol: Rosa Merckx, een dame vol talenten (waaronder balletdansen), was decennialang nauw betrokken bij de werking van de brouwerij.
Rosa Merckx (90) woont naast de Brouwerij Liefmans waar ze in 1946 als secretaresse aan de slag ging. De laatste 15 jaar van haar carrière heeft ze Liefmans in leven gehouden als eerste vrouwelijke brouwmeester en directeur. Ze werkte er tot begin van de jaren 90.
Rosa Merckx
1ste vrouwelijke brouwmeester
Liefmans was de eerste brouwerij die elke fles met de hand in een zijdepapier wikkelde.
Om Rosa Merckx te eren,prijkt tegenwoordig haar handtekening op elke Liefmansverpakking.
Op het etiket van Liefmans Fruitesse staat de profielfoto van Rosa Merckx, als erkenning voor haar jarenlange verdiensten.
Samen met de huidige brouwmeesters waakt ze op die manier nog steeds over de kwaliteit van de verschillende Liefmansproducten.
Overname
In 1990 werd brouwerij Liefmans overgenomen door Brouwerij Riva uit Dentergem.
In 2002 werd Riva op haar beurt overgenomen. De nieuwe overnemers besloten de hele brouwerij "Liefmans" te noemen in plaats van Riva.
In december 2007 verklaarde de rechtbank van koophandel te Kortrijk brouwerij Liefmans, met vestigingen in Oudenaarde en Dentergem, failliet.
In juni 2008 volgde de verklaring dat de brouwerij door Duvel Moortgat uit Puurs werd overgenomen.
De volledige transactie, met inbegrip van het onroerend goed, bedroeg 4,5 miljoen.
Bieren
Liefmans Fruitesse (een rood fruitbier, een mengeling van bier, gerijpt op echte krieken met natuurlijke vruchtensappen van aardbei, framboos, kriek, bosbes en vlierbes.)
Sedert juli 2009: een nieuwigheid: fruitbier met ijsblokjes: Liefmans 'On the Rocks', een verfrissend fruitbier !
Liefmans Cuvée Brut (een dieprood tot bruin fruitbier-vroeger noemde dit Liefmans Kriek)
Liefmans Goudenband (een bruine ale van gemengde gisting-vroeger noemde dit Liefmans IJzeren band)
was een oorlog waarin o.a. Frankrijk, Pruisen en Spanje vochten tegen de nieuwe Oostenrijkse keizerin Maria Theresia van Oostenrijk en haar bondgenoten.
Ten gevolge van die oorlog vielen in 1745 de Franse troepen van Lodewijk XV de Oostenrijkse Nederlanden binnen.
Het Land van Aalst, dat ongeveer overeenkomt met het huidige arrondissement Aalst, had toen ongeveer 125.000 inwoners.
Plots moest het de 52.000 soldaten van het Franse leger voeden !
De doortrekkende troepen kwamen het platteland kaalvreten.
Gevolg: de levensomstandigheden werden hier nog harder. Er heerst hongersnood, pest en cholera.
Meer: ook de weergoden (o.a. het rampjaar 1740) waren nukkig. De ene slechte oogst volgde de andere op. De graanoogsten gingen in dalende lijn.
De inwoners hadden te weinig om te leven en een ietsje te veel om te sterven!!!
De thuissituatie van Jan De Lichte
De ouders van Jan De Lichte (vader: Judocus of Joseph De Lichte, gewezen kroegbaas --- moeder: Elisabeth De Schepper) waren beiden al op hoge leeftijd (70) en dienden beroep te doen op de 'Tafel van de Heilige Geest' of het armenbestuur.(Nu: OCMW-steuntrekkers)
Jan De Lichte en de oplossing.
Op zijn vijftiende houdt Jan het thuis voor bekeken.
Hij zag maar één oplossing: diefstallen !!!
In 1740 pleegde hij zijn eerste diefstallen in Dikkele en Strijpen.
Van diefstal naar geweld
In 1743 werd de eerste geweldpleging van Jan De Lichte genoteerd, toen hij met een pistool op bedevaarders aan de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Deinsbeke (Zottegem) schoot.
Bendevorming
Al gauw werd hij de vriend van andere armoedzaaiers en landlopers, die men overal langs Vlaamse wegen tegenkwam.
Hij leerde 'de bende' kennen.
Dit was een gestructureerde organisatie van rabauwen, zigeuners en andere klassenlozen, die nu eens met de ene, dan weer met de andere een slag sloegen.
De rondtrekkende dieven stalen in afgelegen hoeves, in windmolens, in smidsen, kortom bij de gewone man.
De buit bestond vooral uit kleding (die werd doorverkocht aan helers) en voedingswaren (eigen gebruik).
Geld werd er nauwelijks buitgemaakt, want dat was er niet te vinden.
Zo ontstond 'de groep van Jan De Lichte', meestal echt zware jongens.
De groep van Jan De Lichte
Deze opereerde vooral in de streek tussen Zottegem en Geraardsbergen en was vooral actief vanaf 1747.
Deze groep bestond onder meer uit Jan De Lichte, Francis Van Der Geenst ('Tincke'), Francis Van Den Hautte ('Abeel'), Anthone Van Der Gucht ('Tone den Breteur'), Jan Savoye ('Klein Janneken'), Francis Meulenaere, Adriaan Vagenende, de broers Jean en Jacques Couvreur, Lieven Faviel, Jan De Vrieze, Gillis Van Der Elst en Simon Ysenbaert.
Deze bandieten hielden zich schuil in oorden als het Raspaillebos en maakten hun buit te gelde in herbergen als De Honger in Sint-Maria-Oudenhove en De Paling in Aspelare.
Tussen elkaar ontstonden er echter dikwijls conflicten over de verdeling van de buit of over de aanspraken op de vrouwen waar ze ongehuwd mee samenwoonden.
Escalatie van het geweld
Op derde Pinksterdag (2 juni) 1748 waren Jan De Lichte en de andere kopstukken in een herberg te Scheldewindeke.
Zij speelden er krulbol. Dit is een oude Vlaamse volkssport waar men met bollen moet rollen zo dicht mogelijk bij een staak.
Er ontstond een twist met Jan De Vrieze, die ontaardde in een handgemeen.
Jan De Lichte stak hierbij Jan De Vrieze met een mes in de buik.
Vagenende en Meulenaere sleepten het lijk honderd meter verder en gooiden het in een poel.
Maar eerst ontkleedden ze hem en Meulenaere nam de kleren van het slachtoffer mee.
Na dit voorval dreef Jan De Wilde het geweld tegen zijn voormalige kameraden op.
Gilles Van Der Elst werd vermoord te Bavegem.
Hij nam het op tegen Tincke en Pieter Van De Putte.
Ook bracht hij met een pistoolschot de onschuldige Jan Dossche om het leven om die hem betrapt had bij het inbreken.
In Grammene werd Marie-Anne DeSmet gruwelijk met messteken en pistoolschoten vermoord.
Een afschrikwekkend einde
Na de val van Maastricht (7 mei 1748) kwam er een wapenstilstand in de Oostenrijkse Successieoorlog.
De Franse bezettingsmacht kon nu zijn aandacht richten op diegenen die de streek onveilig maakten.
Op 28 september 1748 werd er een klopjacht georganiseerd in de regio's Kortrijk, Aalst, Dendermonde en Oudenaarde en werd iedereen zonder geldige papieren of zonder vaste verblijfplaats opgepakt.
Meer dan 130 personen werden meegenomen en opgesloten.
Later werden ze veroordeeld en gestraft.
Sommigen werden gegeseld, verbannen of zelfs opgehangen.
Ook Jan De Lichte was één van de gevangenen. Opgesloten in de kelder onder het belfort te Aalst.
Hij had 4 moorden, 2 moordpogingen en minstens 30 diefstallen en inbraken bekend.
Zijn straf: executie door radbraken.
Executie door radbraken
Deze straf, weinig gezien in de Nederlanden, was de wreedste straf.
Executie door radbraken werd ook 'breken op een rad' genoemd.
De veroordeelde werd op een houten wiel (rad) gebonden.
Met een ijzeren staaf werd vervolgens op de ledematen geslagen totdat alle botten hierin versplinterd waren.
Zijn laatste kreet ging door merg en been: "Va giene chanterik peu !" (Voor geen gendarme bang!)
Als alle ledematen kapot geslagen waren, kon een genadeslag op de hartstreek worden gegeven, waardoor de veroordeelde (meestal) stierf.
Dit was doorgaans de negende slag.
Kwam de dood echter niet onmiddellijk, dan liet men de veroordeelde levend achter waarna pijn, bloedverlies, dorst en vogels de rest deden.
Het radbraken staat in het vonnis van Jan De Lichte omschreven als: "...armen, beenen, billen en lenderen levendig gebrocken, op een schavot, ende aldaer geleyt te worden op een radt,het aengesigt gekeert naer den hemel, om aldaer te blijvn tot' er tijdt dat het Godt believen sal..."
Deze executie vond in het openbaar plaats (Marktplein, Aalst) en was bedoeld als afschrikmiddel.
Het liet criminelen stilstaan bij wat de eventuele gevolgen van hun misdaden kunnen zijn.
Vier andere moordenaars (Simon Ysenbaert, Lieven Faviel, Augustijn Hendricx, Jan de Priester) ondergingen hetzelfde lot.
Op het oud kerkhof van Velzeke lag ooit het graf van Jan De Lichte. Een éénvoudig houten kruis dat zelden werd bezocht.
Volksoverlevering
De figuur Jan De Lichte, de schrikbarende roverhoofdman met zijn bende, werd een hoofdpersonage in verschillende volkssagen.
Hij werd vermengd met andere bandieten, zoals de Bokkenrijders (Maasland-reden op toverbokken door de lucht-overdag leidden ze een onopvallend leven, vb: schoenmaker, zelfs chirurg,...en trokken 's nachts vermomd op rooftochten) en de binders en voetbranders (Franse Revolutie).
Zo zijn er verhalen als...
-Jan De Lichte en de slapende tingieter:
Vroeger gingen er mensen rond om lepels en vorken te vertinnen.
Een man die lepels en vorken vertinde, deed een dutje naast zijn kookpot met kokende tin. Toen Jan de Lichte voorbij kwam, goot hij kokende tin in de mond van de slapende man.
-Jan De Lichte die zich, tijdens de klopjacht in 1748, verschool in een holle boom (een verweerde en vermolmde knotwilg) , maar verraden werd door een blaffende hond.
(Knotwilgen zijn beeldbepalend voor het Jan De Lichtewandelpad.)
-Jan De Lichte en zijn laatste woorden voor zijn terechtstelling: "voor geen sjanterik peu" (voor geen politieagent bang)
Literair
-Hugo Claus schreef het gedicht: 'Het gebed van Jan de Lichte'
........... Iêre Jezus
et schijnd da' g'in den emel zij
same meh' d'engele en de profete
da' g'oewen emel ed verdind
da wil ek best geloêve beste vrind
mor waaroem noêt is in m'ne kindertijd
e roggenbroeike nor beneje gesmete?
of e kiloke petatte?
ge zörgde beter vör de ratte .............
-De Wetterense gemeentesecretaris Ternest publiceerde in 1874 'Jan De Lichte en zijn bende'
-Volksschrijver Abraham Hans publiceerde in 1908 de roman 'Jan De Lichte en zijn zwarte roversbende'
-Louis Paul Boon schreef zijn roman 'De bende van Jan De Lichte' en 'De zoon van Jan De Lichte' (zoon Louis -geboorte-15jaar-verloofde: Leentje De Clerck-wil geen bendeleider zijn, wel zocht hij rust)
Een standbeeld
Na de dood van Louis Paul Boon in 1979 wilde het Louis-Paul Boon-gezelschap een hommage voor de schrijver en gaf opdracht aan kunstenaar Roel D'Haese om een standbeeld te maken.
In plaats van een beeld van de schrijver maakte deze echter een drie meter hoog beeld van Jan De Lichte.
Het was de bedoeling van de kunstenaar dat dit beeld op de Grote Markt van Aalst terechtkwam (waar Jan De Lichte geradbraakt werd), maar de Aalsterse gemeenteraad zag een dergelijke eerbetoon voor een misdadiger echter niet zitten.
Het beeld werd aangeboden aan Zottegem met de bedoeling om het beeld in de geboorteplaats van Jan De Lichte, zijnde Velzeke, te plaatsen.
Ook hier werd het beeld afgewezen.
Tenslotte kwam het beeld terecht in het Middelheimpark, een openlucht-beeldenpark van 30 hectare in het deelpark Middelheim van het Nachtegalenpark bij Antwerpen.
Sinds eind 2009 staat het beeld aan het nieuwe Antwerpse gerechtsgebouw.
Jan De Lichte leeft verder...
-Brouwerij De Glazen Toren, Erpe-Mere creëerde in 2005 het bier Jan de Lichte, een strogeel tarwebier, dubbel wit van hoge gisting met een alcoholgehalte van 7.50.-
-Ter gelegenheid van het Boon-jaar 2012 werd in Aalst op de Erfgoeddag het proces en de terechtstelling van Jan de Lichte nog eens overgedaan tijdens een evocatie, geregisseerd door Anton Cogen.
Advocaat Jef Vermassen nam hierbij de verdediging van Jan de Lichte op zich.
Het spektakel werd nogmaals opgevoerd tijdens de Open Monumentendag in Velzeke.
Het was niet louter een historische evocatie. Ook de link met het heden werd gelegd: Boon gaf commentaar, Jan de Lichte schoot met een machinegeweer en een voetbalwedstrijd eindigde met rellen...
-De stad Zottegem zorgde voor een 'Jan De Lichte pad', een bewijzerde wandeling van 3km met een waaier aan toeristische blikvangers. (Molenbeek, Provinciaal Archeologisch museum, het Schaliënhof aan de Paddestraat, Grauwzustersklooster, Driesmolen...).
Langs deze wandelweg kom je ook in het Natuurgebied 'Jan De Lichte'.
-Restaurant 'Jan De Lichte' in Velzekestraat, Zottegem
-Stripverhalen: Klijsterlicht (1985), Chanteriken (1986), Geradbraakt (1987), De buit (1989), De kwade zijde (1991)
-Jan De Wilde, Vlaamse singer-songwriter: CD 'De bende van Jan De Lichte' (met liedjes als 'Zussen' en 'Anneke Weemaes')- uitgifte: 1988
-Wannes Van De Velde: song 'Gebed van Jan De Lichte' eindigt:
'In uw rijk van het hemels slijk
Kunt gij mijn versplinterde botten kussen.
Mijn ziel en mijn lijk
geef ik liever aan de mussen.'
afsluiter: oilsjt, carnaval --> 'De bende van jan de lichte'-Tommeken
Sint-Lievens-Houtem is een landelijke gemeente in de provincie Oost-Vlaanderen, behoort tot het arrondissement Aalst en is de toegangspoort van de Vlaamse Ardennen.
De naam 'Sint-Lievens-Houtem' komt van de naam Holthem, waarbij hout=bos en heem=woonplaats.
De gemeente telt zo'n 10.000 inwoners, die Sint-Lievens-Houtemnaars (kort: Houtemnaars) worden genoemd.
Naast de hoofdgemeente Sint-Lievens-Houtem bestaat deze gemeente nog uit de deelgemeenten Bavegem, Letterhoutem, Vlierzele en Zonnegem.
Marktplein of de 'Plaetse' of 'biest'
Misschien kent u in Sint-Lievens-Houtem vooral het grote Marktplein, het tweede grootste marktplein van Vlaanderen! Houtemnaren beweren dat dit de grootste gemeentelijke dorpsplaats van het land is.
Lengte=359m - breedte=80m. Vorm: driehoekig.
In lang vervlogen tijden was deze plaats de gemeenschappelijke veeweide van de boeren.
's Morgens blies de koeherder op zijn horen, waarna alle staldeuren die uitgaven op de biest opengingen en het vee op het plein werd losgelaten.
Het plein bezat vroeger ook twee vijvers, die als drenkplaats (waadplaats) of drinkplaats en/of brandpoel (bluswaterpoel in geval van brand) fungeerden.
spotnaam: broekwassers
In de vijvers op het marktplein deden de Houtemnaren ook hun was en hingen dat te drogen aan draden die ze over het grote grasplein gespannen hadden. Hun gewassen broeken hingen dus voor iedereen te kijk op het Marktplein! Vandaar de spotnaam: broekwassers.
Jaarlijkse markten
zomerjaarmarkt:
zondag dichtst bij 29 juni - gehouden op Sint-Pieter
omvat: -de traditionele kermis
-keuring witblauwveeras en paarden
winterjaarmarkt: steeds op 11 en 12 november - gehouden op Sint-Maarten
11 nov.: keuring stamboekpaarden
12 nov.: de traditionele vee-en kraampjesmarkt & kermis
Jaarlijkse grote winterjaarmarkt
Jaarlijks vindt op 11 en 12 november in Sint-Lievens-Houtem een grote winterjaarmarkt plaats.
Tienduizenden bezoekers zakken van ver buiten de provincie af om paarden en vee te keuren en te kopen, van de volkse kermissfeer te genieten, te eten en te drinken en zielsverwanten te ontmoeten.
Nergens in Vlaanderen is de grootsheid van de jaarmarkt nog zo levendig en prominent aanwezig als in Sint-Lievens-Houtem.
Oorsprong van de winterjaarmarkt
Houtem Jaarmarkt vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen met de verering van de Heilige Livinus of Sint-Lieven (=eerste deel van de gemeentenaam).
Wie was de Heilige Livinus?
Livinus zou omstreeks 580 geboren zijn uit een nobel Iers geslacht.
Na een vrome jeugd reisde hij naar Engeland, waar hij Augustinus van Canterbury (Augustinus van Kantelberg), een Benedictijner monnik, bezocht. Deze rooms-katholieke geestelijke wordt als de apostel van de Angelsaksen(=alle Germaanse stammen) en als stichter van de Kerk van Engeland beschouwd. Kort gezegd: Livinus werd christene.
Vervolgens ging hij terug naar zijn geboorteland om zijn studies te voltooien.
Hij werd tot priester en vervolgens tot bisschop gewijd.
Zoals zoveel andere geestelijken uit Ierland, Schotland en Engeland voelde hij zich geroepen tot de peregrinatio Domini, de godsreis.
Hij verliet Ierland en vertrok naar Gent om daar het christendom te preken. Ook ging hij verder naar het land van Aalst en de streek tussen Gent en Ninove.
Een ander verhaal vertelt dat Livinus een dertien jaar blinde knaap Ingelbert, de zoon van Crapahilde, ontmoette.
Hij kon hem genezen en dopen.
Marteldood
In het jaar 657 zou Livinus in Esse (Sint-Lievens-Esse) zijn aangevallen door een groep heidenen en dit terwijl hij aan het preken was.
Livinus was al op hoge leeftijd.
Zijn aanvallers rukten zijn tong uit en sloegen hem het hoofd af.
Ook zijn volgelingen, waaronder Ingelbert en Crapahilde, zouden zijn gedood.
Dit wordt omschreven als marteldood.
Heiligverklaring
Livinus zou begraven zijn in Houtem (Sint-Lievens-Houtem).
In 842 werd hij heilig verklaard door middel van een elevatio (verheffing van het gebeente): Sint-Livinus of Sint-Lieven.
Rare legendes over Livinus:
Op één van zijn missies werd Livinus aangevallen door een bezetene. Dit is iemand die bezeten is door de duivel, dus iemand die de controle over zichzelf verloren was en gedragstoornissen vertoonde.
Hij sloeg de aanval af en vroeg aan de duivel om de arme man los te laten.
De man kroop recht en kwam Livinus bedanken.
Een ander verhaal vertelt dat Livinus een dertien jaar blinde knaap Ingelbert, de zoon van Crapahilde, ontmoette.
Hij kon hem genezen en dopen.
Ook is er het volgende volksverhaal:
Enige dagen na zijn dood (hoofd afgehouwen) wandelde St.Livinus, met het bebloede hoofd in zijn hand, voorbij een hoeve.
Een oud vrouwtje was bezig groenten klaar te maken voor de soep.
"Kijk eens," riep de vrouw spottend, "Wat een zot daar met zijn kop in zijn hand!".
"Vrouwtje," sprak St.Livinus, "die man is niet zo zot als gij, want ge maakt groenten klaar voor de soep die je niet zult eten!".
En inderdaad, eer het middag was stierf de vrouw.
Hij wandelde verder door een klein straatje in Herzele en talloze bloeddruppels vielen op de grond.
Raar...maar sindsdien groeit er geen onkruid meer in dit straatje dat de naam St.Lievensstraatje kreeg.
Livinuskapel of Sint-Lievenskapel
De eerste schriftelijke vermelding van de Livinuskapel gaat terug tot het jaar 1500. Ze werd toen beschreven als 'de kercke van sente lievens houtem up sente lievens coutre'.
De kapel wordt vanaf 1994 beschermd als monument.
Naast de kapel bevindt zich de Livinusbron, in 1472 al vermeld als de 'sente lievens borne'.
De legende verhaalt dat de heilige martelaar Livinus op deze plaats (7de eeuw) zijn staf in de grond plaatste en er een bron ontsprong die nooit meer droog kwam te staan.
Het water van de bron zou een genezende kracht bezitten.
Livinuskruis
Het feodale kruis in het midden van het marktplein dateert uit 1256.
Het is nauw verbonden met de legende van de H.Livinus.
Volgens de legende zou het een appelboom vervangen:
de abt van Sint-Baafs, bezorgd om de veiligheid van de relikwie van Sint-Livinus, zou tijdens de oorlog tussen de Graaf van Vlaanderen en de Duitse keizer Hendrik II enkele monniken opdracht gegeven hebben het relikwieschrijn van Sint-Lievens-Houtem naar Gent (naar de Sint-Baafsabdij) te transporteren.
Aan de appelboom gekomen woog dit schrijn onnatuurlijk zwaar zodat het gezelschap gedwongen was de relikwie terug naar de kerk te dragen.
Na de nodige smeekbeden en de grote belofte kon het stoffelijk overschot gelukkig weer opgetild worden en bereikte het alsnog de Gentse abdij.
De grote belofte van de abt en het ontstaan van de jaarlijkse Sint-Lievensbedevaart
De belofte van de abt was om jaarlijks op Sint-Pietersdag of 29 juni met de relieken naar Houtem terug te keren.
Steunend op deze legende ontstond vanuit Gent een jaarlijkse Sint-Lievensbedevaart naar Houtem.
NB:
De relieken en reliekhouders in de Gentse Sint-Baafskathedraal zijn in 1578 verloren gegaan tijdens de Tweede Beeldenstorm.
Van bedevaart naar jaarmarkt
Uit diverse documenten blijkt dat er alleszins rond zijn sterfdatum 12 november en de translatie, de overbrenging van zijn relieken naar Gent 28 juni bedevaarten ontstonden.
Men noemde dit de Sint-Lievensprocessie.
De bedevaarders trokken steeds vanuit Gent naar Sint-Lievens-Houtem, naar het graf van de H.Livinus.
En met de bedevaarders gingen ook veel kooplui mee.
Toen ze aankwamen in Sint-Lievens-Houtem werd er vee, koopwaar en textiel verhandeld.
Zelfs onderweg werden paard en rund verkocht.
En er werd gedronken en gefeest.
De Houtemse Jaarmarkt was geboren.
Teloorgang van de bedevaart, maar behoud van de jaarmarkt
Gent kwam van 1539 tot 1540 in opstand tegen keizer Karel V, tegen de hoge belastingen.
Keizer Karel kwam, samen met een grote legermacht vanuit Madrid naar Gent om de opstand te onderdrukken.
Hij verplichtte de Gentse edellieden blootsvoets voor hem te lopen met een strop om de hals.(Gentse bijnaam: de stroppendragers)
Hij beperkte de stedelijke privilegiën en bracht de Carolijnse Concessie uit. Dit is een stadskeure met talrijke toegevingen aan keizer Karel V.
Daarin werden ook de bedevaarten van Gent naar Sint-Lievens-Houtem afgeschaft.
De zomer-en winterjaarmarkt werden wel behouden. Jaarlijks goed voor ongeveer 50 000 bezoekers !
Het is vandaag de laatste grote vee- en paardenmarkt in openlucht in Vlaanderen.
Internationale markt
Door de jaren heen hebben de winter- en de zomerjaarmarkt van Sint-Lievens-Houtem wisselend succes gekend.
De zomerjaarmarkt, die elk jaar plaats vindt in het laatste weekend van juni, is vandaag de dag een eerder lokaal gebeuren.
Het is een sfeervol feest, waar wel nog runderen gekeurd worden en paarden bij betrokken zijn.
De winterjaarmarkt daarentegen, is een steeds meer internationaal gegeven geworden.
Sinds de jaren '80 wordt er telkens rond een thema gewerkt; sinds 1995 is dit thema een regio uit binnen- of (vaak) buitenland, die zichzelf, haar toeristische attracties en vooral haar streekproducten komt voorstellen.
De editie van dat jaar wordt dan telkens ingekleed in de sfeer van de gastregio.
Achter de schermen is de jaarmarkt in de loop van de voorbije jaren een platform geworden om te werken rond o.a. streekproducten en het ambachtelijke.
De gemeente blijft inzetten op de jaarmarkt als landbouwplatform in de meest ruime zin, waarbij belang gehecht wordt aan het contact dat hier kan ontstaan tussen professionele sector en het ruime publiek.
Sinds 2010 werd de winterjaarmarkt voor haar unieke traditie erkend door Unesco als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. Vanaf dan heetten we dit evenement officieel: "Houtem Jaarmarkt." Het contact met de natuur, het genieten van lekker eten en drinken, het uitwisselen van ervaringen en dat binnen de sfeer van een groot feest met eeuwenoude wortels, dat is waar Houtem Jaarmarkt om draait.
De gemeente nodigt elk jaar een Europese regio uit om het internationaal karakter van Houtem Jaarmarkt te garanderen.
Dit jaar is Pistoia de gastregio op Houtem Jaarmarkt.
Pistoia is een streek in het hart van het gekende Toscane, Italië en ligt op een boogscheut van Firenze, Pisa, Siena en Lucca.
Pistoia is de thuishaven van Pinocchio, de kleine jongen wiens neus groeide telkens wanneer hij niet de waarheid sprak.
Daarop gebaseerd presenteert men dit jaar een show vol leugens en bedrog. Omdat liegen menselijk is? Omdat stout zijn moet kunnen? De bende van Cirq, gekend van de meest straffe stoten op de Gentse Feesten, komen speciaal daarvoor naar Houtem.
In de thematent presenteert de regio Pistoia haar streekproducten, doorlopend vanaf 11 november om 8u tot 12 november 's avonds.
Overzicht van de gastregio's:
2014: Pistoia, Italië
2013: De Vlaamse Ardennen
2012: Une Autre Provence
2011: Champagnestreek
2010: Zeeland
2009: Andalusië
2008: Limousin
2007: Ierland
2006: Alsace
2005: Brusselen op de markt
2004: La Dolce Tavola Pistoia
2003: Proef het vlakke land
2002: Rheinhessen
2001: Hageland en Pajottenland - streekproducten uit Vlaams Brabant
2000: Champagnestreek
1999: Erov - Oost-Vlaamse streekproducten
1998: Groeten uit... Oostenrijk
1997: Nord-Pas-de-Calais
1996: Agriculture Savoureuse (Ardennen)
1995: Zeeland
Handjesklap
Kopen en verkopen = handel drijven !!!
Op de Houtem Jaarmarkt gebeurt dat handel drijven nog op een ouderwetse manier.
Er komt een bod, een tegenbod, een nieuw bod, een nieuw tegenbod...de verkoper bluft over zijn te verkopen dier...de koper zoekt naar gebreken en onvolmaaktheden aan het dier...
Ondertussen doet men aan 'handjesklap'.
De verkoper klapt in de hand van de koper, de koper klapt terug...en dit zo verder tot men uiteindelijk overeenkomt en de verkoop kan afgesloten worden.
Heel lang geleden...
In de Middeleeuwen hoorde er (ook toen rees) bij zo'n jaarmarkt eten, drinken en een kermis.
Niet alleen attracties en spel-en eetkramen vulden toen het kermisplein, maar ook foortheaters, bokstenten en zelfs een circus, circus van Joseph Tondeurs.
Joseph presenteerde ook steeds een kleine cavalerie en dat beviel het publiek in Sint-Lievens-Houtem, want paarden waren een onderdeel van de jaarmarkt.
NB: In die tijd was het dorpsplein nog niet geplaveid en veel kermismensen spraken spottend
van Sint-Lievens-Morem, omdat het terrein waar ze moesten opbouwen er die periode
van het jaar meestal modderig bijlag.
Werk achter de schermen
Houtem Jaarmarkt is één groot feest. Maar achter de schermen werken heel wat mensen samen om dit in goede banen te leiden.
Op het terrein zijn er dierenartsen aan de slag, veiligheidsmensen, een delegatie van de politie en de brandweer, mensen die bezig zijn met de coördinatie van de dieren, de keuringen, de marktkramen en feesttent, de camerabewaking,...
Ook in het secretariaat op het gemeentehuis wordt de klok rond gewerkt.
Programma 2014:
11 november: 8u30 tot 13u: Marktplein: keuring stamboekpaarden
14u30 tot 17u: Marktplein: lossen van paarden en vee
14u: thematent CIRQ: 'De grote lieg-en bedriegshow' voor kinderen en ouders
18u tot 19u: St.-Michaëlskerk: Festival van Vlaanderen met Veerle Peeters en
Jan Vermeulen
19u: thematent: VIP-avond
12 november: 8u tot 17u: Marktplein: traditionele paarden-en veemarkt
8u tot 17u: Marktplein: traditionele kraampjesmarkt
8u tot 17u: site 'De fabriek': tentoonstelling vergeten Vlaamse koeienrassen
15u: Marktplein: Antoon, de tractortroubadour
Doorlopend in de thematent: presentatie streekproducten Pistoia.
Er is een eigen radiostation, er is een fotowedstrijd en zoals elk jaar: de tentoonstelling van landbouwmachines. Er is een heel speciale sfeer in alle café's !
Erkenning:
In 2008 werd de winterjaarmarkt, door minister Bert Anciaux, erkend als Vlaams niet-tastbaar cultureel erfgoed. Opname op de lijst van Vlaams Immaterieel Erfgoed.
Sinds 2010 heeft de winterjaarmarkt een nog grotere erkenning gekregen. Samen met het Aalsterse carnaval en het Krakelingenfeest in Geraardsbergen werd de winterjaarmarkt door Unesco erkend als uniek werelderfgoed.
01-11-2014
Jacht in de Vlaamse Ardennen
Jacht in de
Vlaamse Ardennen
Geschiedenis
Jagen was één van de belangrijkste activiteiten van de prehistorische mens (man) in de Oude Steentijd. Ze maakten hun wapens zelf: pijl, boog, speer, werpbijl, slingers... Voor hen was jagen (samen met visvangst) de manier om aan voedsel te komen. De jacht werd voorbereid aan de hand van rotstekeningen.
Later (in het neolithicum of einde steentijd) nam het belang van de jacht af omdat men zich op een vaste plaats gingen vestigen en jagers boeren werden (aan landbouw deden).
Toen de Romeinen onze streken veroverden introduceerden ze konijnen in onze streken. Deze dieren werden dan ook fel bejaagd.
Van Karel de Grote (742-814), Frankische keizer, is bekend dat de jacht een grote plaats in zijn leven inneemt. Hij sticht in Nijmegen Het Valkhof, jagen met de valk en is ook de bedenker van de zogenaamde banwouden: bossen waarin alleen de keizer met zijn gevolg mag jagen. Hij maakte grond wat tot niemand behoorde koninklijke grond, waarmee hij zijn jachtgebied vergrootte.
Toen was het ook de gewoonte het huis te versieren met de vacht of de veren van het geschoten dier en delen van het gewei, tanden of klauwen te dragen als uitzonderlijke tekenen van succes en als amulet tegen boze krachten.
In de middeleeuwen was de jacht meer een tijdverdrijf bij de adel. Ze hadden het alleenrecht (jachtrecht) in vele gebieden. Men trok zelfs dwars door de ingezaaide velden van de boeren. Wanneer anderen dan gingen jagen in deze terreinen, konden ze worden bestraft wegens stroperij. Wild was voor de adel een welkome aanvulling op het voedsel.
Adellijke dames spelen een rol in de middeleeuwse jacht en houden zich vooral bezig met de valkenjacht.
Adellijke jongemannen kregen les in jagen en werden zo klaargestoomd om hun kasteel,stad, streek of land te verdedigen tegen invallers.
Ook werd in de late middeleeuwen het vuurwapen en het buskruit uitgevonden. Vanaf toen was jagen meer een voorbereiding op een oorlog.
In het begin van de 17de eeuw waren de aartshertogen Albrecht en Isabella beiden gepassioneerd door de jacht. Hij ging vooral jagen met het geweer op everzwijnen. Zij verkoos de jacht met de kruisboog of de haakbus.
Ook gingen ze op reigerjacht met behulp van valken.
Er werden bossen aangeplant om allerlei vogels en grof wild aan te trekken. Zo werd er geschoten op dam-en edelherten, everzwijnen, vossen, vogels (zwaluwen, houtsnippen, lijsters), konijnen, fazanten en zelfs wolven.
Einde zeventiende eeuw blijkt dat het jachtrecht zich niet meer beperkte tot de adel. In 1680 kwamen de ridderschap en de steden overeen dat ook personen die fatsoenlijke ambten beleedden mochten deelnemen.
In de 18de eeuw ging men zeilen spannen met daartussen een hut. Het wild (vooral herten) werd naar deze plaats gedreven en vanuit de hut neergeschoten.
In 1750 bepaalde Willem IV dat ingezetenen van het platteland ook mochten jagen.
De Franse vorst beschikte over tientallen windhonden, een honderdtal boogschutters en personeel. Bij de everjacht werd de doodsteek toegebracht door de hoogste edelman in het jachtgezelschap. Hij gebruikte hiervoor een speciaal ontworpen zwaard.
In onze tijd zijn er veel jachtmethodes die allemaal geregeld worden via nationale of regionale regelgeving.
Voorwaarden om jager te worden:
Iedereen die in Vlaanderen met een vuurwapen wil jagen, moet een jachtverlof of een jachtvergunning hebben.
Een jachtverlof is een persoonlijk document waarmee de houder met een vuurwapen mag jagen in Vlaanderen. Het is geldig voor 1 jachtseizoen.
Om dit te verkrijgen moet men:
minstens achttien jaar oud zijn op 1 juli van het jaar waarop je het aanvraagt
een geldig getuigschrift hebben (=geslaagd zijn in het theoretisch (vanaf 17 jaar) en praktisch examen, jaarlijks georganiseerd in het Vlaams en Waals gewest)
in het bezit zijn van een recent bewijs van goed gedrag en zeden
verzekerd zijn voor de jacht (de burgerlijke aansprakelijkheid dekken van ongevallen die lichamelijke en materiële schade aan derden veroorzaken)
Kostprijs : gewoon jachtverlof =150 euro
jachtverlof enkel voor zondagen =105 euro
Een jachtvergunning is een persoonlijk document dat aangevraagd wordt door iemand met een jachtverlof voor een genodigde die niet in het Vlaams gewest woont. Duurtijd: 5 dagen.
Kostprijs jachtvergunning: 40 euro.
Geweren
Veruit de meeste jagers maken gebruik van een geweer om de jacht uit te oefenen.
De jager gebruikt twee soorten geweren,: gladloop-hagelgeweer (kleinwild) en het kogelgeweer of kogelbuks (grofwild).
Dubbelloops jachtgeweren zijn er in twee vormen: met de lopen naast elkaar (juxtaposé) en boven elkaar (superposé), voor zowel hagel als kogel.
Er zijn ook combinaties mogelijk, bijvoorbeeld twee hagellopen naast elkaar en daaronder een kogelloop, dit wordt een drilling genoemd. Enkele modellen zijn: Browning, Winchester, Lincoln en Zabala.
Op basis van diverse wettelijke beschikkingen andere dan het jachtdecreet, heeft de Vlaamse Regering een Besluit uitgevaardigd dat het gebruik van jachtwapens en munitie regelt in het Vlaamse Gewest.
Dit Besluit verbiedt voor jachtdoeleinden aan te wenden :
(a) semi automatische of automatische geweren waarvan het magazijn meer dan twee patronen kan bevatten;
(b) geweren, voorzien van kunstmatige lichtbronnen of voorzieningen om de prooi te verlichten;
(c) geweren, voorzien van een vizier met beeldomzetter of een elektronische beeldversterker of elk ander instrument om s nachts te schieten;
(d) geweren voorzien van een geluiddemper;
(e) pistolen, automatische pistolen, machinepistolen en revolvers;
(f) machinegeweren.
Het gebiedt enkel volgende wapens te gebruiken :
(a) geweren met gladde loop van tenminste het kaliber 24 en ten hoogste 12;
(b) geweren met getrokken loop met een nominaal kaliber van minstens .22 Engelse duim of 5,6 mm;
(c) geweren met gladde en getrokken loop die elk beantwoorden aan de hierboven gestelde grenzen voor een gladde respectievelijk getrokken loop.
Bij het jagen met geweren of voor het doden of afmaken van het desbetreffende wild mag slechts van welomschreven munitie gebruikgemaakt worden, en dit in functie van de categorieën wild.
Het gebruik van loodhagel en zinkhagel is verboden, dit omwille van het milieu- en natuurbehoud.
Jachtmethodes:
In de Vlaamse Ardennen:
Jacht voor de voet: Een kleine jacht voor doorgaans één of enkele personen. De jagers en drijvers lopen, al dan niet met hond(en), op één lijn door het jachtveld en bejagen daar het wild.
Geposteerde jacht: Rond het bos worden de nodige jagers met geweren 'geposteerd' of geplaatst en de drijvers met honden drijven het wild naar hen toe.
Elders:
Waterwild: Deze jacht is toegestaan op wilde eenden of met speciale vergunningen op smienten en diverse ganzen. Ze kunnen onder meer worden bejaagd vanaf een boot, een eendenkooi of vanaf een bedekte omgeving op de grond. Tegenwoordig mag er alleen nog maar op wilde eenden gejaagd worden.
Aanzitjacht: Heeft doorgaans plaats bij zwartwild (wilde zwijnen) maar ook bij herten en reeën. De jager loopt niet door het veld maar blijft lange tijd op dezelfde plek om het dier voor schot te krijgen. Deze jachtvorm vindt meestal plaats vanaf een hoogzit of jachtstoel: een verhoging die zorgt dat het jachtveld beter is te overzien, wild makkelijker te tellen, het schot beter te plaatsen. Hierbij zit men soms in een hutje, maar ook wel op een bankje met ladder, of een aan de bovenzijde open kansel. Doordat men hoger zit heeft men vrijwel altijd een veilige richting omdat de kogel bij doorslag in de grond komt.
Drukjacht: Eén jager, drijver of voorjager met hond zorgt dat het wild rustig in beweging komt, waarna de jager, vaak vanuit een hoogzit, het wild bejaagt. Deze methode vindt alleen plaats indien de Minister voor het betreffende jaar toestemming heeft gegeven, omdat afschot met andere methodes slecht te realiseren valt.
Lokjacht: De jager lokt met lokkers het wild naar de plaats waar gejaagd wordt. Vaak gebruikt bij jacht op de houtduif. Alleen bij wilde zwijnen wordt ook voer gebruikt en toegestaan, al spreekt men dan over aanzitjacht.
Drijfjacht: De drijfjacht heeft plaats met meer jagers. Behalve door de jagers wordt aan de drijfjacht ook door een aantal honden en de nodige 'drijvers' deelgenomen. De dieren worden uit een bepaald gebied gedreven door hond en mens en 'opgewacht' door de jagers. De drijfjacht op grofwild is in Nederland verboden.
Sluipjacht: jacht waarbij het (groot) wild beslopen wordt.
Openingstijden
NB: In de Vlaamse Ardennen jaagt men vooral op kleinwild (haas, patrijs, fazant, houtduif, konijn, vos). Na aanvraag aan ANB (Ag.Natuur Bos) mag men ook jagen op hert, damwild (meestal uitgebroken uit privaatdomeinen) en wild zwijn (emigratie uit Wallonië).
Jachthonden
Een jachthond helpt de jager bij de jacht.
Jachthonden kunnen dienen om wild op te sporen, wild zelf te doden of afgeschoten wild te apporteren.
Meest gebruikte jachthonden:
Een staande hond, zoals de Vizsla, speurt het wild voorzichtig op, waarbij ze op afstand van het wild stil gaan staan. Zo wordt gewezen op de plaats waar het wild schuilt. =voorstaan en aanduiden van het wild.
Een apporteerhond brengt het aangeschoten kleinwild. =apporteren van wild. Voorbeeld: retriever.
Een aardhond stoot het wild vanonder dichte begroeiing uit. Voorbeeld: de spaniël (vogelhond) die de vogel uit de lage dekking drijft. Ook de terriër, gefokt om kleinwild uit de holen te jagen.
Andere:
Een drijfhond (zoals de Basenji) spoort het wild op en drijft het wild naar de jager of naar een net.
Een brak drijft het wild op en volgt het wild totdat het uitgeput raakt. Een brak dood het kleinwild meestal zelf. Voorbeelden van brakken zijn de Grand bleu de Gascogne voor de jacht op grootwild en de Beagle voor de jacht op kleinwild.
Hoogzitten
Een hoogzit is een kleine uitkijktoren aan een bosrand of aan de rand van een veld van waar de jager het wild kan observeren en eventueel afschieten.
De hoogzit is met een laddertje te beklimmen en kan bestaan uit een stevige jachthut op palen, of uit een simpeler gecamoufleerd platform met een zitplank dat bevestigd is aan de stam van een boom.
Het schieten van wild vanaf een verhoging - de zogeheten aanzitjacht - doet men om meerdere redenen.
Men heeft een beter zicht op het jachtterrein
De jager kan zich er goed verbergen voor het wild
Indien men vanaf een verhoging schiet is er minder kans onbedoelde objecten te raken omdat de bodem als veilige kogelvang fungeert.
Vanaf een hoogzit wordt doorgaans op groter wild geschoten, vooral vossen, reeën, herten en (ever)zwijnen.
Termen uit de jacht
Aanzitjacht: vanuit of vanaf een hoogzit bij de jacht op zwartwild en ander grootwild
Apporteren: het wild naar de jager brengen door de jachthond
Biotoop: leefomgeving van dieren
Drift: een stuk land wat men opdrijft
Drijfjacht: jacht met drijvers
Hofjager: een jager in dienst van het Koninklijk Huis
Drukjacht: een manier van jagen waarbij de jagen in het bos zit en één drijver met hond het wild op de voet probeert te brengen
Jachthuurovereenkomst: een overeenkomst voor de huur van een jachtgebied.
Jachtopziener: een buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) die toezicht houdt op naleving van de Flora- en faunawet
Kegelen: het zich op de achterlopers verheffen door haas of konijn om beter te kunnen rondkijken
Klokhuis: organen (hart, longen, lever, nieren)
Klucht: groep patrijzen
Laveien: voedsel zoeken
Lepel: oor van een haas of konijn
Loper: poot van haas, konijn en grote hoefdieren
Mummelen: het nuttigen van de traditionele borrel na de jacht uit respect voor een geschoten stuk grofwild, vroeger ook wel 'dooddrinken' genoemd
Partout: aangeven dat er lopend wild is gesignaleerd
Pekelen: de urine uit de blaas van een haas/konijn drukken Dit om de kwaliteit van het vlees te behouden.
Rammelaar: mannelijk haas of konijn
Rekel: mannelijke vos
Schelden: geluid van een verstoord ree
Spiegel: wit stukje vacht op het achterste van een ree
Tableau: de totale hoeveelheid geschoten dieren van een jachtdag
Tiro: aangeven dat er vliegend wild is gesignaleerd
Verwaaiing: geur die een levend wezen verspreidt: lichaamsgeur of zweet
Vossenjacht: een jacht te paard met een meute jachthonden, in Nederland vindt dit echter op een weidelijke manier plaats, met het geweer.
Weidelijkheid: verantwoordelijke houding tegenover mens, plant en dier
Weidmannsheil: jagersgeluk. Ook felicitatie aan een jager bij weidelijk afschot.
Zweet: het bloed afkomstig van wild
Jachttoerisme
Jagers nemen soms deel aan jachtreizen naar wildrijke gebieden in het buitenland, dit wordt wel "jachttoerisme" genoemd.
Onder begeleiding van een plaatselijke gids kan men jagen op grootwild, zoals wilde zwijnen, elanden, beren, wolven in de noordelijke streken of antilopen, gazelles, buffels en dergelijke in de savannes van Afrika.
Deze laatste vorm van reizen wordt vaak een safari genoemd.
Schutspatronen
De jagers hebben 4 schutspatronen.
De bekendste is Sint-Hubertus met als zijn voorganger Sint-Eustachius of Sint-Eustatius . Daarnaast Sint-Egidius of Sint-Gilles en Sint-Bavo of Sint-Baaf . De laatste vooral voor de valkeniers.
HVV=Hubertus Vereniging Vlaanderen
=vertegenwoordigt een ruime meerderheid van Vlaamse jagers
Sint-Hubertus
Geboren in Maastricht rond 656 als oudste zoon van Bertrand, hertog van Aquitanië en zijn gemalin Huberna. M.a.w. geboren als achterkleinkind van de Franse koning Clovis.
Legende van Sint-Hubertus
Hubertus had een grote jachtpassie.
Op Goede Vrijdag (sterfdag van Jezus) van het jaar 683 ging Hubertus te paard en met zijn kruisboog en honden de bossen van de Ardennen in. Hij ging jagen op herten.
Weldra kwam hij op het spoor van een groot hert. Hij achtervolgde het dier urenlang.
Vlak voor hij aanlegde om het genadeschot te lossen, draaide het hert zich om en toonde Hubertus zijn gewei, met daartussen een schitterend stralend kruis.
Hubertus hoorde een stem die zei: 'Hubertus, waarom verlies jij je tijd in dergelijke bezigheden? Als jij je niet tot de Heer keert, zul je naar de hel gaan. Ga naar mijn dienaar Lambertus en doe wat hij u zegt! Vanaf nu zult gij niet meer jagen!'
Hij ging bij Lambertus (bisschop van Maastricht) en werd kloosterling in Maastricht (klooster van Stabloo).
Later werd hij priester en assistent van Lambertus.
Na de dood van Lambertus (vermoord-jaar 700) benoemde de paus Hubertus tot bisschop van Maastricht.
Vanuit Maastricht bekeerde Hubertus deze streken tot het christendom en verlegde later de bisschopszetel naar Luik.
Hij stierf in656.
Later heilig verklaard.
Sint-Hubertus werd patroon van de jagers, de jacht en de jachthoornblazers.
Sint-Hubertusfeest = 3 november
NB: ook Sint-Eustatius heeft een hert gezien met een stralend kruis tussen de geweistangen.
WBE
Een Wildbeheereenheid is een samenwerkingsverband tussen jachtrechthouders binnen een bepaald gebied dat meerdere jachtterreinen omvat en waarin een planmatig wildbeheer wordt gevoerd.
WBEVA
De WBE (Wildbeheereenheid) Vlaamse Ardennen bestaat sinds 1993 en situeert zich in Oost Vlaanderen en omvat de fusiegemeenten :
Brakel Horebeke Kluisbergen Maarkedal Oudenaarde Ronse Zottegem Zwalm,
Het werkingsgebied is 33.000 Ha groot en behelst dezelfde omschrijving als deze van het toenmalige RLVA, teneinde ook in dit orgaan de nodige jachtvriendelijke inspraak te kunnen vrijwaren.
Er zijn 75 jachtgroepen en 170 jagende leden.
Wat de totale bejaagbare oppervlakte betreft, komt de WBE Vlaamse Ardennen op de eerste plaats in gans Vlaanderen :
1. Vlaamse Ardennen : 26.195 Ha
2. Westhoek : 23.371 Ha
3. De Mandelvallei 20.162 Ha
Doelstellingen
De doelstellingen algemeen van de wildbeheereenheden kunnen als volgt vervat worden :
Ze hebben in primo als doel :
Een jachtbeschermingsverband oprichten ter ondersteuning van de wildbescherming.
De ontwikkeling en de verbetering van de wildstand en zijn leefgebieden.
De bestrijding van schadelijke dieren.
De strijd tegen de stroperij en andere milieudelicten.
De verbetering van de jachttechnische organisatie.
De verbetering van de weidelijke jacht ten behoeve van het respect voor rechten en eigendommen en belangen van derden, niet-jagers.
De verbetering van de verstandhouding onder jagers en tussen jagers en derden in het belang van ons leefmilieu.
De WBEVA stelt zich tot doel:
Het bevorderen van een evenwichtige wildstand voor zover dit met de belangenafweging strookt tussen landbouw, tuinbouw, bosbouw, natuurbescherming en jacht, zoals aangegeven in de jachtwetgeving.
De tot standkoming van een gemeenschappelijk jachtbeleid dat is gericht op een optimale jachtuitoefening, binnen het kader van een goed wildbeheer en op een goede verstandhouding berust tussen alle leden.
Een jaarlijkse inventarisatie, registratie, met daarop evaluatie van de wildstand, afschot en valwild.
Het bevorderen van de wildstand door behoud en verbetering van het biotoop, beperken van predatie en valwild bij maaien, het terugdringen van stroperij en verbetering van het milieu.
Het voorkomen en bestrijden van wildschade, door gerichte acties.
Het jaarlijks vaststellen van een werk- en bejagingsplan mede gebaseerd op de evaluatie van wildtellingen, afschot en valwild.
Het opbouwen en in stand houden van goede externe contacten.
Om bovenstaande doelstellingen te realiseren, zal het bestuur van de WBE, in de eerste plaats het initiatief moeten nemen, maar zullen daarnaast de leden hun medewerking moeten verlenen. Hiertoe is de wildbeheerscommissie ingesteld.
DE JACHT IS MEER DAN SCHIETEN !!!!!
NATUURBEHOUD
"Jacht is een hobby het ganse jaar door."
Enkel in de herfst wordt er gejaagd en ziet men mensen als "jager". Maar wat bijna niemand ziet is de jager die 's winters bomen en struiken plant, in de lente wildakkers zaait en 's zomers alles ook onderhoudt.
Ook heeft men regelmatig een gesprek met de landbouwer om aan te raden de gronden te bebouwen met gewassen dienstig voor alle diersoorten.
Jaarlijks moet men aan ANB melden welke stappen er zijn ondernomen om de bioscopen te verbeteren.
Projecten met ondersteuning van WBE VA in de Vlaamse Ardennen:
Boterhoekproject:
Start: 2012 - gerealiseerd met subsidies van de Vlaamse overheid - doel: boskwaliteitsverbetering via kappen van populieren, nieuwe inplanting (zwarte els, lijsterbes, vogelkers,...), uitdunning om meer licht te brengen in de ondergroei, aanleggen van een poel op de weide wat zorgt voor een ideale omgeving voor heel wat dieren.
Natuurproject: =nieuw pilootproject in de Vlaamse Ardennen met als doel de landbouw milieuvriendelijker te sturen.
PLANMATIG WILDBEHEER
-slechts een verantwoord overschot mag geoogst worden. Men mag de toekomst niet in gedrang brengen, wel bevorderen.
-soms schietverbod van bepaalde dieren (vb.: geen fazantenhennen)
-bestrijding van schadelijke dieren vb.: vos
-strijd tegen stropen (jagen zonder toestemming)
-opstellen van wildbeheerplan en bejagingsplan, gebaseerd op de evaluatie van wildtellingen, afschot en valwild.
-organiseren van wildtellingen teneinde het afschotplan te kunnen opstellen
Dankzij wildbeheer hebben we de laatste jaren veel nieuwe gasten in ons land: bever, buizerd, havik, valk, boomkikker, wasbeer en ....vos !!!
ZORG VOOR VEILIGHEID
-elke jager moet geslaagd zijn in het theoretisch en praktisch examen ingericht door het Vlaams (of Waals) gewest vooraleer ze een jachtverlof krijgen.
Er is veel aandacht voor degelijk en veilig omgaan met wapens, voor het goed inschatten van situaties (o.a. aanwezigheid van personen en verkeer), voor de ballistiek van de munitie en patronen.
-men zorgt meer en meer voor veiligheidskledij tijdens de jacht. Zien en gezien worden !
-elke jachtstart wordt afgeblazen met een hoorn
-bij jacht op grofwild: verbods-en waarschuwingsborden worden geplaatst; soms bemande opzichters waar absoluut nodig.
-men zorgt voor een goeie briefing met goeie afspraken en instructies
Aan de wandelaars:
Wees voorzichtig tijdens de jacht !
Blijf weg uit het jachtdomein, blijf zeker op de wandelpaden !!!
Met dank voor de medewerking aan:
dhr Van Liefde Roland, Horebeke
dhr De Mets Dieter, Asper
25-10-2014
Halloween
Halloween Wat is Halloween?
Halloween is een feestdag die vooral in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada gevierd wordt.
Het mag beschouwd worden als één van de oudste feestdagen tot op heden, met wortels die duizenden jaren teruggaan.
Eigenlijk is het een combinatie van 3 feestelijkheden: Samhain (Kelten), Pomona (Romeinen) en Allerheiligen & Allerzielen (Christendom), die elk doorheen de eeuwen heen hun stempel gedrukt hebben op dit winterfeest.
Ook bij ons krijgt Halloween meer en meer aandacht.
Wanneer wordt Halloween gevierd?
Op 31 oktober, de avond voor Allerheiligen.
De naam "Halloween" is afgeleid van All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november.
Hoe Halloween ontstond:
het begon allemaal met Jack
Jack, een Ierse man(smid), bracht zijn avonden graag door in zijn stamkroeg, waar hij het ene glaasje na het andere dronk, om de tijd te doden. Op zo'n avond ontmoette hij in een dronken roes de duivel, die maar één ding wou: bezit nemen van zijn ziel. Maar de listige Jack wist de duivel over te halen om samen met hem nog één glas te drinken.
Op het einde van de avond nam de duivel de gedaante aan van een muntstuk om zijn pils te betalen. Jack greep het muntstuk en sloot hem op in een buidel(geldbeugel) met een kruisvormig slot. Hij smeekte Jack om bevrijding.
Pas toen hij Jack had beloofd hem tien jaar met rust te laten, liet Jack hem weer vrij.
Tien jaar later botste Jack weer op de duivel op een verlaten landweg. Hij vroeg terug om Jack zijn ziel.
Om tijd te winnen vroeg hij hem nog om één gunst: een appel uit de dichtstbijzijnde boom.
Toen de duivel in de boom klom om een mooi exemplaar uit te zoeken, zag Jack zijn kans schoon om met zijn zakmes een kruis te kerven in de stam van de boom. De duivel zat klem in de kruin en Jack liet hem beloven dat hij hem nooit meer lastig zou vallen. Vanuit zijn benarde situatie kon de duivel niet anders dan hiermee akkoord gaan en hij sloeg jammerend op de vlucht.
Toen Jack stierf, werd hij weggejaagd uit het paradijs(hemel), omdat hij met de duivel had geheuld. In de hel wilden ze hem ook niet, omwille van de belofte van de duivel(hem met rust laten).
Jack was verdoemd om eeuwig te dolen en smeekte de duivel om een gloeiend kooltje, waarmee hij zijn lange en donkere weg kon verlichten.
Die kreeg hij gelukkig nog en hij stak het in een uitgeholde raap.(later: pompoen)
Sindsdien dwaalt 'Jack of the Lantern' - later verbasterd tot 'Jack O'Lantern' - door het duister, met zijn lantaarn in de hand.
De echte oorsprong?
De Keltische impuls.
In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus was 31 oktober oudejaarsavond.
De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische Nieuwjaar of Samhain.
NB: Vruchten die na die dag nog aan de bomen hingen, mochten niet meer worden geplukt. Elk gewas dat nog op de velden stond werd als taboe beschouwd. Het was een offer voor de natuurgeesten en ongeschikt voor huiselijke consumptie.
De Kelten geloofden namelijk ook dat op die dag de grenzen tussen de wereld van de mens en de 'andere wereld' geopend werden en dat de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen.
In de huizen in elke kamer werden kaarsen gezet om overleden geesten naar hun vroegere woonst te leiden. Er werd zelfs een plaats aan tafel of bij het vuur voorzien. Men bedeelde vooral zoetigheden en wijn moest hun dorst lessen.
Men trok naar de rand van het dorp om de kwelgeesten (de slechte geesten) buiten het dorp te houden. Men ging zich ook verkleden en vermommen omdat ze zo hoopten dat de doden dachten dat hij/zij één van hen was. Sommigen droegen ook maskers om de boze geesten angstig te maken.
Het gewone volk bootste de geesten na en trok van deur tot deur, verkleed in griezelige kostuums en gewapend met uitgeholte bieten, om te bedelen voor kleine gaven zoals stukjes fruit, koeken en ander voedsel. Men geloofde dat offergaven hen zouden vrijwaren van plagerijen door de boze geesten.
Op het eiland Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd.
De Romeinse impuls
Toen de Romeinen Groot-Brittannië binnenvielen (eerste eeuw na Christus) en het land van de Kelten veroverden en bezetten, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen en ook het eren van de doden. Hun feest was gewijd aan de godin Pomona en hun feest noemde Pomona.
Zo ontstond er een gezamenlijk herfstfeest.
De Christelijke impuls
In de negende eeuw van de huidige tijdrekening steekt een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengt zich met het herfstfeest.
Op Allerzielen - 2 november - gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden zielencake (brood met krenten).
Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te bespoedigen. Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daar zijn oorsprong.
De avond voor Allerheiligen werd door de Engelsen aanvankelijk 'Eve of All Saints' of ook wel 'All Hallow's Eve(ning) genoemd, maar verbasterde later tot Hallowe'n en tot slot tot Halloween.
In de Verenigde Staten maakt het feest vooral opgang in de tweede helft van de 19e eeuw, toen grote groepen Ierse en Schotse immigranten het land binnenkwamen. Bij hen was er aardappelhongersnood. Zij namen hun oude tradities mee.
De toenmalige Amerikanen namen de meeste Keltische praktijken gewoonweg over en legden er hun eigen accenten in.
In de VS duikt dan de bekende jack-o'-lantern (lantaarn-pompoen) op, die in de hele wereld wellicht het bekendste gezicht van Halloween is en dienst doen als lampionnen.
Halloween in Nederland, België, Suriname en Bonaire
In Nederland en België wordt er steeds meer aandacht besteed aan het Halloweenfeest/Allerheiligenavond.
Dit gebeurt meestal in de vorm van langs de deuren gaan en snoep ophalen en steeds meer door Halloween-feesten en het versieren van huizen.
Veel lagere scholen organiseren een zogenaamde trick-or-treat-tocht, waarbij de kinderen (veelal onder begeleiding van oudere) verkleed langs de deuren gaan.
De bedoeling is om diegene die opendoet een beetje bang te maken.
Vaak heeft de bewoner dan snoep in huis, waaruit de kinderen kunnen kiezen.
De huizen die deelnemen, zijn steeds meer herkenbaar door zichtbare Halloweenversieringen.
Sinds 1992 zijn deze artikelen steeds meer in de betere feestwinkels te verkrijgen en de laatste jaren is het een niet weg te denken handel voor deze groep winkels.
In sommige delen van Nederland en België is rond deze tijd het van oorsprong katholieke Sint-Maartenfeest populairder onder jongeren .
In België en Nederland wordt Halloween ook gevierd in pretparken.
Ook in Suriname en Duitsland wordt Halloween groot gevierd. In dit land is deze traditie uit de Verenigde Staten overgewaaid. Vooral onder de jeugd is Halloween populair.
Op het eiland Bonaire komen alle kinderen van een dorp of stad bij elkaar, maar in plaats van bij mensen langs de deuren te gaan, gaan ze bij winkels langs.
Wat gebeurt er op Halloween?
Symbolen:
Halloween wordt gekleurd door 3 belangrijke symbolen:
-de 'Jack-o'-Lantern of uitgeholde pompoen (schrikwekkende gezichten of geesten)
Tot enkele eeuwen gelden geloofden de mensen dat geesten en spoken tijdens de nacht van Halloween uit hun graf kwamen om de huizen te bezoeken waar ze vroegen
hadden gewoond. Om de geesten af te schrikken, verkleedden de dorpelingen zich als monsters en plaatsten ze kaarsen in uitgeholde rapen aan de voordeur.
Zo was het vroeger al in Ierland.
Bij hun aankomst in Amerika vervingen de Ierse kolonisten de raap door een pompoen, maar het ware verhaal van Jack O'Lantern wordt nog steeds van generatie op generatie doorverteld. Een oude gewoonte die je zelf aan je kinderen kunt doorgeven. Bij kaarslicht, uiteraard.
-het trick or treat-gebeuren waarbij kinderen verkleed van huis tot huis gaan om
snoepgoed en allerlei lekkernijen in te zamelen (= treat of traktatie). Als ze geen treat
krijgen zullen ze kattenkwaad (=trick) met iemand uithalen.
Jongeren gaan soms naar Halloweenfeesten.
NB: Ook in het christendom is er een traditie geweest dat op trick or treat leek, namelijk
'souling'. Op Allerzielen trok men rond om krentenbrood (soul cake) op te halen.
Kreeg men iets, dan begon men te bidden en te zingen omdat de overledenen vlug
in de hemel zouden komen. Kreeg men niets dan maakte men de bewoners bang
voor ronddwalende geesten van hun overleden familieleden.
-de bonfires, de grote vuren. In diverse landen (Wales, Schotland, Amerika)worden in
de nacht van Halloween nog altijd grote feestvuren ontstoken. Vroeger 'bone-fires'
genoemd, letterlijk vertaald: 'vuren waarin botten of beenderen verbrand werden'. Nu
zijn dit enkel en alleen nog vreugdevuren.
Commercie & vertier?
Op Halloween is kritiek zoals ook op Valentijnsdag omdat het ontdekt zou zijn door de commercie als een geschikte aanleiding om de consument tot wat ruimer vertier aan te zetten in de 'slappe' periode tussen zomervakantie en Sinterklaas. Dit laatste wordt alom bestreden.
Wel is duidelijk dat de commercie in toenemende mate belangstelling toont voor Halloween.
Ook is er kritiek omdat het vieren van deze feestdagen gezien wordt als symptomatisch voor de Amerikanisering van de maatschappij.
Bovendien kent Nederland zijn eigen variant, die bijna 2 weken later gevierd wordt: Sint-Maarten.
In vele regio's in Nederland, Vlaanderen en zelfs Frankrijk bestaat deze traditie waar kinderen met lampionnen en met speciale Sint-Maartensliedjes de deuren langs gaan om snoep op te halen.
Bekende liedjes zijn 'Elf november is de dag dat mijn lichtje...' en 'Sinte Sinte Maarten, de koeien hebben staarten...'.
Verschillende organisatie en kerkgenootschappen hebben kritiek op Halloween vanwege het "heidense" karakter dat het feest op vele plaatsen zou hebben, alsmede vanwege het spiritisme dat erdoor bevorderd zou worden. Het oproepen van geesten is niet toegestaan in de bijbel. Het oorspronkelijke Ierse gebruik hing weliswaar samen met een Keltische heidense traditie, maar was in wezen op christelijke wijze ingevuld.
Pas later kwamen de demonenverkledingen en de horror-outfits op, in de Verenigde Staten. Hierbij kwam soms het karakter op spiritisme en zelfs de duivel te liggen bij de versieringen. Zie bijvoorbeeld de onderstaande kleurensymboliek.
Vanwege de afwijzing van Allerheiligen en Allerzielen en het vagevuur door het protestantisme, wordt vaak door reformatorische genootschappen bezwaar gemaakt tegen elke uiting van Halloween - ook het gekerstende Ierse gebruik kan als katholiek volksgebruik geen genade vinden in hun ogen. Temeer daar 31 oktober voor protestanten een belangrijke gedenkdag is (Hervormingsdag) en gezien wordt als het begin van de reformatie.
Op 31 oktober 1517 sloeg de Duitse monnik Maarten Luther een pamflet met 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg als aanklacht tegen de leer en praktijk van de rooms-katholieke kerk.
oranje: pompoenen, herfst, de verkleurende bladeren, vuur
paars: nacht, het bovennatuurlijke, mystiek
groen: goblins, monsters
rood: bloed, vuur, kwaad
blauw: water, lucht
31 oktober: een avond vol bijgeloof
Dooft op Halloween een kaars als door de wind? Dan is er een geest in huis.
Word je kind op Halloween geboren? Dan zal het helderziend zijn.
Eet je op Halloween om middernacht een appel voor de spiegel? Dan zal je je toekomstige geliefde zien.
Loop op Halloween drie keer achterwaarts rond je huis. Dat houdt de kwade geesten weg.
Dit bijgeloof is niet zomaar uit de lucht gegrepen, het dateert van duizenden jaren geleden.
Zo geloofden de Kelten al dat Halloween, toen heette het nog Samhein, een magische avond was
Bepaalde dieren en voorwerpen krijgen heel vaak magische krachten toegedicht. Op Halloween wordt dat bijgeloof nog sterker.
Bijgeloof - Vleermuis
Omdat de vleermuis zich alleen maar s nachts vertoont, omdat het diertje ondersteboven slaapt en omdat het kan vliegen, wat uniek is voor een zoogdier, wordt de vleermuis van oudsher gezien als een onheilspellend dier.
Vooral in de Westerse cultuur werd het beestje in verband gebracht met heksen en duivels. Ook de vampier is een vermenselijking van de vleermuis. Daarom werden vleermuizen vroeger vaak aan deuren genageld om de kwade krachten weg te houden. De heks of de duivel die op bezoek wilde komen, was bij deze gewaarschuwd.
Op Halloween krijgt het dier een voorspellend vermogen toegekend.
Vliegt een vleermuis drie keer rond je huis, dan is de dood op komst.
Vliegt er eentje je huis binnen, dan is er een geest op bezoek.
En zie je vroeg op de Halloweenavond een vleermuis vrolijk rondfladderen, dan krijg je de volgende dag gegarandeerd mooi weer!
Om alle misverstanden uit de wereld te helpen, is het goed om te weten dat de vleermuis in werkelijkheid slechts insecten en fruit eet. Alleen in Zuid-Amerika is er een soort die zich voedt met bloed, maar dat bekomen ze dan meestal van dieren en vaak hebben ze maar een heel klein beetje bloed nodig om voldaan te zijn. Ook is het niet zo dat vleermuizen het erop gemunt hebben om in je haren te vliegen. Dat doen ze zelden of nooit; ze blijven immers liever uit je buurt.
Bijgeloof - Spin
Er zijn maar heel weinig mensen die spinnen een lief diertje vinden. De meesten krijgen koude rillingen als ze er eentje in huis zien rondkruipen. De neiging om het beestje te verdelgen, is dan ook erg groot. Toch is het misschien beter het spinnetje met rust te laten. Je moet immers weten: het geluk heeft acht poten!
Het geloof dat een spin geluk kan brengen, vloeit waarschijnlijk voort uit de religie. Daar zou een spin een web voor het kindje Jezus hebben geweven zodat hij onvindbaar was voor de gezanten van koning Herodus. Ook is de naam van de duivel in het Hebreeuws Belzubub, wat zoveel betekent als heerser van de vliegen en laat dat nu eens het lievelingsgerecht zijn van de spin.
Vaak heeft het bijgeloof te maken met wat de spin aan het doen is. Als je bijvoorbeeld een spin op je kledij aantreft en ze zit stil, dan betekent dit dat je een som geld zult krijgen. wandelt ze over je kledij, dan krijgt je binnenkort een nieuw set kleren. Komt een spin van het plafond naar beneden en landt hij op je hoofd, dan krijg je weldra een erfenis van een vriend.
Ook het tijdstip waarop je een spin ziet, is betekenisvol. Denk maar aan het Franse spreekwoord: araignée du matin chagrin, araignée du midi souci, araignée du soir espoir, een Nederlandse variant daarvan is: Een spin in de morgen brengt kommer en zorgen, Een avondspin heeft geluk en zegening.
Doordat de spin zoveel goeds voorspelt is het uit den boze haar te doden. Een spin doodtrappen, zou regen veroorzaken. En als je droomt dat je een spin doodt, verlies je binnenkort iets dierbaars.
Ook op Halloween betekent het zien van een spin geen ongeluk. Volgens het bijgeloof is het een teken dat een overleden vriend of familielid naar je kijkt. Dat er bij Halloweenversiering zoveel spinnen worden gebruikt, heeft wellicht te maken met het feit dat een spin hoe dan ook angst aanjaagt. Het blijft een symbool voor gevaar en boosheid. Denk maar aan het gezegde zo nijdig als een spin.
Bijgeloof - Spiegel
Zeven jaar ongeluk. Dat is het aloude verdict dat je te horen krijgt als je een spiegel breekt. Maar heb je je al eens afgevraagd waarom men dat zegt? De oorsprong van dit bijgeloof vind je bij de Romeinen. Zij geloofden dat de weerspiegeling die je van jezelf in de spiegel ziet, een reflectie van je ziel is. Als je een spiegel breekt, tast je dus de ziel aan. Pas na zeven jaar zou je weer gelukkig kunnen zijn omdat de Romeinen geloofden dat in zeven jaar tijd elk lichaam, en dus ook de ziel, volledig veranderd is.
Het bijgeloof dat een spiegelbeeld de weerkaatsing is van de ziel, vinden we ook in andere rituelen terug. Zo geloven sommigen dat in het huis van een overledene de spiegels afgedekt moeten zijn. Het gevaar bestaat er anders in dat, als de ziel van de overledene het lichaam verlaat, hij door een spiegel gevangen zou worden genomen. Ook de mensen die een overledene bezoeken, zijn maar beter op hun hoede voor spiegels. Zien ze hun eigen weerspiegeling in het huis van een dode, dan zijn ze snel zelf aan de beurt om te sterven. En valt een spiegel in een huis zomaar naar beneden? Dan zal er binnenkort iemand sterven. Dat een vampier geen spiegelbeeld heeft, valt bij deze ook gemakkelijk te verklaren, ze hebben geen ziel.
Op Halloween krijgen spiegels, en bij uitbreiding alle reflecterende oppervlakken, een voorspellende kracht. Ben je een jonge vrijgezellenvrouw, ga dan op Halloween om middernacht voor de spiegel zitten met alleen een kaars als lichtbron. Eet een appel of kam je haren en het gezicht van je toekomstige geliefde zal in de spiegel verschijnen. Ook in een waterbron kunnen jonge vrouwen op Halloween hun geliefde herkennen.
Wat er gebeurt als je op Halloween een spiegel breekt, is niet geweten. Het is wellicht niet aan te raden om het uit te proberen. Ben je een ongelukkige die toevallig wel een spiegel uit zijn handen laat glippen, hetzij op Halloween, hetzij op een andere dag, gooi dan de scherven over je schouder in stromend water. Bijgeloof zegt immers dat je de vloek zo wat kunt temperen.
Bijgeloof - Kaars
De handeling om een kaarsje te branden als iemand uit je omgeving iets belangrijks te doen staat, is niet uit de lucht gegrepen. Een kaars staat immers al eeuwenlang symbool voor licht en leven. Het gebruik dat een jarige moet proberen om alle kaarsen op de verjaardagstaart in één keer uit te blazen, dateert al van de oude Grieken. Als hij erin slaagt, gaat hij een jaar vol geluk tegemoet.
Ook op Halloween krijgen kaarsen magische en positieve krachten toegedicht. Brandende kaarsen betekenen over het algemeen bescherming. Zo zou een brandende kaars in een pompoen de kwade geesten verjagen en als je op Halloween om middernacht een oranje kaars aansteekt en laat branden tot zonsopgang, zal het geluk aan jouw kant staan.
Uitdovende kaarsen op Halloween voorspellen dan weer niet veel goeds. Er zou een geest in huis zijn als een kaars volledig uitdooft. Wordt de vlam blauw, dan is er een geest heel dichtbij.
Kaarsen krijgen in het bijgeloof ook vaak een voorspellende kracht. Staar op Halloween diep in de vlam van een kaars en je zal de toekomst zien. Voorts kunnen jonge vrouwen op Halloween met een kaars naar een waterbron wandelen. Ze zullen in het water hun toekomstige echtgenoot ontwaren. En een van de bekendste Halloweenrituelen met een kaars is de volgende: ga op middernacht voor de spiegel zitten met alleen een kaars als lichtbron. Eet dan een appel of kam je haren, het gezicht van je toekomstige geliefde zal in de spiegel verschijnen.
Het is dus alvast niet slecht om op Halloween wat kaarsen te doen branden. Ze kunnen je alleen maar beschermen. Zorg er uiteraard wel voor dat ze veilig staan en geen brand kunnen veroorzaken. En let ook op voor het volgende: kaarsen die je op Halloween hebt doen branden, gooi je het beste weg of laat je liggen tot volgend jaar. Als je ze op andere momenten dan Halloween laat branden, gebeuren er vreemde dingen, aldus het bijgeloof.
Bijgeloof - Appels
Eet van de appel en doe een wens!. De meesten kennen de spreuk wel uit het sprookje van Sneeuwwitje wanneer de heks Sneeuwwitje wil vergiftigen met een appel. Toch is het idee dat een appel een wens kan doen uitkomen, niet zomaar verzonnen. Zo zegt een oud bijgeloof dat je een appel doormidden moet snijden wanneer je een wens doet. Als je daarbij geen pitten raakt, zal je wens uitkomen.
Veel bijgeloof rond appels heeft te maken met het ontdekken van de toekomstige geliefde. Als een vrijgezel de schil van een appel over zijn of haar schouder gooit, zou hij of zij aan de vorm van de schil kunnen zien wat de eerste letter van de naam van zijn of haar toekomstige is. Op Halloween kan een jonge vrouw dan weer om middernacht een appel voor een spiegel eten met alleen een kaars als lichtbron. Ze zal in de spiegel boven haar schouder het gezicht van haar aanstaande zien verschijnen.
Het belang van appels op Halloween is er gekomen toen de Romeinen Ierland en Schotland bezetten. Ze introduceerden er hun oogstfeest ter ere van de godin Pomona die het fruit en de tuinen beschermde. Het feest vond plaats rond de periode van het Keltische feest Samhein (link naar geschiedenis), waardoor ze op een bepaald moment met elkaar versmolten. De appel, de gewijde vrucht van Pomona, werd onder de feestvierders uitgedeeld en kreeg bijzondere krachten toegedicht door de Kelten. Het ritueel om een appel voor de spiegel op te eten is daar een voorbeeld van. Ook geloofde men dat als men op Halloween een appel van top tot bodem moest schillen. Wie de langste schil had, zou het langste leven.
Vandaag de dag wordt de appel op Halloween vooral gebruikt om lekkere gerechtjes (link naar appelgerechtje met chocola?) klaar te maken en om er spelletjes mee te spelen. Zo leggen kinderen graag de appels in een kuip vol water en proberen dan, met hun handen op hun rug, om het snelst een appel uit het water te happen. Leuk om thuis eens te proberen. Maar pas op, ook aan dit spelletje is bijgeloof gelinkt. De eerste die in de appel bijt, zou de eerste zijn die gaat trouwen. Gooi het klokhuis van de appel die je kind at, ook niet weg. Leg hem onder zijn of haar hoofdkussen en hij of zij zal van de toekomstige geliefde dromen.
Bijgeloof - Zwarte kat
Kruist een zwarte kat je pad, dan ligt onheil op de loer. Het is één van de bekendste bijgelovige spreuken in onze streken en de oorsprong ervan gaat terug tot ver in het verleden. Nochtans is er een tijd geweest waarin katten betere eigenschappen werden toegedicht. Voor de Egyptenaren, bij wie de god Bastet van een kat afstamde, was de kat heilig. Na haar dood werden ze gebalsemd en gemummificeerd en in hun graf werden voorwerpen en voedsel meegegeven voor de overtocht naar het dodenrijk.
Ondanks dit goede begin waren er algemeen bepaalde kenmerken van de kat die vele volkeren als magisch en duivels hebben beschouwd. Zo is de kat een nachtdier waardoor ze met duistere krachten in contact zou kunnen komen. Voorts is ze heel lenig en alert zodat het wel lijkt alsof ze negen levens heeft. Een link met de duivel, want ook van hem is ook geweten dat hij niet zo eenvoudig is uit te roeien. Ook zullen de weerspiegelende netvliezen van een kat en het feit dat ze geruisloos op kussentjes rond kan sluipen haar imago geen goed gedaan hebben.
De Kelten zagen in de kat al een middel om de duivel te tarten. Door haar traag te roosteren in manden boven het vuur, geloofden ze dat ze de duivel zelf kwelden. In de middeleeuwen gooide het feit dat katten zo talrijk waren olie op het vuur. Eerst werden ze gezien als de veroorzakers van de pest, later kregen ze alle ongeluk op hun geweten. Katten werden massaal gefolterd en zelfs levend begraven. Tijdens heksenverbrandingen werd de kat vaak mee op de brandstapel gegooid omdat men dacht dat ze de nachtelijke vermomming van de heks was. Er bestond ook een spelletje waarbij men de kat in een ton tussen twee bomen hing. Met knuppels werd dan gepoogd de ton om het snelst aan diggelen te slaan. En denk maar eens aan de kattenfolklore die vandaag nog in Ieper plaatsvindt ter herdenking van het feit dat men tot in de negentiende eeuw levende katten van het belfort af gooide.
En op Halloween? Dan worden alle mythes en de legendes rond zwarte katten weer levend. Er worden griezelige verhalen verteld waarbij zwarte katten cruciale rollen krijgen toebedeeld. Omdat het bijgeloof rond de zwarte kat nog heel erg levendig is, weigeren sommige asielen in Amerika rond de periode van Halloween zelfs zwarte katten mee te geven, om te voorkomen dat ze zouden worden losgelaten om mensen angst aan te jagen of gebruikt in een eng ritueel. Nochtans, het bijgeloof zegt: dood nooit een zwarte kat op Halloween, anders krijg je zeven jaar ongeluk.
Reis naar de roots van Halloween, reis naar Ierland!
Wil je je echt helemaal onderdompelen in de Halloweensfeer, dan is een trip naar Ierland een goed idee. Het is een must om er eind oktober even te vertoeven. Niet alleen zijn er dan overal in het land grote Halloweenfeesten aan de gang, het landschap met zijn heuvels, kastelen en kerkhoven is in de herfst nog zoveel sfeervoller met de mistslierten en de gele, bruine en rode bladeren aan de bomen.
Festivals
Overal in het land vinden rond Halloween kleine festivals plaats.. Het Banks of the Foyle Halloween Carnival in het graafschap Derry. is daarbij het grootste Halloween straatfestival, niet alleen van Ierland, maar ook van Europa. Het festival vindt al twintig jaar plaats tussen eind oktober en begin november. Er valt van alles te beleven. Er is een Halloween carnavalparade, vuurwerk, een kermis, een piratencruise, een volle maan bootparty en nog veel meer. Kortom, zoals ze in Ierland zouden zeggen: echt spooktacular!
Kastelen
In het mistige Ierland roepen de kastelen in het landschap meteen de eeuwen van de graven en de kasteelheren op. Veel kastelen maken er rond Halloween de gewoonte van om extra sfeer te scheppen en het is dan ook een must om er eens te komen logeren. Eén tip? Leap Castle in het graafschap Offaly wordt aanzien als het grootste spookkasteel van Ierland. Gedurende eeuwen hebben er zich huiveringwekkende dingen in afgespeeld. Zo werd het kasteel, dat in 1250 gebouwd werd, in de zestiende eeuw de inzet van een heuse broedertwist. Het zette een hele familie tegen elkaar op. Toen één van de twee broers, een priester, samen met de familie aan het bidden was in de kapel van het kasteel, stormde de andere broer binnen en reeg de priester aan zijn zwaard. Sindsdien heet de kapel bloody chapel.
In latere tijden werden heel veel mensen gevangen genomen en geëxecuteerd in het kasteel. Werkleden troffen er in de buurt een oubliette aan, een soort ondergrondse kerker waar mensen gevangen werden gezet tot men ze vergat. Toen ze de oubliëtte ontdekten en hem schoonmaakten, zagen ze dat de vloer was bekleed met ijzeren pinnen, ze konden er maar liefst drie ladingen menselijke beenderen uit verwijderen.
Door al deze gruwelijkheden, geloven de Ieren dat er nog steeds geesten van gefolterden ronddwalen. Maar er zouden ook andere vreemde wezens leven. Zo doet het verhaal de ronde dat dichter W.B. Yeats er tijdens zijn verblijf in het kasteel een heel erg onwelriekend spook is tegengekomen.
Dublin
Ook in Ierlands hoofdstad Dublin is Halloween eind oktober niet te ontwijken. De Bram Stoker Dracula Experience is er een must om te beleven. Dublin is immers de geboortestad van de schrijver van het legendarische verhaal. Daarom werd een Draculakasteel opgericht waarin je niet alleen wordt ondergedompeld in de griezelige wereld van de vampiers, maar ook nog eens alles te weten komt over het leven van de wereldberoemde schrijver.
Een tweede Halloweenattractie in Dublin die zeker de moeite is, is de Tour Ghost Bus. Het is een theater op wielen die je door de geheimzinnigste buurten van de hoofdstad loodst en je met heel veel urban legends kennis doet maken.
Kortom, wil je eens écht griezelen op Halloween, boek dan eind oktober eens een citytrip naar Ierland!
Pompoenen Jack: het enige echte verhaal van Halloween
Lang geleden, nog voor er treinen reden
Was er een boer, een pompoenenboer,
Die gekend was als pompoen Jack.
Voor 30 jaar teelde hij pompoenen: grote, kleine, gele, oranje, groene en witte pompoenen. Hij was er heel goed in en had het al geschopt tot hofleverancier van de koning. De koning en zijn familie aten allemaal pompoenen van Jack.
Ja Jack had veel succes, zo veel succes dat de neef van Jack (Krom heette hij), die ook pompoenen teelde, jaloers werd.
Jack was al oud en lelijk geworden: zijn hoofd was zo dik en gezwollen en verweerd dat het precies een pompoen leek. Nu noemden de mensen hem al pompoenKOP Jack
Krom ging op een dag naar zijn neef, Jack, een bezoek brengen. Net die dag was Jack bezig om de mooiste van al zijn pompoenen te oogsten.
Krom zag de pompoenen en wist dat die van hem lang zo mooi niet waren. En hij zei:
Hoe doe je dat toch jack, zulke pompoenen kweken?
Jack antwoordde: Dat is een geheim dat ik alleen ken en als ik dood ben zal niemand zon mooie pompoenen kunnen kweken.
Krom kwam op een idee. als ik dood ben, had Jack gezegd, aha! Dan zou Jack er niet meer zijn om mooiere pompoenen te kweken dan die van Krom!
Dank je wel voor de tip, zei Krom met een sinistere stem, en pakte een zeis waarmee hij in één haal het hoofd van Jack er af maaide. En dat hoofd rolde tussen de pompoenen die al geoogst waren en in de kar lagen.
Jacks lichaam viel hoofdloos neer op de grond.
Krom was tevreden, maar ook bang dat ze hem zouden ontdekken dus hij maakte zich snel uit de voeten.
Jack, die op de grond lag zonder hoofd, lag 10 minuten helemaal stil. Maar dan . Bewoog er een vinger, en daar bewoog een teen, een arm en een been, en hup! Jack stond weer recht!
Het was vrijdag de 13e en het was volle maan, en Jack kon niet doodgaan op deze behekste dag. Jack pakte zijn hoofd uit de kar, en waggelde naar huis. Thuis aangekomen keek hij in een spiegel, en zag dat hij zich vergist had. In plaats van zijn hoofd had hij een echte pompoen op zijn schouders gezet! Om er voor te zorgen dat het toch niet te veel opviel, pakte Jack een mes en sneed twee ogen uit, een neus en een mond.
De knecht van Jack had de kar met pompoenen al opgehaald, en was bezig met het bezorgen van de pompoenen. Zoals altijd, legde hij ze voor de deur van de mensen die er besteld hadden. Toen hij klaar was, ging hij in het dorpscafé een pint drinken. Of twee.
Pompoenkop Jack was teruggegaan naar zijn veld, maar de kar was al weg. En het werd al donker ook! Snel, dacht Jack, ik moet mijn hoofd zoeken voordat het voordat iemand er pompoensoep van maakt!
Hij pakte zijn fiets en ging naar het dorp, zijn knecht achterna. Toen hij de eerste huizen zag, zag hij ook pompoenen liggen voor de deuren zo vlug hij kon deed Jack alle huizen aan waar pompoenen voor de deur lagen, op zoek naar zijn hoofd
Echter hoe hard hij ook zocht hij vond niet zijn hoofd. Nergens, voor geen enkele deur.
Maar als de mensen in de huizen hun pompoenen nu al naar binnen hadden gebracht, dan lagen ze niet meer voor de deur misschien lag Jack zijn hoofd ergens op een keukentafel, klaar om de soep in te gaan. Brrrrrrrrrrrrrr, Jack moest er niet aan denken!
Met de moed der wanhoop klopte Jack aan bij een huis, waar geen pompoen voor de deur lag.
De dochter des huizes deed open, en Jack zei: Hallow, een pompoekenkop is wat ik zoek
Maar verder dan Hallow-een kwam Jack niet, omdat zijn worden werden overstemd door het gegil van het meisje dat kwam opendoen!
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii, een pompoenkop, een pompoenkop!!! gilde ze.
Jack ging vlug binnen, het meisje achterna, en keek vlug op de keukentafel en in de kookpotten of zijn hoofd er niet toevallig lag.
Geen hoofd . Jack waggelde weer naar buiten, op naar het volgende huis, en het volgende, en het volgende .
In heel het dorp hoorde je de mensen gillen! Men begreep uiteindelijk wel dat het Jack was die kwam zoeken naar zijn hoofd, maar niemand wou er iets mee te maken hebben.
Jack werd verbannen en hij trok zich terug diep in de bossen, waar hij op een klein veldje nog 100 jaar pompoenen kweekte.
Elk jaar bij de pompoenenoogst, dachten de mensen weer aan wat er was gebeurd met Jack. Om er voor te zorgen dan Jack niet hun huis zou binnenvallen en alle meisjes laten gillen, zette iedereen een pompoen voor zijn deur met daarin uitgesneden het gezicht van pompoenkop Jack En ze noemden dit voorval naar de laatste woorden die ze hoorden van Jack:Halloween.
En dit,is het enige echte verhaal van Halloween.
Halloween in de Vlaamse Ardennen...
zaterdag 25 oktober 2014:
vanaf 19u tot 21u30: Ronse, zaal De Spil: 3de Halloween-griezeltocht
vrijdag 31 oktober 2014:
-KVV Ardennen organiseert...Halloween party...in Ten Houtte, Schorisse met DJ Flüke.
-vzw Hondenschool 'De Vlaamse Ardennen', Maarkedal nodigt hond en baasje uit naar hun Spooky quiz & Spooky wandeling met tricks en treats
-bij Wandelclub WSV Egmont, Zottegem kan je terecht voor hun Halloweentocht. Wandelschoenen en zaklamp meebrengen aub
-in het heksendorp Ellezelles, waar ooit 9 meisjes veroordeeld werden tot de brandstapel, kan je een 6km wandeling maken en word je begroet door weerwolven, vogelverschrikkers, monster en andere rare geesten. Er is ook heksenkoffie. Start: La maison du pays des collines
-in Nokere krijg je een bangelijke wandelavond in een griezelig sfeertje met start om 18u30 aan het kasteeldomein Baron Casier.
Voor de Duitse troepen Oudenaarde bereikten, nam
burgemeester Paul Raepsaet de nodige maatregelen om de rust en orde in deze
woelige tijd te bewaren.
Op 'vliegende maandag' of 'vluchtersmaandag' was er door
geruchten over de Duitse Ulanen een ware volksverhuizing van vluchtelingen op
gang gekomen.
Duizenden waren blindelings op de vlucht geslagen voor
een onzichtbare vijand.
Op 13 oktober 1914 bezetten de Duitsers Oudenaarde.
Door de strategische ligging van Oudenaarde werd de stad
door de Duitse bevelhebbers ingericht als opleidingscentrum.
Naast 7000 inwoners zouden dagelijks 2000 tot 3000 Duitse
soldaten in de stad verblijven.
Nabij de bestaande kazerne in Maagdendale werden andere
gebouwen ingericht voor de soldaten: herbergen werden casino's, het hospitaal
werd een oorlogslazaret en op de Koppenberg werd een uitgebreid oefenterrein
aangelegd met loopgraven en bomkraters.
In onze omgeving kwamen de Duitse troepen regelmatig op
rust om daarna terug naar het front aan de IJzer of naar Verdun te trekken.
Dat ging steeds gepaard met een optocht door de stad met
muziekkapel en een zegening van de troepen.
HET
VERZET
Sommige inwoners wilden zich niet neerleggen bij de
Duitse overheersing en gingen zich actief inzetten voor het verzet.
In tegenstelling met de Tweede wereldoorlog ging het niet
om een gewapend verzet, maar om inlichtingennetwerken.
Spionnen vergaarden hun inlichtingen door het
treinverkeer in de gaten te houden, met de fiets in de omgeving te gaan
verkennen hoeveel Duitse soldaten er op rust waren of naar herbergen te gaan
waar Duitse officieren of soldaten over de vloer kwamen.
Deze verslagen werden door een koerier naar een centrale
plaats gebracht.
Vandaar probeerden spionnen de informatie aan de
geallieerde troepen te bezorgen.
Het werk was echter niet zonder gevaar.
De Duitse contraspionage draaide op volle toeren.
IRMA
PHARAZYN
IrmanPharazyn werd in Wortegem geboren op 17 oktober
1882.
Ze verhuisde in 1909 naar Bevere om samen met haar zus
Sidonie het hotel Prince Albert, in de Stationsstraat (nu restaurant Colosseo)
uit te baten.
Dit was een belangrijke ontmoetingsplaats waar informatie
door spionnen werd uitgewisseld.
Op 8 augustus 1917, in de namiddag, wordt uitbaatster Irma Pharazyn thuis opgepakt
door de Duitse geheime politie.
Zij werd per trein naar de gevangenis van Sint-Gillis in
Brussel overgebracht, waar ze een aantal keren ondervraagd werd over haar
betrokkenheid bij spionage, over de mannen die in het café kwamen en die bleven
overnachten.
Door de ondervragers werd ze dan ook niet aanzien als een
spionne.
Later zou haar echtgenoot, René Verstichel, verklaren dat
Irma net als hij, deel uitmaakte van het spionagewerk Braet-Algoet en dat ze
inlichtingen die ze hoorde in het café doorgaf aan het netwerk.
Zij kan pas in november 1918, einde oorlog, de gevangenis verlaten.
Zekreeg nooit een
proces.
Het gevangenisregime was voor Irma in vergelijking met
anderen draaglijk.
Ze kreeg regelmatig pakketten met eten en kleding van het
thuisfront en wat ze teveel had deelde ze met haar medegevangenen die niets van
thuis ontvingen.
In de gevangenis van Gent bestond het dagelijks menu
immers uit koffie met een halve boterham als ontbijt en 's middags en 's avonds
een kom soep.
Aangezien Irma over geld beschikte kon ze bij de bewakers
kranten, sigaretten, droogkuis, postzegels, brieven of kaarten kopen en zelfs
een mesje om een potlood te scherpen.
De gevangenschap viel Irma psychologisch zwaar.
Er was de voortdurende dreiging dat ze naar Duitsland zou
worden gevoerd.
Aan een arts gaf ze toe dat ze ziek van verdriet was.
JOSEPH
BRAET
geboren te Gent op 21 juni 1882 en overleden te Gent op
11 augustus 1916.
Hij was een Oudenaardse advokaat, actief aan de balie van
de rechtbank van eerste aanleg te Oudenaarde en woonde vlakbij het station, in
de Nieuwstraat, te Oudenaarde-Bevere.
Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd hij
lid van een spionagenetwerk (Ambulants et Gendarmes) tegen de Duitse bezetter,
dat hoofdzakelijk in Gent en Kortrijk opereerde. Hij verzamelde inlichtingen,
maar deed ook dienst als 'brievenbus' voor andere spionnen in Oudenaarde. Hij
bracht regelmatig verslagen van Oudenaarde naar Gent over.
Op 6 april 1916 wordt hij, samen met 17 leden van dit
netwerk, door de Duitse contraspionage
opgepakt toen hij thuiskwam van de rechtbank.
Hij werd eerst in Kortrijk en vervolgens in Gent
opgesloten.
Tijdens zijn gevangenschap hield hij een dagboek bij.
Hierin had hij het vaak over terdoodveroordeelden en zijn angsten.
Toch probeerde hij zoveel mogelijk aandacht te schenken
aan zijn dochters en vrouw.
Tevergeefs probeerde hij gratie te verkrijgen.
Op 27 juni 1916 wordt hij ter dood veroordeeld en op 11
augustus 1916 gefussileerd (vuurpeleton) in Gent op de schietbaan.
Na de oorlog werd de schietbaan herdoopt tot het Oord der
Gefusilleerden.
Het is vandaag een beschermd monument dat langs de
Offerlaan ligt, een zijstraat van de Martelarenlaan.
In Oudenaarde kwam de executie aan als een donderslag bij
heldere hemel. Iedereen verwachtte dat het gratieverzoek zou worden ingewilligd
en Jozef Braet tot dwangarbeid zou worden veroordeeld.
Kort na de oorlog werd de Nieuwstraat in Bevere omgedoopt
tot de Jozef Braetstraat.
Hij liet een echtgenote Julia De Ruyte, waarmee hij huwde
in 1906, en twee kleine kinderen (Yvonne en Madeleine) na.
HET
LEVEN TIJDENS DE OORLOG
DWANGARBEID
Wilde Duitsland de oorlog winnen, dan moest de
industriële oorlogsinspanning worden opgevoerd.
Men zag een oplossing in dwangarbeid.
Op 21 november 1916 ontving de burgemeester een brief van
de Kommandantur met de mededeling dat men in Oudenaarde 120 personen zocht om
te werken voor de Duitsers, ofwel in Duitsland ofwel in de bezette gebieden.
De opgeëisten werden ook ingeschakeld om schepen te
lossen, in steengroeven te werken, ...
De gedeporteerden van de Zivilarbeiterbataillone, die
werden gevormd in het Etappengebiet, werden tewerkgesteld in de frontzone en
kregen het hard te verduren.
Gevangenen in de frontzone werden mishandeld, kregen te
weinig eten en konden zich nauwelijks wassen.
Vanuit Oudenaarde werden ook 168 personen gedeporteerd.
OSCAR
VANDEN OOSTENDE
Oscar werd geboren in Oudenaarde op 21 juli 1898.
Net zoals vele Oudenaardse arbeiders was hij wever in
onze textielstad.
Op 1 december 1916, bij de start van de opeisingen in
Oudenaarde, werd hij tewerkgesteld aan het Duitse front in de streek van
Damvillers en Etraye om wegen aan te leggen. Hij werkte ook aan de sporen.
Na de oorlog getuigde hij:
"Na een dag
in regen en sneeuw gewerkt te hebben, was ik in de barakken bezig met mijn
goederen te drogen en de slechte soep te drinken. Toen wij dit geëindigd hadden
moesten we onmiddellijk buiten en ik werd alzo verplicht barvoets, en met enkel
een broek en een hemd aan, een uur lang in een laag sneeuw te staan. Dit werd
opgelegd door Wissner, 30 Landsturm."
De opgeëisten aan het front kregen het werkelijk heel
hard te verduren. Het was zelfs verboden om tijdens de wintermaanden een
halsdoek te dragen.
Tijdens zijn opeising liep Oscar ook een werkongeval op.
De wonde aan zijn hand begon te verzweren en het zou een maand duren vooraleer
de geneesheer de wonde goed behandelde.
Op 4 januari 1918 kwam Oscar terug naar Oudenaarde. De
jonge man van 70kg die was vertrokken was totaal afgemat en woog nog slechts
45kg.
JACOBUS
DE JONGHE
Jacobus De Jonghe werd geboren op 28 februari 1856 te
Eine.
Hij woonde in Oudenaarde en was wever van beroep toen hij
op 1 december 1916 werd opgeëist.
Hoewel de Duitse bezetter enkel mannen tussen 17 en 45
jaar zocht, werd hij toch opgepakt en naar Réville-aux-Bois ten noorden van
Verdun gestuurd.
Hij werd ingeschakeld in de steengroeven en bij de aanleg
van wegen voor de bevoorrading van de frontsoldaten.
Zo dicht bij het front werden de dwangarbeiders zeer
slecht behandeld.
De voeding was erbarmelijk en ook de huisvesting liet te
wensen over.
Jacobus werd gemarteld en was ondervoed. Hij kreeg zweren
in zijn hals, maar verborg die onder een halsdoek.
De Duitse officier Schülze trok echter op een bepaald
moment met geweld de halsdoek weg waardoor al de halszweren opengereten werden.
Jacobus mocht zich niet laten verzorgenen stierf 14 dagen na het incident op 27
april 1917.
Hij liet in Oudenaarde een zoon Armond van 30 jaar en een
dochter Eloize van 21 jaar achter.
VICTOR
COUILLER
Dat de Duitse bezetter geen rekening hield met de
gezinssituatie van de Oudenaardisten blijkt uit het verhaal van Victor.
Hij werd in 1879 in Oudenaarde geboren en werkte als wever
in de Oudenaardse textielfabrieken.
Op 4 juni 1917 werd hij opgeëist om te gaan werken in
Loppem aan de spoorwegen.
De vrouw van Victor, Bertha De Meyer, was op het moment
van zijn opeising echter zwaar ziek.
Ondanks zijn protest dat hij haar toch niet alleen kon
achterlaten met hun kinderen, werd hij toch weggestuurd.
Men kon namelijk enkel vrijgesteld worden van opeising
indien men vier kinderen of meer had.
In Oudenaarde liet hij zijn zonen Julien (6 jaar) en
Albert (4 jaar) en zijn zieke vrouw achter.
ERNEST
VERLINDEN
Ernest Verlinden werd geboren in Oudenaarde op 22 mei
1900.
In juni 1917 werd hij opgeëist door de Duitse bezetter en
naar de frontstreek gestuurd.
Hij moest aan het front tussen Moorsele en Halluin
(Frankrijk) munitie laden en lossen en de loopgraven van de Duitse soldaten
verstevigen en afspannen met ijzerdraad.
Hij en zijn mede-opgeëisten kwamen vaak onder
vijandelijke artilleriebombardementen te liggen, maar ze mochten zich niet verschuilen
in de bunkers.
een vriend, Désiré, verwoordde het zo:
"Wij hebben
aan 't front in het vuur gearbeid, zodanig dat de kogels door onze klederen
vlogen!"
Verschillende van zijn vrienden kwamen om bij deze
bombardementen en hijzelf werd in Halluin geraakt door een granaatsplinter.
Toen Ernest in augustus 1918 terugkeerde, leed hij aan de
Spaanse Ziekte.
Ernest vertelde na de oorlog dat hij met Italiaanse
krijgsgevangenen tewerk werd gesteld en dat hij een van hen eten en drinken
gaf.
Toen een Duitse soldaat dat zag werd de krijgsgevangene
mishandeld en werd het eten op de grond gegooid en vertrappeld.
Ook Ernest werd mishandeld en opgesloten in het gevang.
HET
DAGELIJKS LEVEN
Tijdens de oorlog werd het dagelijkse leven in Oudenaarde
sterk aan banden gelegd.
De inwoners waren niet meer vrij om te gaan en te staan
waar zij wilden.
Om 9u 's avonds moest iedereen binnen zijn.
De Duitsers eisten alles op:
-infrastructuur: om de Duitse soldaten te laten
overnachten, richtte de Duitse overheid eenaantal kazernes in. Elke kazerne kreeg de naam van een vorst. Zo werd de
Nieuwe Gevangenis de König Friedrich August Kaserne genoemd naar de Saksische
koning en werd het Minderbroederklooster de Hertog Albrecht Kaserne.
Bepaalde drankgelegenheden of herbergen werden
uitsluitend toegewezen aan Duitse militairen. Ook het kasteel Liedts werd
ingenomen als casino.
In de nacht van 10 juni 1917 werd het bevel gegeven om
het volledige hospitaal in Oudenaarde te ontruimen en het in te richten als
Kriegslazarett. Het Duitse leger voorzag zelf het medisch personeel. Enkel
Duitse dokters en verplegers mochten de soldaten behandelen en verzorgen.
De fabriek van Josef Gevaert werd ingericht met 64
douches voor de Duitse bezetter.
Zelfs het kerkhof werd ingenomen. Op het kerkhof
Dijkstraat lagen er na de oorlog 364 Duitse soldaten begraven.
-voedsel: De Duitsers teerden op de lokale
voedselvoorziening. De oogsten van de landbouwers werd gecontroleerd en
opgeëist. Gelukkig was er in Oudenaarde het hulp-en voedingscomiteit, dat
dagelijks een voedselbedeling inrichtte: één warme maaltijd en volkssoep per
inwoner. Er was ook een winkel (de Amerikaanse winkel genoemd) waar men (voor
ons weinig bekende) producten kon kopen zoals rijst en corned beef.
Vlees werd gedurende de oorlog een uitzondering. Het werd
gerantsoeneerd. In 1916 tot 150 gram per persoon per week, later tot 100 gram.
Opvallend was dat er veel gevist werd in de Schelde en in de Coupure.
-klokken:Toen de Duitse overheid alle klokken opeiste om te kunnen omsmelten tot
kanonnen, verklaarde burgemeester Raepsaet dat er in Oudenaarde geen klokken
waren, behalve de belangrijke beiaard van Sint-Walburga. Tijdens de Eerste
Wereldoorlog liep het klokkenspel zware schade op, maar bleef wel gespaard
omdat de Duitse bezetter de beiaard van Oudenaarde als een historisch monument
beschouwde.
DE
DONKERSTE PERIODE:
TYFUSEPIDEMIE
In de maanden september en oktober 1916 beleefde
Oudenaarde de donkerste periode in de Eerste Wereldoorlog.
De stad werd getroffen door een tyfusepidemie. In 12
dagen tijd zou het totaal aantal tyfusgevallen in het hospitaal oplopen tot 50.
Het totaal aantal zieken werd geschat op 150.
In Oudenaarde circuleerden 2 mogelijke verklaringen voor
de tyfusepidemie.
De meest voor de hand liggende oorzaak was een
verontreiniging van het drinkwater. Uit testen bleek dat ongeveer elke
waterpomp ernstig verontreinigd was.
De tweede mogelijke oorzaak werd door de plaatselijke
bevolking bij het komen en gaan van de Duitse soldaten gezocht. Velen waren erg
verzwakt.
Op 27 oktober afficheerde men de boodschap dat alle
drinkwater voor consumptie eerst gekookt moest worden.
De Duitse overheid nam omwille van de tyfusepidemie in
Oudenaarde draconische maatregelen. Iedereen die in contact was gekomen met een
tyfuspatiënt werd ingeënt en alle patiënten met tyfus werden afgezonderd in het
lazaret en de Duitse troepen in Oudenaarde werden tot een minimum herleid.
Voordeel: alle opgeëisten van Oudenaarde moesten tot
nader order in de stad blijven.
EINDE
VAN DE OORLOG
Er werd fel gevochten in de streek van Oudenaarde tijdens
de Slag aan de Schelde, begin november 1918. Oudenaarde werd zelfs door de
Duitsers aangevallen met gifgas. Daarbij vielen veel burgerslachtoffers.
Twee helden zorgden voor de bevrijding...
Paul
Burke & Frank Smithhisler
van het 112de Genie Regiment van de 37ste
Infanterie Divisie
De Ohiobrug heeft een cruciale rol gespeeld in de Eerste Wereldoorlog. De
Duitsers boden in 1918 nog flink weerstand.
Het heldenverhaal:
Een delegatie van het Amerikaanse leger werd naar de regio Oudenaarde
geroepen om de vijand (de Duitsers) uit te schakelen en de Schelde te kunnen
oversteken.
Zij hadden echter informatie nodig over de opstelling van de Duitse troepen
aan de andere kant van de Schelde (kant van Nederename).
Twee
Amerikaanse allesdurvers in Oudenaarde
Twee ingenieurs, Paul A Smithhisler en Frank Burke, boden zich aan als
vrijwilliger om op verkenning te gaan. Beiden van het 112de Genie Regiment van
de 37ste Infanterie Divisie.
Op 1 november 1918, juist vóór middernacht, dook sergeant Smithhisler in
het ijskoude water van de Schelde ter hoogte van Heurne. Burke bleef achter op
de oever.
Smithhisler zwom de 100-voet wijde rivier over en verzamelde de nodige
inlichtingen. De tekening hiervan stak hij in een waterdichte buis. Bij het
terugzwemmen was het echter reeds wat minder donker geworden en de Duitsers
ontdekten hem. Smithhisler zwom verder onder water in de hoop ongedeerd de kant
van de geallieerden te bereiken.
Zich realiserend dat de sergeant aan hen ontsnapte met vitale informatie,
begonnen de Duitsers te schieten met zwaar geschut en gas.
Uitgeput van de tocht en het dodelijke gas had Smithhisler de kracht niet
meer om zijn gasmasker op te zetten. Frank Burke hielp hem op het droge en
zette hem het enige overblijvende gasmasker op, vooraleer zelf dodelijk gewond
te geraken door het gas.
Hij stierf op 3-12-1918 en werd begraven in Ohio op 1-5-1921.
Burke redde zo het leven van Smithhisler
die zijn aantekeningen doorgaf aan de artillerie.
Daardoor konden de Duitsers gelokaliseerd
en uitgeschakeld worden. Amerikaanse soldaten bouwden de volgende nacht 3
pontonbruggen en zo konden de geallieerden de Schelde oversteken.
Door de heldendaad van Smithhisler en Burke
werden ontelbare levens gered.
*****
Op 9 november 1918 hielden de bombardementen voor
Oudenaarde op.
Drie dagen later vierde de stad de Wapenstilstand.
VERWOESTINGEN
De materiële schade was aanzienlijk.
In totaal was 25% van de stad vernield door de hevige
bombardementen tijdens de Slag aan de Schelde. Ook hadden de deelgemeenten
Bevere en Eine zwaar geleden onder de beschietingen.
De Sint-Walburgakerk zou, volgens toenmalige bronnen, 500
obussen te verwerken hebben gekregen. De toren was ernstig beschadigd.
Ook de kerken van Bevere, Eine en Heurne liepen grote
schade op.
OUDENAARDE
ERKEND ALS 'SLACHTOFFERSTAD'
Oudenaarde heeft van het ministerie van Defensie onlangs
het erediploma 'Stad of gemeente, slachtoffer van oorlogsfeiten 1914-18 ' en
een bijpassend herdenkingslint gekregen.
Door middel van dit diploma en lint erkent de Natie de
verdienste van steden die bijzonder zwaar getroffen werden door de gevechten en
slachtpartijen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
22 Belgische gemeenten kregen dergelijk diploma.
11-10-2014
Oudenaarde: wandtapijten & zilvercollecties
OUDENAARDE
Op de markt staat het mooiste Oudenaardse monument te pronken: het STADHUIS (1526) met het belfort (door Unesco in 1999 erkend werelderfgoed).
Daarboven staat Hanske de Krijger die ons uitnodigt naar binnen !!!
Op de benedenverdieping vind je het korenhuis, de cale of waag (plaats waar goederen werden gewogen) en de benedenlakenhalle (opslag-en keuringsplaats producten lakenwevers).
Op de eerste verdieping wordt de hele voorkant in beslag genomen door de volkszaal. Deze zaal geeft uit op een overwelfd balkon. Hier vonden de grootste ontvangsten, feesten, maaltijden en vermakelijkheden plaats. Hier werd ook vroeger handel gedreven door de bevolking.
Via een monumentaal tochtportaal kom je in de belangrijkste zaal op deze verdieping, de schepenzaal, die waar het schepenbestuur zetelt. Hier hangen verschillende belangrijke schilderijen.
Het oudste gedeelte is echter de 14de-eeuwse vroeggotische lakenhalle, waar zich nu ook het MOU (Museum van Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen) bevindt.
Gaan we hier naar boven dan komen we in de bovenlakenhalle, symbool voor het roemrijke textielverleden van Oudenaarde, waar verschillende originele wandtapijten te bewonderen zijn.
Verder heb je nog drie andere stadhuiszalen met o.a.de collectie De Boever-Alligoridès, één van de grootste zilvercollecties van Vlaanderen.
1) WANDTAPIJTEN
De Oudenaardse wandtapijten waren gedurende meer dan 400 jaar (15de tot 18de eeuw) het voornaamste luxe exportproduct van Oudenaarde en hadden een afzet over de hele wereld.
Oudenaarde werd één van de belangrijkste wandtapijtencentra in Vlaanderen, naast Arras, Doornik, Brussel, Gent en Brugge.
Vooral de verdures waren gegeerd.
(=groentapijten, tapijten met veel loofwerk, gebladerte, bosschage op de achtergrond)
Een speciaal type van verdure waren de millefleurs-tapijten. Zoals de naam doet vermoeden, bestaat het loofwerk hier uit bloemen.
De eigenlijke start.
De oudste archiefvermelding van de tapijtweefkunst in Oudenaarde gaat terug tot 1368.
Bloei.
De grote bloei was in de 15de eeuw.
Een stichtingsoorkonde van de ambachtsgilde Sint-Barbara (1441) maakt melding van tapijtwevers.
In die periode krijgen ze vooral opdrachten van de Bourgondische hertogen. Wandtapijten stonden synoniem voor rijkdom, luxe, prestige en macht. Ze dienden om kastelen op te fleuren en tocht te weren. Ook hadden ze een akoestisch effect.
Alhoewel het hoogste peil bereikt werd in de 16de eeuw, de gouden jaren.
In deze periode werd zeer kwaliteitsvol werk geleverd, met een grote verscheidenheid en in grote hoeveelheden.
Meer dan 12.000 personen (meer dan de helft van de bevolking) waren werkzaam in de tapijtnijverheid.
De stad ging dan ook vrij vlug over tot de afkondiging van de generale ordonnantie van Karel V op de tapijtweverij (16 mei 1544) waarbij o.m. de zorg voor kwaliteit centraal stond.
In 1546 ontstond de Sint-Genovagilde.
Vanaf dan was het ook verplicht een stadsmerk en een gedeponeerd weversteken in de rand van de tapijten te weven, waardoor hun herkomst onomstotelijk vaststaat.
Stadsmerk wandtapijten Oudenaarde
De meeste wandtapijten van Oudenaarde werden gekenmerkt met een brilletje.
Afkomst: legende: komst keizer Karel V naar Oudenaarde, maar Hanske de Krijger was in slaap gevallen en Karel V stond voor een gesloten poort. Hij raadde Hanske een bril aan !
NB: of...stelt de bril de gotische hoofdletter A van Audenaerde voor !?
Einde tapijtnijverheid.
In het begin van de 17de eeuw, als gevolg van de godsdiensttroebels, verlieten vele Oudenaardse wevers de stad om zich in het buitenland te vestigen.
Men weefde nog wandtapijten tot het einde van de 18de eeuw, alhoewel het aantal tapijthandelaars afnam en de stad concurrentie ondervond van Frankrijk, te wijten aan de veranderde smaak en mode.
In 1772 sloot de laatste Oudenaardse tapijtwever de deuren van zijn weefatelier.
Hoe worden wandtapijten gemaakt?
Het wandtapijt wordt met de hand geweven op een rechtopstaand (hautte-lisse) of liggend (basse-lisse) weefgetouw.
De kettingdraad (katoen, linnen of wol) vormt de drager waarin de gekleurde inslagdraad (wol, soms ook zijde, goud-en zilverdraad) geweven wordt.
Hierdoor wordt een kleurrijk patroon of tafereel gecreëerd.
Het liggend weefgetouw heeft twee pedalen waardoor steeds de even of de oneven kettingdraden worden opgetild. De weefster steekt haar bobijn behendig door de draden en drukt de draden vervolgens naar beneden. De weefster werkt aan de achterkant van het tapijt met het karton zichtbaar in het weefgetouw. Zij kan bij een liggend weefgetouw alleen door middel van een spiegeltje haar werk controleren.
Bij de rechtopstaande weefgetouwen kan de wever in een spiegel het karton zien, dat achter hem staat opgesteld. Door om het weefgetouw heen te lopen kan hij zijn werk controleren. In plaats van pedalen gebruikt hij zijn linkerhand om de draden op te lichten. Deze techniek, die in de 16de eeuw in Frankrijk werd toegepast, is langzamer omdat de wever alleen zijn rechterhand ter beschikking heeft.
Tijdsduur
Het weven van 1m2 neemt ongeveer zes weken in beslag. Daardoor is de productie van nieuwe wandtapijten kostbaar en beperkt.
Plaats
De wandtapijten werden geweven in weefateliers of manufacturen.
Het tafereel of ontwerp van een wandtapijt
Het ontwerp werd in de 16de en 17de eeuw regelmatig vervaardigd door een bekend kunstenaar.
NB: Pieter Paul Rubens heeft vele kartons voor wandtapijten op zijn naam staan.
Permanente tapijtententoonstelling:
MOU, museum van Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen
Oudenaardse wandtapijten zijn zowat in alle wereldsteden te bewonderen, maar ook in Oudenaarde herbergt een prestigieuze collectie wandkleden (ook verdures met groen en bruin als hoofdtinten), waarvan het grootste deel uit de 16de en 17de eeuw, in haar gloednieuw museum MOU.
Deze tapijten beelden bijbelse, volkse en antieke taferelen uit.
Opvallend is het 16de eeuws wandtapijt, een geschenk aan Alexander Farnese, landvoogd van de Spaanse Nederlanden (1578-1592).
Dit bestaat uit 12 draaiende prisma's, waardoor je fragment per fragment te zien krijgt.
Nooit eerder zag men een wandtapijt op die manier!
Recente aankoop:
Tijdens een veiling van een Brussels veilinghuis werd op 30 april 2014 het wandtapijt 'Geschiedenis van Odysseus' te koop aangeboden.
Dit tapijt dateert uit 1616 en werd geproduceerd in het atelier van Joris Ghuys. Het meet 3m op 4m.
Op het wandtapijt wordt een episode van de Griekse held Odysseus verteld: het wedervaren van Odysseus op het eiland Scheria waar de Fraiaken wonen.
Het verhaal op het wandtapijt:
Na de strijd tegen de Trojanen waren het schip van Odysseus en de bemanning vergaan en Odysseus spoelt uitgeput aan op het eiland Scheria, het eiland van de Faiaken. Hij legt zich te slapen onder de struiken.
In zijn omgeving spelen Nausikäa en haar dienaressen een balspel en dat doet Odysseus ontwaken.
Odysseus is enkel nog gekleed met enkele takken en vraagt haar hulp.
Zij geeft hem te eten, laat hem een bad nemen en overhandigt hem een gouden kruik met olijfolie waarmee hij zich na het baden moet insmeren. Ook krijgt hij mooie gewassen kleding.
Een wagen brengt hen naar het paleis en daar vertelt Odysseus zijn avonturen van jaren rondzwerven.
De vader van Nausikäa stelt hem een schip ter beschikking, zodat hij na vele jaren zijn vaderland terug bereikt.
Dit wandtapijt uit de reeks 'Geschiedenis van Odysseus' is nu ook te zien in het MOU.
Het is niet gekenmerkt, maar kan met grote zekerheid aan Oudenaarde toegewezen worden op basis van onderzoek. Het blijkt dat Joris Ghuys in 1616 twee tapijten Odysseus verkocht. Het stadsarchief bewaart kartonfragmenten die gediend hebben voor de typische 16de-eeuwse boord.
BESLUIT:
Een bezoek aan de wandtapijtencollectie in het MOU is zeker een aanrader !!!
2) ZILVERCOLLECTIES
Tentoonstellingszalen in het MOU
Wanneer je het MOU bezoekt, zal je niet wegkomen zonder de mooie verzameling zilverwerk gezien te hebben.
Via het trappenhuis bereik je de heringerichte kapel (de Kapellekamer), een verdieping hoger bevindt zich de Oppervoogdenkamer en verder heb je de Grote zilverzaal (De Boever-Alligoridès). Alles vol zilverwerk.
Wat vind je in het MOU?
Je vindt er heel zeldzame unieke zilverstukken zoals koffie-en theekannen, chocoladekannen en zilveren bestekken.
Ook tabaksdozen en zout en mosterdpotten zitten in de collectie.
Ook een groot aantal kerkschatten is er tentoongesteld. Deze zijn geschonken door omliggende kerkfabrieken uit de Oudenaardse Scheldevallei.
Het oudste stuk in de verzameling is een zilveren theepot die door een onbekende Oudenaardse zilversmid gemaakt is in het jaar 1702.
De zilvercollectie omvat 230 stukken waaronder Oudenaards en Europees zilver.
Met dank.
Oudenaarde dankt de verzameling zilverwerk aan de passie voor edelsmeedkunst van Ernest De Boever en zijn vrouw wijlen Hélène Alligoridès. Meer dan tachtig procent van de collectie werd door hen aan de stad in bruikleen gegeven.
De heer Ernest De Boever bleef na het overlijden van zijn echtgenote met een even grote passie hun gezamenlijke levensdroom verder zetten en bijzondere stukken uit de Europese edelsmeedkunst verzamelen. Dit resulteerde in de collectie 'Europees zilver'. Te bewonderen in de Oppervoogdenkamer en in de Grote Zilverzaal.
Terug in de tijd.
Oudenaarde was, van de 15de tot de 18de eeuw, een belangrijk edelsmeedcentrum.
Vooral de Kerk was een belangrijke opdrachtgever voor goud-en zilversmeden en naarmate haar macht groeide en zij rijker werd, kwam dit ook tot uiting in de bestelling en de rijkdom van het liturgisch vaatwerk. Mooie voorbeelden zijn kelken, pyxiden, cibories, reliekhouders, monstransen, ampullen en canonborden. Ook altaarkruisen, gebedenboeken met zilverwerk en offerschalen.
In de 16de en 17de eeuw ontstaan de zogenaamde rariteitenkabinetten. Vorsten, edelen en geleerden legden een verzameling aan met rariteiten of zeldzame objecten. Die rariteiten werden vaak bewaard in kunstkabinetten, een luxemeubel waarmee de rijken graag uitpakten.
Voor de elite ontstond toen ook het tabaksnuiven. Snuiftabak werd meegedragen in een snuifdoos. Het werd dan ook het voorwerp bij uitstek dat de hele 18de eeuw typeert.
Kenmerk Oudenaards zilver
Het Oudenaardse zilver is herkenbaar aan het unieke merkteken, namelijk een hoofdletter A met een kroontje en een bril.
04-10-2014
Bruggen in Oudenaarde
BRUGGEN IN OUDENAARDE
Oudenaarde heeft 4 bruggen over de Schelde. Twee ervan haalden de krant onlangs.
Ohiobrug te Eine
(de Thirty-seventh Division Memorial Bridge)
De Ohiobrug is een brug over de Schelde die Eine met Nederename verbindt.
Deze brug wordt gekenmerkt door vier bizonbeelden met bronzen gedenkplaten.
geschiedenis:
Voor de eerste wereldoorlog verbond een stalen brug over de Schelde Eine met Nederename. Deze brug werd in 1881 ingehuldigd door burgemeester van Eine (ook Oost-Vlaams provincieraadslid) Achilles Van der Straeten.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de brug in 1914 opgeblazen door het Belgisch leger en dit om de Duitse aanval te vertragen.
Maar...de Duitsers trokken vrij spoedig een houten noodbrug op, die door hen werd vernietigd in oktober 1918 en dit om de geallieerde opmars te stuiten.
Tijdens dit gevecht aan deSchelde vielen zeer veel oorlagsslachtoffers waaronder ook veel doden bij de 37ste Amerikaanse A.E.F. divisie. Deze soldaten waren vooral afkomsting uit de staat Ohio.
In november 1918, tijdens de Slag aan de Schelde, bereikten de geallieerden de Schelde en werd er een pontonbrug (of schipbrug - brug die drijft op het water) gebouwd waarvan het middelste stuk telkens moest worden weggetrokken om de doorvaart van de schepen toe te laten.
De Franse genie zorgde voor het materiaal, terwijl het A.E.F. (American Expeditionary Force of Amerikaanse 37th Divisie) zorgde voor de bouw.
1928-1929 : Als herinnering aan de roemrijke krijgsverrichtingen van het Amerikaanse leger (vooral de 37ste U.S.A. Divisie - A.E.F.) schonk de Amerikaanse Staat Ohio (soms de kastanjestaat genoemd), gelegen aan de Ohio Rivier en het Eriemeer met als bijzonderste steden Columbus (hoofdstad), Cleveland, Cincinnati, Toledo en Akron, een prachtige monumentale brug.
Gezien de meeste soldaten van deze Divisie afkomstig waren uit deze staat, wilden zij hiermede hun dankbaarheid betuigen aan hun talrijke gevallen zonen. (meer dan 4000 Amerikaanse soldaten !)
De bouw ervan startte in september 1928, onder leiding van de architecten Walker en Weeks uit Cleveland, Ohio, U.S.A., en Laholle en Levard uit Paris, France.
De brug werd ingehuldigd op donderdag 26 september 1929 zonder bizons, die werden pas in 1930 geplaatst. ( tip : in 2014 is het dus 85 jaar geleden)
Het was een prachtig monument in spanbeton, iets wat voor die tijd een uitzonderlijke constructie was, met een draagwijdte van 37 meter en 84 meter lang.
Langs beide zijden staat de tekst "In memory of the crossing of the Scheldt by the 37th Division A.E.F" dwars over de lengte van de brug.
Op elk der vier bruggenhoofden staat één bizon, in aanvalshouding, symbool van moed en kracht.
48 sterren sieren de voetstukken en verwijzen naar het aantal staten in de U.S.A (sinds 1950 zijn dit er nu 50).
Ook was er op elke pijler een gestileerde arend afgebeeld zijnde het symbool van de Verenigde Staten.
Ook waren er op elk bruggenhoofd lijnen die, samen met de reeds vermelde sterren, naar de "Stars and Stripes" van de Amerikaanse vlag verwijzen.
De Ohiobrug was voor die tijd een uitzonderlijke constructie in spanbeton : 84m lang en 37m draagwijdte. De bizons waren van porfier en zijn van de hand van de Parijse architect en beeldhouwer Paul Moreau-Vauthier.
In het begin van de Tweede Wereldoorlog werd op 11 mei 1940 de brug door de Britse genie (Engelsen) opgeblazen.
Er werd in oktober 1940 een tijdelijke houten noodbrug opgetrokken door de Duitsers.
In 1944 werd deze minimaal beschadigd door de Engelsen, maar vrij vlug hersteld.
In 1954 ontwierp men een nieuwe brug die geschikt was voor binnenschepen tot 300 ton en sterk leek op de vorige, maar breder was en een draagwijdte had van 37 meter.
Bouwheer was net als de eerste Ohiobrug NV Cerfontaine Gebr. uit Brussel
Paul Moreau-Vauthier verongelukte in 1936, dus moest men op zoek naar iemand anders voor de nieuwe bizons voor de brug van 1954 ...
Jos de Decker kapte de bizons die nu nog steeds op de brug staan.
Ook de andere versieringen werden opnieuw aangebracht.
In 1982 moest zelfs zonder oorlog deze monumentale en geklasseerde Ohiobrug plaats ruimen,
ditmaal voor het kalibreren van de schelde. Dit was nodig om de Schelde bevaarbaar te maken voor boten tot 3000 ton.
Het werd een moderne constructie, zonder de prachige versieringen van vroeger.
Wel werden de 4 bizons teruggeplaatst.
De vier bizons die de leuningen sierden, zijn bewaard gebleven en flankeren nu de toegangsweg naar de brug.
NB: Op de oorspronkelijke brug stonden de vier bizons in aanvalshouding met de koppen naar elkaar
toe. Nu staan ze op 250 m (en zien ze mekaar niet meer) van elkaar en met de achterkant naar
elkaar gericht.
Historisch gezien is dit onjuist.
NB: Ook in Brugge is een brug met bizonbeelden, de Canadabrug. Ook deze bizons zijn verbonden met de oorlog, in dit geval de Tweede Wereldoorlog.
2007 :
Op 25 juni werd op initiatief van Schokkaert J werd een gedenkplaat geplaatst op het Rode plein te Eine, met daarop de geschiedenis van de brug.
In 2010 werd de brugleuning hersteld.
Op 4 november heeft Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois de voorlopige bescherming van het Park Liedts en de bizonbeelden en gedenkplaten van de Ohiobrug in Oudenaarde ondertekend.
Officiële plechtigheid Ohiobrug
Vrijdag 26 september 2014 vanaf 16.45 uur
In het bijzijn van de Amerikaanse Ambassadeur mevrouw Denise Bauer en Amerikaanse en Belgische militaire en burgerautoriteiten.
Ook een aantal familieleden van de Amerikaanse militairen Burke en Smithhisler, die in 1918 heldendaden verrichtten in Eine, kwamen naar Oudenaarde voor deze plechtigheid. Zij gooiden er als eerbetoon voor hun heldhaftige voorvaderen rode rozen in de Schelde.
Aan de voet van de brug werd een gedenkplaat voor de twee Amerikaanse oorlogshelden onthuld en een bloemenkrans neergelegd.
Ook bij het gedenkteken voor alle oorlogsslachtoffers, dat op de reling van de brug hangt, hielden de ambasadeur en de burgemeester een bloemenhulde.
Programma:
16.45 uur: vertrek in stoet aan het Brouwerijplein
17.00 uur: herdenkingsmoment: plechtigheid op de Ohiobrug: bloemenhulde, nationale hymnes, Last Post en showdrill KMS & onthulling gedenkplaat.
18.00 uur: opening tentoonstelling Heemkring Westerring in zaal Casino
Frank Burke en Paul A. Smithhisler
van het 112de Genie Regiment van de 37ste Infanterie Divisie
De Ohiobrug heeft een cruciale rol gespeeld in de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers boden in 1918 nog flink weerstand.
Het heldenverhaal:
Een delegatie van het Amerikaanse leger werd naar de regio Oudenaarde geroepen om de vijand (de Duitsers) uit te schakelen en de Schelde te kunnen oversteken.
Zij hadden echter informatie nodig over de opstelling van de Duitse troepen aan de andere kant van de Schelde (kant van Nederename).
Twee Amerikaanse allesdurvers in Oudenaarde
Twee ingenieurs, Paul A Smithhisler en Frank Burke, boden zich aan als vrijwilliger om op verkenning te gaan. Beiden van het 112de Genie Regiment van de 37ste Infanterie Divisie.
Op 1 november 1918, juist vóór middernacht, dook sergeant Smithhisler in het ijskoude water van de Schelde ter hoogte van Heurne. Burke bleef achter op de oever.
Smithhisler zwom de 100-voet wijde rivier over en verzamelde de nodige inlichtingen. De tekening hiervan stak hij in een waterdichte buis.
Bij het terugzwemmen was het echter reeds wat minder donker geworden en de Duitsers ontdekten hem.
Smithhisler zwom verder onder water in de hoop ongedeerd de kant van de geallieerden te bereiken.
Zich realiserend dat de sergeant aan hen ontsnapte met vitale informatie, begonnen de Duitsers te schieten met zwaar geschut en gas.
Uitgeput van de tocht en het dodelijke gas had Smithhisler de kracht niet meer om zijn gasmasker op te zetten.
Frank Burke hielp hem op het droge en zette hem het enige overblijvende gasmasker op, vooraleer zelf dodelijk gewond te geraken door het gas.
Hij stierf op 3-12-1918 en werd begraven in Ohio op 1-5-1921.
Burke redde zo het leven van Smithhisler die zijn aantekeningen doorgaf aan de artillerie.
Daardoor konden de Duitsers gelokaliseerd en uitgeschakeld worden.
Amerikaanse soldaten bouwden de volgende nacht 3 pontonbruggen en zo konden de geallieerden de Schelde oversteken.
Door de heldendaad van Smithhisler en Burke werden ontelbare levens gered.
Een extraatje: een nieuw bieretiket !
Tijdens de herdenking van de festiviteiten aan de Ohiobrug stelden de broers Cnudde hun Bizonbier Ohio 14-18 voor.
Het Bizonbier, een pittig mengsel van 2/3 Cnudde bruin en 1/3 kriekbier, krijgt een nieuw etiket.
Op het etiket staat Cnudde, Bizonbier en OHIO 14-18 en ook de afbeelding van een bizon.
De bizon werd al sinds de jaren 1930 door brouwer Omer Cnudde gebruikt als logo voor de brouwerij.
Al geruime tijd staat er zelfs een miniatuur bizon op de binnenkoer van de brouwerij.
En...het is voortaan het hele jaar door beschikbaar !
Pistonbrug of ophaalbrug of tafelbrug
te Oudenaarde
Ligging.
De pistonbrug of ophaalbrug is een verbinding tussen de Bergstraat en Tussenbruggen, of anders gezegd ze verbindt de rechteroever of oudste gedeelte van de stad (met de Abdij van Maegdendaele, de O.L.Vrouw van Pamelekerk, het Museum van wandtapijten of Huis van Lalaing en het Gerechtshof) met de linkeroever, het eigenlijk centrum (met de St.Walburgakerk en het Stadhuis).
geschiedenis
De brug over de Schelde was oorspronkelijk een houten brug.
Later werd het een stenen brug, de zogenaamde "Steenbrug" en nog later de zogenaamde "Hoge Brug" of "Hooge Steenbrugge".
Deze brug werd afgebroken in 1825 en vervangen door een houten draaibrug.
In 1856 kwam er door de heer Verhoost-Tertzweil, directeur van de ijzergieterij "Phoenix" in Gent, een ijzeren draaibrug die dienst deed tot 1905.
In 1918 werd de nieuwe brug opgeblazen en vervangen door een ophaalbrug.
Na de verlegging van de sluizen kwam een elektrische ophaalbrug tot stand, in de volksmond ook pistonbrug genaamd.
Ze werd gebouwd in het begin van de jaren '80.
Het is een uniek kunstwerk, een unicum op het Scheldetracé tussen Gent en Doornik, want alle andere oeververbindingen zijn vaste bruggen.
Problemen !
1)
De laatste jaren groeide de binnenscheepvaart zodanig dat men voortdurend de brug moet ophalen om de schepen doorgang te verlenen.
Uiteraard is dit zeer hinderlijk voor het verkeer naar/van het centrum van Oudenaarde.
Op 20 augustus 2013 voerde het stadsbestuur een éénrichtingsverkeer in, met de bedoeling de verkeershinder (brug is ongeveer 10u/dag omhoog) te verminderen.
Er kwam veel protest, want de verkeersdrukte nam fors toe in de omliggende straten.
Het stadsbestuur luisterde naar hun inwoners en liet vanaf 2 februari 2014 het verkeer in beide richtingen weer toe.
2)
Een tweede groot probleem zijn de talrijke herstellingswerken aan de brug. Vorig jaar nog waren er werken van 10 tot 12 juni en ook op 10 maart dit jaar moest men de brug sluiten voor alle verkeer (ook scheepvaart) omdat de brug scheef stond en één van de vier hydraulische zuigers niet meer correct werkte.
En binnenkort...nog maar eens...werken...verkeershinder...
Er werd zelfs een facebook-pagina gestart met als titel 'Weg met de ophaalbrug'.
Voorziene werken:
Wanneer?
Werken worden voorzien van 6 tot 21 oktober 2014.
Wie?
waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV
Wat?
-men gaat over tot een grondige onderhoudsbeurt
-men zorgt voor een elektrische vernieuwing
Met dit laatste zou men in de toekomst de brug vanop afstand kunnen bedienen, dus vanuit het sluiscomplex en niet meer vanuit het wachthuisje.
En wat met het verkeer?
Er worden lokale omleidingen voorzien.
Ook is er dagelijks een gratis busdienst van 6u tot 22u om voetgangers van de ene oever naar de andere te brengen.
26-09-2014
Offerfeest bij de moslims.
Offerfeest Eid Al-Adha
Religies in België:
België
telt zes erkende godsdiensten: katholieken, orthodoxen, anglicanen,
protestanten, joden en moslims.
Vandaag nemen we een kijkje bij de MOSLIMS.
STICHTING:De Islam (=hun geloof) begon
ongeveer 1.400 jaar geleden (7de eeuw) in het huidige Saoedi-Arabië.
STICHTER:De Profeet Mohammed.
GOD:Net als
Christenen en joden geloven moslims in 1 God, in Allah.
BELANGRIJKE
GESCHRIFTEN: De Koran.
AANHANGERS: De
volgelingen van de islam noemen we moslims of moslems
Meer dan een miljard, voornamelijk in
het Midden-Oosten, Indonesië, Pakistan, Bangladesh, Afrika, China en
Oost-Europa.
NB: De moslims geloven
dat zij de hemel zullen bereiken als zij volgens de regels leven. Bijvoorbeeld: Vijf maal per dag
bidden in de richting van Mekka, de heilige stad. Het geven van aalmoezen aan
de moskee en aan de armen. Streng vasten tijdens de Ramadan. Minstens éénmaal
in hun leven naar Mekka gaan. Er gelden ook strenge regels voor de omgang van
de mensen onderling. De kleding van moslimvrouwen moet hun lichaam helemaal
bedekken en alcohol en gokken zijn verboden.
SEKTEN:Er zijn twee grote groepen
binnen de Islam. De Soenni's (soennieten) zijn volgelingen van de
politieke opvolgers van Mohammed. De Shiïten (sjiieten) zijn volgelingen van
Mohammed's familie-opvolgers, allen martelaren op vroege leeftijd.
In België:
In België zijn er
ongeveer 6% van de totale bevolking moslims (=625.000). Daarvan verblijven er
41% in Vlaanderen, 36,5% in het Brusselse gewest en 23,5% in het Waals gewest.
De meeste hebben een Marokkaanse migratie-achtergrond, de rest zijn afkomstig van
Turkije of heeft andere wortels.
Ons Vlaamse gewest
In Gent: 31500 moslims
of 12% van de totale bevolking
In Ronse: 3000 of 11%
In Oudenaarde: 500 of
1,7%
In Gavere: 55 of 0,5%
In Zingem: 20 of 0,3%
In Antwerpen: 82500 of
16,7%
In Mechelen: 11900 of
14,5%
Besluit:
moslims zijn niet meer weg te cijferen uit onze omgeving !
Belangrijkste feesten van de moslims
(islam)?
De
Ramadan (vasten) begon dit jaar op 29 juni 2014 na zonsondergang en eindigde op
28 juli.
Daarna
volgde het Kleine feest of Suikerfeest (29 juli) en later het Grote
feest of Offerfeest.
Wat houdt het Kleine feest of Suikerfeest
in?
De eerste ochtend van het
Suikerfeest bezoeken mannen en vrouwen de moskee voor het gezamenlijke speciale gebed voor deze feestdag. Iedereen gaat mee, maar de
vrouwen blijven soms thuis om alles voor te bereiden en vanwege de grote drukte
in de moskee. Voorafgaand aan het gebed wordt verwacht dat zij die dit kunnen
betalen een bijdrage schenken ter waarde van één maaltijd (circa 5-7 euro).
Hiervoor kan in de moskee rondgegaan worden, zodat men aan deze verplichting
kan voldoen. Vervolgens wordt voor de juiste besteding van dit geld gezorgd.
De rest van de dag gaat men zo
mogelijk bij familie op bezoek. Ter gelegenheid van het Suikerfeest worden
zoete gerechten en lekkernijen zoals lokum gegeten en geeft men elkaar en de armen
cadeautjes.
Zowel de mannen als de vrouwen trekken meestal nieuwe kleren aan en het
huis wordt extra aandachtig versierd voor deze feestdag.
Wat houdt het Grote feest of Offerfeest
in?
Het Offerfeest of feest van Ibrahiem of Schapenfeest of
Slachtfeest of het Grote feest, is het belangrijkste feest van de islam
(moslims). In het Arabisch heet het Offerfeest Id al-Adha en ook Aid al
Kabir, in het Turks heet het Kurban Bayrami, in het Indonesisch is het Hari
Raja Haji.
Wanneer en hoe lang?
Het wordt gevierd vanaf de 10e dag van de 12e maand van de islamitische
kalender
of Moslimkalender (voor ons van zaterdag 4 t.e.m. dinsdag 7 oktober 2014) en
duurt drie dagen.
Wat gebeurt er op dit feest?
Op de eerste dag is er een extra gezamenlijk gebed gevolgd door een khutbah van de Imam van de moskee. Iedereen wordt verwacht zich netjes en zo
mogelijk in nieuwe kleren te kleden. Het feest herinnert een moslim er aan dat
hij bereid dient te zijn om indien mogelijk alles op te offeren voor God zoals Ibrahim zijn zoon wilde opofferen. Dan wordt een schaap, of geit, koe, os, buffel of kameel geslacht door
elke moslim die zich dit kan veroorloven, ter ere van de profeet Ibrahim (Abraham),
die bereid was zijn zoon te offeren in opdracht van Allah. En dat is niet goedkoop...ca 300. Tegenwoordig wordt soms afgezien van het slachten van een dier, maar
wordt een geldbedrag overgemaakt aan de armen. In Turkije is het tegenwoordig gebruikelijk geworden om niet zelf een dier
te (laten) slachten, maar om een geldsom van ongeveer 130 euro over te maken
naar een stichting die het vlees geeft aan mensen in arme landen die het echt
nodig hebben. Het Offerfeest betekent tevens het einde van de bedevaart naar Mekka.
Waar gebeurt dit?
Dit
gebeurt meestal in het dorp waar de man geboren is.
Oorsprong van het offeren?
Abraham (Hebreeuws: אברהם/Awraham, Arabisch: ابرَاهِيم/Ibrahim) is een man die voorkomt in de Tenach van de joden, de Bijbel van de christenen en de Koran van de moslims. In
deze boeken wordt hij gezien als de aartsvader van het volk Israël en Arabieren in letterlijke
zin, en van christenen en moslims in overdrachtelijke zin. Vandaar dat jodendom, christendom en islam ook wem 'Abrahamitische
religies' worden genoemd. Volgens de Bijbelse tijdlijn zou Abraham in 2038 v.Chr. geboren zijn. In de Koran staat het verhaal dat Allah vroeg aan Ibrahiem
(Abraham) om zijn zoon Ismaël te offeren om te laten zien dat hij trouw en
gelovig was. Ook in de Bijbel staat dit verhaal: Abraham en Isaak.
Het verhaal:
De beproeving van Abraham
Het offer
van Abraham uit de heilige islamitische ge Het
verhaal van het offer van Abraham zoals geschreven in de heilige Islamitische
gesch
Op een dag verwonderden de mensen van Abrahams stam zich over de grote hoeveelheden dieren die hij offerde aan Allah: duizend rammen, driehonderd ossen en honderd kamelen.
Hij zei tot het verbaasde volk: "Dat is niets bijzonders.
We offeren een deel van onze goederen aan God, die ons het leven schonk. Aan
mijn edelmoedige Heer zou ik mijn eigen zoon offeren, als Allah mij een zoon
zou schenken!"
Een paar jaar later kreeg Abrahams vrouw Hagar een zoon. Zij noemden hem
Ismaël. Abraham was zeer gesteld op dit zachtmoedige en wijze kind. Hij nam hem
overal met zich mee op reis en dankte God iedere dag.
Ismaël was nu zeven jaar oud. Op een nacht kreeg Abraham in een droom de
opdracht van God om zijn belofte na te komen en zijn zoon te offeren. Abraham
besloot om honderd kamelen te offeren en smeekte Allah om dit offer in plaats
van zijn kind te nemen. Maar de volgende nacht kreeg hij dezelfde droom:
"Doe je belofte " Opnieuw offerde hij honderd kamelen, maar weer
kreeg hij dezelfde droom: "Doe je belofte" Abraham wist nu zeker dat
hij Ismaël moest offeren.
Toen hij 's morgens opstond zei Abraham tegen zijn vrouw Hagar:
"Kom, trek Ismaël zijn beste kleren aan en parfumeer hem met de beste
parfum, want ik ga bij mijn Vriend op bezoek en ik neem Ismaël mee."
Abraham nam Ismaël bij de hand, ook nam hij een stuk touw en een mes mee. Ze
gingen op weg naar Mina, zeseneenhalve kilometer buiten Mekka. Het kind holde
en sprong vrolijk voor zijn vader uit. Daar kwam de duivel naar hem toe en zei:
"Abraham, wat ben jij voor een vader, dat je je eigen zoon gaat
doden?" Maar Abraham antwoordde: "Ik heb dit bevel van de Almachtige
God gekregen, die alles weet."
Toen vertelde hij Ismaël zelf wat er ging gebeuren. Ismaël antwoordde: "O
vader, volg het bevel van Allah. Ik zal gehoorzamen. Bind mijn handen en voeten
vast, opdat ik u in mijn doodsstrijd geen pijn kan doen. Als u jongens van mijn
leeftijd tegenkomt, huil dan niet, wees niet bedroefd, want uw verdriet zou
mijn ziel kwetsen."
Droevig luisterde Abraham naar de woorden van zijn zoon. Hij bedankte en
omhelsde hem en kon zijn tranen niet langer bedwingen.
"Kom, vader," zei Ismaël, "laat ons niet langer wachten om het
bevel van Allah te gehoorzamen."
Toen nam Abraham het mes in zijn handen en drukte het op de keel van Ismaël om
hem te offeren, maar... o wonder, het mes weigerde te snijden. Verbaasd sleep
Abraham het mes opnieuw, maar het liet geen krasje achter op de huid van zijn
zoon. Hoe was dit mogelijk? Abraham verloor zijn geduld en smeet het mes op de rots.
De rots brak in stukken...
Op wonderbaarlijke wijze begon het mes te praten: "Jij wilt snijden, maar
het is de Almachtige, die messen laat snijden. Zelfs niet het kleinste haartje
van je zoon zou ik kunnen krenken zonder zijn toestemming."
Ismaël zei: "O vader, laat ons samen de naam van Allah aanroepen, als u
het mes op mijn keel zet."
Abraham drukte nogmaals het mes op de keel van zijn zoon en beiden riepen:
"Allahu Akbar (God is machtig)," en dezelfde woorden weerklonken uit
de hemel: "Allahu Akbar, Allahu Akbar." Het was de stem van de
aartsengel Gabriël. Hij verscheen aan Abraham met de woorden: "Abraham, ik
breng u de vredesgroet van de Heer van hemel en aarde. Hij schenkt u deze ram
om te offeren in plaats van uw zoon."
Vader en zoon waren overgelukkig en begrepen dat er aan hun beproeving een
einde was gekomen.
Hoe verloopt het offeren? Wat
gebeurd met het vlees?
In de familiekring of in een slachthuis of een tijdelijke
slachtplaats wordt het goed verzorgde dier door de oudste man gedood met een
vlijmscherp mes om het dier niet te laten lijden. Het vlees wordt daarna in drie stukken verdeeld. Een deel is voor de familie, een deel is voor de buren of vrienden
of bezoekers en een deel is voor de armen. Naast het delen, wat een belangrijk gebruik is in de islam, is het
zich overgeven aan Allah en het willen zijn als Ibrahiem heel belangrijk bij
het vieren van het Offerfeest.
NB: De groei van het aantal pelgrims heeft er toe geleid dat
er enorme hoeveelheden dieren geslacht worden, iets dat soms als verspilling
wordt gezien. De hadjautoriteiten zorgen er echter voor dat het vlees in
ingevroren toestand bij behoeftigen over de hele wereld terecht komt.
Bedevaart naar Mekka?
Mekka in Saoedi-Arabiëmoskee Mekka
Eenmaal in zijn of haar leven moet de
moslim die daartoe lichamelijk en financieel in staat is, een pelgrimstocht
naar de heilige stad Mekka in Saoedi-Arabië maken.
De mannen zijn gekleed in 2 witte
ongenaaide doeken (één om de schouders, één om de lenden) en de vrouwenzijn volledig bedekt (uitzondering: gezicht
en handen).
Geen sexueel verkeer, niet scheren, niet
knippen, niet kammen van het haar.
Deze bedevaart, die "hadj"
wordt genoemd, is een meerdaagse tocht die langs de heilige plekken voert die
geassocieerd worden met de profeten Ibrahim en Mohammed.
Het centrum van de wereldwijde
viering van het Offerfeest is de kleine stad Mina, dichtbij Mekka. Na zonsondergang op de negende dag verzamelen de pelgrims zich in
Muzdalifah waar zij slapen in tenten. De volgende ochtend worden in de
steengroeve 49 kleine kiezels opgeraapt en meegenomen en vervolgt men de
voettocht naar Mina. Hier staan de drie zuilen op de
plaatsen waar de duivel (Iblis of Sjaitan) heeft geprobeerd Ibrahim tegen te houden toen hij, om te voldoen aan zijn belofte aan God, zijn zoon wilde gaan offeren. Deze zuilen worden tijdens de hadj door de
pelgrims met de meegenomen steentjes bekogeld. =steniging van de duivel. Periode
van reizen naar Mekka: begin van de 12de maand van de Moslimkalender of bij ons
van 2 tot 7 oktober 2014. Moslims die niet op bedevaart zijn,
vieren in hun eigen land het Offerfeest.
Het offerfeest en ... problemen !!!
Vanaf
2015 is het in Vlaanderen verboden om dieren onverdoofd te slachten op
tijdelijke slachtvloeren. Dat heeft Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben
Weyts beslist. Het eerstkomende Offerfeest van 4 oktober valt nog niet onder de
nieuwe regeling, maar vanaf volgend jaar moet de rituele slacht op
tijdelijke slachtvloeren uitwijken naar reguliere slachthuizen of plaats maken
voor een alternatief, luidt het.
Nu Vlaams
minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) het vanaf 2015 in navolging van
Europese regelgeving wil verbieden om tijdelijke slachtvloeren op te zetten
voor onverdoofd slachten, zal ook de stad Antwerpen op zoek moeten naar
alternatieven. Schepen voor Diversiteit en Sociale Zaken Fons Duchateau (N-VA)
bevestigt dat er dit jaar voor het laatst een tijdelijke slachtvloer komt, de
permanente in een erkend professioneel slachthuis blijft wel beschikbaar.
Aangezien de capaciteit daarvan (2.000 dieren) onvoldoende is, zal de
stad binnenkort gesprekken starten met de moslimgemeenschap om de verschillende
opties te bekijken.
Eén van de grootste knelpunten is het tekort
aan slachtplaatsen, waar het offeren hygiënisch en diervriendelijk
verloopt. En...slachten aldaar is duur !!!
Doel: hoofdzakelijk de alternatieven voor
ritueel slachten promoten, zoals het schenken van geld aan een goed doel.
Verder
blijft het natuurlijk ook verboden om thuis dieren te slachten.
De term fiertel komt van het Latijnse feretrum of kortweg fiertre, wat reliekschrijn betekent.
Een reliekschrijn is een versierde kist waarin de relieken of relikwieën van een lokale heilige bewaard worden.
In de vroegere fiertel of religieuze ommegang of processie werd een reliekschrijn met de relikwieën van een lokale heilige voorop gedragen.
De fiertel is dus in oorsprong religieus, maar evolueerde in de meeste dorpen tot de gekende koddige, leutige ommegang of stoet, dus enkel nog tot een volksfeest zonder nog godsdienstige bedoelingen.
Fiertel of fietel of fierter ?
Fierter is de correcte Nederlandse vertaling van het Latijnse feretrum (reliekschrijn)
Fiertel is de afleiding en de verbastering van het Nederlandse fierter.
Fietel wordt enkel in Eine zo genoemd, het waarom is echter onduidelijk. Wel weten we dat fietelen=kermishouden.
Waar is er nog fiertel of fietel in het Oudenaardse?
zaterdag 20 september 2014: in Mater
zondag 28 september 2014: in Eine
zondag 5 oktober 2014: in Volkegem
Wat houdt zo'n fiertel-volksfeest in?
De fiertel als volksfeest is een algemeen volksvermaak, waarbij dikwijls ook kraampjes met eten en drinken worden uitgestald. De inwoners van de dorpen worden altijd van tevoren op de hoogte gebracht van plaats en dag van het feest en worden verzocht hun huis te bevlaggen.
Er wordt op straat een ludieke optocht gehouden, waarbij de draak met de actualiteit wordt gestoken: mensen verkleden zich als bekende Vlamingen of als lokale politici en voeren een zelf geschreven toneelstukje op.
Van processie naar volksfeest in Eine.
De uitbundige, seculiere fiertel die de processie heeft vervangen, gaat terug tot PROSPER DE MAEGHT, een middenstander die zich in de late negentiende eeuw in Eine had gevestigd en er een tabakswinkel had geopend. Zijn vrouw hield er een herberg open.
Anekdote:
Opeen avond (mei 1852) had zijn vrouw Lucie, die samen met andere vrouwen op bedevaart naar Kerselare (gekend als Keezere) trok, Prosper opgedragen om op de zaak te letten en dit met de woorden: 'Let op die deure !'. Dit wil zeggen: houd in de gaten of er iemand binnenkomt.
Prosper die een tooghanger was, had dus op die manier huisarrest.
De man haalde echter een practical joke uit: hij hief de deur uit haar hengsels, legde ze op zijn kruiwagen en ging naar het café.
Dit vonden de Einenaars dermate grappig dat er een spontane stoet van grappenmakers Prosper door de straten volgde, van café naar café.
Zijn kruiwagen met daarop de cafédeur sleurde hij tot 's avonds laat mee op zijn talrijke herbergbezoeken.
En...of hij op de deure lette !!!!
Zelfs toen de vrouwen terugkwamen van Kerselare sloten ook zij zich aan en er werd tot in de vroege morgen doorgefeest !!!
Eén jaar na vermelde feiten werd 'de terugkeer van Keezere' herdacht met een ludieke 'kiskiesprocessie'.
Dit werd de aanleiding om het daaropvolgende jaar een stoet in te richten. De fietel was geboren !!!
Het werd een ommegang, niet naar een bedevaartsoord, noch met enig ander religieus motief. Het werd een ludieke, leutige, koddige fietelstoet.
Het was straattoneel waarbij de toeschouwers eens goed konden lachen. Hierbij kregen politici, geestelijkheid, dorpsfiguren, Jan en alleman, een ferme veeg uit de pan en werden opmerkelijke gebeurtenissen in alle vormen van humor ten tonele gebracht.
De stoet trok door de Einse straten op de tweede maandag van de septemberkermis.
De kermis werd uiteindelijk de daaropvolgende dinsdag besloten met de herdenking en uitbeelding van de 'terugkeer van Keezere'.
Jaarlijks wordt nog steeds dit voorval herdacht in Eine met een ludieke stoet: de fietel.
Prosper De Maeght wordt dan ook als stichter van de Einse fietel betiteld.
Deze anekdote is in Oudenaarde algemeen bekend.
Beeld van Prosper.
In Eine is er een klein pleintje waar sedert 1986 tot 2005 een polyesterbeeld stond.
Dit werd in 2005 door de werkgroep 'Eine-este-kleine' vervangen door een levensecht en levensgroot bronzen standbeeld.
Om dit te kunnen realiseren (kostprijs werd geraamd op 40.000 euro) organiseerde men in 2003 een Vlaamse kermis, zocht men steun bij de provincie, het stadsbestuur en een aantal sponsors en ... 2 jaar later, in 2005, werd door Guy du Cheyne een beeld in plasticine gemaakt, dat door Art Casting in brons gegoten werd.
Op zaterdag 20 september 2005 werd de grootste volksheld van Eine, de fietelstichter Prosper De Maeght, op de sokkel geplaatst.
Zijn standbeeld blijft een herinnering...het toont Prosper met zijn kruiwagen met daarop de deur en met het opschrift: 'Aelzo lette ghie op die deure!'.
Het pleintje kreeg de naam 'Prosper De Maeghtplein' of in de volksmond het 'Prosperpleintje'.
In Eine.
In Eine is er kermis van zaterdag 30 augustus tot en met vrijdag 3 oktober 2014.
Hoogtepunt: Einse fietel.
De 161ste fietel gaat dit jaar uit op zondag 28 september, met start aan het station om 14u. Inrichting: ''t Eins feeskomitee vzw'.
Dan start ook de bar en mobiele jeneververkoop doorheen de Einse straten.
De stoet wordt geopend door Prosper met zijn deur op de kruiwagen,
gevolgd door de Einse kopkes. De reuzen (vader Proostie, moeder Mele en dochter Fietje en Nestie) begroeten de kijkers met een dansje.
De beren met hun drijver, de paardjes met temmer en de ruiters van Sint Eligius, Eine en de Fecaliënrapers volgen.
De harmonie Sint-Cecilia, Eine (in 1820 gesticht door Prosper De Maeght) met majorettenkorps zorgt voor een eerste show, gevolgd door de wagens met de optredende groepen.(Dit jaar 8 groepen)
Na de fietel is er om 22u in café De biertempel de 'After Fietelparty' met DJ Marino.
Het is de gewoonte dat een speciale jury de beste sketch van de fiertel uitkiest. 's Avonds laat (23u30) is er prijsuitreiking in zaal-café Casino.
Leute en plezier verzekerd...dankzij...wijlen Prosper De Maeght, de stichter.
Merkwaardigheden:
-In 1946 werd het honderdjarige bestaan van de fietel gevierd.
-Naar aanleiding van de fusie met Oudenaarde kreeg in 1965 de Korte Molenstraat de nieuwe naam Fietelstraat toebedeeld en werd later verlengd met de toenmalige Omloopwegel.
-Van 1967 tot en met 1983 werd er jaarlijks een fietelprinses verkozen, welke samen met haar twee eredames ook aan de fietelstoet deelnam. In 1969 en 1970 was er ook nog een fietelprins.
-In 1971 werd naar aanleiding van het 125 jarig bestaan een retro fietel-tentoonstelling in de kapel van het Visitatieklooster gehouden.
-Vanaf 1977 had de fietelstoet plaats op de vierde zondag van september. De traditionele maandag moest omwille van de moderne werkomstandigheden wijken aangezien veel fieteldeelnemers om die reden geen verlof meer kregen.
-Vanaf 1979 houden de fieteldeelnemers hun taptoe op deze oorspronkelijke fietelmaandag.
-In 1986 vond de 140ste fietel plaats. Tijdens de daarop volgende taptoe werd echter orde op zaken gesteld en werd opnieuw juist gerekend met 1854 als startdatum.
-In 2014 krijgen we aldus de 161ste fietelstoet !!!
In Mater.
In Mater zorgde het feestcomité voor een druk kermisprogramma van woensdag 10 tot zondag 28 september 2014.
Op zaterdag een zeepkistenrace, op zondag o.a. een spel zonder grenzen, maar het hoogtepunt van de kermis is op zaterdag 20 september met de 86ste folkloristische fiertel.
Start om 14u, via Duisbeke naar de Hoge Dumpel, het podium.
In Mater worden de uitgebeelde satirische taferelen vooral op karren van straat naar straat getrokken, vermits de afstanden er lang zijn en de wegen steil.
Zeker aanwezig: de reuzen Peet, Buile en Snoepie.
De voorzitter aan het woord:
'De fiertel is hier in de wijk ontstaan. De deelnemers geven voorstellingen op diverse plaatsen langs het parcours. De stoet trekt richting tribune op de Hoge Dumpel voor het slotoptreden en daarna gaan de deelnemers samen uit de bol in de feesttent.
Daar komt heel wat bij kijken, want drie of vier dagen voor de fiertel begint al de opbouw van de tenten, de frigo's plaatsen, aansluiten en opvullen, de barbecue organiseren...
Ook het financiële plaatje moet kloppen. Niet te onderschatten want de fiertel kost ons elk jaar ruim 2500 euro.
Elke fiertelgroep mag immers bij ons aankloppen voor materiaal voor de opbouw van de wagen, huren van kledij en geluidsversterking, drankbonnetjes, enz.
De toelage van het stadsbestuur volstaat daarvoor uiteraard niet. Via sponsoring en de opbrengst van mobiele en vaste kantines proberen we de eindjes aan elkaar te knopen.
Tot nu toe slagen we daar goed in...we konden zelfs een klein spaarpotje aanleggen voor een mindere editie door slecht weer.
Binnenkort dienen zich extra kosten aan want één van de reuzen is versleten. Gelukkig zorgen de dragers voor een extra centje via gastoptredens.
De allereerste fiertel ging uit in Mater op 13 september 1904.
In Volkegem.
Hier is er kermis van zaterdag 19 augustus tot en met vrijdag 24 oktober 2014.
Op 5 oktober vanaf 13u is er de 47ste folkloristische fiertel.
Deze stoet wordt geopend aan de locatie Radio Brouwer door het muziek van Volkegem (muziekmaatschappij St.Cecilia), samen met de reuzen van Volkegem: baron d'Algambra, markiezin van Beerlegem en hun zoon Gerard d'Ouwegem. Zij dansen samen met de reuzen van Eine en Leupegem.
Deze stoet trekt doorheen de bijzonderste straten van Volkegem met optredens op het De La Kethulleplein.
Als afsluiter van de fiertel is er om 22u prijsuitreiking, gevolgd door een groot vuurwerk op de Rogier Van Brakelstraat.
Ook fiertel in Ronse !
In de Middeleeuwen kwamen uit alle hoeken van het land geesteszieken op bedevaart naar Ronse om genezing te vinden bij hun patroon Sint-Hermes.
De voorwaarde om die genezing te kunnen krijgen was een fysieke inspanning als tegenprestatie.
Zo ontstond de fiertelommegang te Ronse.
Elke zondag na Pinksteren, dit jaar op 15 juni 2014) wordt het schrijn met de relieken van de H.Hermes, de patroonheilige van de stad Ronse, zo'n 32,6km rond de grenzen van de stad gedragen op een draagberrie en wordt getorst op de schouders van vier dragers. De belleman op kop en die geeft met twee bellen de kadans aan.
Om het schrijn te mogen dragen moet je eerst een proefperiode doorlopen bij de Maatschappij der Dragers. Pas als blijkt dat de kandidaat-drager met volle engagement mee wil werken aan de traditie van de fiertel en hij ook fysiek het aankan, wordt er overgegaan tot een definitieve aanwerving.
De traditie wil dat zo idereen die zich binnen de cirkel bevindt, beschermd wordt tegen geestesziekten.
De fiertelommegang is een historische gebeurtenis en één van de belangrijkste evenementen in Ronse.
Het is een gezonde traditie waar jaarlijks meer dan 5000 enthousiaste Ronsenaars en sympathisanten aan deelnemen, waarvan meer dan 350 figuranten een figurantenrol uitbeelden in de processie.
NB: In Ronse ontdekt men dus een combinatie van:
1) de vroegere religieuze processie waarbij het schrijn van de lokale heilige voorop gedragen wordt
2) de fiertel als volksfeest.
11-07-2014
Kluisbergen-Kluisbos
BEZIENSWAARDIGHEDEN IN HET KLUISBOS...
DE KLUIZENAAR EN DE VONDELING
of...van kluizenaar en kluizenaarswoning...naar...Kluisberg, Kluisbos en Kluisbergen !!!
Eeuwen geleden was de wreedaardige graaf Phinaert heer en meester van het huidige Kluisbos. Hij schrok er niet voor terug om argeloze reizigers aan te vallen, te beroven en te vermoorden !
Diep in het Kluisbos leefde, in een armzalige hut, een kluizenaar, genaamd Liederick.
Eigenlijk was Liederick de jongste zoon van een edelman, maar bij het overlijden van zijn vader gingen alle landgoederen naar de oudste zoon en kreeg Liederick niets.
Hij trad dan ook maar in dienst van de koning en vocht er de ene oorlog na de andere. Maar omdat hij al die oorlogen en dat zinloos geweld beu was, besloot hij zich terug te trekken in het Kluisbos.
Hij hield van dit grote bos en hij had er zijn thuis gevonden.
In het jaar 580 woedt in Bougondië de ene opstand na de andere en als gevolg van één van die opstanden wordt Salvaert, de prins van Bourgondië, uit zijn land verjaagd.
Prins Salvaert trekt naar Engeland om daar de bescherming te vragen van de koning, die familie van hem is.
Hij is vergezeld van een aantal trouwe volgelingen en van zijn hoogzwangere vrouw, prinses Ermengarde de Roussillon.
Toen de karavaan zich in de Holle weg, op de grens tussen Russignies en Ronse, bevindt, lopen ze in een hinderlaag...
Graaf Phinaert laat zijn roversbende de karavaan aanvallen. Ze zaaien dood en vernieling om zich heen. Het wordt een ware slachting.
In de chaos slaagt de mooie Ermengarde erin te ontsnappen. Ze vlucht het dichte Kluisbos in.
Phinaert is razend en zijn mannen zetten de achtervolging in, maar raken het spoor bijster.
Ondertussen schenkt Ermengarde, tussen het struikgewas, het leven aan een prachtige zoon. Ze verstopt hem onder de bladeren en vlucht verder.
Net op tijd...want even later wordt ze door de mannen van Phinaert gevonden, meegesleurd en gevangen genomen.
De volgende morgen begeeft de kluizenaar Liederick zich op weg naar de bron en hij hoort plots een raar geluid.
Hij ziet een jonge ree staan en gaat er langzaam naartoe om haar niet aan het schrikken te brengen en zo ontdekt hij het kleine babyjongetje.
Vlug wikkelt hij het in zijn deken en loopt ermee naar de bron.
De ree volgt de kluizenaar voortdurend en nadat de kluizenaar de baby heeft neergelegd bij de bron, vlijt de ree zich heel voorzichtig naast de baby om hem te voeden.
Daarna doopt hij het kindje en geeft het zijn eigen naam: Liederick.
Hij neemt het ventje mee naar zijn armoedige hut.
Maar...de ree blijft volgen en komt het kindje regelmatig voeden tot het moment dat hij haar zorgen niet meer nodig heeft.
De kluizenaar leert Liederick alles over het bos, over de dieren en de geneeskrachtige kruiden.
Op 10-jarige leeftijd stuurt hij Liederick naar Engeland, bij een bevriende koning, om er opgeleid te worden tot het ridderschap.
Toen hij 20 jaar wordt, beslist Liederick terug te keren naar het Kluisbos om er zijn vader te wreken en zijn moeder te bevrijden.
Hij daagt Phinaert uit in een duel en weet hem te doden.
Door die overwinning worden hem alle bezittingen van Phinaert geschonken.
Zo wordt hem het beheer van heel Vlaanderen toevertrouwd en wordt hij de eerste prins van Vlaanderen.
DE TOREN
Tweeduizend jaren geleden verschenen plots de Romeinen van over de vlakte achter de Kluisberg.
Ze klommen naar de hoogste top en begonnen er een houten toren te bouwen, die uitstak boven de bomen die langs de helling stonden. En vanaf dan stond er steeds een wachter op die toren, die om de zoveel uur telkens afgelost werd.
Ondertussen waren de Romeinse legioensoldaten, geoefende krijgers, bezig met de voorbereidingen voor de inval van Brittania.
De wachters waren dus soldaten die niet naar de oorlog moesten, maar eigenlijk een saai leventje hadden...
Wachter Rominus staarde hoog op de Kluistop steeds maar naar dezelfde richting. Er gebeurde niets. Rominus verveelde zich erg. Regelmatig maakte hij sprongetjes op en neer om zijn koude voeten wat op te warmen. Af en toe maakten nieuwe sneeuwbuien en de snijdende wind hem het vandaag lastig.
Hij droomde van die mooie zomerdagen, alhoewel ook die niet altijd plezierig waren. Soms moest hij de zwermen muggen uit de moerassen langs de Scaldis (Schelde) verjagen, want die maakten het hem toen heel lastig.
Maar daar stond wachter Rominus nu...op die uitkijktoren...plichtbewust zijn taak te doen: turen naar de horizon vanop de Enclus (heuvel)...en...weinig te zien.
Over de boomtoppen zag Rominus de hutten beneden. Soms zag hij er wat beweging, want de Romeinen waren er bezig om een groot complex, een handelspost, te bouwen. Daar zouden ze graan verzamelen en verspreiden naar de legertroepen langs de Rijn.
Keek Rominus over zijn rechterschouder dan zag hij in de verte de voorpost van Quadraria (steengroeve) Mons. Ook daar stonden wachters zich in de toren zich stierlijk te vervelen. Hij merkte er 's nachts een schijnsel van grote vuren.
Iets verder achter hem lag de tumulus of grafheuvel, uit de vroegere tijd.
Marius, een Romeins veldheer, had hem verteld dat onder die zandheuvels urnen lagen met de as van overleden voorouders uit lang vervlogen tijden.
Het angstzweet brak hem uit als hij ernaar keek...
En Rominus wachtte...wachtte...wachtte maar op de aflossing...
Hij bekeek zijn Hasta, een lange lans volledig van hout met een geharde, stalen punt en ook zijn Funda, zijn slinger waarmee hij fundatores (loden kogels) lanceerde.
De plaatselijke boeren bewerkten hun land gewoon voort en trokken zich niets van die Romeinen aan. Met die verschillende talen konden ze elkaar toch niet verstaan. Zij waren dus zeker geen bedreiging, geen vijandige stammen.
Vele, vele jaren na de Romeinse bezetting werd de toren ingenomen door bosgeuzen. Zij hielden zich er schuil om van daaruit het volk toe te spreken en hen tot het protestantisme te bekeren. De katholieken maakten fel jacht op deze bosgeuzen. Het Kluisbos was dus voor de bosgeuzen een ideale schuilplaats.
Nog later ombouwde men de toren met bakstenen en werd de toren gebruikt als kapel met grote ramen.
Ten tijde van Napoleon werden de ramen dichtgemetseld en deed de toren terug dienst als uitkijktoren en seintoren, om met breed armgezwaai berichten door te geven.
En vandaag...is de toren enkel nog een opslagplaats en een toeristische trekpleister, ingesloten door hoge beukebomen...
Spijtig dat de houten planken en de witgeschilderde stenen niet kunnen praten...
DEN DIKKEN BOEKER
Er was eens een eeuwenoude beuk, de grootste van het Kluisbos en iedereen noemde hem 'Den dikken boeker', de trots van het bos!
We gaan terug naar 1914...naar wereldoorlog I...Duitse soldaten overrompelen onze omgeving...
Maar...de Duitsers zag niemand graag komen, want wat kon gebruikt worden om hun keizerrijk te dienen, werd zonder pardon meegenomen. En indien het niet kon dienen voor hun leger, dan namen ze het wel mee als souvenir voor het thuisfront. Je kon dus beter alles wat een beetje waarde had zeer goed verstoppen !
Ineens kwamen er tientallen soldaten met enkele, door paarden getrokken, open karren. Ze waren gewapend met bijlen en grote handzagen en trokken het Kluisbos in.
En...ze hadden het niet op enkele boompjes gemunt, neen, ze kapten de ene boom na de andere neer. Dagen aan één stuk, van 's morgens tot 's avonds.
De boomstammen werden in grote blokken hout gekapt en dan in een cirkel op elkaar gestapeld en bedekt met een laagje aarde. Dan werd de stapel in brand gestoken.
Zo maakte men houtskool, die ze nodig hadden voor het maken van zwart poeder: het buskruit !!! Onze bomen werden bommen !!!
In het kasteel van Calmont woonde een dappere vrouw, gravin Berthe de Bueren, echtgenote van ridder Gaston Behaghel. Zij pleitte bij de Duitse officieren om den dikken boeker, de grootste boom en trots van het bos, te sparen.
En ze moet indruk gemaakt hebben, vooral omdat ze van adel was, want de dikken boeker mocht blijven staan !!!
Na de oorlog werd het bos in ere hersteld. Jonge beukjes werden aangeplant rondom die ene dikke boom !
Het moet een fantastisch zicht geweest zijn...maar het maakte den dikken boeker nog groter.
Jaren kropen voorbij en den dikken boeker werd ziek en bleek niet meer te redden.
Op 12 april 1986 werd de oude boom neergelegd...hij was 220 jaar oud !!!
Maar...als je heel goed zoekt in het bos, ergens rechts van het pad van de vierschaar naar de liefdesbron, kan je nog de stronk van den dikken boeker terugvinden.
Een herinnering aan een massale Duitse boomkap in het Kluisbos !
PEETJE EN MEETJE
Er was een tijd dat er hier en daar Keltische nederzettingen waren. Niet meer dan enkele hutten die bij elkaar stonden, in de nabijheid van vers water en bewerkbaar, vruchtbaar land. Eigenlijk was het een georganiseerde gemeenschap waarin edelen en stamhoofden hun macht uitoefenden.
Niet zo ver van de Kluisberg was er ook zo'n nederzetting aan de Schelde. En ook die nederzetting had zijn stamhoofd, maar ook zijn druïde of priester, vol wijsheid en gezag. Niemand durfde te twijfelen aan het woord van de druïde, want hij begreep de bewegingen van de sterrenhemel,kon met kruiden zieken genezen en het was de enige man die contact had met de goden. Goden die de natuurkrachten beheersten en die enkel door de druïde kon benaderd worden.
De druïde ontwikkelde ook een jaarkalender, waarin het jaar verdeeld werd in vier seizoenen en elk seizoen ingeleid werd door een offerfeest, waarbij de goden werden geëerd door offers te brengen.
Seizoen 1 begon op 1 november, begin van het nieuwe jaar, met een offerfeest als herdenking van de schepping van de wereld.
Seizoen 2 begon op 1 februari, lammeren werden geboren en de ooien gaven melk, met een offerfeest met verering van de godin Birgit, de godin van de vruchtbaarheid en beschermgodin van de kudden.
Seizoen 3 begon op 1 mei, de nieuwe gewassen werden geplant en het vee mocht naar buiten, en een offerfeest.
Seizoen 4 begon op 1 augustus, seizoen van de oogst met een oogstfeest en een offerfeest voor de god Lug.
Bij de Kelten speelde de maretak een bijzondere rol en al helemaal als deze in een eik groeide. Alles wat op een eik groeide was een geschenk van God. Niets was heiliger dan de maretak.
En in het Kluisbos stond destijds een eik met daaraan een maretak!!!
'Druïde Miram, gekleed in een wit kleed, wandelde op de zesde dag van de maan met zijn ganse gevolg naar de offerplaats in het Kluisbos. Een tafel gemaakt van opstaande stenen en daarop een grote deksteen. Miram voerde zijn mysterieuze rituelen uit, dus ver van het drukke gedoe in de nederzetting. Zo kon hij contact krijgen met de goden.
Er werden dieren geofferd voor de goden, er werd gebeden, gedankt en gedanst. Zo wilden ze de god Samhain gunstig stemmen en smeken om de zielen van de overleden in de hemel toe te laten.
Toen klom Miram in de boom en sneed met een gouden snoeimes (sikkel) de maretak af. Hij wierp deze naar beneden, waar hij in een witte doek werd opgevangen. De maretak mocht de grond niet raken omdat hij dan zijn magische en geneeskrachtige werking zou verliezen.
Twee witte stieren, die meegebracht waren naar het feest, werden vervolgens geofferd. Daarna werd er gebeden, gezongen en gedanst.'
De maretak werd goed bijgehouden, want hij werd door de Kelten gezien als een geneesmiddel voor van alles: tegen epilepsie, zweren genezen, gemakkelijke bevalling, stimuleert maag-, darm- en leverwerking, bevordert de vruchtbaarheid van het vee, ...
In het Kluisbos staat nog steeds de offertafel: de dolmen Peetje en Meetje genaamd, omdat ze de ouderdom symboliseren.
Je kan ze vinden op de flank van de Kluisberg, langs het pad tussen het boswachtershuis en de toren.
DE LIEFDESBRON
We gaan terug naar 23 juli 1559...
Jacobus Verroken trekt bezweet de heuvel op...in de verte ziet hij de zwarte rookpluim in de anders felblauwe lucht.
Twee dagen eerder brandde het centrum van Ronse, bestaande uit vele houten huizen, volledig af !
Van zijn twee neven die er als lakenwevers werkzaam zijn heeft hij nog geen nieuws. Hij hoopt dat ze het er levend vanaf brachten.
Jacobus trekt naar het Kluisbos, naar de bron waar hij altijd zijn dorst lest en Isolde zal zien, de dochter van de molenaarsknecht, die hier in een lemen huisje aan de rand van het bos woont.
Eigenlijk moest Jacobus sprokkelhout zoeken om de oven van de bakkerij van zijn ouders brandend te houden.
Jacobus wist zeer goed dat Isolde rond deze tijd kruiken vult met koel water uit een poel wat verderop en dat ze vaak ook haar dorst lest of haar verhitte voeten verfrist in het heldere water van de bron.
Jacobus wist ook dat ze daar alleen zouden zijn, want dat de dorpelingen het bos mijden want er deden zich reeds verschillende maanden geruchten de ronde over geuzenbendes die zich diep verscholen in de bossen en zich schuldig maakten aan gewelddadige overvallen.
Er is niemand te zien...er is alleen een bevangen stilte.
Jacobus wacht lang, af en toe loopt hij een kringetje rond de bron, tot zijn ogen plots vallen op een kruik van bruin aardewerk. Hij voelt dat er iets mis is !!!
Jacobus durft haar naam niet luid te roepen, want hij weet dat dit niet veilig is. Hij wacht en scharrelt ondertussen voldoende hout bij elkaar om zijn vader gunstig te stemmen en keert dan, langs het huis van Isolde's ouders terug naar het dorp.
Dezen wisten hem te vertellen dat Isolde rond het middaguur naar de bron vertrok. Met bevende hand geeft hij de lege kruik af...
Nog even ... en de avond valt ...
De baljuw, die verantwoordelijk is voor misdaadbestrijding en ordehandhaving, werd verwittigd, maar deze leverde geen grote inspanningen!
Het zou voor altijd een raadsel blijven wat er met Isolde gebeurde. Werd ze vermoord, meegenomen door de geuzen, dwaalde ze te ver af op zoek naar kruiden??? Niemand die het wist...
Elke dag ging Jacobus naar de bron, wachtend en treurend op zijn ware liefde.
Het duurde niet lang of de bewoners spraken van de liefdesbron.
Vandaag spreekt men nog steeds van de liefdesbron. Een bron in het Kluisbos, ontstaan doordat het water niet door de kleilagen kan dringen en zich een weg zoekt naar buiten.
Maar sedert het verhaal van Jacobus en Isolde zegt iedereen dat je aan de bron, met je blote voetn in het water moet gaan staan en dat je dan, tegen het einde van het jaar, zeker een liefje vindt !!!
Een rustbank ter plaatse vertelt het ons: VAN DE LIEFDESBRON GEDRONKEN, WELDRA IN VERLIEFDHEID VERZONKEN
DE VIERSCHAAR
Heel lang geleden slenterde arme boer Pieter rond zijn schamele woning aan het Kluisbos. Hij keek even door het venster en zag op het bed zijn zieke vrouw liggen, met daarnaast zijn magere kinderen, lijkbleek van de honger.
Ook Pieter had honger, want zijn oogst was nog maar eens vernield.
In de verte zag hij het hof van de dame Nassau. In de verte zag hij de rijkdom.
Niets kon hem nog tegenhouden. Hij rende naar het hof en zag al vlug de vele kippen in het kippenhok. Zijn grootste aandacht ging naar de dikke kip, Catherine II, de lievelingskip van de dame.
Hij kon aan de verlokking niet meer weerstaan...hij zou ze pakken...hij zou zijn honger en hun honger stillen...
Plots werd Pieter bij de kraag gevat door de jachtopziener. Er werd heen en weer getrokken en de kip Catherine II wist in het geharrewar te ontkomen en te vluchten naar het Kluisbos.
Waar men ook zocht...de edele kip bleef onvindbaar.
Boer Pieter werd meegenomen en opgesloten.
Enkele dagen later kwam de baljuw, de persoon die zich bezighoudt met de rechtspraak, hem halen en samen trokken ze naar de vierschaar, een vierkant, door vier scharen (banken) afgezette ruimte in het Kluisbos, waarbinnen de rechtszittingen gehouden en recht gesproken werden.
De baljuw ging zitten op zijn schaar (bank), rechts van hem op schaar 2 zat de aanklager, de dame Nassa. Boer Pieter zat op de schaar rechtover de baljuw en dan was er op schaar 4 ook nog de zatte kameraad van de baljuw, die de verdediging op zich nam.
Het werd een echte schertsvertoning !!!
Het vonnis was onverbiddelijk: boer Pieter moest als straf op bedevaart naar het hof van Poulevoorde en er 14 dagen dwangarbeid in het kippenhok aldaar verrichten.
Het werd een triom voor het dikke kieken Catherine II, die kakelend het proces vanuit de bosjes aan de vierschaar had gadegeslagen.
Wie af en toe in het Kluisbos rondwandelt, kent natuurlijk De Vierschaar...de taverne en herberg. Vroeger heette het 'Ferme du Christ', maar een franstalige naam lag een beetje moeilijk voor een Vlaamse gemeente. Dus werd het 'vierschaar' geheten, naar de locatie waar dit gebouw stond. De plaats waar er rechtspraak was en aansluitend soms ook de uitvoering van de straf. Een galg was in de omgeving van de vierschaar aanwezig!!!
Boer Pieter mocht dus van geluk spreken met zijn nogal milde straf !!!
HET KLUISBOS ... MEER DAN EEN BEZOEKJE WAARD !!!!!!
02-07-2014
Radio Brouwer: Pierre & Pierre
van 26 januari 2014
tot 27 juni 2015
27-06-2014
Kadeefeesten-Oudenaarde
OUDENAARDE: de KADEEFEESTEN 2014
REUZEN
Wat is een reus?
=grote versierde pop die een persoon (meestal een gekende figuur) uitbeeldt en die ofwel gedragen wordt ofwel zich voortbeweegt op wielen.
Reuzen worden niet gemaakt, wel geboren.
Ze krijgen een doopakte (meestal ook met doopplechtigheid) of een plaats in het bevolkingsregister. Ze hebben een peter en meter.
Een reus kan ook trouwen met een andere reus en zelfs kinderen krijgen. Zo ontstaat een reuzenfamilie.
Reuzen krijgen vaak de functie van vertegenwoordiger van hun gemeente of stad.
Wie heeft de grootste reus?
In Nieuwpoort hebben we de grootste reus: reus Jan Turpijn.
hoogte=10,40 m --- gewicht: 760 kg (24 dragers nodig) --- outfit=120 m2 stof --- geraamte: 143 m metalen buizen.
Geboren in 1924.
Zijn naam dankt hij aan een beroemde Nieuwpoortse burgemeester uit de 16de eeuw.
Samen met Goliath, Griete, Puuptje, Rozalinde en de heks Jacqueline vormt Jan een hechte reuzenfamilie.
Wie heeft de kleinste reus?
In Borgerhout hebben we dwergreuzen: de reuzekens van Borgerhout (Reus, Reuzin, Kinnebaba en Dolfijn)
hoogte: amper een hoofd groter dan een volwassen mens
Uiterlijk: dikke lijfjes en grote hoofden en 18de eeuwse kleren
Ze dansen menuetten (=Franse dansen in een driedelige maatsoort) op de maat van een dirigent dansmeester en op een Reuzenwagen met dansvloer en zes muzikanten.
Wie heeft de meeste reuzen?
De Turnhoutse Reuzenclub heeft 31 reuzen en hoort daarmee tot de grootste van Europa.
Deze Reuzenclub is ontstaan uit twee groepen.
Een eerste groep van 19 reuzen vormt samen een dorpsgemeenschap, die onder meer een burgemeester, een dame, een pastoor met zijn meid, een champetter, een rechter, een stroper, een postbode, een brandweerman, een heks en enkele boeren en boerinnen in haar rangen heeft.
Een tweede groep vormt een groep van 12 kaartreuzen. Zij geven op indrukwekkende wijze gestalte aan de boer, dame en heer van elke kleur uit het kaartspel.
Turnhout speelde in de 19de eeuw een grote rol in het vervaardigen van speelkaarten en groeide in de 20ste eeuw zelfs uit tot één van de belangrijkste producenten ter wereld.
REUZENSTOET OP DE KADEEFEESTEN IN OUDENAARDE:
REUZEN EINE
reus PROOSTIE (van Prosper De Maeght)
Proostie van Prosper; ook van proost, santé.
hoogte: 3,30 m gewicht: 25 kg
bouwjaar: 1950
aanleiding: fietel in Eine
betekenis: dorpsfiguur-->cafébaas Prosper De Maeght
In 1849 vestigde Prosper De Maeght zich te Eine. Hij was fabrikant in tabak en snuif terwijl zijn echtgenote Lucie Hespeels tapster was in het toenmalige café de Casino in de Kerkestraat.
Prosper De Maeght was afkomstig uit Wakken en zijn echtgenote uit Anzegem.
Hij kwam naar Eine wonen om dirigent van de plaatselijke harmonie St-Cecilia te worden.
Hun herberg werd het lokaal van het muziek en de repetities vonden plaats in een zaaltje achter het woonhuis (later werd dit een smisse).
Zijn gezin totaliseerde 14 kinderen waarvan er echter 6 op zeer jeugdige leeftijd gestorven zijn.
Drie van zijn zonen werden eveneens muziekdirigent : Adolf werd zijn opvolger te Eine, Camiel in Ertvelde en René in Jette.
anekdote:
Op een avond had zijn vrouw hem opgedragen op de zaak te letten, met de woorden let op die deure!, dat wil zeggen, houd in de gaten of er iemand binnenkomt.
Prosper, die een tooghanger was, had op die manier dus huisarrest.
De man haalde echter een practical joke uit: hij hief de deur uit haar hengsels, legde ze op zijn kruiwagen en ging naar het café.
Dit vonden de Einenaars dermate grappig, dat er een spontane stoet van grappenmakers Prosper door de straten volgde, en zij herdachten het voorval jaarlijks.
In Eine bevindt zich ook een standbeeld van Prosper de Maeght met zijn deur en kruiwagen, met het opschrift: Aelzo letteg'hie op die deure; want Prosper lette inderdaad op de deur, zoals zijn vrouw hem had gevraagd.
Proostie behoort tot de reuzengroep: 4 reuzen
PROOSTIE --- MELE --- FIETJE --- NESTIE
reus MELE
reuzin
komt van Melanie, een gewone vrouwennaam
hoogte: 3,30 m gewicht: 25 kg
In september 1994 hebben Proostie en Mele een jonge reus verwekt aan de hoofdtribune.
Deze werd geboren 9 maanden later (25 mei 1995) en werd gezegend door pastoor EH Andre Detand, dit tijdens de St.Pietersommegang te Eine.
Deze jongste reus noemt reus NESTIE
hoogte: 2,50 m gewicht: 19 kg
Er is ook nog reus FIETJE
reuzenkind
Fietje komt van Sofie, een gewone vrouwennaam
hoogte: 2,50 m gewicht: 19 kg
Eigenschappen alle reuzen:
Het zijn allemaal draagreuzen die kunnen groeten (=buigen)
materiaal: hoofd: papier-maché
--- haar:gesculpteerd
--- romp: gemaakt door een mandenmaker (wilg-twijgen) ---armen: gevlochten wilg
wordt gedragen (4 dragers, 2 helpers) ---beherende organisatie: feestcomité Eine
Maar er is ook nog...reus JAN
of bijgenaamd 'de reus met de grote kop'
verwijzend naar Jan Leutenez, bekend om zijn ludieke optredens tijdens de fietel en als toneelspeler
-overleden maart 2011.
REUZEN
VOLKEGEM
Herkomst reuzen:
Na vele telefoontjes en Volkegemse contacten wist dhr. Hugo Rau, Volkegemberg 58 mij te vertellen dat de reuzen van Volkegem eigenlijk vroeger eigendom waren van het feestcomité Nederename.
Maar daar de fiertel aldaar afgeschaft werd, werden ook de reuzen verwaarloosd.
Dhr.wijlen Santens Luc (destijds voorzitter van de Kerkfabriek St.Martinus te Volkegem) wist de reuzen over te kopen en schonk ze aan het feestcomité van Volkegem.
Om de echte geschiedenis van de Volkegemse reuzen te begrijpen moeten we een tijdterug in de geschiedenis...
In de 8ste eeuw was er Karel de Grote, die een enorm groot rijk had weten te veroveren, zodanig dat hij het moeilijk nog alleen kon besturen.
Daarom verdeelde hij zijn rijk in delen, in gouwen en gaf gouwen in leen aan leenmannen. Hij werd dus de leenheer.
Dit bestuursstelsel noemt men het leenstelsel of feodaal stelsel.
De leenman kreeg dus rechten (vb. marktrecht, jachtrecht, veerrecht, duivenrecht...), maar had ook plichten: de leenheer met raad bijstaan, soms ook met geld, hem helpen in oorlog...
Leenmannen gingen delen van hun gouw verder uitlenen aan andere leenmannen. Zo werden zij ook zelf leenheer.
Vb: koning schonk leen aan graaf, die delen doorgaf aan baron, die ook delen doorgaf aan adellijke heren. Zo ontstonden heerlijkheden.
Dit leenstelsel duurde tot 1795, na de Franse inval.
Eén van die heerlijkheden was Volkegem. De heerlijkheid was in handen van hoge heren van Volkegem en omgeving.
reus BARON D'ALGAMBRA
Charles d'Algambra (Karel van Allegambe) was van adellijk geslacht, geboren 27 maart 1674 en gestorven op 21 januari 1758.
Hij werd 83 jaar.
Door koning Willem I kreeg hij de titel van graaf van Allegambe, ook baron van Auweghem en heer van Mortaigne, Basinghien en Volkegem.
Hij huwde met Christine Ernestine Wouters de Vinderhoute, vrouwe van Volkegem in 1707.
reus
MARKIEZIN VAN BEERLEGEM markiezin=markgravin (adellijke titel één graad hoger dan gravin)
Christine Ernestine Wouters de Vinderhoute, vrouwe van Volkegem, markiezin van Beerleghem
geb.: 1689 gest.: 1750
Gehuwd met Karel d' Allegambe op 6 dec. 1707.
Hun zoon reus GERARD D'AUWEGHEM
Hij was de zoon van baron d'Algabra of Karel d'Allegambe of reus baron d'Algambra en reus markiezin Van Beerleghem, Christine Ernestine Wouters de Vinderhoute, vrouwe van Volkegem.
Noemde Karel Willem en werd opvolgend graaf d'Allegambe en baron van Auweghem in 1764, na de dood van zijn vader Karel.
reus Luc De La Kethulle
of het klein baronneke
In de 16de-17de eeuw (vroege 16de eeuw tot 1693) was de heerlijkheid Volkegem eigendom van de familie De La Kethulle.
Hoe komt dit?
De heerlijkheid Volkegem was ingedeeld bij de kasselrij van het Land van Aalst dat bestuurd werd door een hoofdcollege.(2 burgemeesters & 2 eerste schepenen elk voor de steden Aalst en Geraardsbergen en 5 baljuws).
Volkegem had echter zijn eigen dorpsheer, heer De La Kethulle, die de heerlijkheid Volkegem mocht beheren.
Het Volkegemse dorpsplein kreeg de naam De La Kethulleplein en ook de toneelgroep speelt onder de naam Kethulle.
NB: Alle reuzen behoren tot de Fiertelvereniging Volkegem 'De lustige zwervers'. Voorzitter: Filip Nollet.
REUZEN KRUISHOUTEM
In 1952: twee inwoners van Kruishoutem waren 100 jaar:
1)Marie De Stoop, bijgenaamd Mie (4 juli 1852 tot 22 juli 1953) reus Mie, de boterboerin
Zij woonde in een kleine woning van de hoeve 't Neerhof, die afhing van
het kasteel Ayshove.
Zij was de jongste van een gezin van zeven kinderen,
waarvan er vier vroegtijdig stierven.
Zij verloor ook vroeg haar ouders.
Zij
verdiende haar kost als naaister.
2)Petrus Michels, bijgenaamd Pierreus Pier, de eierboer (14 februari 1851 tot 1 oktober 1951)
Petrus Michels woonde in de Hedekensdriesstraat.
Deze straat gaat over in de
Ommegangstraat. Deze locatie wordt in de volksmond het Hoge genaamd.
Reuzen:
Het schepencollege met burgemeester Vergaert, schepenen De Winne en De Baere en secretaris DHuyvetter zouden de honderdjarigen nog langer laten 'leven' en lieten daarom twee reuzen bouwen.
De kostprijs voor de twee reuzen wordt geraamd op 20.000 frank.
Ze noemden ze:
Mie, de boterboerin of correct: Marie van 't Neerhof, dochter van vader Cies van de Hoogmolen en van moeder Siska van 't Waterkot.
Pier, de eierboer of correct: Pier van 't Hoge, zoon van vader Jan van 't Stropershof en van moeder Wanne van 't Hazeveld.
Elke reus: hoogte: 4,25m - gewicht: 50kg - diameter: 1,60 m
Alhoewel reuzen maar gemaakt worden na het overlijden van de eeuweling, heeft Marie De Stoop haar evenbeeld kunnen aanschouwen !!! Petrus echter niet meer.
Op 31 augustus 1952 ging een grote stoet uit met als eindpunt de markt, waar Pier en Mie gedoopt en in de echt verbonden werden en dit in aanwezigheid van talrijke naburige reuzen.
NB: De reuzen Mie en Pier kregen later 3 kinderen: Meleke (de spinster), Vergeke (de werkster) en Casteur (de veeboer).
Ook deze 3 reuzen waren gemodelleerd op Kruishoutemnaren die de gezegende leeftijd van een eeuw hadden bereikt: Melanie Van Den Berghe, Remi Casteur en Vergenia De Waele.
Deze laatste werd 108 jaar, nog steeds de oudste Kruishoutemnaar ooit.
Reus Meleke de Spinster (hoogte: 3,70 m diameter: 1,25m gewicht: 40 kg)
Verzinnebeeldt Melanie Van Den Berghe, die leefde van 23 oktober 1864 tot 22 maart 1965.
De reus werd aangesteld op 19 april 1965 als dochter van Pier de Eierboer en Mie de Boterboerin.
Meleke herinnert er ons aan, dat er vroeger na de dagtaak in de stal of op het veld, ook binnenshuis nog veel te doen was.
Reus Casteur de Veeboer (hoogte: 4,50 m diameter:1,60 m gewicht: 55 kg)
Deze reus verzinnebeeldt Remi Casteur, die leefde van 7 oktober 1873 tot 9 januari 1977 en was in leven landbouwer-veeboer.
De aanstelling gebeurde op 14 april 1979 als zoon van Pier de Eierboer en Mie de Boterboerin.
Casteur doet ons denken aan het vee en zijn verafgoding op markten, veefokdagen en prijskampen.
Reus Vergeke De Werkster (hoogte: 3,80 m diameter: 1,60 m gewicht: 45 kg)
Verzinnebeeldt Virginie De Waele, die leefde van 11 oktober 1883 tot 31 maart 1991.
Deze reus werd aangesteld op 16 oktober 1988 ter gelegenheid van de 105de verjaardag van Virginie De Waele.
Vergeke herinnert ons aan het harde leven hier op het platteland van een eeuw geleden.
Ook de reuzen van Kruishoutem zijn gedragen reuzen. Zij hebben geen wielen.
Iedere reus wordt begeleid door drie dragers, die om beurt de reus dragen. De reus wordt gedragen op de schouders. Binnenin zijn twee draagbaren voorzien die op de schouders rusten.
Op die manier kan men de reus gemakkelijk in evenwicht houden en er heel wat bewegingen mee uitvoeren.
De drager draagt de reus, naar gelang de weersomstandigheden, een tweehonderdtal meter en wordt dan afgelost.
De dragers zijn thans gekleed in een witte broek, wit hemd met rode das, een witte traingingsvest. Op het hoofd dragen zij een rode pet. Op de rug van de vest staat Kruishoutems Reuzengild.
Op de voorzijde van de vest en op de pet is een vignet genaaid met het logo van het Kruishoutems Reuzengild.
En er is ook nog reus Celientje ,de Nokerse reuzin werd op11 april 1982 gedoopt op het dorpspleintje te Nokere.
Zij verpersoonlijkt er de plaatselijke eeuwenlinge Celina De Bacquer die een paar jaar voordien stierf.
NIET AANWEZIG:
reusADRIAEN BROUWER
Op 6 september 1981 is reus Adriaen in de volkszaal van het stadhuis gedoopt.
Het weinige dat ik weet dat zijn hoofd in Aalst zou gemaakt zijn en dat Mevr. Leona Salomon het doopkleed naaide.
Er bestaat nog steeds de geboorte oorkonde, dit als bewijs van zijn bestaan.
Maar...wat er verder met de reus is gebeurd...weet niemand !!!
Niets is moeilijker dan het leven te beschrijven van iemand van wie alleen geweten is dat hij geboren en gestorven is, dat hij geleefd en gewerkt heeft, maar van wie men verder zo weinig concreets weet om iets met absolute zekerheid te bevestigen.
Samenvattend: een raadselachtig maar bewogen leven !!!
De geboorte van Adriaen Brouwer.
Einde 16de eeuw: Oudenaarde=leeggebloede stad (een gevolg van jarenlange oorlog, bezetting, vervolging, chaos)
In 1598 voelde Filips II zijn einde naderen en liet de Nederlanden over aan zijn dochter Isabella, die huwde met aartshertog Albrecht van Oostenrijk.
Er kwam rust en economische heropleving.
Isabella & Albrecht deden aanzienlijke bestellingen tapijten, zodanig dat de Oudenaardse tapijtnijverheid terug in herstel kwam.
Zij vonden zelfs afzetmarkten (verkoopsmarkten van tapijten) in Antwerpen, Brugge en Parijs.
Eén van de tekenaars die kartons voor de Oudenaardse tapijtateliers ontwierp was een zekere ADRIANUS DE BROUWERE, gehuwd met MARIA ZUTTERS.
Hij had een fijne smaak voor kleuren en een grote liefde voor het Oudenaardse gerstenat.
In 1605 kwam de ooievaar ten huize Brouwer in Oudenaarde en bracht zoon ADRIAEN.
NB: in die tijd was het de gewoonte dat de zoon dezelfde naam kreeg van de vader !
Adriaen Brouwer...vroeg kostwinner !
In 1621 stierf zijn vader.
Adriaen zette de stiel van vader voort: tekenaar kartons voor Oudenaardse tapijtateliers.
Maar...hij was onrustig en kon nooit lang aan het werk blijven.
Hij wilde een eigen leven leiden en zich door niemand laten hinderen.
Hij trok rond in de Scheldevallei en verkocht bij rijke boerinnen kantwerk van zijn moeder.
Ook maakte en verkocht hij schetsen op de achterkant van oude patronen voor tapijten, want papier was te duur.
Meestal waren het scenes uit het volksleven of voorvallen uit taveernes.
Naar Nederland bij Frans Hals, de grootste kunstschilder van Holland
Tijdens één van zijn leurderstochten trekt Adriaen een drankgelegenheid (De Zwaan) binnen.
De waard, die van een grap houdt, maakt hem wijs dat daarstraks Frans Hals, de grootste kunstschilder van Holland, was geweest en dat hij, toen hij een schets van Adriaen zag, uitriep dat hij morgen de jonge knaap ging halen om hem mee te nemen naar zijn atelier.
De volgende ochtend stond Adriaen te popelen van ongeduld, maar niemand nam hem mee!
Hij besloot dan maar op eigen kracht naar Holland te trekken.
Onderweg verbleef hij nog 2 jaar in Antwerpen om daarna door te trekken naar Haarlem, vermoedelijk jaren 1626-1627, naar het atelier van Frans Hals, waar hij een zestal jaren verbleef.
Adriaen Brouwer bij Frans Hals
Het staat vast dat Adriaen Brouwer een opleiding kreeg bij Frans Hals. Hij ging er door als 'de schilder van Haarlem'.
Zijn oeuvre:
Hij was een Vlaams of Brabants kunstschilder uit de barokperiode en tekenaar, zowel in de Noordelijke als in de Zuidelijke Nederlanden actief.
Hij was lid van de Antwerpse rederijkerskamer De Violieren.
Zijn oeuvre bestaat uit slechts een 60-tal schilderijen die bijna alle klein van formaat zijn, de meesten over drinkebroers, gokkers, hoeren, vechtersbazen en ook enkele landschappen.:
Oude man in een kroeg: dit werk (olieverfschilderij) meet 34,5 bij 28 cm en stelt een oude man voor die zijn roes uitslaapt voor een kachel. Op de achtergrond tracht een caféganger een vrouw te versieren. Aangekocht door Collectie Vlaanderen (Vlaamse Gemeenschap) voor 400.000 en in bruikleen aan Museum Schone Kunsten van Antwerpen geschonken.
Uit zijn Hollandse periode:Boerenvechtpartij: Rijksmuseum Amsterdam
Het gevecht tussen boeren en soldaten bij kaartspel
Uit zijn Antwerpse periode:
De vechtende kaartspelers: dit werk bevindt zich nu in München
Vechtende dronkaards: waar de ene de andere aan het haar trekt
Een landschap waarin het bliksemt.
Twee boeren: door het venster starende
Enkele van zijn bekendste schilderijen die de 5 zintuigen (smaak, gehoor, gezicht, reuk en gevoel) uitbeelden, kunt u in het Oudenaardse stadhuis bewonderen.
Weinig van zijn werken zijn gesigneerd, geen enkel is gedateerd.
Zijn schilderwerken werden wel beïnvloed door schilder Dirk Hals.
Zijn werken werden zelfs door kunstenaars als Rembrandt en Rubens verzameld en bestudeerd.
Hij was één van de bekendste genreschilders uit de 17de eeuw (=een kunstschilder die taferelen uit het dagelijkse leven weergeeft).
Boerenstukken met kaartspelers, rokers, brassers en vechters in herbergen vormen zijn handelsmerk.
Een bewogen leven!
Adriaen Brouwer moet een fantast geweest zijn, die zich aan geen gangbare normen of uiterlijk gedragspatroon kon of wou onderwerpen; iemand die zijn eigen leven leidde en zich door niemand liet hinderen.
Het geld die hij verdiente (en soms kreeg hij aanzienlijke bedragen voor zijn werken) ging vlug verloren aan drinken en pleziermaken.
Hij heeft ongetwijfeld veel in kroegen en taveernen tussen spelers en vechters gezeten en is hierdoor meermaals in moeilijkheden gekomen.
Steeds had hij een ernstige geldnood.
In 1633 wordt hij opgesloten ten gevolge van belastingsontduiking en zijn vele schulden en ook omwille van politieke redenen en spionage (hiervan beschuldigd door de Spanjaarden).
Meermaals werden zijn goederen (en ook werken) aangeslagen.
Toen hij vrij kwam ging hij wonen in het huis van de graveur Paulus Pontius en wordt lid van de Antwerpse rederijkerskamer De Violieren.
NB: naar Oudenaarde is hij nooit teruggekeerd ! Antwerpen was het wereldcentrum van de schilderkunst en hij verbleef er graag onder de 'groten'.
Overlijden:
In een biografie geschreven door Bullaert staat dat hij op 32-jarige leeftijd overleed in januari 1638, kennelijk als een arme man, in Antwerpen en in de Karmelietenkerk begraven wordt.
Hij is gestorven zoals hij geleefd had: bedolven onder de schulden; zijn vrienden hadden nog voor een eervolle uitvaart gezorgd.
Schuldeisers kwamen zijn achtergelaten (weinige) goederen opeisen: zijn schildersgerief en een reeks onafgewerkte schilderijtjes.
Roman Felix Timmermans:
Felix Timmermans schreef in 1948 een roman die hij wijdde aan Adriaen Brouwer en schetste hem hierin als een boeiend en geloofwaardig kunstenaar die leeft volgens de filosofie.
Van Adriaen Brouwer zegt hij:
"Het leven is een soep met vier troostende mergpijpen: de drank, de liefde, de toeback en de kunst. En daar heeft hij het zijne van genomen !"
Standbeeld:
Na een lange procedure voor een creatieopdracht voor een kunstwerk rond Adriaen Brouwer, viel het verdict eind januari 2013.
Tweeëneenhalve week stonden zes geselecteerde ontwerpen gepresenteerd in de tentoonstellingsruimte van het stadhuis.
Zowat 700 bezoekers kwamen over de vloer om deze zes aan een kritisch onderzoek te onderwerpen.
Een kleine 400 onder hen brachten effectief een voorkeurstem uit.
Het ontwerp van kunstenaar Jul Vuylsteke uit Eksaarde heeft het gehaald.
Zijn argumentatie:
Na heel wat opzoekwerk over het leven en werk van Adriaen Brouwer wil ik deze man uitbeelden onder de vorm van een levensgroot rechtopstaand figuur, gekleed in hemd, kniebroek met kousen en een platte pet.
Zijn houding, uitstraling en expressie wil ik bekijken als een vriendelijke groet aan de voorbijgangers.
In de rechterhand heft hij een bierkruik op de gezondheid van de Oudenaardse bevolking. In zijn linkerhand een schilderspalet met enkele penselen om hem duidelijk als schilder te presenteren.
Brouwer, het meest bekend om zijn herbergtaferelen, zal deze attributen zeker gehanteerd hebben!
Gesteund door bestaande portretten van hem, wil ik graag een interpretatie weergeven, die ook aanvaardbaar blijft voor zijn tijd de Barok met een krullende haartooi, snor en sikje.
Mijn motivatie en tevens het belang dat ik hecht aan de creatie en uitvoering van deze opdracht ligt voornamelijk in de kans om mij artistiek te profileren in een project dat duidelijk de Vlaamse cultuur uitdraagt met de voorstelling van een figuur van eigen bodem en eigen geschiedenis.
Het beeld is gegoten in brons volgens de verloren was techniek. De patine wordt grijsgroen. Het is ongeveer 180 cm hoog en 70 cm breed en wordt gepresenteerd op de voorste 50 cm van een sokkel van 3 meter lang, geplaatst vooraan in de Kruisstraat tegen de Hoogstraat.
Die lange sokkel creëert een knap visueel effect, een schitterend zicht doorheen de Kattestraat, richting dreef aan de BrandWoeker, zo naar het Liedtspark. De sokkel meet bovendien 80 cm breedte en 30 cm hoogte. Het binnenwerk is uiteraard van beton, maar de afwerking gebeurt met platen van Belgische blauwe hardsteen van 5 cm.
Het ontwerp is van de technische dienst van het stadsbestuur, namelijk van de hand van Els Doclo, onder de verantwoordelijkheid van stadsarchitecte Gudrun Verschueren.
De inhuldiging van het beeld vond plaats op zondag 13 oktober 2013. Oudenaarde verwelkomt die dag op gepaste wijze haar nieuwe inwoner!
Bierkruik???
In Oudenaarde weet men meer dan waar ook dat Adriaen Brouwer een bewogen leven had, waarin zijn vrije zeden, zijn avontuurlijk karakter en zijn belangstelling voor de zelfkant van het leven centraal stonden en ... daarin kon bier natuurlijk niet ontbreken.
Door het schilderen van volkse kroegtaferelen heeft hij de reputatie van een Bourgondiër met zich blijven meedragen en de link met het bier nog versterkt.
Daarom zorgde de brouwerij Roman voor een echte Adriaen Brouwer, een echt Oudenaards bruin bier dat door de eeuwenoude traditie en brouwkunst veredeld en verfijnd werd tot een streekbier met klasse, gekenmerkt door zijn zachte en zuivere smaak.
Bier en brouwerijen:
Oudenaarde telde ooit 17 brouwerijen !
Vandaag zijn er dat nog vier: Smisje, Cnudde, Liefmans en Roman.
OUDENAARDE
Adriaen Brouwer Bierfeesten
De herinnering aan de schilder wordt in Oudenaarde tot op vandaag levend gehouden met de jaarlijkse Adriaen Brouwer Bierfeesten.
Het evenement staat voor 3 dagen sfeer en muziek op verschillende locaties in de stad.
De woensdag vooraf gaat in de centrumstraten al een Bierfeestbraderie van start.
Verbranding van het Kelioothuisje:
zaterdag 28/06 om 0u.
Een ander element van het Bierfeestgebeuren is de verbranding van het Kelioothuisje.
Dat gebeurde vroeger op vrijdagavond om middernacht, als start van de bierfeesten.
Nu verlegd naar zaterdagavond.
De burgemeester, schepenen en gemeenteraadsleden lopen dan in het gezelschap van vertegenwoordigers van de verschillende feestcomités en reus Adriaen in een fakkeltocht van het stadhuis naar het Kelioothuisje op de Markt.
Dat is een historische gebeurtenis waarbij de Oudenaardisten de verhoging van de accijns op bier wilden aanklagen.
Adriaen Brouwer nodigt de mensen uit om het goede Oudenaardse bruin bier te proeven. (de Oudenaardse bruinen), die gratis ingeschonken wordt aan iedereen die een bierpot bij zich heeft.
De Kadeefeesten:
Op de zaterdag van de Bierfeesten vormt de Hoogstraat naar goede gewoonte het decor van de Kadeefeesten.
Behalve een groot aantal gratis activiteiten biedt het programma ook podium-en straatanimatie.
Tegelijk wordt er een speelgoedbeurs gehouden, waar kinderen in zelfgemaakte kraampjes speelgoed verkopen die ze zelf ontgroeid zijn.
Afsluiter:
De Adriaen Brouwer Bierfeesten worden op maandag afgesloten met de Senioren-bierfeestnamiddag.
Op het podium: VOLLEDIG GRATIS !!!
Grote Markt
vrijdag:19u30: Blame it on the apes
21u: Urbanus & De fanfaar (Brussels Nederlandstalige rockband)
22u45: Clouseau
00u45: Cookies & Cream
02u00: DJ Daddy Cool
zaterdag: 19u30: En!d
21u00: Radio Baul met Cuga Baul
22u45: The Levellers
00u00: verbranding kelioothuisje
00u30: Les Truttes
02u00: DJ Drezz (les mecs)
zondag: schlagerparade:
14u00: Leentje
14u40: Sasha & Davy
15u20: Yves Segers
16u00: Danny Fabry
16u40: Steve Tielens
17u20: Willy Sommers
18u: Evelien Cannoot (Oudenaarde)
18u40: Peter Koelewijn
19u20: Michael Lanzo
20u00: Jo Vally
20u40: Swoop
21u20: Pita Boys
22u20: Hits On Tour
Ham:
vrijdag 27/06: De prehistorie live met Guy De Prez
zaterdag,28/06: 20u30: De Corsari's
21u45: Boombal
23u30: Vlaanderen zingt
Ook programma jeugdraad (minderbroederplein) & Woeker op zaterdag 28/06
Afsluiter:
Steefie Verwee zingt zijn lied over Adriaen Brouwer:
http://www.youtube.com/watch?v=fi9ce-BzFvA
07-06-2014
Mater: Sint Amelberga
MATER
Mater is een prachtig en rustig dorpje gelegen in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen, in het hartje van de Vlaamse Ardennen en is de grootste deelgemeente van Oudenaarde.
Uitzicht Mater:
Buiten de dorpskern bestaat Mater hoofdzakelijk uit landerijen, weiden en akkers, die alle op een zeer heuvelachtig glooiend terrein gelegen zijn.
Jaarlijks: doortocht Ronde van Vlaanderen
Om deze reden (heuvelachtig), en omdat veel wegen nog met kasseien zijn aangelegd, is de Abeelstraat in Mater een vast onderdeel van de Ronde van Vlaanderen.
Dorpskern:
Het dorp heeft een groot plein, het Matersplein, waaraan de 18e-eeuwse Sint-Martinuskerk gelegen is.
Achter de kerk bevindt zich een ten dele veel oudere kapel, die aan de Materse patroonheilige Sint-Amelberga gewijd is.
Deze bidplaats die de heilige Sint Amelberga tijdens haar verblijf in de 8ste eeuw zou hebben opgericht, zou lange tijd de enige kerk van Mater geweest zijn.
SINT-AMELBERGA
Wie was Amelberga? ***Mirakels ***!!!
Amelberga stamde uit een adellijke familie uit het zuiden van België.
De familie had ook een landgoed in Temse en Mater.
Amelberga was als kind al erg vroom en zij werd naar het klooster van haar tante Landrata in Bilzen gestuurd.
Het leven in het klooster beviel haar zeer en ze wilde niets liever dan intreden en haar leven wijden aan de hemelse bruidegom.
Maar de mooie en slimme Amalberga was een gewilde huwelijkskandidate.
Niemand minder dan de Frankische hofmeier Pepijn van Herstal ging met haar ouders onderhandelen over een huwelijk met zijn zoon, de latere Karel Martel.
Karel Martel heerste later over een rijk dat onder meer Frankrijk en België omvatte.
Ook hijzelf deed haar verscheidene huwelijksaanzoeken die steevast geweigerd werden.
Ondanks de druk van haar ouders hield Amalberga voet bij stuk, ze wilde niet trouwen maar haar leven toewijden aan Christus.
Karel Martel kon het moeilijk verkroppen dat hij een blauwtje had gelopen en toog met een stelletje vrienden naar het klooster van Munsterbilzen.
Zodra Amalberga merkte wat haar afgewezen minnaar van zins was, liet ze snel haar haren knippen en trok ze een habijt aan.
Maar Karel Martel was verblind, hij trok zich niets aan van het asielrecht dat zegt dat iemand in een kerk zijn toevlucht zoekt niet mag lastig gevallen worden.
Hij liep naar het altaar en wilde Amalberga de kerk uitsleuren, het meisje kon zich losrukken, waarbij hij haar schouder ontwrichtte en ze haar arm brak, en vluchtte weg de velden in en zo verder naar het Westen.
MIRAKELS:
***In de omgeving van Tienen werd ze tegen gehouden door een bende woeste runderen, het leek wel alsof ze door de duivel bezeten waren. Amelberga hief haar kruisbeeld op en verjoeg alzo de wilde beesten. Daarna vluchtte ze samen met haar broer verder tot in de streek van Mater, waar haar ouders een landgoed bezaten.
***Hier genas ze op wonderbare wijze de moeder van priester Benignus, reeds meer dan veertig jaar ziek.
***Nog verder vluchtend kwam ze aan de oever van de Schelde. Hier scheen ze haar vlucht te moeten staken want ze kon de brede rivier niet over. Terwijl ze aan de oever stond kwam er echter een grote steur aangezwommen die haar teken deed om op zijn rug te gaan staan. Zo kwam ze de rivier over en ontsnapte definitief aan Karel Martel.
***Amalberga ging op een familielandgoed wonen in het huidige Mater. Op het landgoed was er echter geen bron. Eens was er een hele tijd grote droogte. Een boer had op zijn akker een waterput waar velen, ook Amalberga, kwamen water putten. De boer was echter een vrekkig man, en toen er droogte heerste verbood hij aan iedereen om nog water te putten.
Amalberga ging naar de Schelde nam er wat water in een kan en gooide het water wat later op een droge plek van haar landgoed door een zeef. Terstond ontsprong er op die plaats een bron. Amalberga gaf iedereen toestemming om hiervan water naar believe te gebruiken. Als straf zou de bron van de gierigaard even later volledig opdrogen.
***Eens streek er een grote zwerm trapganzen neer op de akkers van de boeren en dreigden de oogst te vernietigen. De boeren riepen de hulp in van Amalberga, deze bezwoer ze voor altijd de streek te verlaten.
***Sint-Amelberga is de beschermheilige en ze wordt geacht Mater te beschermen tegen ziekten en hagelslag. Dat heeft weer te maken met het feit dat op een zomeravond een zwaar onweer boven Mater hing dat de oogst dreigde te verwoesten. De boeren smeekten Sint-Amelberga om bijstand en de oogst bleef gespaard
Om aan de opdringerigheid van Karel Martel te ontsnappen vluchtte ze verder naar Temse en leidde er een leven van gebed en boete. Ze stierf er in 772 op 82-jarige leeftijd.
Volgens de legende werd ze begraven in de abdij van Munsterbilzen.
Later werd haar stoffelijk overschot overgebracht naar de Blandijnberg in Gent. Pas in 1073 werden haar relikwieën plechtig bijgezet in de St Piertersabdij van Gent.
2 maart 2012...Nog een mirakel van Sint-Amelberga????
Twee keer een flinke portie geluk.
Niet alleen waarschuwde klokkengelui voor een brand in de kerk in Mater (4u 's nachts-stookolieruimte), de vlammen doofden ook nog eens vanzelf, nog voor de brandweer ter plaatse was.
NB: In de kerk is in elk geval geen brandalarm of een rookdetectie aanwezig om de klokken aan te sturen.
Dit moet wel de hand van onze patrones Sint-Amelberga zijn', klinkt het in het dorp.
Hut Amelberga en St.-Amelbergakapel:
Om zich te beschermen tegen Karel Martel hield zij zich, volgens sommige bronnen, regelmatig schuil in een klein hutje op de plaats waar nu de Sint-Amelbergakapel zich bevindt.
Sint-Amelbergakapel:
Het zou verschillende keren verwoest zijn door de Noormannen in de 9de eeuw.
In 1566 werd de kapel door de beeldenstormers geplunderd.
In 1592 deed de kapel dienst als schuur.
In 1597 begon men met restauratiewerken.
In 1699 werd het klokje, dat er nu nog steeds hangt, in het torentje opgehangen.
De kapel werd in de vroege 20ste eeuw verder grondig gerestaureerd.
Verhaal van het klokje:
Aan het klokje is ook een merkwaardig verhaal verbonden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het door de Duitsers niet gevonden om zoals vele andere klokken gesmolten te worden. Men beweert dat het klokje werd verborgen in de tuin van het voormalige klooster.
Verering:
Vandaag wordt Sint-Amelberga vereerd als onze beschermheilige en aanroepen tegen de vallende ziekte, oog- en keelkwalen en hagelslag, tegen koorts en stuipen.
De Amelbergaprocessie
Tot de plaatselijke tradities behoren de Amelbergaprocessie (10/7) en de Fiertel (21/9).
De processie is in wezen een jaarlijkse ommegang ter ere van Amelberga, die in vroeger tijden bedoeld was om een vruchtbare oogst af te smeken.
Men voert soms aan dat de enige keer dat de oogst in Mater volledig mislukte, in 1888, te wijten was aan het feit dat dat jaar de processie niet had plaatsgevonden.
Heden ten dage is de ommegang, die traditioneel te paard verloopt, een lokale toeristische trekpleister.
Deze gaat steeds door op 10 juli, de overlijdensdag van Amelberga.
Die ommegang verwijst ook naar een andere legende volgens dewelke Karel Martel, weer eens op zoek naar Amelberga, door de pastoor de verkeerde kant opgestuurd werd.
Hiernaar verwijzend vraagt de kapitein van de ruiters elk jaar toestemming aan de pastoor om het dorp te mogen betreden
Voorbereiding van het feest op 10 juli:
Elk jaar worden de Maternaren tot de processie uitgenodigd door een folkloristische gekostumeerde groep: een trommelaar, een fluitist (fijfelaar) en een nar, die van huis tot huis trekken en dit vergezeld van een kassier.
Het ritueel gaat volgens een bepaald stramien:
1)de kassier gaat het trio vooraf en belt aan bij de woning.
Nadat de bewoners de deur geopend hebben spreekt de kassier steeds dezelfde woorden uit, zijnde:
"Wij komen U uitnodigen tot het feest van de Heilige Amelberga, gelijk alle jaren."
2)Intussen speelt de fijfelaar(fluitist) een melodie naar keuze, begeleid door de trommelaar en begint de nar te dansen.
3)Nadat de melodie ten einde is zegt de kassier: "Ge zijt allemaal verwacht, een goede feeste en tot volgend jaar."
4)Hierop kunnen de bewoners een gift in de "sacoche" steken en wordt hen, tegen betaling, een vaantje aangeboden.
Dit is langs beide zijden bedrukt met een beeltenis van de Heilige Amelberga met een kromstaf in de linkerhand en met een stramijn in de rechterhand.
Het uitnodigen tot het feest zou ook verwijzen naar het vroegere, waarbij de boeren aangespoord werden om tegen 10 juli hun paarden te tuigen.
Deuntjes en dansje zouden een herinnering opwekken aan het spel en de dans van de harlekijn aan het koninklijk of prinselijk hof van Karel Martel.
De fijfelaar en trommelaar gaan gekleed in een Brabantse kiel, halsdoek van rode kleur met zwarte bollen rond de nek en een zwarte pet.
In de drie dagen dat zij bij mensen aanbellen, leggen ze ongeveer 70 km af. Dagelijks van deur naar deur van 7u tot 21u.
Onderweg worden ze geregeld uitgenodigd om binnen een drankje te nemen, maar slechts af en toe kunnen ze op zon aanbod ingaan.
De melodieën:
Het repertorium bevat een 8-tal melodieën.
Bronnen en opzoekingen door het instrumentenmuseum wezen uit dat sommige melodieën sterk verwant zouden zijn met Spaanse (16de-17de eeuw) en afkomstig zijn uit de eenmansfluit.
Danspassen:
De danspassen uitgevoerd door de nar zijn ook eigenaardig te noemen, in die zin dat de benen afwisselend kruislings over elkaar worden geplaatst.
Bij de dagen van de uitnodiging danst de nar ter plaatse, terwijl deze op 10 juli achterwaarts uitgevoerd worden.
Einde uitnodiging door kwartet op 9 juli:
Op 9 juli, wanneer het trio het dorp nadert, beginnen om19u en 20u de klokken te luiden samen met het afvuren van 9 kanonschoten.
Dit alles herhaalt zich om 21u en op het ogenblik dat het trio het laatste huis aandoet.
De Materse muziekmaatschappij brengt melodieën ten gehore vanop de kiosk op het Matersplein.
Het afvuren van de vuurmonden en het klokkengeluid gaat ook gepaard met het luiden van het kleine Sint-Amelbergaklokje, dat zich in de gelijknamige kapel bevindt en dat met de hand wordt bediend.
Ophalingen:
Iedere avond worden de giften door de leden van de ruitermaatschappij geteld.
Vroeger diende dit geld voor de behoeftigen, nu dient het grootste deel om de ommegang te bekostigen.
Apotheose op 10 juli:
Op 10 juli is er de apotheose van het feest met de traditionele ommegang, waarop ieder jaar een 300-tal paarden aanwezig zijn.
Van heinde en verre komt men naar Mater, niet alleen paardenliefhebbers, ook mensen welke komen ter verering van de heilige.
Het feest begint al omstreeks 5u 's morgens, dan worden de inwoners gewekt door 9 kanonschoten en klokkengeluid.
Dit herneemt zich om 6u30.
Hiermee wil men de boeren en bezitters van een paard erop attent maken dat ze dienen wakker te worden.
Vervolgens gaan de bedienaars van de kanonmonden hun morgenmaal nuttigen om tegen 6u hetzelfde nogmaals te herhalen.
Omstreeks 8u gaan de ruiters van Mater de kapitein van de Koninklijke Ruitersmaatschappij Sint-Amelberga ten huize afhalen.
Ook het folkloristisch gezelschap is aanwezig en geeft aan de kapitein een vaantje.
De optocht begint.
Op dit moment gaan er terug drie kanonschoten af.
Aan de kerk krijgen ze het gezelschap van de plaatselijke muziekvereniging en van ruiters en rijtuigen uit tal van omliggende gemeenten.
Er wordt een H.Mis opgedragen en de gelovigen ontvangen de zegen met de relikwie van de Heilige Amelberga.
Terzijde van de Sint-Amelbergakapel geeft de pastoor de zegen met de reliek aan het folkloristisch gezelschap, dan aan het muziek-en trommelkorps van Mater, aan de kapitein en zijn twee luitenants en verder aan al de ruiters van Mater en al de ruiters van de omliggende gemeenten.
Men vraagt aan de pastoor de toestemming om het dorp te mogen betreden, wat uiteraard geen probleem is.
Dit gebruik zou verwijzen naar het feit dat Karel Martel, alhier op zoek naar de Heilige Amelberga, door de inwoners op een dwaalspoor gebracht werd zodat de Heilige Amelberga in de mogelijkheid was te vluchten naar Temse.
De kapitein en de luitenanten doen nu een rondrit om de kerk en keren terug bij hun manschappen.
Bij de terugkomst van de kapitein aan het kapelletje heft de muziekvereniging het Belgisch volkslied aan en worden opnieuw negen kanonschoten afgevuurd.
Daarna beginnen fijfelaar en trommelaar een melodie te spelen.
De stoet zet zich in beweging om via de Sint-Amelbergakouter tenslotte rond de kerk drie ronden te rijden (stapvoets, in draf en in galop) onder de tonen en het geroffel van muzieken trommelkorps.
Terwijl de ruiters rond de kerk rijden wordt het beeld onder begeleiding van de pastoor, fijfelaar, nar en trom de kerk binnengebracht en vangt de kerkelijke dienst aan (10u30).
Na de hoogmis heeft er in de Kantschool een receptie plaats met uitreiking van prijzen aan de verschillende deelnemende ruitersmaatschappijen.
De gelovigen gaan tussendoor voor en na de hoogmis, de reliek van Sint-Amelberga vereren in de kapel en ontsteken er ter harer ere een kaars.
Het echte feest is na de ommegang... dan duikelt iedereen de herbergen binnen, en drinkt iedereen met iedereen.
Het is gezellig en aangenaam, want Maternaars die hier al jaren weg zijn, komen op St Amelberga terug naar Mater, en de vriendschap wordt hernieuwd en gedoopt... in bier.
De dag na het feest
De dag na het feest begint het octaaf.
Dan wordt elke dag de H.Mis opgedragen in de kapel.
Het octaaf wordt besloten met een processie door de Sint-Amelbergakouter, terwijl men een lofdicht zingt ter ere van Sint-Amelberga, van 53 strofen.
De processie eindigt in de kapel met de verering van de reliek.
Deze bedetocht is voorheen in verval geraakt, maar in 1924 door E.H. Ivo Botteldooren van Mater terug ingevoerd.
Sedert enkele jaren wordt de voettocht voorafgegaan door de ruiters van Mater.
De Fiertel (21/9)
is een gebruik dat afstamt van Prosper de Maeght, een 19e-eeuwse inwoner van Eine, en bestaat uit een karavaan van komische taferelen, uitgebeeld op karren die met tractoren van straat naar straat getrokken worden.
Gewoonlijk worden deze sketches door plaatselijke inwoners zelf geschreven.
TE NOTEREN IN DE AGENDA:
MATER - 10 JULI (vroege voormiddag) - AMELBERGAPROCESSIE
=een lokale toeristisch trekpleister in onze Vlaamse Ardennen!!!
24-05-2014
Zingem-reus Wannes Laps
ZINGEM REUS WANNES LAPS
Wereldrecord aanwezige reuzen
Een tijd geleden, om precies te zijn in september 2012, was ik, samen met duizende anderen, aanwezig in Deurne bij Antwerpen.
Daar deed men een poging om het wereldrecord van het grootst aantal aanwezige reuzen in één stoet te breken. En of ze daarin slaagden...meer dan 300 reuzen.
Wannes Laps
Maar plots werd mijn aandacht getrokken door een reus afkomstig uit Zingem en luisterend naar de naam Wannes Laps, de enige reus in België zonder kleren maar een doorzichtig, gevlochten exemplaar uit wilgentenen of wissen !
De begeleiders droegen bundeltjes wilgentenen met zich mee, grondstof waaruit de reus ondermeer gevlochten werd.
Bouw van de reus Wannes Laps
Enkele dagen later nam ik contact met de heemkundige kring Huizingouw in Zingem, waar men mij wist te vertellen dat hun reus Wannes Laps gebouwd werd door één van hun leden, door dhr.Lucien Devaere.
Hij koos voor het mandenvlechten die door zijn uitbeelding de plaatselijke geschiedenis levendig zou houden.
Wannes Laps is een totaal gevlochten reus van 4,6 m hoog, een wannenlapper en kent tot zover zijn weerga niet.
Vooral de gelaatstrekken van de reus die enkel uit vlechtwerk vervaardigd zijn, trekken de aandacht.
Hij wordt voortbewogen al rollend.
Hij werkte eraan van april tot eind september 2009 in het atelier van dhr Pol Vermeulen, gepensioneerd rotanmeubelmaker, die de materialen bamboe, rotan en wilgentakken schonk.
Dit zijn de basismaterialen van de Zingemse mandenvlechters.
wannenlappers=herstellers van beschadigde of versleten wannen
wannenleurders=verkopers van wannen
Zingem is bekend om zijn vroegere wannenmakers, wannenleurders en wannenlappers, zijn manden-en zetelmakers en sedert kort zijn rieten en rotan meubelen.
Een typische Zingemse nijverheid dus.
Wissen:
Men plantte langs de Scheldemeersen (=vochtige gronden), in 3 m brede bedden (grachten), talrijke rijen jonge scheuten die uitgroeiden tot grote wissenstruiken, die elk jaar hun wissen leverden.
Wanneer in november de bladeren van de wissen begonnen te vallen, werden ze gekapt door de wissenkapper, in bundels opgebonden en met karren naar huis uitgevoerd.
De tjokken bleven over en daarop zouden volgend jaar de nieuwe wissen groeien.
Thuis werden de wissen geschud, d.w.z. naar hun lengte verdeeld en in voren, modderige kuilen, geplaatst.
Na de winter werden de pakken uit de grond getrokken en het wissen schellen of wissen bleken kon beginnen.
Ik herinner mij dat ik als klein jongetje, een rasechte Zingemnaar, moest meehelpen tijdens het wissen schellen. De wis moest door een streep, eerst met het gat en dan met de top, getrokken worden. Wij werden betaald volgens het aantal geschilde bundels. De geschilde bundels werden dan te drogen gesteld en verder verwerkt. Met honderden op een boerderij, wissen schellen om ter meest en dit alles voor een klein, klein centje...
besluit:
Wissen: zijn de buigzame twijgen die de mandenvlechters gebruikten om wannen, manden en korven in alle vormen te vervaardigen.
wannemakers maken van wissen een wan
Lang geleden maakten de Zingemse wannenmakers tijdens de winter grote waterdichte wannen.
Een wan werd gebruikt:
1)om letterlijk het kaf van het koren te scheiden
Een wan is een grote, platte, ovalen mand waarmee het kaf van het koren werd gescheiden. Eenvoudig door het graan op te gooien en in de wan terug op te vangen; de wind blies het kaf weg.
Simpel, misschien, maar erg arbeidsintensief.
Logisch dus dat met de mechanisatie van de landbouw eerste de wanmolen (eind 19de eeuw), later de dorsmachine en de pikdorser de wan in een hoek werd gegooid en geen mens nog zijn boterham kon verdienen met het herstellen (lappen) of het maken van wannen en bij uitbreiding van alle manden.
2)om meel in te scheppen
3)om paarden eten te geven. = de paardenschotels (30 cm doormeter)-deze dienden als maat
De buigzame wilgentwijgen of wissen uit de Scheldemeersen werden hiervoor gebruikt. Men noemde het het onkruid van de Scheldemeersen.
's Winters maakte de wannenmaker al de nodige onderdelen van de wan.
De oren en schenen maakte hij uit wilgenhout. Eerst plooide hij de groene wilgenstok op een 'koe' (=ronde balk) en stak die dan in een 'muizenbreidels' (=ijzeren ogen) om die te laten drogen.
Men maakte ook een aantal beugels gereed, wilgenhouten stokken met scherpe punten, die rond de wan werden gelegd.
Het wannenmaken begon na de winter.
Eerst maakte hij het kruiske door twee gekruiste schenen van ongeveer 25 cm lengte met fijne wissen samen te vlechten.
Na vier keer rondgevlochten te hebben, klopte hij 4 schenen bij en vlocht deze weer toe, enz.
Het eerste vlechtwerk van een halve meter doormeter werd 'mondje' genoemd.
Dan legde hij een beugel boven en een beugel onder de uiteinden van de schenen en vlocht ze met die uiteinden vast.
Dan aanspannen en de oren tussen het vlechtwerk kloppen.
Uiteindelijk alles opkuisen.
NB: Tijdens het maken van de wan zat de wannenmaker in de wan zelf en draaide erin rond tijdens het afmaken.
wanneleurders
In de vorige eeuw gingen de wannenleurders op tocht.
Zij vertrokken voor het oogstseizoen, met hun alaam op zak, een zestal wannen over de schouder en een dikke stok in de hand.
De andere wannen werden hun per spoor nagestuurd, naar hun 'logement'.
Andere Zingemse wannenleurders trokken of duwden te voet hun lange steekkarren vol wannen en manden van dorp tot dorp om te verkopen (vooral aan landbouwers) en de oude wannen te herstellen.
Vandaar de naam wannenlapper.
Later kochten ze echter paard en kar en trokken heel Vlaanderen en Brabant door en zelfs tot in Nederland en in Frankrijk.
NB: Het eigenaardige was dat de wannenlapper zelf geen wannen konden maken en dat de wannenmakers op hun beurt niet de handigheid hadden om oude wannen te herstellen !
Eind september kwamen ze terug van hun tochten en vierden uitbundig hun thuiskomst ter gelegenheid van de feestdag van de patroonheilige van de paroche Sint Bavo, de kermis, de eerste zondag na 1 oktober, afgekort ook Bamis genoemd en door het enthousiasme historisch uitgegroeid tot de Wannenlapperskermis.
uitbreiding naar rieten en rotan meubelen
Dit ambacht, het wannemaken en mandenvlechten, werd later uitgebreid met het maken van rieten en rotan meubelen.
riet=stengel van de rietplant, nu ingevoerd uit Indonesië , China en Japan
rotan=stengel van palmsoorten, nu ingevoerd uit Zuitd-en Oost-Azië
Dit gebeurde toen de oorlog 1914-18 aan de gang was en men geen zetels meer kon invoeren uit Nederland.
De fijne mandenmakers beproefden het nu om zelf zetels te maken, eerst alleen met wissen, daar de invoer van riet wegens de oorlog onmogelijk was.
Na de oorlog werd de buitenlandse handel weer normaal en konden ze ook alle soorten riet aankopen en hun zetels verwerken.
De zetelmakerij nam in de jaren 1925-1930 op Zingem een geweldige uitbreiding.
Stielmannen schakelden dus over van het wannenmaken, naar het mandenmaken en later naar het zetelmaken.
Ook verdrong de riet-en rotannijverheid meer en meer de wissennijverheid.
Doopsel reus Wannes Laps
Onze reus Wannes Laps werd op 4 oktober 2009, tijdens de oktoberkermis (hoe kan het ook anders) na een feestelijke optocht door de Zingemnaren gedoopt.
Peter is Pol Vermeulen en meter Kathleen Hutsebout, de huidige burgemeester
Hij staat symbool voor de onverzettelijkheid van de Zingemnaar, voor hij die ondanks moeilijke tijden moedig verder doet.
dooprituelen en -activiteiten
De reus werd opgehaald in het geboortehuis Nederzwalmsesteenweg 37, magazijn van de Peter, gewezen Rotanmeubelmaker, en stoetsgewijze door het dorp, onder massale belangstelling, naar het Erfgoedhuis Adelgoed Ommegangstraat 31 gebracht waar hij gedoopt werd met Valierbier van de Gaverse Brouwerij Contreras ter gelegenheid van de historische Wannenlapperskermis, die steeds plaats heeft op de eerste zondag van de maand oktober.
De feestelijkheid wordt jaarlijk overgedaan , op 2 oktober 2014 voor de zesde maal.
Reus Wannes Laps is zelfs ingeschreven in geboorteregister.
Extra's voor het doopselfeest !
Bij die gelegenheid creëerde meester-bakker Redgy Taerwe een nieuw brood, door de Heemkundige Kring tot 'wannenlappersbrood' gedoopt...een klein broodje voor de echte fijnproever, en ... nog steeds doorlopend verkrijgbaar in de bakkerij Taerwe.
De broodjes zijn zacht van deeg, blond van kleur en op smaak gebracht met diverse zaden.
Slager Rik vulde dit aan met een zeer smakelijke 'wannenlapperspaté' !!!
De paté is ondermeer bereid met donker Enamebier, pruimen, ajuin en hazelnoot. 'Zeer smaakvol en licht verteerbaar. Het steekt niet rap tegen!' laat de heemkring weten !
En er was ook 'wannenlapperssoep' !!!
Er is meer in Zingem
Na het eten van al dat lekkers raad ik u aan op stap te gaan in en rond Zingem, volgend de 10 km lange 'Wannenlappers wandelroute'.
De route start aan het gemeentehuis van Zingem, loopt voorbij het Meuleken 't Dal, één van de kleinste staakmolens van Oost-Vlaanderen, verder langs onverharde voetwegennaar het hartje van de Scheldemeersen en het natuurreservaat 'De Weiput'.
De wandelkaart is verkrijgbaar bij de plaatselijke toeristische dienst en is ook te downloaden naar uw gps-toestel.
Alvast veel wandelplezier!!!
Een aanvullertje:
Thuis, na een fikse wandeling, de zetel in met een kleine novelle 'De zwerftocht van een wannenlapper.' van de gekende Zingemse auteur Jacques Hoste.
Ronse wordt aan verschillende zijden omgeven door deze prachtige heuvels. Onder andere de Kluisberg, de Hotondberg, de Hembelberg en de Muziekberg zijn de letterlijke getuigen van dit geologisch verleden en geven Ronse een uniek panorama.
MUZIEKBOS
=plaats waar sommigen inspiratie vonden, o.a. Valerius de Saedeleer (schilderijen) & Herman Teirlinck (romans) & de dichters Pol de Mont en Omer Wattez.
Ligging:
In het noordoosten van Ronse ligt het Muziekbos. Het ligt op het grondgebied van de gemeente Ronse, ten zuiden van het dorp Louise-Marie, middenin de Vlaamse Ardennen.
Nog duidelijker:
rijden van Oudenaarde via rijksweg N60 naar Ronse. Juist voor de Kruisstraat (begin 'Kruisies') links af de Ommegangstraat in en nog ongeveer 1,5km verder....het MUZIEKBOS.
Het muziekbos is gelegen op de Muziekberg, hoogte 150m boven de zeespiegel.
Herkomst naam:
Men zegt:
In het Muziekbos in Ronse en Maarkedal hoor je de ruisende melodie van de bladeren ritselen in de wind. Poëten spreken over het zachte muziekspel van de wind in de bomen.
Wel 'muzikaal', maar niets te maken met de herkomst van de naam !!!
De naam Muziekbos heeft oorspronkelijk niks met muziek te maken.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
1) "Muz" is Keltisch voor "moeras", een drassig stukje grond dat tussen vijvertjes of watertjes ligt.
2) Onder de Romeinen noemde men die plaats de Muzenberg omdat de Muzen(=godinnen van kunst en wetenschappen) daar verbleven.
3) Hier verbleef de heer Danielken, een middeleeuwse minnestreel.
Ontstaan:
Drie miljoen jaren geleden lagen deze heuvels nog als zandbanken aan de kust van een ondiepe en tropische zee. Het noorden van ons land was één ondiepe tropische zee met kuststrook ter hoogte van onze huidige taalgrens. Er waren hier en daar stukjes grond tussen watertjes die erg drassig of moerassig gebied waren (MUZ). Toen het kouder werd en de zee zich terugtrok, bleven uit deze zandbanken de getuigenheuvels over. Kenmerkend: de roestige ijzerzandstenen in de wegen. Deze getuigenheuvels strekken zich uit tussen West-Vlaanderen en Hageland en worden de Vlaamse Ardennen genoemd.
De Muziekberg is zo'n getuigenheuvel.
Beheer:
Het domein is momenteel 110 hectaren groot en wordt beheerd door het agentschap voor Natuur en Bos, kortweg ANB genoemd.
Bewegwijzerde paden: voor de wandelaars:
Het ANB ontwikkelde twee (korte) bewegwijzerde wandelingen doorheen het Muziekbos, het Boshyacintenpad en het Geuzentorenpad.
Met de Muziekboswandelroute (11 km-begint aan de kerk van Louise-Marie) en de Taalgrenswandelroute verken je ook de ruimere omgeving.
Speciaal voor kinderen werd er een educatief Bosleerpad uitgewerkt.
voor de fietsers en mountainbikers:
Fietsers vinden hun gading langs de bewegwijzerde Hermesroute en langs andere paden in het bos waar dit toegelaten is.
Er zijn zelfs routes voor paardrijders voorzien.
Speelzones:
In het Muziekbos is het verboden de aangeduide paden te verlaten.
Opdat kinderen toch kunnen ravotten in de natuur, legde het Agentschap voor Natuur en bos in het Muziekbos twee speelzones aan:
één voor -12-jarigen
één voor +12-jarigen.
Kamperen:
In de zone voor paalkamperen (één van de eerste in Vlaanderen) kan je in de volle natuur, maar netjes volgens de regels, kamperen.
Paalkampeerterrein Muziekbos ligt langs een onverharde weg (afgesloten voor gemotoriseerd verkeer) waarover enkele wandeltrajecten lopen. Dit is een populair recreatief gebied, er is dus enig passerend zacht vekeer van wandelaars, mountainbikers en ruiters kort bij de bivakzone, wat je zeker zal merken op mooie dagen.
Er zijn hier ook 3 houten tentplatformen geplaatst, gemaakt van FSC-gelabeld hout. Tussen de planken van het platform zijn kepernagels aangebracht en rond het platform is een staalkabel gespannen. Met deze aanhechtingspunten moet het mogelijk zijn je tent stormvast op het platform te plaatsen.
Je kan natuurlijk ook je tent prikken op de grasgrond.
Reserveren is niet mogelijk.
Je kan er gratis verblijven voor max. 48 uren.
Er is een paal met waterpomp (grondwater) en een logboek om er je wensen en klachten in te noteren.
Het is uitdrukkelijk verboden om vuur te maken op bivakzone Muziekbos!
Fauna en flora
Fauna (dierlijk leven):
Het Muziekbos kan al heel wat verschillende diersoorten op haar palmares schrijven. Misschien ontdek je een boomklever die langs een stam naar boven of naar beneden klimt?
Of hoor je de zwarte specht roffelen?
Waar het bos overgaat in een open landschap, is de kans groot dat je een buizerd ziet rondcirkelen.
Langs de bosrand fladderen vlinders als gehakkelde aurelia, dagpauwoog en bont zandoogje.
En in het oudste deel van het bos zie je met wat geluk nog net een schichtige ree in het struikgewas wegvluchten.
's Nachts hoor je het geluid van de bosuil.
Flora (bloemen en planten)
Met de heraanplant na de kaalslag van de Eerste Wereldoorlog speelt de beuk nu de eerste viool in het Muziekbos.
De beuk laat met zijn dichte kruin echter weinig licht door. Hierdoor is plaatselijk de ondergroei in het bos beperkt.
Gelukkig zijn wilde hyacint, kleine maagdenpalm en daslook elk voorjaar hier een kleurrijke uitzondering op.
Het Muziekbos is op haar mooist in de maanden april en mei, dan zorgen de boshyacinten of blauwe kousjes voor een prachtig tapijt.
NB:
Gerichte uitdunningen en kappingen in bepaalde zones van het bos zullen het Muziekbos op termijn omvormen tot een gemengd loofbos met beuk, kers, eik en es. Dit type bos laat een gevarieerde struiklaag en een rijke ondergroei toe, wat de soortenrijkdom ten goede komt.
Uniek in het Muziekbos zijn de wilde mispels, die -en dit is bijzonder zeldzaam in Vlaanderen- er zich ook nog verjongen. De wilde mispel is een doornige struik met grote roomkleurige bloemen, die kort bloeien in de eerste helft van mei. De appelvormige vrucht smaakt melig en wrang. Ietwat overrijp is de vrucht geschikt om er lekkere gelei van te maken. Vroeger maakte men ook wandelstokken van de takken van de wilde mispel.
Geuzentoren
Op het hoogste punt van het bos staat de Geuzentoren, een ronde toren met kantelen opgetrokken in ijzerzandsteen uit de streek. Door romantische zielen "de Geuzentoren" gedoopt.
Het werd gebouwd door M. Scribe in 1864.
De toenmalige eigenaar van het bos liet zich wellicht meeslepen door de mode van de tijd om vaak bizarre of romantische bijgebouwtjes op te trekken "Follies" genaamd, een modeverschijnsel dat vanuit Engeland overwaaide.
Dit gebouwtje had echter wel degelijk een functie.
Het werd geregeld beklommen door de eigenaar om van het omliggende landschap te genieten.
Aangetrokken door Cécile Ameye van het Nitterveld kwamen hier omstreeks de eeuwwisseling geregeld kunstenaars van de natuur genieten". Valerius De Saedeleer en Herman Teirlinck vonden hier hun inspiratiebronnen.
Ook Omer Wattez, leraar uit het naburige Schorisse en Antwerpse dichter Pol De Mont kwamen hier regelmatig wandelen.
Ontstaan naam 'Vlaamse Ardennen':
Na een inspirerende wandeling in het bos in 1888 stonden Omer Wattez en zijn vriend en dichter Pol De Mont op de Geuzentoren het landschap te bewonderen.
Pol De Mont riep toen uit: Hoe schoon hier !!! Maar dat zijn hier de Vlaamse Ardennen!
Sedert dan werd dit het koosnaampje voor deze streek.
Tumulus of prehistorische grafheuvel:
Op een boogscheut van de Geuzentoren vind je een prehistorische grafheuvel (tumulus) uit het Bronstijdperk.
Centraal in de heuvel bevond zich de grafkamer.
Hier werden twee urnen met verbrande beenderen van een man en een vrouw, assen en steenkool gevonden.
Andere vondsten:
-uit de periode 10000 voor Christus: stekers en klingfragmenten (kling=lemmet van zwaard, sabel, degen of bajonet)
-uit de Romeinse tijd: munten -->gevonden in 1836
Info:
Een geleid bezoek aan de Geuzentoren en de grafheuvel kan je aanvragen via toerisme@ronse.be of 055 23 28 16.
Mythen en sagen:
Over het muziekbos gaan veel sterke verhalen.
Sommige daarvan zijn waar. Bijvoorbeeld dat Caesar en Keizer Karel er geweest zijn.
De raadselachtige sfeer van het Muziekbos weerspiegelt zich ook in de talrijke mythen en sagen die zich in het bos afspeelden.
Zo zou Richard Wagner, Duits musicus-componist, zich voor zijn bekende romantische opera Thannhäuser geïnspireerd hebben door de sage op Heer Daneelken of Danielken, die zich in een spelonk onder de Muziekberg liet verleiden door Holda.
Een andere legende heeft het over een Woudorgel dat 's nachts wondere koraalgezangen laat horen.
En uiteraard heeft ook dit bos weerwolven en heksen gehuisvest. De weerwolf was er zelfs een ware plaag en jaagde de kabouters, dwaallichten en elfen de stuipen op het lijf.
In de gevel van chalet Boekzitting (bistro) kan je zowaar een votiefbeeld van een weerwolf bewonderen.
NB: 'Boekzitting' komt van 'beuk' (boom), een vierschaar, vroeger rechtspraak met 'boete zitten'.
Van de heks Tanneken werd gezegd dat de duivel door haar mond praatte en dat ze op St-Jansavond in 1665 op de Muziekberg twee of drie ketels verdoemde zielen had gekocht, met wie ze zich amuseerde.
Wil je meer weten over de mythen en sagen in het Muziekbos?
Ga dan op stap in het Muziekbos onder begeleiding van een stadsgids.
Keramiekhof:
Het Keramiekhof is een vakantiehuis voor 6 personen. Marleen en Michel verwelkomen je met open armen. Je kan er genieten van de rust, maar ook van een workshop keramiek. Je kan er klei op een draaischijf bewerken.
Kapelstraat:
Bedevaartsoord bij Gerda Breda.
Daar kan je de acht kapelletjes van O.L.Vrouw van Zeven Weeën aanschouwen. Deze staan in de tuin van Gerda.
Alles begon in de 19de eeuw met Francis Verschelden, een boerejongen, die als textielarbeider naar Ronse moest gaan werken. Hij was nogal snugger en ontdekte een systeem waarmee men het productieproces kon versnellen. Hij werkte zichzelf op, richtte een fabriek op en werd industrieel.
Tegenslag: hij kreeg tyfus.
Hij was zeer godvruchtig en beloofde bij zijn genezing een bedevaartsoord te bouwen.
Erkenning:
Het Muziekbos is erkend als:
-Europees Natura 2000-gebied (=beschermd natuurgebied in de Europese Unie)
en maakt deel uit van het:
-Vlaams Ecologisch Netwerk of VEN (=gebieden met natuurbehoud en milieubeheer)
Modern gastheerschap
De nieuwe infoborden aan de Koekamerstraat en de Boekzitting aan het Muziekbos zijn uitgerust met een QR-code.
Dit zijn de eerste borden van het Agentschap voor Natuur en Bos die met dit technologische snufje uitgerust zijn.
Gebruikers van een smartphone kunnen, mits de installatie van een programma dat QR-codes kan lezen, nu de uitgebreide info op www.natuurenbos.be/muziekbos ter plekke raadplegen.
In de toekomst worden de nieuwe infoborden hiermee steevast uitgerust.
Hiermee maakt het Agentschap voor Natuur en Bos, met de meest moderne technologieën, werk van een gedegen gastheerschap in haar domeinen.
ASBESTSTORT BIJ MUZIEKBOS RONSE ACTIEGROEP VZW Louise Marie
De bestendige deputatie van Oost-Vlaanderen gaf recent de vergunning om asbestafval te storten in Louise Marie, een schilderachtig dorp, pal aan het Muziekbos te Ronse in de Vlaamse Ardennen. Dit is onaanvaardbaar. Je kan er alles over lezen op : http://stopasbestinlouise.blogspot.com/
WAAR ZWERFT ER NU ASBEST?
De provincie Oost-Vlaanderen heeft een asbeststort goedgekeurd in een van de mooiste plekjes van de Vlaamse Ardennen, een natuurgebied dat zowel Vlaams als Europees beschermd is, vlakbij het Muziekbos met omwonenden en tal van wandel- en fietsroutes. Tijdens het storten (gewoon in de zandputten dumpen) zulllen er onvermijdelijk asbestvezels vrijkomen die zwaar kankerverwekkend zijn en longvlieskanker veroorzaken. Het is onbegrijpelijk dan men een asbeststort op zo'n plaats goedkeurt. De volksgezondheid is blijkbaar niet van belang en een beschermd natuurgebied wordt probleemloos tot asbeststort gebombardeerd. Gelukkig zijn er heel wat mensen in beroep gegaan en het stort werd voorlopig geschorst! Duizenden mensen tekenden de petitielijst. Dat kan nog steeds op de blog van Louise Marie tegen asbest!
Binnenkort moet minister Crevits beslissen. We kunnen maar hopen dat de minister haar gezond verstand laat spreken en dat het asbeststort in Louise Marie niet doorgaat. Volgens het provinciebestuur kan een asbeststort blijkbaar overal; daarom het asbestspel.
Jeugdauteur Brigitte Minne overhandigde op 12/8 /2013 in naam van alle leden van vzw Louise Marie een virtueel potje asbest aan Filip Meirhaege!
Filip Meirhaege schonk dit op 13/8 op 4FM en Radio 2 aan iemand anders.
Het is de bedoeling om het potje zo vlug mogelijk door te geven want zo'n giftig geschenk wil een mens niet houden.
Als minister Crevits beslist, komt het stort in de tuin of het huis van de persoon die als laatste het potje in zijn bezit heeft.
Het asbestspel is spannender dan Russische roulette!
Meld op volgende link de geheime code als je in het bezit bent van het asbestpotje of volg het traject:
http://groups.google.com/group/louisemarietegenasbest?hl=nl
Een asbeststort...en...dat dan ook nog eens in een natuurgebied dat zelfs Europese bescherming geniet!
Uitnodiging:
zondag 18 mei: verhalenwandeling in het Muziekbos
Deze wandeling start aan de kerk van Louise-Marie. Kom ontdekken welke mythen, sagen en legenden er rond het Muziekbos bestaan. Van een weerwolvenplaag, heksen, kabouters, dwaallichten en elfen tot unieke Geuzentoren.
Wist je trouwens dat op deze mysterieuze plek de naam: "Vlaamse Ardennen zijn ontstaan? De gids neemt je op pad in de prachtige bos.
Vertrekuur: 14 uur
Vertrekpunt: De kerk van Louise Marie, De Saletteplein, 9680 Maarkedal
Prijs: 3 euro per persoon ter plekke te betalen aan de gids. Vooraf inschrijven is verplicht, de plaatsen zijn beperkt. Inschrijven via toerisme Ronse : toerisme@ronse of 055/232 816
Duur: ca. 2 uur
1ste vrouwelijke brouwmeester
-
HoutemJaarmarkt 
Wie was de Heilige Livinus?
die enkel uit vlechtwerk vervaardigd zijn, trekken de aandacht. 
voor de wandelaars:
