April 2015
Beste adoptieouders,
Enkele weken geleden kon ik
een kort bezoek brengen aan het Szent Erzsebet Instituut in Ipolytölgyes. Zoals
jullie wellicht nog weten, een bezoek aan 'mijn' kinderen of liever de bewoners
die mijn hart gestolen hebben voor altijd! Elke keer opnieuw, nu reeds na 28
jaar, is de ontmoeting met hen voor mij nog steeds indrukwekkend ontroerend. Misschien
een rare uitspraak maar ik heb geen woorden genoeg om duidelijk te maken hoe
gastvrij ik er telkens onthaald word, met een grote warmte die zovele dingen
uit onze cultuur, waar prestatiedruk toch zeer hoog ligt, mij steeds weer doet
relativeren.
In Ipolytölgyes, een dorpje
waar de tijd precies bleef stil staan, is de echtheid van de bewoners te voelen.
Zij zijn altijd heel blij met Belgisch bezoek. De Belgische vlag hangt uit en
wappert in de zon ter verwelkoming. Samen met de directrice heb ik gepraat over
het voorbije jaar. We hebben een oplijsting gemaakt van de activiteiten die
plaatsvonden dankzij de vele sponsors waar we beroep kunnen op doen. We hebben
het ook gehad over de vele problemen, want die zijn er helaas ook nog steeds.
Maar de directrice, Szalai Zsusza, is een sterke vrouw die heel correct, warm
maar consequent de 'werkers' in de goede richting stuurt.
Aangezien er ook dit jaar
nieuwe adoptieouders gevonden zijn en nog gezocht worden, geef ik eerst even een
korte omschrijving van het instituut:
Het Szent Erszebet Instituut is in Hongarije één van de grootste
instituten voor mensen met een beperking. Het ligt helemaal in het noorden van
Hongarije, ongeveer 80 km ten noorden van Budapest en werkelijk op de grens met
Slowakije. Ipolytölgyes is een heel klein dorpje met amper 200 inwoners. Het
instituut werd oorspronkelijk in 1986 gebouwd om 80 kinderen met een beperking
op te vangen. In 1992 kreeg het de mogelijkheid om verder uit te breiden tot
een capaciteit van 120 personen. De bedoeling hiervan was om de cliënten ook na
de leeftijd van 18 jaar de mogelijkheid te bieden te kunnen blijven in de
omgeving waar ze opgegroeid zijn. Momenteel wonen er 150 kinderen, jongeren en volwassenen in het tehuis.
Het burgerschapsmodel, gelijkwaardigheid, zorg op maat, inspraak
geven,
zijn geen loze begrippen in Ipolytölgyes; het gaat misschien niet zo
snel als bij ons maar de staf is wel doordrongen van deze visie. Men wil naast
de verzorging vooral een thuis bieden aan de bewoners waar ze zich kunnen
ontplooien volgens hun ontwikkelingsmogelijkheden. Om meer zorg op maat te
bieden aan de bewoners en hen ook de nodige ontwikkelingskansen te bieden waar
mogelijk, werd er in 1999 een nieuw gebouw opgetrokken waarbij de
atelierwerking van start ging. In de ateliers worden verschillende soorten
bezigheidstherapie aangeboden: weven, werken met keramiek, houtbewerking,
kaarsenmakerij, schildersatelier, kookatelier, muziekatelier,
Door deze activiteiten krijgt het leven van
deze bewoners meer kleur. Ze leveren producten af, maar op hun tempo. Voor de
bewoners die mentaal slechts licht beperkt zijn worden ook excursies
georganiseerd en andere culturele activiteiten. Uiteraard is het budget hier
zeer beperkt en is men afhankelijk van de goodwill van organisatoren die af en
toe gratis toegang verlenen aan personen met een beperking.
Het instituut wordt voor 40% gesubsidieerd door de Hongaarse staat. 60%
wordt gefinancierd door het bisdom van Székesfehérvár en door giften. Ook wij
hebben in het verleden reeds verschillende activiteiten georganiseerd om
bijvoorbeeld een vakantiehuis te kunnen huren zodat alle kinderen gedurende een
week in een andere omgeving konden vertoeven. Wij hebben geld ingezameld om de
transportkosten te betalen van grote zendingen met nieuwe kledij, schoenen,
enz
die we ook weer dankzij de inzet
van vele studenten en via bevriende firmas verkregen hebben.
Er wonen dus 150 personen, de jongste 11 jaar en de oudste 73 jaar. Van
de 150 bewoners hebben er nog amper 50 contact met familie. Dit betekent dus
dat een honderdtal bewoners nooit bezoek krijgt en volledig aangewezen is op de
zorg van het personeel ter plekke. En gelukkig kan men er op zeer toegewijde
begeleiders beroep doen. Er werken een tiental professionele opvoeders naast
een 50- tal mensen die geen professionele opleiding genoten hebben; het zijn
bij manier van spreken moeders en vaders uit de streek die in het instituut
werk gevonden hebben. De meesten verdienen amper 300 euro per maand. De
werkloosheid is in Hongarije, maar zeker in deze streek, zeer groot. Het
noorden van Hongarije, meer bepaald het deel tussen het Pillisgebergte en
Börsznygebergte, is een zeer mooie streek wat betreft natuur, maar heeft als
nadeel dat er weinig of geen bedrijven zich komen vestigen. Naar een andere
stad reizen om te werken kost dan weer teveel aan vervoersonkosten waardoor
heel wat jonge mensen werkloos zijn met als gevolg hanggedrag en alcoholproblemen.
De jonge mensen die gestudeerd hebben, trekken naar de stad en komen niet meer
terug naar de kleine dorpen. Ook in Ipolytölgyes wonen nog weinig jonge mensen.
Een 200- tal ouderen bevolken het dorp. Vele huizen staan leeg en staan voor
een prijsje te koop. Vooral Nederlanders hebben dit ontdekt en kopen hier een vakantiewoning.
Naast de professionele en andere begeleiders werken er 4 dames in de
wasserij (alle dagen worden lakens en kleren van de kinderen gewassen); er zijn
ook vier werkmannen (een timmerman, een schilder, een mekanieker en een chauffeur).
Op de administratie werken ook 4 personen, samen met de directrice. In de
keuken werken 6 vrouwen (dagelijks moet er voor 200 à 230 personen gekookt
worden, het personeel kan voor een minimum prijs mee eten in het instituut.),
er zijn ook 4 poetsdames. In de ateliers werken een viertal opvoeders/begeleiders.
Er is een weefatelier, kralenatelier, keramiek, muziek, kookatelier, schilderatelier,
snoezelatelier. Ongeveer een derde van de bewoners kan overdag naar de ateliers
gaan. Voor de anderen die te zwaar beperkt zijn, wordt gezocht naar andere mogelijkheden.
Wat de beperkingen van de bewoners betreft: het grootste aantal zijn meervoudig
gehandicapt, zowel mentaal als fysiek of mentaal en blind of gedragsgestoord en
mentaal beperkt. Er zijn er ook een aantal met doofheid en blindheid en mentale
beperkingen; of autismespectrumstoornis en mentale beperkingen. Dit klinkt
allemaal heel erg en dat is het ook, maar ondanks deze zware beperkingen,
slagen de begeleiders er toch in om deze bewoners een leven te bieden waar
kwaliteit voorop staat. Kwaliteit staat hier natuurlijk niet gelijk aan lange
en mooie reizen maken, aan lekker gaan eten op restaurant. Kwaliteit staat hier
gelijk met een zacht bed en een goede op maat gevormde matras hebben, zoveel
mogelijk inspraak krijgen in dit afhankelijke leven, geen pijn hebben, een
opvoeder die zachtjes voor je zingt, die een aromabad voor je klaar maakt, die
je een relaxerende handmassage geeft, die je liefdevol eten geeft, die begrip
heeft voor je moeilijk gedrag, die op tijd je pampers ververst zodat je
comfortabel ligt, die zodra het goed weer is je rolwagen of rolbed op het
terras brengt zodat je van de zon kan genieten, die zoekt naar nieuwe
mogelijkheden om je te ontwikkelen of te ontspannen.
En nu de update voor jullie:
Ook in 2014 werden er geen
nieuwe arbeidsplaatsen gecreëerd... Dat betekent dat men dus moet blijven
werken met een sterk gereduceerd aantal medewerkers. Er werd geprobeerd om het
programma voor de bewoners te herbekijken zodat iedereen zoveel mogelijk een zo
hoog mogelijke kwaliteit van leven kon behouden. Niet eenvoudig in deze
omstandigheden.
Toch zijn ze er in geslaagd om
een heel gevarieerd programma aan te bieden zowel op externe locaties als voor
diegenen in de voorziening. Er werden 55 activiteiten georganiseerd, waarvan in
totaal 18 in Ipolytölgyes zodat iedereen kon deelnemen!
Er werden 37 uitstappen
georganiseerd, uiteraard soms slechts voor kleine groepjes. Tachtig bewoners
zijn ook op vakantie geweest in de buurt van het Balatonmeer. Ze verbleven daar een vijftal dagen in
wisselende groepen gedurende twee maanden. De vakantiewoning is aangepast aan
de noden van de bewoners zodat het ook voor het personeel toch een beetje
ontspanning betekent. Men probeert om zoveel mogelijk bewoners mee te nemen op
excursie zodat ze niet enkel hele dagen doorbrengen in het instituut. Men
probeert hen 'in beweging' te krijgen. Hiervoor doet men dikwijls beroep op de
ondersteuning van vrijwilligers uit België, Nederland en Hongarije.
Gedurende heel het jaar kon
het instituut beroep doen op heel veel vrijwilligers uit België. Virgo Sapiens
Londerzeel ging met 17 leerlingen een week de handen uit de mouwen steken. Hogeschool
Gent trok naar ginder met 30 vrijwilligers de eerste week van juli en met nog
eens 30 vrijwilligers in de derde week van september. Zowel voor de bewoners
als voor de vrijwilligers waren dit leuke boeiende weken waar over grenzen en
culturen heen banden gesmeed werden voor het leven. We zien dat heel veel
leerlingen en studenten daarna terug gaan op eigen houtje om nog een paar weken
vrijwilligerswerk te doen of gewoon om 'hun' gasten nog eens terug te zien. Het
weerzien is steeds heel hartverwarmend. De spontane gastvrijheid waarmee deze
bewoners onze studenten en begeleiders welkom heten, heb ik nog nergens anders gezien.
Je voelt je onmiddellijk thuis. Niet wij, maar zij zetten het begrip 'inclusie'
om in de praktijk. Jij hoort erbij en je bent steeds welkom!
Om deze activiteiten mogelijk
te maken is er natuurlijk ook geld noodzakelijk. We doen ons best om zoveel
mogelijk sponsoring te vinden. Er is het adoptieproject
dat toch jaarlijks een honderdtal bewoners een extraatje bezorgt op hun
verjaardag, Kerst en Nieuwjaar en tijdens de vakantie.
Eddy Verpuylt, een airbrushkunstenaar uit Londerzeel organiseerde
een tentoonstelling. De werken konden gekocht worden en de opbrengst ging naar
de bewoners van Ipolytölgyes. Ook andere sponsors maakten vele uitstapjes mogelijk.
Virgo Sapiens Londerzeel verkocht
paaseitjes en kilos spaghetti (meer dan 400 porties!) ten voordele van Ipolytölgyes!
De Lions Club van Lokeren sponsorde
voor de derde maal op rij. Deze keer kochten we met de gift een snoezeleiland
voor de zwakste bewoners. Roparunners Londerzeel blijven trouwen
sponsors!
Sandrien Van Averbeke, oud-studente, verzamelde weer twee paletten
met nieuwe kledij, speelgoed en schoenen. Dankzij een bevriende firma kan dit
voor een mini-prijsje naar Ipolytölgyes gestuurd worden.
Sinds 2013 werd door een oud-studente,
Kristel Callebaut en haar collegas Mieke Lecompte, Liesbeth Baeten, Dirk De Schrijver van het Vlaams Centrum voor Basale Stimulatie, een project
opgestart in samenwerking met onze
Hogeschool en met de provincie Oost-Vlaanderen. Ook in 2014 werd dit
project verder gezet, zelfs twee keer. Samen met 60 van onze studenten verrijkten
zij het leven van zowel de bewoners als van het personeel. Een groep van 30
studenten vertrok in juli en een nieuwe groep van 30 in september. In juli 2013
volgden 13 'werkers' van het Instituut de cursus. Voor hen werd er in juli 2014,
een opfrissingscursus georganiseerd terwijl 18 andere 'werkers' deelnamen aan
een nieuwe cursus van drie dagen. Gedurende die driedaagse cursus werd het werk
voor deze opvoeders/begeleiders in de groepen overgenomen door onze studenten. Op
het einde van deze intensieve trainingsweek werd er een groot evenement rond
basale stimulatie georganiseerd waaraan alle bewoners, werkers, lesgevers en
studenten konden deelnemen. Het was een fantastische ervaring waarvoor dank aan
de groep van HoGent. Ondertussen blijft men nadenken over hoe men de oefeningen
die men geleerd heeft in deze cursus basale stimulatie kan omzetten in de
praktijk en hoe men ze kan toepassen in het dagdagelijkse leven. Aangezien de personele
middelen zo ondermaats zijn, is het natuurlijk heel moeilijk om deze
doelstellingen te realiseren en om dit te 'eisen' van de werkers. In december
vorig jaar heeft de directrice een dag van 'basale stimulatie' ingebouwd voor
deze bewoners die weinig aandacht krijgen door een samenwerking tussen de
atelierbegeleiders en de werkers uit de leefgroepen.
Dit leidde tot heel wat
positieve ervaringen. Sindsdien wordt er één keer per maand een dag rond basale
stimulatie georganiseerd met dezelfde formule en vooral gericht op die bewoners
die door hun beperking dikwijls niet de mogelijkheid hebben om deel te nemen
aan extra activiteiten.
De pedagogen proberen voor hun
individuele aandachtspersonen ook basale stimulatie toe te passen.
Tot hun grote vreugde is er
een anonieme sponsor gevonden waardoor ze de mogelijkheid kregen om drie fysiotherapeuten aan te nemen, elk
voor 20 u per week. Dit is echt een heel grote stap vooruit in het leven van de
bewoners die zwaar motorisch beperkt zijn. De fysiotherapie gaat door op
individuele basis en in groep. De selectie van de bewoners gebeurde op basis
van een orthopedisch onderzoek. Men heeft voorlopig sponsoring voor dit project
voor een jaar, maar men hoopt natuurlijk dat dit project opvolging krijgt. Al
heel lang was dit een vurige wens om voor de bewoners die zwaar motorisch
beperkt zijn deze therapie te realiseren.
Twee grote investeringen
werden vorig jaar ook afgerond. Met de hulp van de Europese Unie werd er 68
miljoen Hongaarse forinten (23.000) vrijgemaakt om zonneschermen te plaatsen
in de weide achter het instituut. In augustus was dit werk af en men hoopt
hiermee 1/3 van de energie te kunnen produceren. Aansluitend werd heel het instituut
voorzien van Led lampen waardoor er weer meer zal kunnen bespaard worden op een
efficiënte manier.
Ook dankzij deze geweldige genereuze
sponsor, konden ze voor 6000 investeren in nieuwe industriële wasmachines,
droogkast en strijkmachine. Hierdoor werd het gebruik van energie eveneens zwaar
verminderd en de bergen was die elke dag aan de wasserij worden aangeleverd
zijn op veel kortere tijd verwerkt en vragen minder zware arbeidskracht
Wat zijn de plannen voor 2015?
Opnieuw werd het beleidsplan
van de organisatie herbekeken waarbij steeds als doel voorop gesteld wordt dat
alle bewoners moeten betrokken worden, en geholpen met een verdere ontwikkeling
en activatie. Het is ook van cruciaal belang dat men voor elke bewoner een
volledige socio-therapeutische begeleiding voorziet, ondanks het dalend
personeelsaantal.
150 bewoners moeten ingepast
worden in het schema van de 4 pedagogen en de 5 atelierwerkers die actief zijn
in het instituut. Zes van deze opvoeders/begeleiders werken 8u per week; één 6u
per week en twee aan 4u per week. Deze beperkte bezetting maakt dat de groepen
waarmee gewerkt wordt eigenlijk veel te groot zijn. Iedere begeleider werkt met
16 à 17 mensen. Eigenlijk mist men nog twee personen die full-time in de
ateliers zouden kunnen werken. Maar ondanks deze zware werkdruk, gaat men er
toch naar streven om de vooropgezette doelen en plannen te realiseren.
De bewoners gaan heel graag
naar de ateliers en workshops en zij genieten van de variëteit die aangeboden worden.
We vinden het belangrijk dat hun dagen gestructureerd zijn en dat ze bruikbare
en zinvolle producten maken. Tijdens de workshops hebben zij ook de gelegenheid
om bewoners van andere leefgroepen te ontmoeten en tijd met hen door te
brengen.
De ochtendgym die in 2013 werd
ingevoerd, bestaat nog steeds. Heel veel bewoners nemen deel en starten hun dag
op een actieve manier. Daarnaast wordt er ook nog door een tiental jongens
gevoetbald. Zij nemen deel aan de competitiewedstrijden met ander instituten.
Men is nu ook van plan om een
soort van 'start to run' te beginnen met een deel van de bewoners van de groep
'begeleid wonen. De bedoeling is ook deze bewoners later te laten participeren
in speciale competitiewedstrijden.
Voor de anderen gaat men een
speciale bowlingtafel introduceren. Deze kan ook gebruikt worden door zware
motorische of mentaal beperkte bewoners, eventueel met een klein beetje hulp of
helemaal zelfstandig. Het doel van deze activiteit is dubbel: het plezier
ervaren van competitie, maar vooral ook samen in een ontspannen sfeer genieten
van elkaar. Men gaat competities organiseren binnenshuis tussen groepen en
paviljoenen en later ook met andere instituten. Een foto van de bowling tafel
die in het instituut gemaakt werd door de schrijnwerker, zie je hieronder. Ook
rolstoelgebruikers kunnen op deze manier meedoen aan de wedstrijden.
|