De kinderen komen aangelopen van zodra ze ons zien, grijpen je vast geven een knuffel en we stappen met aan elk hand een paar kinderen verder naar de klas.

Mooi ritueel om de schooldag te starten.

Irène, het meisje dat me vorige week haar haarband – bloem gaf, geeft me opnieuw haar bloem, deze keer een ander kleur, grappig het past terug bij mijn hemd…. Het doet haar plezier dat ik hem de hele dag draag.

De eerste les bij de oudsten is mondeling Engels, ze leren heel praktische zinnen : meneer – mevrouw… “naam kindje” heeft me geslagen /…. Heeft mijn eten afgepakt / deze rugzak is van mij / mag ik wat water drinken.

Ja heel praktisch en oh zo toepasselijk, vooral de eerste 2 zinnen wel grappig om te horen.

Mooi stil op een stoel zitten kent men hier niet.

In de pauze dien ik naar het schoolhoofd te gaan, hij zegt “deze week is jouw week omdat het je laatste week hier bij ons is, je mag doen wat je wilt, wat zijn je plannen, oops dat hat ik niet verwacht, weet ook niet dat men dit met de andere vrijwilligsters ook deed. Ik moet er toch efkes over nadenken, ik plan nog om wat speelgoed te kopen want ze hebben hier echt niets, wil nog met de oudsten in het bos gaan wandelen, verder zie ik wel.

Na de pauze terug bij de oudsten, de leraar komt naar me toe en vraagt wat gaan we doen, zeg het maar wat je wilt. Even nadenken, misschien kunnen we buiten met de bal spelen, is leuker dan een les binnen. In de schaduw van de boom spelen we met de bal, ik gooi hem naar een kindje dat moet dan de bal terug gooien. Ze vinden het leuk, en tis nog goed voor hun motoriek, niet iedereen is even behendig om de bal te vangen of te gooien. Ik let erop dat iedereen zijn beurt krijgt. Al snel komen er ook wat kinderen uit de klas van de jongsten kijken en na een tijdje spelen ze ook mee.

De jongste kinderen kleuren vandaag. Na de activiteiten de dagelijkse klussen, handen wassen, eten uitdelen, helpen opruimen, kinderen troosten vandaag wordt er veel gehuild er is altijd wel één kindje of meerdere aan het huilen, neerzitten zonder een of meerdere kinderen op je schoot is hier echt onmogelijk.

Het is ook steeds leuk om te zien hoe de Kids in de pauzes aan het spelen zijn.

Geen activiteit vandaag aan de toiletten, of alles tijdig klaar zal zijn, dit wil zeggen volgens afspraak op 6 december (oeps ik weet dat sinterklaas niet bestaat, het zal dus niet lukken). Ik had al gemeld dat volgens mij de deuren niet goed zijn, veel hout is al gespleten soms ziet het er wat rot uit met veel knopen erin. De kwaliteit van het aaneen zetten van de deur is ook niet goed, grote dikke nagels steken uit de kinderen (of iedereen) kan er zich aan bezeten. De leraren en ook deze van de middelbare school die alle werk ook op de voet volgen, geven me gelijk de deuren kunnen we zo niet aanvaarden. Ik stuur een app naar de aannemer om dit te melden gestaafd met foto’s, hij is nog maar één keer op de werf geweest en controleert het werk dus niet echt. Iets later al bericht, bedankt voor de melding ik neem contact op met de schrijnwerker. Later op de dag neemt hij nog contact op en zegt dat de schrijnwerker Eerst daags het nodige zal doen om alles in orde te brengen, de deuren zijn ook te hoog er zou niet genoeg licht in het toilet zijn.

Om te bewijzen dat ik niet overdrijf een paar foto’s van de deuren.

Na school mijn wandeling naar Osino, een biertje wat bananenchips en een ijsjes, mezelf wat verwennen, en nog wat proberen te bloggen.

Soms is het eens nodig om niets te doen.

Ik maakte een heel korte wandeling in het dorp en bos.

%%%FOTO3%%

Kreeg een lekker diner van onze kok.

I

Vandaag mag ik naar het huwelijk van de ouders van één van de kinderen op school. Ik denk de ouders maar weet het niet zeker, hier zijn de relaties niet zo duidelijk als bij ons, ik hoor vaak zeggen “de moeder van mijn kind” ipv mijn vrouw ook als ik weet dat ze gehuwd zijn. Heel vaak ook woont men niet samen, soms zorgt de vader voor het kind (zoals in het huis waar ik woon), soms de moeder. De relaties- huwelijken zijn hier minder “strikt” minder monogaam of bindend, er komen minder gevoelens aan te pas, het lijkt mij hier meer een rationele beslissing, niet zoals bij ons waar de gevoelens de overhand nemen de reden zijn voor een huwelijk (toch volgens mijn observerende ogen, niet uit ervaring noch “thuis” noch hier 😉…).

Tussen 10u30 en 11 u zal men mij komen oppikken voor het huwelijk, dus heb ik vooraf nog voldoende tijd om wat te schrijven, achterstallige blog in te halen, maar ik ga toch efkes naar school de arbeiders werken vandaag en ik wil toch zeker zijn (jaja ik heb nog wat beroepsmisvorming, ik weet het… ) , en ja ze zijn druk bezig en zeggen vandaag klaar te zijn, ik zie wel of hun belofte klopt. Gisteren hebben ze goed doorgewerkt, het vordert snel.

Voor men mij oppikt schrijf ik nog wat, volgens Afrikaanse normen zijn ze vrij vroeg rond 11u20 wordt ik al opgepikt.

Net voor we arriveren aan het feest komen we een man tegen, dit is de vader van Denise het meisje bij ons op school , of dit straks ook de bruid zal zijn weet ik niet, durf het ook niet te vragen (pogingen bij anderen over relaties leverden geen antwoorden op).

Ter plaatse zetten we ons aan een tafel, alles is mooi versierd, tafels en stoelen met witte bekleding, “plastieken” rozen op de tafel (echte zijn hier niet houdbaar).

Een man die een soort ceremoniemeester is, spreekt of roept en tiert door de micro, tussendoor wordt muziek gespeeld.

Na een tijd komt het bruidspaar toe, mooi uitgedost in het wit en ja de vader blijkt ook de bruidegom te zijn.

En dan gaat het volgens mij uren door over geld ik begrijp uiteraard niet wat men zegt in het Twi, maar de woorden. 20 cedi, 10 cedi, begrijp ik wel. Men gooit geld naar het koppel, kleeft geld op hun hoofd, een jongen met een teiltje in de hand verzamelt al het geld.

Bizar om te zien.

Dit gaat nog een lange tijd door, er komt een priester iets zeggen maar ik heb de indruk dat niemand luistert, er is van alle kanten gepraat, en plots besef en zie ik dat dit de voltrekking – zegening is van hun huwelijk, in de verte zie ik dat er ringen gegeven worden , de bruidegom zegt iets maar zo stil dat ik er niets van hoor (zou het Twi toch niet begrepen hebben). Bizar moment iets wat voor ons een bijzonder moment zou zijn, passeert hier als een “ fait divers”.

En verder gaat het de hele tijd over geld, ik hoor voortdurend 10 cedi roepen, bizar.

Nog iets over het eten en de drank, iets na de aankomst krijgen we een flesje water, wat later een doosje met nootjes en na het huwelijk is er een “buffet”. Aanschuiven en drummen, ik als enige obruni of blanke, sta geduldig in de rij, plots roept mem mij en Moet ik voorsteken, dit voelt niet goed maar ondertussen weet ik dat je als blanke die deelneemt aan een ceremonie toch altijd speciaal en op handen gedragen wordt.

Het buffet is een paar “soorten rijst” wat pikante saus en een stukje kip.

Nadien nog wat speechen, niemand luistert de genodigden gaan stilletjes naar huis, er worden nog wat foto’s genomen en uiteraard moet de obruni er ook eens bij staan.

Een Afrikaans huwelijksfeest is niet zoals bij ons, net als de andere cérémonies dat ik mocht meemaken (outdooring – begrafenis), het is toch bijzonder om in mijn 2 maand hier alle belangrijke levensmomenten te mogen meemaken.

Terug thuis kan ik het niet laten om nog efkes de werken te zien, ze hebben goed doorgewerkt maar ik vind dat de kwaliteit van de deuren niet ok is, iets om over na te denken voor ik als obruni commentaar lever.

De jongens van gisteren zijn er terug, ik moet nog water halen om te douchen en het toilet door te spoelen , hier houdt dit in dat je met een emmer water uit de put haalt en dan de emmer net 25 liter draagt tot in je kamer, soms doet de huishoudster dit ze draagt de emmer op haar hoofd, soms doe ik dit zelf niet op het hoofd… Vandaag heb ik de jongens “omgekocht “ om het voor mij te doen, een beloning met een pakje koekjes volstond.

Nadien “speelden”, ze nog wat in mijn kamer, deze keer maakten we filmpjes, en plots spraken ze Engels ipv Twi, maar we hadden plezier dat is het voornaamste.

Terug een afscheidsspeech, volgende week zijn we nog met 2 vrijwilligsters.

De kids lopen rond spelen wat en ik bekijk ze, speel mee, troost waar nodig, haar ruziënde kids uit elkaar, knoop veters dicht, geef water, help hen plassen, de dagelijkse taken op een Afrikaanse kleuterschool.

Sommige kinderen ken ik ondertussen goed, anderen iets minder en nog steeds ken ik de namen niet allemaal, maar dat is bij de andere vrijwilligsters net hetzelfde.

En je hebt altijd wel een paar favoriete kinderen, niet dat ik ze voor trek, maar kinderen die meer bij je komen waar je een andere band mee hebt (net zoals in het gewone leven ook is).

Eén ervan heb ik tijdens mijn eerste week een bijnaam gegeven, zijn naam is Obeng, ik noem hem “mister Obeng trouble”. Hij vind zijn naam heel leuk (weet niet wat die betekent) en komt telkens naar mij toe en zegt zijn bijnaam, ondertussen gebruiken ook de anderen zijn bijnaam, misschien heb ik hem wel iets gegeven voor de rest van zijn leven. Waarom deze naam, door zijn T-shirt dat hij aanhad, vandaag heeft hij die terug aan…

De kinderen houden ervan om selfies te maken of gefotografeerd te worden, alleen kunnen ze niet stilstaan willen altijd zwaaien dicht tegen de telefoon (ik maak alle foto’s met mijn telefoon) gaan staan waardoor het niet evident is om goede foto’s te hebben. Als je er genoeg maakt zitten er wel wat mooie tussen

Achter de toiletten staan een paar bomen nogal dicht en deze moeten gerooid worden, hier gebeurt dit met een kapmes, de leraar en een paar leerlingen van het middelbaar doen dit samen. Er zitten massa’s mieren op die worden weggebrand, ze nemen een slok benzine in de mond spuwen het uit op de boom en dan een vuurtje, ja een vreemde methode maar wel effectief. Met het kapmes duurt het lang eer de boom om is maar ze geven niet op en slagen erin.

De toiletten vorderen goed, er wordt een statief gelast om de watertank op te zetten, men werkt met een “Afrikaanse lasbril”.

In de namiddag komt de baas de werken inspecteren en geeft ze wat opmerkingen en taken die nog gedaan moeten worden.

De zoon van de huiseigenaar, die 8 jaar oud is, komt regelmatig eens in mijn kamer om wat te spelen, ook hij heeft vind de extra aandacht leuk. Vandaag had hij 2 vriendjes mee, ik gaf ze een paar papiertjes en ze waren rustig aan het kleuren, toch voor efkes, daarna speelden ze verstoppertje, 2 naar buiten 1 verstopte zich in mijn kamer en dan gingen ze hem zoeken, ik gaf wat tips voor nieuwe en leuke plaatsen, met als gevolg dat ik mijn kamer nadien wat mocht opruimen, maar door hun lach op hun gezicht zien en ze te horen schaterlachen vond ik dit niet erg.

%%%FOTO1%%%

Vandaag vertrekt er een vrijwilligster, ze was hier 2 weken en voordien was ze in een school in het noorden, een afscheidsspeech door de headmaster en dan brengt één van de leerkrachten haar naar Osino.

Ondertussen nemen we met 2 zijn klas over, we delen wat boekjes uit en lezen bij elk kindje voor uit hun boekje, ik heb dat al vaak gedaan en telkens vinden ze dit wel leuk, het valt me steeds op dat de persoonlijke aandacht dat je aan een kind geeft hen veel plezier doet. Eén van de boekjes gaat over botsauto’s, jaarlijks ga ik met mijn nichtjes bij ons op de kermis naar de botsauto’s, dit jaar (in de 2 weken tussen mijn camino en Ghana) maakte ik een filmpje en wat foto’s als we erop zaten. De kinderen vinden het superleuk als ik hen het filmpje toon, ondertussen kennen ze het en komen ze er al om vragen.

Dat de kinderen nu meer buiten spelen had ik al verteld, ze spelen nu ook op de speelmatten buiten, het doet deugd dat mijn aankoop goed benut wordt.

Eén van de kindjes heeft het talent om later een drummer te worden, hij oefent al goed met de stoelen.

Dit is één van de kindjes die nog niet helemaal “zindelijk” is, kan ook niet anders sommigen zijn amper 2 jaar. Pampers worden niet veel gebruikt, ze hebben er ook niet veel. Ik heb al vaak zijn natte broek uitgedaan, die wordt dan gewoon in het gras te drogen gelegd. Een paar dagen geleden plaste hij terwijl ik zijn natte broekje uitdeed, en twas op mijn hand, niet zo erg. Maar sindsdien probeer ik toch regelmatig hem te laten plassen, in de hoop dat hij leert om zindelijk te zijn, het is een hele karwei voor de leerkrachten om zich daar ook mee bezig te houden.

Nu ik over dit onderwerp bezig ben, kan ik ook wat over de grote boodschap spreken. Zoals jullie al weten zijn er geen toiletten, de klein boodschap, men plast gewoon in het gras, sommigen vragen om hulp om hun broekje open te doen of onderbroek aan en af te doen. Ik merk dat als ik één kindje help er meerdere komen om ook te plassen of hulp te vragen, misschien is het ook de extra aandacht die ze willen en kunnen ze het wel zelf. Voor de grote boodschap zijn er 2 potjes, men steekt er een plastiek zakje in (één die uit de vuilbak gehaald wordt, alle aankopen worden hier in dergelijke zakjes gestopt) er wordt wat toiletpapier aan de kinderen gegeven (als het er is, de laatste dagen was het op en gebruikte ik dan maar mijn papieren zakdoekjes).

Ondertussen ken ik het ritueel en merk dat de Kids het me ook meer komen vragen, misschien omdat ik bij hen blijf en help hun poep af te vegen, ik ben er ook niet vies van om dit te doen en nadien het potje wat te kuisen, een taak die normaal door de poetshulp gedaan wordt, ze heeft al vaak gezegd madame Vee ik doe dit wel, maar ik beschouw dit ook als een taak voor mij het hoort erbij.

En als alles goed verloopt kunnen de Kids midden volgende week de echte toiletten gebruiken, dat zal een hele verbetering zijn. Maar ook een hele opgave om het de kinderen te leren, ze mogen niet meer in het gras plassen. Ik heb het al aangekaart met de verantwoordelijke van syto in accra en het schoolhoofd , het zal belangrijk en nodig zijn om vaste momenten in te lassen om naar het toilet te gaan. Ja ik weet het is een raar maar natuurlijk onderwerp, we doen het zelf ook dagelijks, even stilstaan over hoe het hier gebeurt en niet zo gezond is, hoort erbij.

Nu ik toch bezig ben over de toiletten, bij deze de stand van zaken. Het vlot goed, sommige zaken zien er wel speciaal uit. Zo ook het spoelsysteem, het water van de lavabo wordt gebruikt om het toilet te spoelen. Het spoelsysteem is een vernuft doordacht systeem, eenvoudige materialen maar wel doordacht. Een handel in betonijzer met een plaat die het toilet afsluit, een pvc buis opgevuld met beton als counter gewicht om het op zijn plaats te houden, de handel wordt met een stukje pvc buis en mortel verstevigd. Ik vind het heel interessant om alles te aanschouwen en neem veel foto’s, ja nog wat beroepsmisvorming. Ondertussen weten de arbeiders al dat ik veel foto’s neem en heb ze ook uitgelegd waarom.

Zaterdag huwen de ouders van één van de kinderen, de leerkrachten en vrijwilligers zijn uitgenodigd, de 2 andere vrijwilligsters hebben een weekend in Accra gepland, ik had geen behoefte aan een drukke stad en plande om thuis te blijven, dus mijn plannen voor een rustig weekend veranderen, zaterdag dus een huwelijksfeest, dan heb ik alle bijzondere dingen uit het leven op zijn Afrikaans mogen meemaken.

Op school wordt het haar van het kindje alvast mooi gevlochten.

We doen een nieuwe poging om de goudmijn te bezoeken, nu lukt het wel, al duurt het immens lang voor alles in orde is, juiste schoenen, een veiligheidshelm…

Foto’s mogen er niet gemaakt worden, dus enkel één van ver.

Er wordt grond en stenen van uit de heuvels en omgeving aangevoerd, dit wordt gezeefd, gewassen tot men goud in een mat overhoudt. Per dag vindt men tussen de 800 gr en 1,6 kg puur goud. Men gebruikt niets van chemicaliën, het water wordt gerecupereerd, met het zand – klei of stenen doen ze niets. Toch niet als grondstof voor iets anders, dit is typisch voor Ghana of Afrika, ze doen hun ding maar denken geen stap verder. De resten worden terug gestort waar men gegraven heeft. Gelukkig worden wel terug nieuwe bomen of gewassen aangeplant.

Bizar te beseffen dat we op goudplaats wonen, overal rondom ons dorp wordt er gegraven.

Na school nog wat inkopen, een biertje en ik ga nog met wat frisse cola’s naar de arbeiders brengen aan school. Ze zijn reuze blij met deze extra attentie, nochtans verdienen ze het echt wel in volle zon werken met primitieve middelen is niet evident , wij kunnen ook hier iets van leren.

Voor het feestje speelt iedereen wat, nu men achteraan bezig is de toiletten te bouwen spelen de kinderen ook meer buiten en achteraan, er zijn 3 autobanden in de grond ingegraven als speeltuig, stoelen en tafels worden buiten gesleurd om mee te spelen, leuk om hun creativiteit te zien bij het spelen.

Iets later is het tijd om de drankjes en boekjes uit te delen. Drinken uit brikjes is niet eenvoudig, met als gevolg dat de vloer nogal plakkerig wordt, het is een afwasbaar tapijt dus dat komt wel goed.

De kleurboekjes en in het bijzonder het blad met stickers worden goed gesmaakt, ze zijn allen trots op hun boekje met Disney tekeningen, ieder kind houdt van prinsessen kastelen auto’s helden….

Zelfs de leerkrachten zijn een tikkeltje jaloers… ze zouden ook wel zo’n boekje willen, hun telefoons worden opgepimpt met stickers, grappig om ook hun enthousiasme te zien.

Bij de kinderen belanden de stickers op hun voorhoofd en armer, ze staan allen klaar voor een foto. De kinderen mogen in hun boekjes kleuren, namen worden erin geschreven en als de school gedaan is worden de boekjes in de boekentas meegegeven naar huis.

Deze middag hebben we een bezoek aan de goudmijn hier in het dorp, om 11u30 vertrekken we te voet het is niet zo ver. In het kantoor wachten we geduldig, ik hoor iets zeggen over vergadering in Koforidua, tussen het Twi door wordt al eens een Engels woord gebruikt (oa meeting). We blijven geduldig wachten en na ongeveer 20 minuten komt er iemand. Van harte welkom in de kibi goudmijn, maar er is een probleem de persoon die de rondleiding geeft is er niet (had het dus goed begrepen) en de anderen hebben nu geen tijd. Ofwel kom je om 3uur terug of morgen rond de middag. Het zal dan maar morgen worden tenzij er nog iets misloopt. Tis blijkbaar niet evident om er binnen te geraken, de eerste brief was niet ok, de 2e wel, maandag ging de leraar nog ter plaatse om bevestiging voor vandaag te krijgen en toch loopt er iets mis, afspraken en Afrika gaat echt niet samen maar ik weet ondertussen dat je je er niet druk in moet maken ooit wordt het wel opgelost en komt het goed.

Terug naar school om de lunch te helpen opruimen, klas vegen, afwas doen en nog wat met de Kids bezig zijn.

Ondertussen vlotten de werken aan de toiletten behoorlijk goed, een gebouw met 3 toiletten en lavabo, ernaast 2 urinoirs is toch een behoorlijke klus.

Na school voel ik me behoorlijk moe en ga wat op bed liggen en doe een kleine siësta.

Als ik naar Afrika ga neem ik altijd wat kledij mee die nog in goede staat is maar niet meer gedragen wordt, met dank aan mijn nichtjes die hun kleerkast nu en dan eens uitruimen.

Het is niet allemaal kledij voor jonge kinderen, dus gaf ik een paar rokken aan onze lieve huishoudster, ze doet echt wel veel voor ons. Ze was er reuze blij mee en vandaag toonde ze trots dat één van de rokken perfect voor haar past, ze draagt hem en bedankt me heel uitvoerig. Het doet deugd om mensen met iets kleins heel blij te maken, en het kost ons niets, met dank aan mijn zus voor haar rok die ze toch niet meer droeg (of misschien paste die niet meer door de extra kilo’s….. 😂😂).

Nog een wandeling in het bos om de rust op te zoeken, als je wandelt langs de straat of door de dorpen heb je geen minuut rust, iedereen roept je aan “obruni” – madame Vee (velen kennen ondertussen mijn naam en als blanke wordt je overal herkent) – goeiedag – wil je mijn vriend zijn -… maar het is wel fijn de herkenning – de vriendelijkheid die echt wel gemeend is.

We spreken nog een paar strategieën af, als ze twi spreken dan spreken wij Nederlands.

Een lange tro-tro rit naar Accra, druk verkeer en plots stopt de tro-tro er stappen een paar mensen uit en ik merk dat ze een wiel afhalen, nieuwsgierig als ik ben ga ik kijken, blijkt een probleem met de rem of de remvloeistof te zijn, toch voor zover ik het juist zie. Een kwartier later kunnen we verder op pad.

Later dan voorzien komen we aan in Accra, daar we melden later te zijn is de aannemer er nog niet, ondertussen nemen we de lijst met details (soort meetstaat voor de kenners) door, een beschrijving van materialen met prijs en aantal. Ik merk op dat er heel veel zaken niet opstaan en als we alles optellen (want er is geen totaal) zitten we bijna aan ons totaal bedrag, de prijzen lijken mij ook veel te duur, duurder dan bij ons. Wat nu, laten we eerst eens luisteren naar zijn uitleg en dan zien we wel.

Eén van de eerste dingen die gezegd worden is dat hij nog nooit de vraag tot details of contract gekregen heeft, dit is de eerste keer, lijkt bizar toch voor een Europeaan.

Eerst vraag ik naar een plan – schets van de toiletten, dat hebben we niet maken dat nooit en bouwt ze al 9jaar, dan vraag ik een naar uitleg of foto’s over zijn toiletten. Dat kan wel, hij geeft wat uitleg bij een power point presentatie en wat foto’s, hier en daar herken ik zaken die bij ons al geplaatst zijn of er als materiaal aanwezig zijn (en ik heb van alles foto’s), ik toon nu en dan wat van mijn foto’s en dan beseffen ze dat ik alles gezien heb, veel observeer en er blijkbaar wat van ken of begrijp.

Zijn systeem van toiletten (ecosafe toilet) ziet er echt wel goed en professioneel uit.

Na zijn uitleg en onze vragen erover ben ik overtuigd dat het een degelijk en goed constructie zal worden. Nu nog het financiële en het contract.

We overlopen zijn lijst met details en we zeggen direct dit klopt niet er staan veel dingen niet op, hij is verwonderd en wat blijkt het was een verkeerde lijst (soort aanzet), we krijgen de juiste versie. Nu staat wel alles erop denken we, maar de totale kost blijkt 50 % duurder te zijn.

We zeggen dat we niet meer hebben of betalen dan volgens de eerste korte beschrijving. Hij wist dit al, syto had het hem blijkbaar al duidelijk gezegd. ik zeg nog dat zijn prijzen trouwens veel te duur zijn. We gaan akkoord voor het oorspronkelijke bedrag, als forfait zonder enige meerprijs.

Dan nog het contract, er zijn geen opmerkingen enkel nog wat onderhandeling over de schijven die we gaan betalen, de laatste krijgt hij uiteraard pas als alles afgewerkt is en we het gecontroleerd hebben, als de eerste kinderen de toiletten gebruikt hebben.

De vrijwilligster is nog niet helemaal overtuigd of ze het wel kan vertrouwen, na overleg met haar ouders blijkt het ok te zijn.

Het contract wordt eindelijk getekend, betalingen gebeuren en de bouw kan verder gaan, men was vandaag trouwens aan het werk.

Lange rit terug naar huis in de tro-tro, ik geniet van de omgeving en het jachtige drukke Afrikaanse leven.

Het is bijna 7 uur als we thuis zijn, diner, onze belevenissen aan de rest vertellen, een emmer douche waarbij ik op de muur het gezelschap had van een 8-potig diertje, ik vond deze wel mooi. Naar bed na een drukke en vermoeiende dag.

%%%FOTO6%%%

Vandaag maken we alvast het contract op, ik ben de enige met ervaring erin, dus help ik hen. De ouders van één van de vrijwilligsters zijn advocaten, dus die worden ook nog geraadpleegd, het contract dat we opstelden is goed voor hen.

‘s ochtends voor de klas begint houden we ons wat met de Kids bezig, één van de drukkere kinderen die heel vaak ruzie maakt komt toch ook eens om een knuffel en zet zich bij met, hij speelt met mijn handen, vindt de aandacht wel leuk.

Een ander groter kind is wat ziekjes vandaag ze komt op de schoot zitten en ook zij heeft vandaag veel troostende knuffels nodig. Ze heeft vandaag een bloemetje haarband aan en zet hem op mijn hoofd, ik loop er de hele dag mee rond, ze vindt het leuk, de anderen lachen er ook mee, naar het schijnt past hij bij mijn bloes.

De laatste dagen is het drukkend heet met een grote vochtigheid, iedereen zweet meer dan anders de zweetdruppels parelen op de hoofden van de kinderen, ook ik heb dagelijks een paar sauna’s, alleen jammer dat er hier geen sneeuw is om na de sauna in af te koelen, dat zou heerlijk zijn ik spreek uit ondervinding.

In school wordt er weinig les gegeven, omwille van de discussie over de toiletten is iedereen daar mee bezig. Na een tijdje gaan we toch nog schilderen, ieder krijgt een tekening dat ze mogen inkleuren met verf en schilderborstel, er is een super groot verschil tussen de kunde van de Kids, sommigen kunnen het mooi binnen de lijnen anderen kladderen er op los. Maar iedereen is reuze blij, en uiteraard zeggen we tegen elk kind dat trots zijn werkje toont dat het heel mooi is, ze verdienen allemaal een “high five” voor hun inzet en enthousiasme.

Nadar de leerkracht hun naam op hun werkje geschreven heeft worden ze buiten te drogen gelegd en kunnen dan mee naar huis.

Na de lunch wordt er nog wat gespeeld of geslapen, het is leuk om sommige kinderen creatief te zien omgaan met wat afval en de grond.

Na school maken we het contract op, spreken we nog wat over de aanpak morgen en daarna maak ik mijn dagelijkse wandeling.

Ik heb het wandelen nog steeds nodig, het doet nog steeds deugd, en om eerlijk te zijn de laatste dagen spookt de camino veel door mijn hoofd en heb ik mijn foto’s herbekeken. Tijdens mijn wandeling besef ik dat het vandaag exact 2 maanden geleden is dat we in Finistera aankwamen en het laatste pelgrimsritueel volbrachten… het zal me voor altijd bijblijven... 

In de kerk is de “dienst” al bezig, wanneer die begint of wanneer iedereen hier toekomt doet er niet toe, nu en dan schuiven er nog mensen bij.

Er is geen priester vandaag, de mensen van de kerkgemeenschap lezen teksten voor, zingen, dansen, maken muziek. Dan is er een soort preek op basis van telkens verschillende bijbelteksten. De man roept, tiert (toch naar mijn gevoel), loopt rond tussen de aanwezigen ze zijn dit hier duidelijk gewoon.

Plots herken ik een woord “obruni” ik wordt dus aangesproken, vele hoofden draaien zich in mijn richting, en dan leest hij een tekst – preek voor in het Engels, speciaal voor mij, mijn aanwezigheid wordt duidelijkheid geapprecieerd.

De dienst duurt lang, ongeveer 2 uur, de kans om in slaap te vallen is klein, er loopt iemand rond en als er iemand dreigt in slaap te vallen wordt die direct wakker geschud.

Op het einde van de dienst neemt de headmaster van de school die ook de voorzitter van de kerk is het woord voor wat aankondigingen, hij bedankt me ook voor mijn aanwezigheid.

In het dorp koop ik nog een frisse cola voor ik de terugweg aanvat, het is ondertussen al behoorlijk heet geworden. Ik merk dat ik de laatste dagen meer zweet dan voordien (ik hoor de andere vrijwilligsters ook), vermoedelijk omdat het heter drukkender is. Het heeft al lang niet meer geregend de straat is veel stoffiger geworden, als er een auto passeert loop je door een grote stofwolk.

Als ik thuiskom loopt het zweet van me af, een sauna gevoel, ik neem een emmer douche en moet ook nodig mijn haar wassen. Het was hard nodig, heb het 2 keer gedaan, de eerste keer werd de shampoo direct bruin van het stof van de weg.

Na de late lunch (bijna 2uur) van bakbanaan en stoofpot van bonen ga ik nog efkes stappen, heb geen andere plannen en stappen doet me altijd deugd, ik stop voor een zondagnamiddag biertje en schrijf mijn Blog over de Afrikaanse begrafenis, hier nog een foto van de aankondiging ervan.

Door de late lunch eet ik mijn avondeten ook wat later (alhoewel het voor mijn Belgisch norm nog steeds vroeg is), terug op de kamer schrijf ik nog wat, maak een sudoku en beland in gedachten weeral op mijn camino, dus bekijk ik nog maar eens een deel van mijn foto’s, tis blijkbaar een zware verslavende drug – virus.

Het is bijna 9u30 als we uiteindelijk vertrekken naar de begrafenis, het is nogal verwarrend qua afspraak, zelfs de leerkracht weet niet goed of de anderen er al zijn, moeten we wachten of niet…

Ik zal nu proberen om een beschrijving te geven van wat ik zag beleefde voelde, voor sommigen zal het wat vreemd of luguber klinken, maar dit is hoe het hier gebeurt, veel foto’s zal ik uit respect voor de overledene en familie niet posten. Voel je vrij om het al dan niet te lezen.

Er zijn 2 begrafenissen, die samen gehouden worden, vandaar dat ik gisteravond 2 vers uit uitgegraven graven vond.

De leerkracht vertelt dat ze vandaag hun laatste rit in een “ private auto “ maken, eens niet een gedeelde taxi, rare vergelijking maar later op de dag herinner ik me een artikel over begrafenissen in Afrika en dat er sommigen letterlijk een auto als doodskist hebben.

Als we aankomen is de begrafenis al bezig, maar elkeen kan komen wanneer het past.

We worden meegetroond naar de overledenen om hen te bekijken, een laatste groet te brengen.

Onder een afdak versierd met rood en zwart (de kleuren voor een begrafenis in Ghana) staan de 2 open kisten (elk in een afzonderlijk deel met doeken afgescheiden). Inderdaad open kisten, de overledenen zijn mooi opgebaard en in hun beste pak getooid. En wat ik dacht toen ik de kisten met de overledenen zag, ze zien er echt wel “goed” uit (ja dit is een raar woord hiervoor), ondanks het overlijden reeds een maand geleden was zag hun gezicht er mooi en vredig uit.

Onder 2 andere afdaken zitten de families, vrienden, genodigden. We moeten er langs lopen en zwaaien naar iedereen, een manier van dag zeggen en respect tonen.

De aankondiging voor de begrafenissen worden via grote posters aangekondigd, met een reuze grote foto van de overledene en de leeftijd erbij. Vandaag wordt een man van 51 jaar en een man van 58 jaar begraven, inderdaad nog niet oud. Al heb ik wel al vaak posters gezien van mensen die echt wel oud geworden zijn, zelfs meer dan 100 jaar.

De begrafenis wordt geleid door een soort ceremonie meester, meestal in het Twi, soms ook stukken in het Engels en dan kijkt hij ons aan, is dus speciaal voor de obrunis.

We nemen plaats naast de familie en dan probeer ik alles wat te volgen te observeren.

Als we toekomen zijn ze aan het zingen. Iets later is het tijd om een aantal mensen voor te stellen, ze starten met de afgevaardigden van Syto, dus moeten we recht staan en eens zwaaien, er wordt teruggezwaaid. Zo gaat het een tijdje verder, er wordt een naam afgeroepen de persoon staat recht, zwaait en iedereen zwaait terug.

Nu en dan zie ik iemand de “ ruimte” met de kist binnengaan, het valt me op dat er nu wel wat emoties getoond worden, sommigen komen al huilend of met tranen in de ogen terug. Tijdens het “feest van zijn leven” net na het overlijden had ik zo goed als geen verdriet gezien.

Er worden verschillende liederen gezongen en men doet een soort dans, na een tijdje besef ik dat dit bidden en dank betuigingen zijn, maar dan heel intens sommigen lijken in trance te zijn of het is een uiting van hun verdriet.

Vervolgens leest men een aantal teksten uit de bijbel voor in het Twi en dan ook in het Engels, “ wees en doe goed in het leven, dan zal je na de dood in de hemel komen”.

Iets later gaan er heel veel mensen naar de kist, sommigen komen heel geëmotioneerd terug, huilen, tonen voluit hun emoties en enkelen gaan zelfs op de grond liggen huilen.

Er wordt een laken voor de ruimte met de kist gehangen, ik zie iemand met het deksel binnengaan, en ik besef dat dit het laatste visuele afscheid is, de kist wordt gesloten.

Men komt buiten met de kist en zet beiden naast elkaar in het midden van het plein, de schop om het graf met aarde te vullen ligt onder de kist.

Nu komen er nog meer emoties naar boven, sommigen gaan tegen de kist praten, anderen maken er zich boos op, nog anderen leggen hun hoofd erop, sommigen staan er ingetogen naar te staren, anderen omarmen de kist al huilend, alle verschillende emoties door en naast elkaar hier kan alles.

Ik denk wat is dit anders dan bij ons, hier laat men zijn emoties hun gang gaan en worden ze zonder schroom of zonder dat iemand er vreemd naar kijkt geuit, bij ons proberen we onze emoties of verdriet te verbijten we willen ons sterk houden en verwerken ons verdriet elk op zijn eigen manier in alle stilte…

Dit voelt wel bijzonder en lijkt me intens maar goed, misschien kunnen wij ook wel zaken leren van de Afrikaanse gewoonten.

Als de rust wat teruggekeerd is wordt het leven van de overledene vertelt, er worden teksten van de weduwe en van de kinderen en kleinkinderen voorgelezen allen in het Engels zodat we die ook begrijpen. En het verdriet of de tekst is zoals bij ons, ze gaan hun man – vader – grootvader zo hard missen, hij was een goed man, een familieman die er altijd was met raad en daad. Ik ken deze persoon niet maar het verdriet te zien en de mooie en lieve woorden te horen doet ook iets met mij, het brengt me aan het denken…., de keren dat je er zelf zat als dochter, kleindochter, familie, vriend …

Er worden ook anekdotes verteld, toch voor zover ik denk want het is in het Twi maar iedereen lacht uitbundig.

En dan gebeurt er iets bizars er komen arbeiders met een soort sproeier – vernevelaar op de rug aan, die wordt gevuld met water en een product, er wordt geroepen gelachen, en dan spuiten ze op de grond rond de kisten op de kisten op de straat, wat is dit nu. Ik dacht misschien maken ze alles schoon en rein voor de laatste tocht, neen het sproeien was zijn werk in het bos en als laatste eerbetoon wordt hij nu zelf besproeid, raar maar bijzonder.

Daarna worden de kisten opgetild en gaan ze richting kerkhof, de familie volgt hen en voor ons eindigt hier de begrafenis.

Een vreemde beleving maar toch wel bijzonder om mee te maken.

Hier een paar foto’s die misschien iets van het gevoel meegeven, uit respect voor de overledene en de familie, uiteraard geen van hun verdriet. De foto's zijn niet vrij goed gemaakt, ik wou uiteraard niet met mijn gsm er dicht bij gaan staan. 

Na de begrafenis heb ik niets meer gepland, wat tijd voor mezelf een rustige Me-time namiddag. Ik schrijf wat achterstallige blogs, lees, sudoku’s, drink een glaasje, neem een siësta…

En ja dan wil ik nog wat wandelen, tis een drug. Ik wandel naar door het dorp, de familie en vrienden zijn nog aanwezig en zitten samen, ik stap naar het bos of wordt er naartoe gedreven, ik kom aan het kerkhof en zie nu de graven gevuld – dichtgemaakt. Wat ik eerst dacht als één graf is een kerkhof, de open graven die ik gisteren avond in het donker zag zien er nu vredig uit met wat kransen. De man heeft in het bos gewerkt en mag er nu voor eeuwig rusten… toch wel een bijzondere plaats.

Ik stap nog een lange tijd verder in het bos en geniet van de rust en stilte de natuur.

Na mijn avondeten maak ik nog een korte wandeling drink een slaapmutsje en praat met de lokale bevolking. Thuis nog wat schrijven, foto’s bekijken van mijn voorbije bijzondere maanden en dan slapen, morgen is het vroeg dag want ik plan naar de kerk te gaan.

Vrijdag poetsdag, die start al om 6u15 om mijn wekelijkse was te doen voor het ontbijt, iets na 7 ben ik ermee klaar, begin het al gewoon te worden om dit buiten met de hand te doen, toch zal ik dit thuis niet zo blijven doen en dankbaar de luxe van de wasmachine gebruiken….

De zon probeert door de wolken te priemen.

Op school ga ik kijken naar het werk dat de arbeiders gisteren nog gedaan hebben, het dak op de sceptische putten is gegoten en gedroogd, vandaag gaan ze alle muren metselen.

Om mortel te maken hebben ze naast zand en cement uiteraard ook water nodig, de leerlingen van de aanpalende school kregen de opdracht om dit te gaan halen, best wel een zware karwei om met 25 liter (dus 25 kg) op het hoofd te stappen, ik zie dit hier dagelijks en meestal zijn het de vrouwen of soms ook de kinderen die het water moeten halen voor hun dagelijks gebruik, diep respect hiervoor.

Voor we de grote poetsbeurt doen op school is er nog wat tijd om met de Kids te spelen en selfies te nemen, “obruni picture” hoor ik vaak, de foto nemen en deze daarna tonen vinden ze reuze leuk.

Een deel van de kinderen gebruikt de stoelen vandaag om een auto-race te houden.

Dan begint de grote poets karwei, het wassen neen het juiste woord is schrobben van de tafels en de stoelen.

De kinderen willen meehelpen en vechten voor een spons, we laten dit efkes toe maar nemen dan over, het moet grondig gebeuren…

We zijn toch wel een hele tijd bezig tot alles goed geschrobd is, het resultaat mag gezien zijn, de stoelen en tafels hebben een ander kleur, lang zal dit wel niet duren dat weet ik wel….

Regelmatig loop ik eens langs bij de arbeiders en het toilet in aanbouw, toch nog een restje beroepsmisvorming dat blijven hangen is, niet dat ik hier het werftoezicht doe maar het boeit me wel. En een bemoedigend woordje of dankjewel voor het goede werk wordt geapprecieerd. Iedere fase probeer ik te fotograferen, en dan komt de werfleider naar me toe met een truweel, hier help maar wat dan neem ik eens een foto van jou ipv jij van ons … dat moeten ze me geen 2 keer zeggen.

Het schoolhoofd en de leerkrachten kijken ook voortdurend vanop afstand naar de werkzaamheden.

Een tijd gelden hadden we kettingen besteld bij de bauxiet “juwelier” maar sindsdien niets meer van hem gehoord, dus gaan we ernaartoe, blijkt dat hij het “vergeten” was of volgens zijn uitleg ziek was. Maandag zullen ze klaar zijn, benieuwd of dit nu wel klopt.

Ik stop in Osino voor mijn “club” en als ik terugkeer kan ik nog een mooie Afrikaanse zonsondergang aanschouwen.

Na het avondeten had ik weer wat behoefte aan een wandeling of frisse lucht, en het werd een vreemde en bijzondere wandeling. Ik ging terug het bos in waar ik een aantal dagen geleden het graf vond. Toen ik er aankwam zag ik tot mijn verbazing dat er 2 nieuwe graven gemaakt waren, 2 open putten klaar voor de begrafenis van morgen. Ik stond er met open mond naar te staren toch een vreemd gevoel, een week geleden vond ik het een mooie plaats en nu sta ik te staren naar de wachtende graven…. Het geeft je kippenvel.

Ik blijf er efkes staan en keer dan terug, op mijn terugweg zie ik een schitterende volle maan in de lucht en fonkelende sterren aan de hemel.

Als je de tijd neemt om alles rondom he te aanschouwen, blijkt het leven toch wel bijzonder te zijn.

Gelukkig is het niet altijd ruzie en spelen ze ook mooi met elkaar of komen ze bij de obruni extra aandacht en een knuffel zoeken. Elke dag horen we wel 100 keer obruni fa me (neem me op) ze smeken ervoor, ook de stoute drukke kids willen al eens een knuffel of opgepakt worden. Als je dan toegeeft en er één op je armen neemt zie je een stralende glimlach verschijnen, en dan roepen ze trots naar hun vriendjes het is me gelukt, op zo’n moment veranderen ook de wilde kinderen in zachte knuffelberen…

Heel vaak nemen we een huilend kind op de schoot voor wat troost, de andere kinderen moeten dan efkes wijken maar blijven wel in de buurt.

De eerste les bij de grootste kids was terug 2-letter woorden, echt enthousiast waren ze niet….

In de pauze houden de kinderen zich met wat voor handen is bezig, hier is dit zo goed als niets, de stoelen zijn ongeveer hun enige speelgoed, het is leuk te zien hoe creatief ze er mee omgaan, soms een trein, soms een auto en vandaag was het een muur om er gezamenlijk af te springen

Op het einde van de pauze houdt de headmaster een meeting, zaterdag is er begrafenis van de arbeider van Syto (we gingen al naar het “feest” van zijn leven kort na zijn overlijden), het is belangrijk dat wij ook gaan, als vertegenwoordigers van syto. Dus komende zaterdag gaan we met zijn allen naar de begrafenis, benieuwd wat dit zal zijn.

2e mededeling morgen gaan we alle stoelen en tafels wassen, de andere vrijwilligers planden om deze middag naar Koforidua te gaan en worden gevraagd om sponsen en waspoeder mee te brengen.

Ik blijf op school, en hou me terug met de Kids bezig.

De kleinsten mogen schilderen, een door de vrijwilligsters gemaakte tekening mogen ze inkleuren, ze genieten.

Na de lunch is het tijd voor een dutje, ik zet me tussen de Kids en heb al snel een aantal kinderen rond me, mijn benen liggen na een paar minuten vol slapende kinderen….

De werken voor het toilet vorderen vlot, de 3 diepere putten zijn een soort syptische put voor de opvang van de “menselijke uitwerpselen “, deze putten worden afgedekt met hout en wapeningsijzer om er een dak – vloer op te gieten. Als ik vertrek zijn ze nog druk in de weer, het beton moet vandaag nog gegoten worden zodat ze morgen verder kunnen.

Na school maak ik nog mijn wandeling en geniet van een fris biertje. Op de terugweg zie ik mooi gekleurde wolken door de zonsondergang.

En ja de werkers zijn er, de baas niet dus een contract opmaken en dergelijke is pas voor morgen maar men start wel. Eerst wat materiaal kopen.

Voor de eerste les – activiteit begint zijn er al een aantal kinderen aan het spelen in de klas op de matten, ze genieten er duidelijk van.

We zijn woensdag dus zang en dans, dat de Afrikanen een goed dans ritme hebben wist ik al, op school zie ik dat dit aangeboren is, sommige kinderen kunnen er al wat van.

Ondertussen zijn de werkers gearriveerd met hun materialen en kan er begonnen worden, nog wat overblijvende beroepsmisvorming duwt me ernaartoe om te zien hoe ze te werk gaan.

Met touwen wordt het gebouw uitgezet, tot zover de gelijkenis met hoe men bij ons te werk gaat. De grond wordt met een pikhouweel los gemaakt en met handkracht en een spade uitgeschept. Ik kan het niet laten en wil toch wel symbolisch meegebouwd hebben en neem een spade en help mee, dan worden alle gsm’s van de werkers bovengehaald, een vrouwelijke obruni die met een spade werkt (en het kan al zeg ik dit zelf het is niet de eerste keer dat ik hiermee aan de slag ga) zijn blijkbaar wat foto’s waard.

Terug naar de orde van de dag, school, op woensdag worden vaak wat spelletjes boven gehaald en speelt iedereen. Sommigen met een puzzel, anderen met een auto, nog anderen met ringen, iedereen amuseert zich op zijn eigen manier.

Als de school bijna uit is, kijk ik nog even naar de werkzaamheden, ze zijn al goed gevorderd en maken nu de fundering, het mager beton wordt ter plaatse gemaakt met de schop en dan met een kruiwagen vervoerd, toch wel hard labeur.

Als we vertrekken zijn de arbeiders nog bezig. Deze namiddag zet ik me buiten in de schaduw en schrijf wat, om 5u30 krijgen we ons diner. Na het eten heb ik nog nood aan wat frisse lucht en maak nog een wandeling door het dorp. Als ik buiten kom zie ik de arbeiders, ze hebben net gedaan met hun werk voor vandaag en gaan naar hun tijdelijk verblijf (iedere dag op en neer naar accra is niet haalbaar). Ik kan het niet laten om te gaan kijken wat ze nog gedaan hebben. En tis echt wel veel, al een deel van de muren zijn gemetst.

Ik maak nog een avondwandeling in het bos, tis al donker maar met mijn hoofdlamp zie ik perfect waar ik loop. Best wel leuk om eens in het donker in het bos te zijn, ik zie veel kikkers hoor de stilte van het bos met hier en daar wat dierengeluiden (kikkers, krekels, vogels,…)

De dag verloopt voor de kinderen als een gewone schooldag, eerst wat spelen sommige kinderen ontbijten nog op school (hun eigen meegebracht eten) en dan is er tijd voor de les. Eerst groeperen ze buiten en luisteren naar wat de headmaster of de leerkrachten vertellen, het ghanees volkslied zingen en dan al zingend naar de klas. Terwijl ze buiten zijn zet ik naar gewoonte de stoelen klaar in de klas, dit zorgt voor minder chaos. Maar hoelang blijft alles mooi op een rijtje staan?

En ja het duurt niet lang vooraleer ze met de stoelen rondlopen om die voor hun op de juiste plek te zetten.

De eerste les is woordjes leren met tekeningen, nu we een nieuw tapijt hebben kunnen ze meer dingen op de grond doen. We verdelen de klas in 3 groepen en vertellen en leren hen de woordjes op basis van de tekeningen. De kinderen vinden dat wel leuk, zeker als ze een “high five ” krijgen na een goed antwoord. Na een tijdje nemen ze zelfs de rol van “leerkracht” over, leuk om te zien.

Na de pauze mogen ze tekeningen kleuren, niet in een kleurboek want dat hebben ze niet, dus worden het tekening die door de vrijwilligers gemaakt worden.

Binnen de lijnen kleuren is wat te moeilijk..

En de rest van de schooldag is gewoon, wat zot doen foto’s nemen doen ze allen graag, water geven, handen wassen voor de lunch, lunch uitdelen, wat buiten spelen, en dan nog een beetje rusten in de klas.

Net zoals gisteren valt het me op dat ze nu over het hele lokaal verspreid liggen op het tapijt en niet meer dicht opeengepakt op de resten van matten, heerlijk om te zien.

De aannemer, die hebben we vandaag niet gezien, Afrikaanse afspraken zijn niet zoals bij ons, je moet er even aan wennen maar raakt dat wel gewoon en vroeg of laat komt alles wel in orde.

Na school een van mijn wekelijkse bezigheden, wandelen naar Osino, een biertje en het Afrikaans leven aanschouwen.

Blijkt dat het niet evident is om uit te leggen waarom ik 2 keer 14 m gekocht heb en hoe het volgens mij gelegd moet worden, de rol is 2m dus 4 stroken om de 8m te overbruggen, dan heb je geen verloren stuk tapijt. Uiteindelijk toon ik het gewoon door het uit te rollen en dan begrijpt iedereen het (blijkbaar heb ik toch nog een beetje beroepsmisvorming en ik reken en tel ik iets te snel om snel mee te zijn).

De kinderen mogen niet in de klas komen als we bezig zijn zou een te grote chaos worden. De groten gaan een boswandeling maken, de kleinere mogen voor één keertje de andere klas gebruiken. Ja het tapijt is enkel voor in de klas van de jongsten. Als er geslapen wordt is het de grote en kleine kinderen samen, dus is één ruimte is voldoende.

Voor we aan het werk gaan neem ik nog een paar foto’s, in de hoeken ligt er nog resten van het oude tapijt.

%%%FOTO1%%%

Alles buiten zetten, heeft als voordeel dat het ook opgekuist wordt. Veel van de complete versleten zaken worden weggegooid, of hoe men het hier in Ghana doet, afval op een berg gooien en dan in brand steken….

Samen met de poetsster veeg ik de klas en daarna kuisen we ze ook nog eens grondig met water en zeep.

En dan geduld hebben tot alles goed opgedroogd is, in een vochtig – tropisch klimaat duurt dat wat.

Ondertussen ga ik wat meehelpen in de klas, er wordt verteld uit een soort kinder encyclopedie, in groepjes kunnen ze elk meevolgen in de boek.

Na een paar uur is het lokaal droog, nog een speciaal poeder op de grond om te vermijden dat alles snel vochtig wordt en dan kunnen we het tapijt leggen. Oef mijn berekening klopt perfect, nu geloven ze allemaal mijn redenering en uitleg en komen er geen vragen meer.

Zelfs de leraren van de aanpalende school komen kijken naar ons werk.

Al zeg ik het zelf het resultaat mag gezien zijn, je herkent het lokaal niet meer, de kinderen komen nieuwsgierig kijken maar worden nog even buiten gehouden, ik hoor al bewonderende kreten, wauw is overal het zelfde.

Het materiaal nog binnen brengen, de nieuwe speel - slaap matten kunnen uiteindelijk ook gebruikt worden (men wou ze niet op een vuile vloer leggen om te vermijden dat ze direct kapot zijn), en voor het eerst zijn er veel kinderen nog voor de lunch moe en willen slapen….

Na de lunch is er zoals altijd wat speel en slaaptijd, deze keer moesten de leerkrachten de kinderen niet aansporen om naar binnen te gaan, iedereen wou op het tapijt spelen.

Ik zet me ook op het tapijt en geniet van de blije gezichten, van slapen komt er niet veel in huis, ik moet alle tekeningen en dieren benoemen die op de mat staan.

Na school wandel ik nog wat in het dorp, en probeer de achterstand van mijn blog wat in te halen.

Afspraak om 7u voor de kanotocht op de oceaan, de laatste app gisteren werd niet meer bevestigd maar als ik wakker wordt rond 5u zie ik toch leesbevestiging, nog even proberen te slapen voor de haan me wakker maakt om 6u30.

10 voor 6 gaat mijn telefoon, de kano is al klaar we kunnen al gaan varen, Afrikaanse uren bestaan niet. Dus uit bed en klaarmaken we worden aan ons hostel opgewacht en gaan via kleine steegjes naar de haven net naast het kasteel. Onze kano ligt te wachten, schoenen uit even door het water om in de kano te klauteren. De zon is nog niet volledig op en levert super mooie zichten op. Het varen door en langs de golven is spannend, in het begin even onwennig, de kano zal toch niet kantelen, maar al snel voel ik me op het gemak en geniet. Vooraan staan een man de richting aan te geven, kijkend naar de golven om die op de juiste manier te nemen. We varen langs het kasteel, klieven door de golven, genieten in het kwadraat. Dit staat niet in de toeristische gidsen, lukt enkel via contact met locals, als ik zo’n kans krijg laat ik die niet aan me voorbij gaan, genieten van het leven, carpe diem….

Ik heb massa’s foto’s, selectie maken is moeilijk.

Na de kanotocht tijd voor ontbijt, ik koop wat brood – ananas en een koffie en verorber dit op de rotsen aan het strand.

Ik zie een groep mannen aan een touw trekken die ver de zee inloopt, dit is vissen. In zee is ligt het visnet dat men met mankracht binnenhaalt, het gebeurt al zingend, op dit ritme kan men het lang volhouden, het is nodig ik zit er een uur en het baken in zee is al wat dichter maar het binnenhalen van de vis zal nog een paar uur duren. Is echt een zwaar karwei er wordt nu en dan een pauze genomen om het zweet af te vegen en iets te drinken. Ik hoop dat hun hard labeur veel vis zal opleveren.

Na het ontbijt bezoek aan het kasteel – fort. Langs de kust staan verschillende kastelen – forten, gebouwd door de Europeanen in de koloniale tijden. Het kasteel in cape coast heeft een gruwelijke geschiedenis, gedurende 300 jaar werd het gebruikt voor de slavenhandel en opsluiting voor de deportatie. De slaven werden voor wapens en alcohol verkocht aan de Europeanen. Ze moesten een helse tocht geketend en blootsvoets afleggen, niet enkel vanuit Ghana maar ook van de omliggende landen. In cape coast kregen ze een laatste bad in de rivier, en werden dan opgesloten in de kerkers, een ruimte van ongeveer 30 m2 waar er 200 slaven geketend in opgesloten werden. 3 kleine gaten in de muur zorgden voor licht en lucht. Ze zaten in hun eigen etensafval, kots, pis, kak,… (sorry voor deze gruwel zijn er geen mooie woorden) een brij van 40cm dik. Opsluiting tussen de 2 weken en 3 maanden, wie stierf werd in de oceaan gedumpt als voer voor de vissen. Als we in de kerkers staan krijgt iedereen kippenvel bij het verhaal, het is muisstil…

Vrouwen hadden een aparte kerken en werden massaal veerkracht.

Een cel voor de slaven die opstandig waren, probeerden te ontsnappen, zonder opening voor licht of lucht, eens in de cel bleef je er tot de dood, voer voor de vissen was je laatste bestemming…

Boven de kerkers was een kerk, verblijfplaatsen voor de commandant, een grotere ruimte voor één iemand dan de kerker voor de 200 slaven. Eén verdiep tussen hemel en hel….

Wie de tocht en de kerker overleefde stond een volgende helse tocht te wachten, naar de deur met de naam “door with no return” je komt hier nooit meer terug, ziet je familie nooit meer…

Geketend dicht opeen als boeken in een boekenkast gestapeld een overtocht naar onder andere Amerika of Indië.

Miljoenen slaven lieten het leven… en wie het overleefde stond een nieuwe hel te wachten….

Bij de deur zonder terugkeer besef ik dat wij deze ochtend op exact dezelfde plaats inschepen voor een mooie idyllische tocht “met veilige return” een bizar gevoel dat me terug kippenvel oplevert.

Dit mag nooit vergeten worden…..!!!!

Foto’s :

Deur zonder terugkeer, dubbel gevoel als ze open is heb je een mooi beeld, vroeger (voor het kasteel voor politiek gebruikt werd) was ze veel smaller slechts één uitgemergelde slaaf kon erdoor…

Zicht vanuit de kamer van de commandant, het lijkt wel een idyllische schilderij, 2 verdiepingen lager crepeerden de slaven.

Zicht vanuit het kasteel op de “haven”

Een dag met een heel dubbel gevoel, wat hebben wij een goed en luxueus leven,…. We leven in een super vrij land en zouden best wel minder mogen klagen, en meer genieten van alles en meer dankbaar zijn, ik heb dit de voorbije 6 maand toch een aantal keer beseft….

Na het kasteel toch een drankje om alles door te spoelen, een kleine lunch en dan terug een tocht van 6 à 7 uur in verschillende tro-tro en taxi maar ik klaag niet, dit is luxe in vergelijking wat we de slaven aandeden…

Thuis in ons huis kregen we nog een diner, bord spaghetti met groenten en ei, en dan was het al 21u30 dus tijd om nog wat gedachten neer te schrijven over de voorbije dagen en in bed.

Mijn keuze valt op bezoek en wandeling in het nationaal park Kakum.

Je kan er de hoogste en langste wandeling van Ghana maken op een hangbrug boven in de bomen, uiteraard niets voor mij. Je kan ook wandelen in het primair bos bij de hangbrug, of in het secundair bos wat iets meer moerassiger is. Mijn keuze valt op de laatste, blijkbaar maak ik steeds aparte keuzes ik ben alleen en krijg mijn private gids. Mooie wandeling, leer wat van de flora en fauna en zie dat je ook in het bos buiten kan kamperen (met gids) om dan ’s Avonds.- ’s nachts – ’s ochtends te wandelen en de natuur hoort ontwaken en kans hebt om wat dieren te zien. Duidelijk iets om te onthouden voor mijn weekje vakantie in ghana na het vrijwilligerswerk.

Super mooie wandeling we komen niemand tegen, rustig en zalig genieten van het bos en haar geluiden, en een private gids is handig.

Op het einde van de wandeling komen we in het primair bos waar de andere wandelaars, toeristen richting hangbrug en bos gaan, een geplaveid pad vervangt het ruwe bospad, horden bussen toeristen en bezoekers zie ik, wat een verschil met mijn wandeling, ik maakte zeker de juiste keuze

En ik krijg een “ déjà vue “, tis net de overgang tussen de camino del Norte en de camino frances, jaja ik weet dat ik steeds naar hetzelfde refereer… maar tis sterker dan mezelf….

Terug naar de stad met de tro-tro, ik koop nog een flesje palmwijn want wil het ook geproefd hebben, smaakt naar gegist sap maar wel lekker, en dat het aan het gisten is blijkt ’s Avonds op de kamer, neen ikzelf heb er geen last van, maar mijn fles ontploft bijna de schroef dop knalt eraf.

Volgende programma is de stad wat verkennen, naar de lokale haven, genieten van de oceaan, een beetje me-time. In de stad zie ik plots een schitterend “tapijt” voor de school, met kindertekeningen van dieren, ik beslis dit te kopen want ze hebben het echt nodig, nu liggen de Kids gewoon op de betonnen vloer te slapen. Tapijt is misschien niet het echte woord, het is uit plastiek met een dikkere onderlaag, voor de West Vlamingen vergelijk het met een dikke “tole” – “toole” – “toile” voor op tafel, een plastieken dik tafelkleed.

Ik kuier wat door de stad, lokale Afrikaanse kraampjes, achterliggende huizen, het is niet omdat dit een toeristischer stad is dat het hier modern is.

Ik zoek de haven, hier is er in achterbuurten een lokale vissershaven met de typisch Afrikaanse houten kano’s, toch bijzonder om ze bezig te zien.

Ik wordt aangesproken door een lokale man, pas op voor je gsm kijk rond als je foto’s neemt, niet iedereen is hier even vriendelijk zegt hij, ik hoor dit wel meer en hoor ook het tegenovergestelde dus ik let er niet op. 5 minuten later komt er een koppel obrunis (blanken) naar me toe en spreken me in het west Vlaams aan, staat dit het op mijn gezicht te lezen dat ik dit spreek, blijkt dat ze hun gsm gepakt waren naar terug kregen door andere vriendelijke ghanezen, de waarschuwing bleek toch terecht, gelukkig heb ik geen negatieve zaken ondervonden.

Me-time is uiteraard ook een biertje in de stad langs de straat nuttigen en genieten van het Afrikaanse leven rondom me.

Als je alleen rondwandelt wordt je al snel aangesproken , deze keer door iemand die een toerisenstalletje heeft bij het kasteel, ik kom hem een paar keer tegen en hij zegt me telkens ik ken iemand met een kano, je kan meevaren morgen ochtend, dat spreekt me uiteraard aan en later op de avond “appen” we en komen een prijs overeen de andere 2 vrijwilligsters gaan ook mee morgen, vertrek om 7 uur.

Op de rotsen aan het kasteel en de oceaan geniet ik van een schitterende zonsondergang, ik geniet met volle teugen, wat kan het leven mooi zijn, sinds mijn tijdelijke werkstop heb ik al super veel mooie en onvergetelijke momenten mogen meemaken…

We eten samen met de andere vrijwilligsters in een resort aan het strand, we horen muziek en gaan kijken, wat is dit??? Het zit er vol met obrunis, een verklede band zingt en danst, wat voelt dit onecht voor mij, zo toeristisch, ik beslis niet te blijven en kan meer genieten van een slaapmutsje op straat tussen de locals, ik voel me beter tussen hen dan tussen de blanke toeristen.

Zoals elke vrijdag sta ik vroeg op om mijn was te doen voor het ontbijt om 6u15 ben ik er al mee bezig , het neemt behoorlijk wat tijd in beslag om dit met de hand te doen, water met een emmer uit te waterput te halen,…. Na een grote 45 minuten hangt alles was aan de wasdraad, het voordeel om dit ’s morgens te doen is dat de was na school droog is, tenzij we een regenvlaag hebben…

Vandaag vertrekken we iets vroeger uit school omdat we het weekend zullen doorbrengen in cape coast, de rit ernaartoe neemt ongeveer 7u in beslag (voor amper 240km).

Het schoolhoofd neemt de start van de dag, het gebed, volkslied,… voor zijn rekening.

Streng zijn om de kinderen stil te krijgen is nodig.

Rond het dorp zijn goudmijnen die we willen bezoeken, om er binnen te kunnen dient het schoolhoofd een brief te schrijven. Die werd vandaag afgegeven, maar moest opnieuw gedaan worden, ze hebben nu blijkbaar ook de gegevens van ons paspoort en een kopij ervan nodig.

Dus alles opnieuw, iemand naar Osino waar we kopieën kunnen nemen, een nieuwe brief printen… en nu is het wel ok, binnen andere halve week mogen we de mijnen bezoeken.

Eén van de kinderen moet “naar het grote toilet”, voorlopig houdt dit in dat ze op een potje gaan. In het potje wordt een plastiek zakje gelegd zodat het potje makkelijk of niet uitgekuist moet worden, het meisje krijgt wat wc-papier en moet haar plan trekken, ja hier ben je verplicht om snel groot te worden. Ik help ze wat en merk dat er toch behoorlijk wat kinderen zijn met diarree, dan laat je een kind van 3 a 4 jaar niet haar plan trekken. Geen toilet zal hiervan wel één van de oorzaken zijn. Maar het goede nieuws is dat normaal gezien de aannemer komende dinsdag met de bouw van de toiletten zal beginnen.

Rond 11u vertrekken we uit school, was binnenhalen, wat verfrissen en dan op weg voor een lange trip. Een taxi tot in Osino, dan een tro-tro tot in Accra “circle” , een volgende tro-tro naar Accra “kenache”, tro-tro naar cape coast hoofdweg en dan nog een laatste taxi. Dit alles neemt toch wat tijd in beslag.

Soms komt er een prediker – priester luidop uit de bijbel lezen en prediken, bizar.

Tijdens de lange ritten worden films afgespeeld, in twi dus begrijp ik er niets van….

Een tro-tro kan je overal nemen, steek je hand op en die stopt.

In de grote steden zoals accra heb je busstations – bushaltes waar er veel tro-tro en taxis vertrekken, ik zag vandaag voor het eerst een echte bushalte met een afvalcontainer erbij…. 😂😂

Rond 7u30 zijn we in ons hostel, we eten er nog iets, lekker hartige pannenkoek met groenten en verse paddenstoelen, smaakt heerlijk.

Daarna nog even de stad verkennen en een slaapmutsje drinken in een lokale bar, men zet wat stoelen en tafels op straat en serveert drank, simpel maar leuk.

Als ik op school toekom komen de kinderen aangelopen voor hun dagelijkse goeiedag knuffel, is fijn om zo enthousiast te worden ontvangen door hen.

En dan begint het “obruni fa me” we lachen ermee dat dit onze naam geworden is, het betekent blanke (niet negatief bedoeld) til me op. Klein en groot, degene met een grote of kleine mond, de stille brave of ondeugende tot stoute kinderen, allen hebben ze wel hun moment dat ze eens opgepakt willen worden of op de schoot willen zitten voor wat extra aandacht of troost. Als je dit toelaat en dan hun lachende en blije gezichten ziet, dan weet en voel je dit is waarvoor je hier bent, het zijn momenten om te koesteren die altijd zullen bijblijven. Voor mij zal 2018 altijd een heel bijzonder en speciaal jaar zijn , zo’n mooie zaken dat ik mocht meemaken en beleven (niet enkel hier in ghana), even alles loslaten en de dingen doen die je gelukkig maken SUPER, mijn beslissing om (even) te stoppen met werken is de beste die ik ooit genomen heb.

Deze ochtend mochten de oudsten de cijfers 1-2-3 op een blad papier schrijven. Voor hen is dit nog heel moeilijk, ik help hen wat, toon op mijn vingers wat 1-2-3 is. Blijkbaar kennen ze het tellen met de vingers niet en zijn heel enthousiast als ik hen dit toon, ik doe het bij ieder kind afzonderlijk de persoonlijke aandacht doet hen goed, de rest van de dag komen ze me vragen om hun vingers te tellen, yes ik heb ze iets kunnen aanleren!!!

Eén voor één komen ze me trots hun papier tonen, mijn bewonderend antwoord en de high five maakt ze trots.

Na de pauze wordt er verteld uit boeken en leren ze wat je moet doen om jezelf te verzorgen, tanden poetsen – handen wassen – bad nemen….

Ikzelf en mijn kaak – gezicht voelen zich al beter, durf het terug al aan om met de kinderen terug de gekke tante te spelen, maar let er op dat ze toch mijn rechter zijde van mijn gezicht niet aanraken, een toevallige tik ertegen doet nog behoorlijk wat pijn. Ik kan al terug foto’s met mezelf erop in de blog zetten, wie het niet weet of als ik uit de juiste hoek een foto neem ziet de ondertussen lichte zwelling niet.

Na het opdienen van de lunch gaan we op weg naar Koforidua voor het afhalen van het geld voor het toilet en nog wat inkopen. Voor mij blijft het leuk om met de tro-tro onderweg te zijn.

’s Avonds krijgen we een lekkere maaltijd rijst met verse groenten en kip.