Vroeg ontbijt omdat we een uitstap naar Kumasi gepland hebben, één van de grotere steden in Ghana, de rit zal ongeveer 3 uur duren. Als we vertrekken staat de zon probeert de zon door de wolken te breken.

Een lange rit met de tro-tro, maar op zich is dat ook al een activiteit op zich en heel leuk, er gebeurt altijd wel iets, er wordt vaak gestopt om iemand te laten uitstappen of instappen.

Wie honger of dorst heeft, of boodschappen moet duren kan dit vanuit het raam van de tro-tro, overal lopen er verkopers rond met de koopwaar op het hoofd. Een zakje bananen chips smaakt altijd. Als de tro-tro in een dorpje stopt is hij bijna leeg, we zitten er nog in met 7 mensen, iedereen moet uitstappen en in een andere tro-tro stappen zodat deze vol is.

In kumase lopen we een paar uur rond in de straten en op de markt. Er wordt van alles verkocht, nieuwe zaken maar ook heel vaak oude 2e of 3e hands spullen, soms denk ik, het is precies een zondagse rommelmarkt als bij ons.

Het is een behoorlijk drukke stad, één van de drukste van heel Ghana, en vandaag valt het nog mee, tis zondag en dan zijn er veel kraampjes – winkels gesloten.

We willen ook wat rust opzoeken en gaan naar het park, we kopen wat eten voor de lunch en hebben een gezellige rustige namiddag in het park.

Om terug te keren vinden we al snel de juiste tro-tro, dan nog wachten tot hij vol is om te vertrekken.

De terugweg met de tro-tro verloopt vlot, er wordt niet heel veel gestopt en ik geniet van het mooie Afrika rondom mij.

Bij terugkomst krijgen we een spaghetti met groenten en worst, nog “emmer douchen”, wat schrijven en naar bed, in de tro-tro zitten maakt je moe.

Wij mogen deel uitmaken van deze “outdooring”. De baby heeft nog geen Engels naam die wordt pas binnen een paar maand gegeven, de Ghanese naam is gelinkt aan de dag van de geboorte, een jongen geboren op zaterdag noemt “kwame”. Als verrassing en origineel cadeau hebben we de naam in koekjes gebakken (de koekjes zijn uiteraard niet het enige dat we geven).

Op de “outdooring” is het traditie dat de ouders, naaste familie en baby in het wit gekleed zijn, we zijn enigszins trots dat we de baby outfit mochten helpen kiezen vorige donderdag op onze shopdag in Koforidua.

Er wordt gezongen, gebeden, dank betuigd, en wat mooi was ook wij als blanken - obruni die geen Twi spreken werden er bij betrokken, er werd vaak uitgelegd in het Engels wat er gebeurde. Ook discussies en vraagstellingen vonden plaats, onder andere de vraag waarom dragen we zorg voor onze kinderen, nadat een aantal mensen in twi geantwoord hadden vroeg men ons in het Engels of we ermee akkoord gingen of nog iets wouden toevoegen, als oudste van de vrijwilligsters (de anderen zijn 19 – 20 en waren blij dat ik het woord voerde) nam ik het woord : we moeten ervoor zorgen als stukje van onszelf op dezelfde manier als we voor onszelf zorgen, ze zijn ons vlees en bloed, en bovenal zijn ze onze toekomst. Mijn woorden werden met bevestigend hoofgeknik aanhoort en nadien in dank met applaus bevestigd.

Na de ceremonie mochten we de baby vasthouden.

Daarna begon het informele feest, gezellig samenzijn, eerst met thee, brood en omelet van de eigen kippenboerderij (we hebben geholpen bij het verzamelen van de eieren), een lokale drank te vergelijken met wodka, en op de middag fufu met geitenvlees heerlijk. Ondertussen kunnen we al met ons hand eten enkel rechterhand mag je gebruiken, weliswaar niet zo vlot en proper als de locals.

%%%FOTO4%%

Na de lunch nemen we afscheid we zijn dankbaar en blij om deze mooie gebeurtenis te mogen meemaken, omgekeerd zijn alle aanwezige ook blij en dankbaar dat we erbij waren. Weer iets om nooit te vergeten.

In de namiddag gaan we nog naar de Tini watervallen, een mooie wandeling door de heuvels en bos ernaartoe. Er is niet veel water, dus het plan om te zwemmen gaat niet door, maar we vinden we iets anders, een douche nemen onder de watervallen, heerlijk om te doen!

Vandaag neem ik de nieuwe matten mee naar school, niemand weet dag ik ze gekocht heb het zal dus een verrassing zijn, nog voor ik vertrek naar school krijg ik al 2 mooie bedankingen. De dame die voor ons kookt en het huishouden doet geeft me een dikke knuffel, de huisbaas die meestal niet veel zegt vraagt naar de matten als hij ziet en zegt “god bless you”.

Ook als we op school toekomen is iedereen enthousiast, de kids willen helpen dragen, de headmaster die meestal wel serieus is of een hand geeft als bedanking, geeft ons spontaan een knuffel, hij wil direct wat foto’s nemen om die naar het hoofdkantoor van syto te sturen, ook de leerkrachten zijn super blij, ik krijg veel “God bless you”.

Alle blije en dankbare gezichten te zien, ook van degene die niets met de school te maken hebben, doet deugd en maakt me rijker en niet armer, mijn geld is goed besteed de oude matten zijn echt wel versleten.

We hebben vandaag nog een leuke activiteit voor de Kids koekjes maken, iedereen mag wat deeg uitrollen en met een vormpje enkele koekjes maken.

Voor de lunch hebben de Kids nog wat speeltijd en sommigen vallen in slaap op de schoot, ikzelf val ook bijna in slaap…

Na de lunch speel ik wat met de kinderen en neem er eentje op mijn schouder als “patattenzak” en loop ermee rond, ik had beter moeten weten nu wil iedereen dit ook, dus één voor één krijgen ze hun beurt op de “kermisattractie bij de gekke tante, na meer dan 25 kinderen ben ik wel wat moe maar voldaan door de lachende gezichten en hun schaterlach.

Na school maak ik nog een wandeling door het bos aan de rand van ons dorp, ik neem een nieuw paadje en kom plots een graf tegen onder een mooie boom, een dame geboren in 1970, gestorven in juni dit jaar, wat jong nog… ik ben van 1972… , maar anderzijds denk ik dit is echt wel een mooie laatste rustplaats hier in het adembenemende bos. En een andere bizarre gedachte komt in me op, misschien niet goed geplaatst om hier te zeggen maar degene mijn Blog van compostela leesden weten ondertussen dat ik gewoon alles schrijf wat ik denk. Dus bij deze mijn bizarre gedachte : als het ooit zover is dat ik kom te gaan (hopelijk duurt het nog heel lang) dan is dit één van de plekjes waar een beetje van mijn as uitgestrooid mag worden. Ik heb ooit tegen een nichtje gezegd mijn as mag door al mijn dierbaren uitgestrooid worden op mooie plaatsen waar ik ooit op reis geweest ben of wou gaan, en eigenlijk meen ik dit wel ….

Uit respect plaats ik uiteraard geen foto van het graf dat ik zag.

Na mijn wandeling gaan we nog iets drinken met de vrijwilligsters en een paar van de leerkrachten, bij de terugkomst zien we nog gekleurde wolken door de ondergaande zon.

Morgen gaan we naar een feest van een 2 weken oude baby en willen iets origineels meedoen dus bakken we nog wat koekjes na het diner

Vandaag neem ik de nieuwe matten mee naar school, niemand weet dag ik ze gekocht heb het zal dus een verrassing zijn, nog voor ik vertrek naar school krijg ik al 2 mooie bedankingen. De dame die voor ons kookt en het huishouden doet geeft me een dikke knuffel, de huisbaas die meestal niet veel zegt vraagt naar de matten als hij ziet en zegt “god bless you”.

Ook als we op school toekomen is iedereen enthousiast, de kids willen helpen dragen, de headmaster die meestal wel serieus is of een hand geeft als bedanking, geeft ons spontaan een knuffel, hij wil direct wat foto’s nemen om die naar het hoofdkantoor van syto te sturen, ook de leerkrachten zijn super blij, ik krijg veel “God bless you”.

Alle blije en dankbare gezichten te zien, ook van degene die niets met de school te maken hebben, doet deugd en maakt me rijker en niet armer, mijn geld is goed besteed de oude matten zijn echt wel versleten.

We hebben vandaag nog een leuke activiteit voor de Kids koekjes maken, iedereen mag wat deeg uitrollen en met een vormpje enkele koekjes maken.

Voor de lunch hebben de Kids nog wat speeltijd en sommigen vallen in slaap op de schoot, ikzelf val ook bijna in slaap…

Na de lunch speel ik wat met de kinderen en neem er eentje op mijn schouder als “patattenzak” en loop ermee rond, ik had beter moeten weten nu wil iedereen dit ook, dus één voor één krijgen ze hun beurt op de “kermisattractie bij de gekke tante, na meer dan 25 kinderen ben ik wel wat moe maar voldaan door de lachende gezichten en hun schaterlach.

Na school maak ik nog een wandeling door het bos aan de rand van ons dorp, ik neem een nieuw paadje en kom plots een graf tegen onder een mooie boom, een dame geboren in 1970, gestorven in juni dit jaar, wat jong nog… ik ben van 1972… , maar anderzijds denk ik dit is echt wel een mooie laatste rustplaats hier in het adembenemende bos. En een andere bizarre gedachte komt in me op, misschien niet goed geplaatst om hier te zeggen maar degene mijn Blog van compostela leesden weten ondertussen dat ik gewoon alles schrijf wat ik denk. Dus bij deze mijn bizarre gedachte : als het ooit zover is dat ik kom te gaan (hopelijk duurt het nog heel lang) dan is dit één van de plekjes waar een beetje van mijn as uitgestrooid mag worden. Ik heb ooit tegen een nichtje gezegd mijn as mag door al mijn dierbaren uitgestrooid worden op mooie plaatsen waar ik ooit op reis geweest ben of wou gaan, en eigenlijk meen ik dit wel ….

Uit respect plaats ik uiteraard geen foto van het graf dat ik zag.

Na mijn wandeling gaan we nog iets drinken met de vrijwilligsters en een paar van de leerkrachten, bij de terugkomst zien we nog gekleurde wolken door de ondergaande zon.

Morgen gaan we naar een feest van een 2 weken oude baby en willen iets origineels meedoen dus bakken we nog wat koekjes na het diner

Daar ik en één van de andere vrijwilligsters wat geld nodig hebben gaan we iets vroeger stoppen om naar Koforidua te gaan, de dichtstbijzijnde stad waar je geld kan afhalen of wisselen en we plannen ook nog wat boodschappen te doen.

In het huis waar we wonen zijn er meerdere kamers waarin verschillende mensen wonen, een ervan is leraar in een klein dorpje hiernaast en zal met ons meegaan want hij moet ook nog boodschappen doen. 2 weken geleden is zijn zoon geboren en op zaterdag is er hiervoor een feest, waarop wij ook uitgenodigd zijn, dus moet hij nog het een en ander kopen.

Een aantal kinderen huilen als ze toekomen op school, soms duwt de moeder het huilend kind in onze armen en stapt weg, korte pijn, we zijn dan efkes bezig om ze te troosten.

Het eerste lesuur bij de grootsten is wiskunde ze leren over meer dan – groter dan. Elk kind moet dan het symbool op het bord natekenen, wat is dit moeilijk voor hen, niemand kan het direct sommigen hebben heel veel moeite om dit te tekenen. Als ze aan het bord moeten komen zijn zelfs degene met een super grote mond wat verlegen.

In de pauze zie ik een van de kinderen wat alleen en beteuterd staan. Blijkt dat ze ziek is, iets later moet ze een paar keer overgeven. De moeder wordt verwittigd en men beslist om het kindje naar huis te brengen, ik wordt gevraagd om mee te gaan en neem haar op de arm en draag ze naar huis als we er aankomen is ze op mijn arm in slaap gevallen.

In de rest van de pauze speel ik wat met de oudere kinderen, ik zie een “hinkel parcours” geschilderd op de grond en toon het voor, ze springen wat op één been. En we doen nog wat kunstjes konijnensprong, op handen en voeten lopen met de buik omhoog,…. Heel leuk, dit is niet werken voor mij maar gewoon de gekke tante zijn, wat me goed afgaat.

Ook weer vandaag wat selfies met de Kids.

Na de pauze is er Engelse les en leren ze wat woorden en zinnen.

Net voor de lunch vertrekken we naar Koforidua. Een van de leerkrachten vraagt nog of we geen mat kunnen kopen om de kinderen te laten slapen, dit hebben ze echt wel nodig want deze die ze hebben zijn kapot en veel kinderen moeten gewoon op de grond slapen.

Met de tro-tro op weg altijd wel leuk en genieten van alles rondom me.

We doen al onze inkopen, oa margarine om koekjes te bakken met de Kids. Ik kijk of we geen tapijten zien, alhoewel we gezegd hadden het toilet is alles wat we kunnen geven wil ik toch wel eens weten wat het kost. We vinden een paar mooie speelmatten voor kinderen. Ik laat mijn hart spreken en koop ze toch, de 23€ zal mij er niet minder om doen eten of mijn pintje ervoor laten, ik weet dat ze dit nodig hebben en heel tevreden zullen zijn ermee.

Dan wat inkopen doen voor het feest voor de zoon van de leraar, wat frisdrank en andere drank en ook kleren voor de baby, dit moet volgens het gebruik in het wit zijn en we helpen kiezen of advies geven.

Door de drukke stad lopen met al de inkopen is al een avontuur op zich. We hebben een frisse pint verdiend en dan terug met de tro-tro.

Het is al bijna 8u als we terug zijn, het eten staat op tafel een laat diner, nog het deeg maken voor de koekjes met de Kids en dan moet ik nog bloggen voor 4 dagen ver, zal laat worden vanavond.

Morgen vroeg dag want de vrijdag ochtend doe ik mijni3yy was.

Eerst is alles nogal chaotisch en zit iedereen door elkaar, het schoolhoofd grijpt in hij kan de kinderen echt wel op een goede manier aanpakken en ze hebben duidelijk respect voor hem. Iedereen moet vooraan in de klas staan, we zetten de stoelen in mooie rijen en dan mogen de kinderen één voor één op één stoel gaan zitten.

Er worden stokken uitgedeeld om muziek te maken, het zingen is soms chaotisch maar soms ook wel mooi om te zien en te horen.

Uiteraard zij niet alle kinderen even braaf en moet er wel eens gestraft worden, een paar moeten vooraan komen zitten bij de leerkracht en ze vinden het duidelijk niet leuk.

Na de pauze krijgen de grootsten te tijd om een tekening te maken, ze genieten ervan, ik loop wat rond bij iedereen en zeg hoe mooi het wel is (hiervoor mag liegen wel een keertje) soms is het echt wel mooi en herken ik zaken.

Voor het eten 2 taken de handen wassen met de zeep en afspoelen in een 2e teil met water, de 2e taak is de stoelen van het ene lokaal naar het andere brengen de kinderen zijn dit gewoon en vinden het leuk. Trots dat ze meer dan één stoel kunnen dragen, tis ook al een oefening om later alles op het hoofd te dragen.

Na school ga ik een wandeling doen en loop een keertje de andere richting uit, op het einde van het dorp begint het bos met een paadje erin, ik volg dit een tijd, wat een mooie wandeling en rust, voelt als terug op de camino te zijn en ik geniet met volle teugen. Terug thuis kan ik het niet laten om stukken van mijn Blog van compostela te lezen en wat foto’s te bekijken.

Ik had thuis war zeep gekocht om mee te nemen en gaf die vanochtend aan het schoolhoofd, we kunnen ze gebruiken om de kinderen hun handen te wassen voor het eten want er is daar niet altijd zeep voor. Als ze er wat zuinig op zijn kunnen de 9 stukken zeep toch wel een paar maanden meegaan.

De eerste les bij de grote kinderen gaat over delen van het lichaam en wat je er mee doet (oren om te horen, handen om te voelen….).

De kinderen hebben overduidelijk moeite om stil te zijn en zich te concentreren, een paar keer rond het gebouw rennen helpt, weliswaar voor korte tijd.

Na de pauze is er muziek en dans, er wordt een liedje aangeleerd over wandelen, mijn bezigheid van de vorige 4 maanden… Het is niet evident om het aan te leren, het laatste stukje waar ze mogen marcheren is hun favoriete stuk.

De kleinsten hebben mogen schilderen ze krijgen hun werkje mee naar huis en zijn er trots op.

Voor het eten wordt mijn zeep een eerste keer gebruikt, men vind ze lekker ruiken, wat anders dan de zeep die ze meestal gebruiken, doet me plezier dat ze met dit klein gebaar heel blij zijn.

Na de lunch wordt er wat gespeeld, zot gedaan, als ik me neerzet komen de Kids weer snel op de schoot zitten, vandaag lukte het om er 3 op mijn schoot te krijgen, de vierde die probeerde had niet genoeg plaats.

Net zoals gisteren kregen we vandaag een regenbui in de namiddag, veel heviger dan gisteren. Ik was de andere vuilnisbak en help dan regenwater verzamelen, de emmers zijn snel vol en we gieten ze in een grote ton. De eerstkomende dagen zal men geen water moeten gaan halen.

Na de school wandel ik nog mijn 4km tot in het naburige dorp en geniet daar van een frisse pint, beiden (wandelen en pint) smaken me goed.

’s Avonds na het eten kaarten we nog wat.

Eén van de leerkrachten is vandaag afwezig, alles gaat er bijgevolg wat chaotischer aan toe, daar wij geen Twi kennen (of enkel een paar woordjes) en de kids bijna nog geen Engels kunnen wij hen niet echt iets leren of waar nodig ze stil krijgen.

’s Ochtends wordt het alfabet geleerd, daarna is er niet meer echt les en mogen de Kids zich bezighouden, daar er ongeveer geen speelgoed is, gebruiken ze hun favoriete ding : de stoel en rijden ermee rond.

We spelen nog wat voetbal en als een paar kids de boek met getallen en tekeningen vinden komen ze naar me toe zodat ik deze kan voorlezen.

Een andere favoriete bezigheid is op de schoot komen zitten, van zodra je ergens gaat neerzitten komen er Kids af om op de schoot te zitten, nemen van foto’s hoort er dan bij, niet evident want ze zitten niet stil.

En tussendoor de gewone bezigheid, veters knopen, schoenen terug aandoen, neuzen afkuisen, water geven, troosten, helpen bij het plassen,….

En soms ook wel eens wat kuiswerk als een kind moet overgeven of een accidentje had (niet op tijd geplast).

Wat opvalt is hoe zelfstandig de kinderen hier zijn, ze helpen elkaar ook veel.

Na de lunch begint het te regenen, er worden wat emmers buiten gezet om het water op te vangen. Ik profiteer van de regen om de vuilnisemmers, borstels en dergelijke wat te wassen. In school is er geen water, men moet dit elke dag ergens gaan halen, het duurt toch wel 10 a 15 minuten voor men terug is met een emmer water op het hoofd.

Wat het plassen van de kinderen betreft, had ik reeds verteld dat er geen toilet is in school. Dus de Kids plassen gewoon in het gras, we doen een poging om dit niet vlak voor de school te doen, maar die poging mislukt meestal we zien te laat dat ze aan het plassen zijn, soms ook in het zand waarin gespeeld wordt. Ik moet er geen tekening bij maken, het is nogal duidelijk dat dit ongezond is en vaak ook wel een minder goede geur met zich meebrengt. Er is dus dringend nood aan een toilet. Een van de andere vrijwilligers had thuis een fonds opgericht en heeft nu wat geld om iets voor de school te doen. We gaan een toilet laten bouwen, voorlopig is er nog onvoldoende geld, ik zal het laatste stuk bijpassen. Het toilet zal een afzonderlijk gebouw zijn (in school is er geen plaats) met betegeling, kinder toiletten, een watertank zodat er doorgespoeld kan worden.

Nu is het wachten op de aannemer om alles op punt te zetten om te kunnen starten, volgens de laatste info zou dit binnen een paar weken zijn maar in Afrika ben je nooit zeker. Hopelijk vlot alles goed zodat ik het resultaat nog kan zien.

Het schoolhoofd heeft de gewoonte om elke vrijwilliger mee te nemen naar zijn kerk op zondag, vandaag had ik de eer. Om 6u30 moest ik in Osino zijn, ik wou dit al stappend doen dus vroeg opstaan en om 5u45 op pad. Best wel eens rustgevend om op dit uur te wandelen zonder om de paar minuten aangesproken te worden of te moeten zwaaien naar iedereen, een “ obruni “ (blanke) valt op, toch zijn er op dit uur op veel mensen op pad. Er hangt wat mist, dus geen zonsopgang te zien.

In Ghana zijn er super veel kerken in ieder dorp, in Osino minstens een 20 à 25 tal. De kerk waar het schoolhoofd naar gaat is de katholieke kerk, ik vertel dat ik ook “katholiek” ben en vertel ook over mijn pelgrimage (kan dit niet laten, zit diep verankerd in mijn lijf en hoofd) hij is danig onder de indruk en blij dat er ook een “katholieke” vrijwilliger is. Voor we naar de kerk gaan passeren we nog bij een aantal mensen en we arriveren heel tijdig als eersten in de kerk.

Mondjesmaat komen de mensen toe, de dames hebben hun mooiste en kleurrijke kledij aan.

De priester komt van een ander dorp, men heeft geen eigen priester, het duurt wat lang voor hij er is maar het gezang en gebed begint al zonder de priester. Uiteindelijk begint de kerkdienst, weliswaar in het Twi maar toch hier en daar ook wat teksten in het Engels. De dienst is behoorlijk verschillend van bij ons, er wordt veel meer gezongen en als men zingt raken sommige mensen bijna in trance, er wordt gedanst, muziek gespeeld, iedereen klapt in de handen, best wel indrukwekkend om dit mee te mogen maken

De mensen worden echt wel betrokken in de dienst, tijdens de preek is er interactie tussen de priester en de aanwezigen, er worden vragen gesteld antwoorden gegeven. En wat bijzonder is als iemand in slaap drijgt te vallen maakt men hem-haar wakker.

De kerk zit helemaal vol, er worden extra stoelen gebracht, ik vermoed dat er een 150 tal aanwezigen zijn. Op het einde neemt het schoolhoofd, die ook de voorzitter van de kerk is, het woord en stelt mij voor aan iedereen, ik moet opstaan zodat iedereen me ziet, voor zover ze de enige blanke nog niet gezien hadden.

Het gezang en muziek is totaal anders dan bij ons, drums orgel en nog veel extra’s.

Na de kerkdienst, die tot na 10uur duurde, toont het schoolhoofd me zijn huis en daarna gaan we nog langs om ons respect te betuigen bij een familie die net een dierbare verloren heeft, heel veel van de mensen van de kerkgemeenschap zijn aanwezig. Als “katholieke” persoon wordt ik direct uitgenodigd voor de komende kerkdiensten.

Wanneer ik terug thuis ben (met de taxi) is het al bijna 11u30, er staat nog ontbijt op me te wachten.

En 1u30 later krijg ik al de lunch, wat teveel van het goede.

In de namiddag wandelen we nog met de vrijwilligers naar Osino, voor een drankje en rustige zondagnamiddag. Vanavond kregen we pasta met worst voorgeschoteld, na een spelletje kaarten nog wat lezen en naar bed.

De tuin werd in 1900 opgericht door 2 Engelsen, is 50 hectare groot en heeft diverse soorten bomen, planten, vlinders, vogels,….

Ik zie er onder andere de “apenpot-boom” ook gekend als paranoot, ik kende die al van in Suriname heb thuis een apenpot op de kast staan.

Verder is er nog de “kaneelboom” ik proef verse kaneel die van de bast van de stam komt, proef een Maleisische appel, zie de mahonie boom, nog een andere boom die men vroeger gebruikte als communicatie middel door met een stok op de wortels slaan dit lukt me vrij goed . Er zijn ook veel vlinders maar hiervoor moet je bij zonsopgang of zonsondergang komen om ze te zien. Een paar vogels vliegen net weg en er is een oud gastenverblijf waar queen Victoria ooit verbleef.

Na de wandeling gaan we op “restaurant” lunchen. Op de tafel staat o.a. peper en zout, het flesje is geen olie maar zeep om de handen te wassen, dat is nodig want er wordt geen bestek gebruikt om te eten, enkel de rechterhand.

Ik eet banku (een soort deeg van mais en maniok) met talipia (lokale vis) en een pikante saus. Niet evident om dit enkel met de rechterhand te eten.

Na het eten stoppen we nog in Osino voor een drankje, spelen biljart en dan huiswaarts enen na het diner vroeg naar bed want morgen moet ik heel vroeg op om samen met het schoolhoofd naar de kerk te gaan.

We vernemen dat er een werker van Syto gestorven is, hij werkte in het bos / natuurproject dat ze hier ietsje verder hebben (één van de komende dagen gaan we dit nog bezoeken). Er komt iemand uit accra om dan samen naar de familie te gaan om hun respect te betuigen. Net na het overlijden is er een periode waarin men de overledene viert – eert, de begrafenis is veel later, soms bijna een maand later zodat iedereen ook van heel ver er kan bijzijn. We worden gevraagd om mee te gaan, rond een plein staan er veel stoelen er is al behoorlijk wat volk. We geven iedereen die op de eerste rij zit (de naasten) een hand en nemen dan zelf ook plaats, ook op de eerste rij, we zijn blijkbaar VIP. De kleur van een begrafenis-overlijden is rood en zwart, iedereen is min of meer zo gekleed, behalve wij daar we niet op de hoogte waren. Iedereen die toekomt geeft handen, ook aan ons die op de eerste rij zitten. Men geeft wat geld aan de familie, dit wordt in een boek genoteerd en nu en dan wordt luid afgeroepen door de micro wie welk bedrag gegeven doneerde . Tussendoor speelt muziek, we zien zelfs mensen dansen en lachen, tranen of verdriet zie ik bijna niet, enkel bij een aantal oudere dames zie ik wat verdoken verdriet. We krijgen een flesje water, als we na drie kwartier terug vertrekken krijgen we bij het afscheid nog een zakje met een flesje limonade en koekjes, nogal bizar het doet me denken aan doopsuiker bij het verlaten van een babyborrel. Allemaal nogal vreemd voor ons maar wel interessant om er deel van te mogen uitmaken, en men apprecieert duidelijk dat de “obruni’s erbij zijn.

Terug naar school waar we een poging doen om “zakdoek leggen” te spelen, de Kids lopen gewoon rond de kring zonder te weten wat ze moeten doen, maar ze genieten wel van de extra aandacht. Het eindigt met de kinderen die met hun stoelen door de klas racen.

Deze week waren er veel minder kinderen dan gewoonlijk, er waren behoorlijk wat kinderen ziek. Het schoolhoofd en één van de leerkrachten ging wat zieke kinderen en hun ouders bezoeken, ik mocht meegaan met hen. Ik leerde de kleine paadjes en achterbuurten van het dorpje kennen. Eén van de kinderen had de mazelen, ze was binnen in het huis dus hebben we haar niet gezien. In een volgende plaats had een jongetje een grote wonde op zijn voet en kon geen schoenen of sandalen verdragen, zijn zusje had een lelijke hoest, ik nam ze op de schoot en telkens ze moest hoesten draaide ze zich van mij weg, best wel goed opgevoed. Het schoolhoofd en de leerkracht praatten wat met de ouders en kinderen, een mooi gebaar om hen aandacht te geven maar evengoed om na te zien of ze niet te lang wegblijven van school.

In de aanpalende middelbare school werd er gekookt, we mochten hun kookkunsten proeven : gebakken yam heel lekker je kan dit vergelijken met heel grote frieten en ze zijn lekker en krokant gebakken (veel beter dan de French fries op de camino in Spanje), omelet met wat paprika en ui en gebakken kip. Wat mij betreft krijgen de leerlingen een 10/10

Na de school worden we uitgenodigd om de voetbalmatch te zien tussen de oude en jonge leerkrachten van de omliggende scholen, de jongere waren overduidelijk beter en wonnen met 6-0.

Zelf waren we ook een attractie, we waren voortdurend omringd door een meute kinderen die alles over ons wilden weten

Een dag vol onverwachte maar mooie en bijzondere dingen, echt wel bijzonder om er deel van uit te mogen maken.

Na het lekkere ontbijt naar school, de kinderen komen ons al tegemoet gelopen.

Een aantal kinderen krijgt van thuis een ontbijt mee, ze eten dit buiten op een stoeltje, en de kippen genieten van alles wat op de grond valt, we moeten ze ook elke dag een paar keer uit de klas wegjagen.

De eerste les bij de grootsten gaat over vergelijking van zelfde dingen en getallen, ze leren het “=” teken. Blijkt voor sommigen moeilijk te zijn, elk moet dan het symbool op het bord tekenen, wanneer het niet lukt, legt de leerkracht het heel geduldig uit en tekent het samen met de kinderen tot het hen lukt.

Het schoolhoofd houdt zich bezig met de nieuwe kinderen op school, bijna een hele dag wenen ze, dus wat extra afzonderlijke aandacht is goed om ze wat rustig te krijgen.

Een deel van het gras rond de school is lang en heeft veel zaadjes met scherpe punten, als de kinderen erdoor lopen blijven ze in de kledij zitten, dagelijks mogen we er uit de kleren halen. Ook een werkje dat het schoolhoofd deed samen met de hulp van de andere kinderen.

Na de pauze les over delen van het menselijk lichaam, mijn poging om een mens te tekenen was iets minder gelukt maar toch goed genoeg om de delen te herkennen. En we eindigen met het liedje hoofd en schouder, knie en teen, enkel het topje van de neus kennen ze hier niet, dus hilariteit alom als ik ze dit aanleer.

Na de school ga ik nog wat wandelen tot in het volgende dorp en geniet bij een flesje bier van het drukke luidruchtige Afrikaanse leven, dit is genieten met volle teugen. Als er een bus of een tro-tro stopt komen de verkoopsters aangelopen met hun waren op het hoofd, al reizend kan je al je inkoken doen. Een van de bussen die stopt is van Belgische makelij, er staat jonckheere op.

De liedjes die men zingt zijn soms educatief over het land en soms ook leuke kinderliedjes, ik herken er een aantal van, overal ter wereld kent men : “ hoofd – schouders knie en teen” of “vader Abraham had 7 zonen”. Dit laatste ook met de bijhorende gekke bewegingen. Ik voel me terug als leidster in de chiro.

Het ene kindje is al enthousiaster dan het andere, sommige zijn moe en zitten stilletjes rond te kijken.

Na de pauze is er terug wat les, bij de kleinsten gaat het over dingen uit de klas. Ze leren een 6-tal objecten uit de klas in het Engels en twi, de leerkracht toont ze ook zodat ze het goed begrijpen. Daarna moet elk kind het gevraagde voorwerp aanduiden, als het juist is wordt er geapplaudisseerd, als het mis is krijgen ze genoeg herkansingen zodat iedereen zijn applaus krijgt.

Na de lunch, die vandaag wat later was is het tijd om te rusten, verbazend te zien hoe sommige kinderen blijven slapen terwijl anderen al roepend en tierend rond hen heen lopen.

Vandaag was er een nieuw kindjes, ze was duidelijk heel onwennig en bang, huilde heel veel. Na de lunch heb ik ze de hele tijd op de arm of schoot dienen te houden om ze toch wat te kunnen troosten, uiteindelijk is ze toch in slaap gevallen op de schoot. Normaal leggen we dan de kindjes op de mat, maar nu heb ik toch een uitzondering gemaakt de andere kinderen waren te druk.

Na de school zijn we naar een naburig dorp geweest waar er een bauxiet juwelier een “atelier” heeft. De bauxiet komt uit de omringende bergen die we dagelijks mogen aanschouwen. Hij toonde ons hoe hij de gaatjes in de stenen maakt, echt nog op een heel primitieve manier, en hoe hij de stenen dan glad maakt. De moeite om te zien en we mochten het zelf ook eens proberen, uiteraard kon kopen of bestellingen plaatsen ook, hij maakt zelfs zaken op verzoek. Ik had uiteraard een speciaal verzoek, een ketting met een sint – jacopsschelp (ja wat anders…).

Na een druk maar deugddoend en verrijkend weekend, terug een weekje school en hier in Afrika heeft men niet zoveel vakantie als in België dus geen herfstvakantie.

Als we toekomen op school lopen ze ons al van ver tegemoet voor de eerste knuffels van de dag, til me op (het woord in twi “fa me ” ken ik ondertussen al goed) elk kind wil wel opgepakt en in je armen gehouden worden,….

%

De eerste les bij de kleinsten is het leren van het alfabet, ik schrijf dit op het bord en mag het aan de kinderen aanleren, er is ook een tekening met de letters en telkens een verwijzing naar een woord met de letter, zo kunnen ze er nog iets leuks van maken. In de pauze gaan de grootste jongens voetballen, anderen spelen met de stoelen in de klas tot het een grote puinhoop wordt.

Na de pauze een les over het leren schrijven, op een tekening staan streepjes en de kinderen mogen de streepjes als een volle lijn overtekenen. Zoals gewoonlijk eerst op het bord en daarna op een blad papier, de mogen we opnieuw 30 tekeningen – oefeningen maken. Als ze bezig zijn is wat hulp nodig, niet iedereen weet hoe een potlood vast te houden en ermee te schrijven.

Ze vinden het wel leuk de oefening en de persoonlijke aandacht.

Na de lunch wordt er nog wat gespeeld, ondanks het vele lawaai vallen er veel kinderen toch in slaap.

Na de school wandel ik nog naar het dorpje Osino, het doet nog steeds d er ugd om efkes te kunnen stappen.

Ons diner deze avond was vis (jawel de kop) met zoete aardappel en een slaatje van verschillende groenten.

Een “duik” in de zee om 6u is zalig, het water is lekker warm maar super zout, toch in vergelijking met onze Noordzee.

Na het ontbijt neemt Mercy, onze lokale gids – vertegenwoordigster, ons mee naar een klooster en bedevaartsoord van Franciscus van assisi, ze weet ondertussen dat ik een pelgrimstocht achter de rug heb en vraagt er veel over. Als we toekomen zie ik een verwijzing naar de pelgrimstocht , ook in Afrika zijn er pelgrims. Mocht mijn pelgrimstocht even uit mijn gedachten gaan (wat nog niet het geval is) zijn er genoeg tekens – signalen die herinneringen oproepen.

De site is een heel mooi domein met veel groen, een uitbeelding van de stal in Bethlehem, de kruisweg van Jezus, een klim naar de hemel,…

Er is ook een klooster van de paters met gastenkamers, de pelgrims zijn hier van harte welkom, ik voel me terug op de camino….

Rond 1 uur vatten we de terugweg aan, terug een lange reisweg met de tro-tro, het gaat toch iets vlotter dan in de heenweg, het duurt deze keer minder dan 6 uur reizen. Maar het reizen met de tro-tro is op zich ook een leuke bezigheid en wat eten betreft vind je dat overal, de verkoopsters lopen rond op straat en vanuit de tro-tro kan je alles kopen, de bananen chips zijn heerlijk.

We krijgen ontbijt en lunch aangeboden door syto en een lokale super vriendelijke vertegenwoordigster leidt ons rond. Na het ontbijt toont ze ons een paar bezienswaardigheden van het dorp, er zijn zeker meer dan 20 verschillende kerken (en ik overdrijf niet) we gaan ook naar het lokaal hospitaal, de 3 andere vrijwilligers waar we mee op stap zijn komen uit Canada en zijn artsen in opleiding die hier een kijkstage lopen. Men is buiten het materiaal aan het wassen – ontsmetten. Ik zie een wat bizar bord “birth – dead” (geboorte en dood) zijn dezelfde richting uit, dit doet je realiseren dat deze 2 hier veel dichter bij elkaar liggen dan bij ons.

Het festival is een jaarlijks feest waar de lokale koningen op aanwezig zijn. De geesten en lokale goden worden aanbeden, er wordt dank uitgesproken voor het voorbije jaar en gebeden, men vraagt de geesten voorspoed voor het komende jaar. Mits het betalen van 30 cedi (na onderhandelen) zijn we welkom en mogen overal foto’s nemen.

Een groep uitverkoren kinderen, in lokale kledij en met symbolen versierd, hebben de eer om te dansen voor de koningen.

De koningen van de omliggende dorpen zijn allen present, de notabelen en vertegenwoordigers van alle stammen en geloofsgemeenschappen zijn aanwezig. Hier leven de verschillende geloofsgemeenschappen in vrede naast en met elkaar.

De koningen en de koningin van het dorp gaan in optocht door het dorp samen met de genodigden van de omliggende dorpen. De belangrijksten mogen onder een parasol lopen..

De notabelen volgen, ook krijgers en muzikanten zijn aanwezig.

Een dame staat aan de rand van de weg met een kom met in water gedrenkte kruiden, ze besprenkelt er iedereen mee.

Daarna volgen een hele resem toespraken en offers van lokale stammen. Er wordt dank uitgesproken aan de geesten terwijl men een fles lokale spirit – drank uitgiet als offer.

De hoofdkrijger loopt, danst, springt overal rond, duidelijk diep in trance.

Na de toespraken wordt de terugweg aangevangen, nu mag de Koningin in haar draagstoel zitten. De hele dag worden er schoten gelost met geweren en buskruit, je kan de rook ervan zien op de foto.

Na de optocht gaan we iets drinken in de strandbar, we worden omringd door 10-tallen kinderen en zijn blijkbaar ook een attractie.

Na het diner gaan we nog efkes naar het dorp, je wordt al snel meegesleurd om te dansen en dan komen alle gsm’s van de ghanezen boven….

Een drukke, bijzondere en leuke dag.

Dit weekend gaan we naar Saltpont, een stadje aan de kust er is daar een festival met allerlei activiteiten, er zullen ook andere vrijwilligers zijn, we zijn uitgenodigd door syto (de ghanese organisatie die het vrijwilligerswerk regelt en de scholen uitbaat). Ons plan was om op zaterdag ochtend te vertrekken en zondag terug te keren, men zegt ons dat we beter al op vrijdag vertrekken want de weg naar Accra zal druk zijn. We gaan een halve dag naar school tot rond 11u30 om dan om 12 uur te vertrekken.

In de school spelen de kindjes op de glijbaan, anderen met een bal, nog anderen met de stoelen of zitten samen in een kringetje.

Er zijn wat tandenborstels om uit te delen, de ideale dag want er zijn er geen 50, op vrijdag met weinig kinderen kan dit. De tandenborstels blijven netjes in het plastiek en worden dan in de boekentas gestopt om te vermijden dat ze er al mee gaan spelen.

Op de middag vertrekken we naar Saltpont, 215km ver, hiervoor moeten we verschillende tro-tro’s nemen. We starten met de deeltaxi naar Osino, dan een tro-tro naar Accra. In Accra een volgende tro-tro naar een ander busstation en daar de tro-tro naar Saltpont waar we opgehaald zullen worden door een iemand van syto. Hoe lang duren de ritten, geen idee afhankelijk van het verkeer en de aantal stopplaatsen. Voor de langere ritten zoals tot in Accra worden wat grotere bestelwagens gebruikt, er kunnen dan zeker 20 tot 24 personen in, de kortere ritten gebeuren met tro-tro’s die 12 tot 15 plaatsen hebben.

Naar Accra hebben we zelfs tv in de tro-tro, uiteraard geluid op maximale stand.

De beste plaatsen in de tro-tro zijn aan het raam dan heb je airco en een wat mindere hete sauna, de slechtste deze aan de zijde waar er uitgestapt wordt, dan moet je telkens rechtstaan en je stoeltje opklappen om de anderen door te laten. Achteraan heb je meestal ook airco want de achterdeur wordt dichtgeknoopt met touwen omdat er bagage staat waardoor de deur niet dicht kan, en soms is die ook gewoon kapot.

Een keer hebben we gehad dat de deur om uit te stappen op de grond viel….

Een andere keer wordt er gestopt om in matras in het in de tro-tro te steken, geen evidente klus….

Met andere woorden het is altijd een avontuurtje om de tro-tro te nemen, je verveelt je nooit.

De ritten naar Saltpont duurden behoorlijk lang omwille van het drukke verkeer, pas tegen iets voor 19u arriveerden we.

Na een lange reisdag hadden we wat honger en zijn in het dorp nog iets gaan eten, kippen brochette van een lokaal kraampje met zicht op de volle maan.

Op het eerste zicht lijkt me dit wel heel moeilijk voor de Kids van soms amper 2 jaar, maar voor hen zijn het nu gewoon liedjes zonder veel betekenis, als ze dan echt leren tellen en rekenen zullen deze liedjes hen erbij helpen, ze kennen dan al de cijfers weliswaar zonder enige betekenis.

Daarna wordt een dieren encyclopedie bovengehaald en toont de leraar dieren en vertelt de naam in het Twi en Engels.

Ondertussen houden de andere 2 vrijwilligers zich bezig met de grotere en ik hou me bezig met de kleinsten, neusjes afvegen, veters knopen, tranen drogen, troosten, water geven,…..

Rond 10 u komt de andere leerkracht alsnog toe, ze was wat ziek vandaar dat ze niet eerder kon komen. In de pauze zie ik een kindje in een leesboek kijken, ik kijk mee en begon dan voor te lezen en wat prentjes te tonen, al gauw zitten er een hele groep Kids rond me te luisteren. Ik toon ook wat dieren uit de encyclopedie en maar er nu en dan wat geluidjes of bewegingen bij, allen samen vliegen we met onze armen als een vogel.

Na de pauze krijgen de kindjes elk een leesboekje, het zijn geen boekjes voor 2-4 jarigen maar voor ouderen, ik start met de boekjes bij iedereen in de juiste richting te draaien. Daarna ga ik bij elk kindje langs en toon wat dingen in hun boekje, ze zijn uitzonderlijk stil en rustig het moet dus wel leuk zijn voor hen.

Sommige kinderen zijn zo moe dat ze op hun stoel in slaap vallen.

De rest van de schooldag verloopt zoals gewoonlijk, handen wassen, lunch, wat spelen, wat slapen. Op het einde van de schooldag is het water op, dus geen drinken meer voor de Kids, morgen gaan ze terug water halen.

Deze ochtend heb ik een heel stoute jongen (er zijn er wel meer op school) proberen te straffen, niet eenvoudig zeker als ze nog maar heel weinig tot geen Engels kennen, en ik geen Twi. Hij was aan het schoppen en slaan naar iedereen en sloeg ook nog de bekers met water uit de handen van de andere Kids. Ik zet hem achter het gebouw, maar na een paar seconden loopt hij al lachend weg en slaat zelfs naar mij. Iets later gooit hij een potje met eten van een kindje op de grond (een aantal kindjes krijgen eten mee naar school dat ze ‘s ochtends opeten.) ik hou hem een paar minuten met zijn armen in de lucht van de grond maar hij houdt het langer vol dan ik. Na nog een keer eten omgooien, grijp ik hem vast en zet hem in de hoek in een klas met zijn hoofd tegen de muur en ik ga ervoor staan zodat hij niet weg kan. Na 4minuten begint hij te wenen en ik ga terug naar buiten zonder iets te zeggen. Hij draait zich om en staat tegen de muur te huilen, na 10 min huilt hij nog steeds en ga ik er naar toe, geef hem een knuffel, droog zijn tranen af en neem hem mee naar buiten. Als je straft moet je ook tonen wanneer je niet meer boos bent. Erna heb ik hem geen stoute dingen meer zien doen, in tegendeel hij kwam nu en dan om te spelen of mijn hand vast te houden. Ook de stoute kinderen hebben een zachte kant, soms wat verstopt maar die is er wel. Ik vond dat wel een mooi moment.

Voor de klas begint zetten we alle stoeltjes netjes in rijen, in totaal zijn er 49 stoelen, niet genoeg voor elk kind een stoel (ze zijn vandaag met meer dan 50) maar de kleinsten zitten op de schoot of liggen op de mat te slapen. We vragen ons af hoe lang de stoelen mooi in de rij zullen blijven staan.

Het eerste uur wordt er gezongen en gedanst, de grote en kleine kids zitten hiervoor samen, en wonderbaarlijk maar de rijen blijven wel relatief mooi behouden. Het zingen en muziek maken met stokjes is leuk om te zien.

Na een pauze wordt de groep weer opgesplitst in grote en kleine Kids. De kleintjes leren over kleuren, nummers en voorwerpen. Ik vind dit best wel moeilijk voor deze leeftijd. Na een tijdje vraagt de juf mij om over te nemen, mijn beurt om hen de kleuren, getallen en voorwerpen aan te leren.

Juf Selena toont me dat ze nu volgens het uurrooster puzzels moeten maken en spelen met speelgoed. Maar, inderdaad dat is een probleem, ze hebben zo goed als niets enkel één glijbaan als speelgoed en geen enkele puzzel.

Ik hou me bezig met de glijbaan, proberen ze er één voor één op te laten gaan, geen evidente taak als ze allen staan te duwen, trekken, roepen, slaan naar elkaar, huilen, schreeuwen….

Maar ik laat me niet doen, blijf rustig en let erop dat de voorkruipers toch hun beurt moeten afwachten. Ik let erop dat ook de verlegen kindjes die wat beteuterd aan de kant staan te kijken aan de beurt komen. Ik merk dat er een verlegen jongetje waarschijnlijk nog nooit op geweest is, ik moet hem helpen erop te stappen, maar hij heeft duidelijk plezier en komt terug. Zonder hulp hebben alleen de sterksten een kans om erop te kunnen. En de Kids die blijven duwen, trekken, roepen, slaan naar elkaar, huilen, schreeuwen…. Maar hebben duidelijk ook pret. En ikzelf blijf er rustig bij, de rust van mijn pelgrimage komt goed van pas.

In de pauzes spelen de Kids buiten, in het zand, met wat stenen die er liggen, in het gras, hangen aan de takken van de bomen, ook zonder speelgoed amuseren ze zich.

Naar gewoonte rond 12u à 12u30 handen wassen, eten, nog wat buiten spelen en daarna een dutje dicht opeen gepakt op het matje.

Na school rust ik wat, van 8u30 tot 14u30 constant tussen 50 drukke Kids is best wel vermoeiend.

Dan nog wat schrijven, lezen, bloggen, diner, lezen en vroeg gaan slapen.