Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Wat
zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1951? Een antwoord vonden we in
de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
30/06/1951 Te koop: 2 volle VAARZEN,
bij Eduard GOESEELS, Poststraat 507, Tildonk.
30/06/1951 Te koop: 30 aren
HOOIGRAS, bij Jozef DUPONT, Klein Terbankstraat 69, Tildonk-Hambos.
28/07/1951 Te koop: 2 stierbare
VAARZEN, rood-wit, beste afstammeling, bij Jozef WECKX, Vaartdijk 554,
Wespelaar-Tildonk.
28/07/1951 Te koop: RESSORTKAR
op patentas, WANMOLEN, 17 aren wassende HAVER, partij MEST, KINDERWAGEN zo goed
als nieuw, EG, PLOEG, een WEL, 3 BOMEN Noordkrieken en PAARDENGETUIG, bij Jozef
DUPONT, Hambos, Klein Terbankstraat 69, Tildonk.
28/07/1951 Te koop: Twee
SCHAPEN, met lammeren, bij Jean THIJS, Hambos, Tildonk.
04/08/1951 Te koop: VAARS, einde
dracht, vrij van TBC, bij UYTTERHOEVEN L., Vaartdijk 47, Tildonk.
04/08/1951 Te koop: Nest
VARKENS, 20-25 kg en LEURDERSKAR met kap, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Sussenhoek-Tildonk.
04/08/1951 Te koop: 50 aren
wassende TARWE, bij August VER ELST, Lipsestraat 182, Tildonk.
04/08/1951 Gevraagd: Jonge en
deftige MEID, mag thuis slapen. Zich wenden tot Mevr. PERSOONS-OP DE BEECK,
nevens de kerk, Dorp, Tildonk.
25/08/1951 Te koop: Nest
VARKENS, rond de 25 kgr en een put STALMEST, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Tildonk.
08/09/1951 Te koop: VEULEN, 18
maanden, geleerd, bij Bernard VANDEN BERGH-SMETS, Tildonk (achter het Sas).
08/09/1951 Te koop: 2 beste
drachtige ZEUGEN, bij Leopold VERBELEN, Hambos, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: VAARS, 15
maanden oud, bij Jan VANDE GOOR, Terbankstraat 111, Tildonk, Sussenhoek.
15/09/1951 Te koop: 29 aren
wassende WITLOOF, gewoon en half-laat, beste soort, bij Victor THEUNIERS,
Postweg, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: Enkele
PLOEG, kunnende dienen om witloof uit te rijden, als nieuw, bij MAGITS Julien,
Deugnietenstraat 360, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: Grote partij
"RAYGRAS-ZAAD", eigen gewin, bij VAN DEN ACKER Jan, Postweg, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: MOTO
"Gillet" 150 cc, zeer goeden staat, jaar 1949, prijs 700 fr, Klein
Terbankstraat 68, Tildonk-Hambos.
22/09/1951 Te koop: RESSORTKAR,
1000 kgr draagvermogen, in goede staat, bij Jozef MERTENS, Lipsestraat 264,
Tildonk.
22/09/1951 Te koop: RESSORTKAR
met kap, een RESSORTKAR die ook kan dienen als Bakkar, een PLOEG, ijzeren EGGE,
BEERVAT met kraan en SLEDE, alles voor poney, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Sussenhoek-Tildonk.
22/9/1951 Landbouwers, voor uw
PLANTAARDAPPELEN, wendt U tot Georges
en Frans MARIEN, Tildonk.
22/09/1951 Te koop: 33 aren
WITLOOF, vroeg en gewoon, beste soort, bij Jozef VANDERLINDEN, Terbankstraat
141 (achter het Sas), Tildonk.
06/10/1951 Te koop: Bij
uitscheiding van bedrijf, halfzware RUIN, 8 jaar, beste werker, bij Jan
VOSTERS, Vijfeikenstraat, Tildonk.
06/10/1951 Landbouwers, voor uw
PLANTAARDAPPELEN, slechts een adres, Herman VAN HORENBEECK, Dorp, Tildonk.
06/10/1951 Te koop: Ierlandse
EZEL met getuig, bij Frans ROECKX, Mortelstraat 239, Tildonk.
06/10/1951 Te koop: 20 aren
gewoon WITLOOF, bij Felix TAES, Vaartdijk 555, Wespelaar-Tildonk.
20/10/1951 Prachtige CHRYSANTEN
koopt u best in de grote Bloemisterij G. GRAUWELS te Boortmeerbeek, of bij een
onzer voortverkopers(Tildonk: Ed. DE
MESSEMAEKER, Dorp).
27/10/1951 CHRYSANTEN, witte
chrysanten tegen Allerheiligen te bekomen bij Frans CLAES,
Groenstraat, Tildonk en Marcel JANSSENS (de Smalle), Tildonk.
27/10/1951 Te koop: Volle KOE,
tweede kalf, in de laatste maand, bij Edward GOESEELS, Postweg 507, Tildonk.
27/10/1951 Te koop: 2 schone
volle VAARZEN, in de laatste maand, bij Joseph PIOT-VAN HORENBEECK,
Terbankstraat 128, Sas, Tildonk.
03/11/1951 Te koop: Bij uitscheiding
van bedrijf: beste zwaar Brabants MERRIEPAARD, zonder fouten, of zonder getuig,
bij Alfons ARTOOS, Woeringstraat 319, Tildonk.
10/11/1951 Te koop:
KINDERVOITUUR, in zeer goede staat, bij Frans DE POTTER-PLETINCKX, Dorp 304,
Tildonk.
24/11/1951 Te koop: Electrisch
WASVAT en partij POELJEN, bij J. VALCKENAARS, Hambos, Tildonk.
08/12/1951 Te koop: WANMOLEN, zo
goed als nieuw, bij Jozef MOMMAERTS, Brug 43, Tildonk.
29/12/1951 Te koop: 4000 kgr
goed Tarwe- of Rogge STRO, bij Karel ACKERMANS-GOESEELS, Postweg 355, Tildonk.
Wat
zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1951? Een antwoord vonden we in
de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
13/01/1951 Te koop: WINKELTOOG, Automatische Balans, Ressortkar met kap, nest Biggen ongeveer 25 kgr, bij Frans COSTERS, Sussenhoek, Tildonk.
20/01/1951 Te koop: Volle en gekalfde KOE, bij Jan THIJS, Hambos 71, Tildonk.
27/01/1951 Te koop: Schone volle VAARS, in de laatste maand, bij Joseph DUPONT, Klein Terbankstraat 69, Hambos, Tildonk.
10/02/1951 Te koop: Partij HANEN, bij Gommaire PEETERS, Kasteeltje 48, Tildonk.
17/02/1951 Te koop: Beste volle KOE, van vierde kalf, einde dracht, alsook partij droge MUTSAARD, bij Ferd. VANDERLINDEN, achter het Sas, Tildonk.
17/02/1951 Te koop: Beste volle VAARS, einde dracht, vrij van tuberculose, bij René GORDTS, Bertrodestraat, Tildonk.
17/02/1951 Bakkers: Bij uitscheiding van bedrijf te koop: PETRIN "N Pelkman", 50 kgr bloem, in allerbeste staat, Kruineikestraat 27, Tildonk.
24/02/1951 Te koop: Mijt HOOI, ongeveer 900 kgr, bij Maurice VAN STEENBEECK-ARTOOS, Terbankstraat 142, Tildonk.
24/02/1951 Te koop: Partij violet KLAVERZAAD, eigen gewin, bij Bernard VAN DEN BERGH, achter het Sas, Tildonk.
10/03/1951 Te koop: Drie volle GEITEN op 15, 24 en 29 Maart den tijd om, bij Marcel VAN GIJSEL, Terbankstraat 143, Tildonk.
10/03/1951 GAST gevraagd voor alle werk, in de Zagerij VANDE VELDE, Postweg 310, Tildonk.
17/03/1951 Bij uitscheiding te koop: STORTKAR, RESSORTKAR, RESSORTKAR op luchtbanden, PLOEG, EG, AALVAT 400 liters, PAARDENGETUIG, bij Ch. DE RUYTER, Tildonk.
24/03/1951 Te koop: KINDERVOITUUR, zo goed als nieuw, voordelige prijs. Zich wenden: M. DENON, Moesbroek 45, Tildonk.
31/03/1951 Te koop: Volle VAARS, 14 April den tijd om, vrij van tuberculose, bij J. Bt. VANDENSCHRIECK, Mortelstraat 225, Tildonk.
31/03/1951 Land te huur: Allerbeste WITLOOFLAND, ong. 1 Hect., gelegen Dorp Tildonk, matige prijs. Te bevragen bij August DE COSTER, Ambachtstraat 370, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: VAARS, in de laatste maand, wit-rood, bij Jozef UYTTERHOEVEN, Hambos 83, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: Partij STALMEST, bij Ferdinand VAN DER LINDEN, Voetemstraat 136, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: WITLOOFMACHIEN met 10 nieuwe platen, HANDPLOEG, paar KARWIELEN met as, voor ezel of kleine poney, bij We. Frans PUTTEMANS, Hambos 65, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: Grote CUISINIERE, bij Mevr. LAUWERS, Nieuwe Baan, Tildonk.
14/04/1951 Te koop: VAARS van 14 maanden, bij René VAN HORENBEECK, Woeringstraat 322, Tildonk. 14/04/1951 Te koop: Partij WITLOOFZAAD, bij Emiel VAN HORENBEECK, Woeringstraat 321, Tildonk.
14/04/1951 Te huur: Een half Hectare beste WITLOOFGROND, bij Victor THEUNIERS, Postweg, Tildonk.
21/04/1951 Te koop: Beste VAARS, rood-wit, einde dracht, bij Ed. VERDONCK, Vijf Eikenstraat 126, Tildonk.
21/04/1951 Te koop: TRIPORTEUR met moteur, in goeden staat, bij Alfons BISSCHOP, Terbankstraat 108, Sussenhoek-Tildonk.
21/04/1951 Te huur: Ongeveer 60 aren LAND, dienstig voor witloof, achter Tildonk-Sas. Te bevragen bij Frans ARTOOS, Terbankstraat, Tildonk.
05/05/1951 Te koop: RESSORTKAR 1200 kgr, RESSORTKAR op luchtbanden 700 kgr, STORTKAR, alles voor zware poney, partij HOOI en HAVERSTRO, WITLOOFPLANTER "Planet" en volledig PAARDENGETUIG, bij Charles DE RUYTER, Maalder, Tildonk.
12/05/1951 Te koop: Partij WITLOOFZAAD, vroeg en gewoon, RESSORTKAR op luchtbanden, houten EG en BEIRBAK, bij J. Bt. VANDENSCHRIECK, Mortelstraat 221, Tildonk.
19/05/1951 Te koop: Volle en gekalfde KOE, VAARS en MEUTTENS, alsook verwisseling, bij Jean THIJS, Hambos, Tildonk.
19/05/1951 Te koop: MERRIEPAARD, 4 jaar, licht boerenras, braaf en eerlijk, alsook RESSORTKAR, als nieuw 750 kgr, partij PLANTBONEN, Limburgse Mollekens, bij Jozef WECKX-LAEREMANS, Vaartdijk 554, Wespelaar-Tildonk.
19/05/1951 Te huur: Wegens sterfgeval, WITLOOFGROND, liggend aan de Kruineikestraat. Te bevragen: Wed. ONS, Deugnietenstraat, Tildonk.
02/06/1951 Te koop: 40 aren HOOIGRAS, gelegen aan de Zagerij VANDE VELDE. Zich bevragen aldaar, Postweg 310, Tildonk.
09/06/1951 Te koop: MAAIMACHIEN met piktoestel, voor paard, nog zo goed als nieuw, bij Victor VANDEN SCHRIECK, Mortelstraat 220, Tildonk.
09/06/1951 GAST gevraagd in de Zagerij VANDE VELDE, Postweg 310, Tildonk.
23/06/1951 Te koop: Volle VAARS, 20 Juli den tijd om, alsook een elekrische MOTEUR van 3 H.P. "De Coster", bij Emiel ENGELBORGHS, Lipsestraat 163, Tildonk.
Foto: De werklieden-hoveniers van het klooster tijdens de 'soeppauze', midden in de zomer notabene! De persoon met de soepkom is 'Kapperke'(Gust Van den houdt, 1880-1934). De foto werd al eens gebruikt op deze blog (26/2/2006), we vinden hem echter zo uniek en bovendien zeer goed passend bij het onderwerp van vandaag, dat we hem u nog eens voorschotelen...
'Ik zal eens een goede erwtensoep maken' zei mijn overgrootmoeder wanneer een van haar kinderen zich wat slapjes voelde. Het was in het begin van de 20ste eeuw toen de mensen nog niet elke dag vlees aten. Toen kende men de gezonde voedingswaarde van soep. Soep wordt al sinds mensenheugenis gegeten en heeft de tand des tijds wonderwel doorstaan.
Oorspronkelijk was soep een snee brood waarover bouillon werd gegoten. Vlees en groenten werden in water gekookt om ze zacht te laten worden, lekkerder te laten smaken en veiliger te maken om te eten. Koks kwamen erachter dat het kookvocht een volle smaak had en het zonde was om het weg te gooien. Ze aten de bouillon met een sneetje brood en noemden het later soep. Die betekenis vinden we nog terug in het woord 'soppen'. Soep doorstond de tand des tijds en werd door alle bevolkingsklassen gegeten. De armen overleefden op een dagelijks maal van brood en kookvocht, op smaak gebracht met groenten of peulvruchten. Ze noemden het 'potage'*. De burgerij verrijkte het kookvocht met vlees of vis, met kruiden en met room.
(R. Wouters, 'Soep, van kookvocht tot feestgerecht', Gezond thuis, dec. 2007, uitg. het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen)
* J. Verdam (Middelnederlandsch handwoordenboek, Den Haag, 1932) definieerde 'potage' als volgt: 'De eene of andere in een pot toebereide eenvoudige spijs, zoowel groente als meel- en melkspijzen, moes, brij'. In het Frans werd 'potage' synoniem voor soep in het algemeen, terwijl 'soupe' de betekenis behield van broodsoep. (JG)
zoon van Jan Frans Moelants en van Anna Catharina Bisschop, °Tildonk 18 januari 1869, +Tildonk 21 augustus 1957 xTildonk 22 juni 1893 met Anna Maria Lemmens.
Jan Baptist Moelants, beter gekend als 'Proemme', baatte een kleine café uit in de Sussenhoek. Dit stamineetje werd op een bepaald ogenblik 'De 7 billekes' genoemd naar de toen zeven dochters. Kegelspel, kaartspel en vogelpik werden er veelvuldig beoefend. Men dronk er de Jack-Op uit Werchter alsook een biertje dat 'Pittem' genoemd werd. Proemme was een bezige bij: hij boerde een beetje, werkte als tuinier op het Groenkasteel bij Vanderhaert en in de zagerij van Ture Peeters in het dorp. Hij onderhield tevens de bospercelen van deze laatste, alsook die van eigenaar Van Mollekot die in Brussel woonde. Proemme was ook een overtuigd Varken (politieke lijst 'Verenigde Vrienden').
Foto: Een knipsel uit een magazine van 1938 toen Tildonkenaar August Van Reydt priester gewijd werd (verz. K. Smets).
De Tildonkse priester
KEN JE DORP (oplossing opgave 49)
De priester op de foto is Gust Van Reydt. In de blogbijdrage van 20 juni 2007 vond je bovenstaande foto met tekst en uitleg.
De lottocijfers bedroegen 2 - 10 - 19 - 26 - 38 - 41 - 32, of totaal 168. De winnaar delen we eerstdaags mee (nadat we de gegevens van de harde schijf gerecupereerd hebben na de crash van onze pc vorige week... )
Opgave 50 -> zie rechterkolom.
50 is een jubileumgetal, daarmee willen we onze serie fotovragen dan ook afsluiten. Wie weet volgt er later een nieuwe reeks...
Een jubileum verdient een speciale prijs; de winnaar wordt deze keer namelijk met een exemplaar van het monumentenboekje 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' bedacht.
De prijsvraag is niet echt moeilijk:
WAAR BEVINDT ZICH DE BALK MET HET JAARTAL 2003 INGEGRIFD?
Bernadette Verbelen werd geboren in Tildonk en woont nu in Haacht. Na haar studies Plastische kunsten en Grafiek aan het Hoger St.-Lukasinstituut te Brussel (1972-1976) werkte ze enkele jaren als lerares plastische opvoeding en beeldende vorming. Vervolgens trok ze naar de praktijk als tekenaar-ontwerper, maar sinds 1998 is ze weer lesgever plastische opvoeding. Geboeid door de menselijke figuur, doorliep ze diverse vervolgopleidingen tekenen naar model. Hierdoor werd haar reeds vroeger bestaande belangstelling voor beeldhouwen weer aangewakkerd. Onder leiding van Roland Rens (+april 2007) studeerde ze van 1998 tot 2006 beeldhouwkunst aan de Stedelijke Academie in Aarschot. Het werd een passie en een meesterschap. 'Ik boetseer graag naar levend model of naar eerder gemaakte schetsen. Een houding, een beweging, een gevoel is dikwijls de aanleiding; tijdens het boetseren ontwikkelt het idee zich verder en krijgt het beeld zijn uiteindelijke uitdrukking'. Haar beelden zijn krachtig, imponeren niet, maar ontroeren. Het is vormgegeven kwetsbaarheid, gemaakt door vrouwenhanden. Het zijn beelden van woorden gezegd voor het slapen gaan, voor het afscheid, voor het gordijn valt...
Alexey Terenin studeerde architectuur in Moskou maar schilderen werd zijn passie. Zijn galerie in Praag toont een doorsnede uit zijn werk, doch alles wat er in de catalogi staat is al uitverkocht! Zijn werk is van een bijna kinderlijke tederheid, maar gerealiseerd met meesterhand. Figuratief en abstract; een symbiose tussen de kunst van West- en Oost Europa. Uit het Westen komt de beweging, het overvolle gemoed, uit het Oosten zijn er de mysteries en de symbolen...
Van 1 december tot 31 december 2007
!!! verlengd tot 6 januari 2008 !!!
in het Hannah-huis te Herent (Mechelsesteenweg 361)
Open: di 10 - 13u; vr, za, zo 14 - 18u.
Paradise Lost
Een duotentoonstelling van
Bernadette Verbelen (Tildonk/Haacht) brons en polyester
Alexey Terenin (Moskou/Praag) acryl en olieverf op doek
In 1908 rommelde het op het politieke toneel van Tildonk en scheurde de fanfare 'De Verenigde Vrienden' zich af van de bestaande fanfare 'Sint-Cecilia'. Bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen in 1911 kwamen voor het eerst twee verschillende politieke partijen naar de gunst van de Tildonkse kiezer dingen. De partijen kregen in de volksmond vrij snel een eigen naam: de 'varkens' (Verenigde Vrienden) en de 'beren' (Sint-Cecilia). Deze verkiezingen werden zeer nipt gewonnen door de 'beren' en zetelend burgemeester dokter August II de Behault du Carmois moest zijn sjerp afstaan aan Jules I Persoons. In 1920 overleed de kopman van de 'varkens' echter. De strijd tussen de twee dorpspartijen was op dat ogenblik op zijn hevigst, de verkiezingen van 1921 stonden immers voor de deur! Alles en iedereen werd gemobiliseerd en alle middelen waren goed. Uit deze periode dateert het hierna volgend strijdlied van de 'beren' (*):
Liedje van de beren
Wat waren wij over jaren, Toen 't fabriek nog niet bestond? Toen waren wij sukkelaren, Maar nu zijn wij heer en meester overal!
Kom laat ons toch niet vergeten, Al 't goed hij voor ons heeft gedaan. En ons een bloempje op 't hart steken En te roepen: die vijf moeten er aan!
Kom maar vooruit, wees niet verlegen, Geef uwe stem aan die U bemint Ja aan diegene die brood komt te geven 't Is Persoons alleen die 't in Tildonk verdient!!
(*) Interview Josephine Mommaerts (1973). Auteur van het strijdlied was waarschijnlijk Edmond 'Mon' Massant.
361) HET ARCHIEF VAN BEATRIX FENTON (sr. Philippine, urs)
Foto: Het lijkt folklore maar het is het niet. De Duitsers hadden de paarden van het klooster aangeslagen bij het begin van de Eerste Wereldoorlog, noodgedwongen werd de os dan maar ingespannen...
Af en toe eens googelen geeft soms de nodige verrassingen. Zo kwamen we er achter dat er in het Londense Imperial War Museum (Lambeth Road, SE1 6HZ London) een dossiertje berust dat naast een dagboek, ook briefwisseling, persknipsels plus een aantal prentkaarten van het Tildonkse ursulinenklooster bevat. Dit alles afkomstig uit het archief van soeur Philippine (meisjesnaam Beatrix Fenton), gewezen ursuline te Tildonk. Interessant lijkt ons het dagboek dat ze bijhield uit de periode 18 augustus - 24 november 1914, alsook de brieven die ze in 1914-1915 naar haar zuster schreef en waarin de weerslag van de oorlogsgebeurtenissen in het klooster aan bod komt. Beatrix Fenton was op dat ogenblik lerares in het klooster. Na de oorlog trad ze toe tot de orde der ursulinen van Tildonk. Ze overleed te Tildonk op 9 juni 1944.
Er bestaat al wel wat literatuur over de perikelen te Tildonk bij de aanvang van de Eerste Wereldoorlog. Onder meer de zusters van Caen lieten een gedetailleerd dagboek na, recent gepubliceerd trouwens (1). Toch ware het de moeite om ook het verhaal te vernemen dat deze jonge Engelse lerares naliet.
Moeten we misschien eens aan de TOGS(Thildonck Old Girls Society) vragen, een nog immer actieve vereniging van Engelse oud-leerlingen van de Tildonkse Internationale kloosterschool (2), om dit archief te kopiëren. Voorlopers van de TOGS waren trouwens de 'English Old Girls' die in november 1915 een eerste bijeenkomst hielden en het jaar daarop verzamelden in het Londense Charing Cross Hotel (waar, tot vandaag toe, traditioneel nog elk jaar vergaderd wordt). Na vele verontrustende berichten vanuit Tildonk, zoals in de brieven van Miss Fenton, hielden deze oud-leerlingen toen een reünie om uit te vissen hoe ze hun oude school het best konden helpen met geld of voedsel...
Transcripts of three excellent letters to her sister, two ms (6pp, 8 August 1914 and 2pp, July 1915) and the other forming a ts diary account (24pp, 18 August - 24 November 1914), together with an ms transcript of a postcard message (1p, 9 November 1914), written from the Convent des Ursulines at Thildonck, Belgium, where she was a teacher and describing the effects of the outbreak of war on the convent school, including the sending home of many of the children, the conversion of part of the convent into an ambulance, the arrival of German troops and the requisitioning and looting which accompanied their occupation of Thildonck, the lodging of Belgian refugees in the convent, the nuns strained relations with the enemy, the shelling of the convent and the frightening experience of having to shelter in the buildings cellars, together with references to the strong patriotism evident within Belgium at the outbreak of war, and the widespread destruction which accompanied the German advance. After the war Beatrice Fenton joined the Ursulines as a nun, taking the name Philippine. Also held with the collection are an ms note (1p, 1 January 1915) by her sister Minnie in which she relates news of Beatrice, an ms letter (2pp, 29 January 1915) from two of the nuns, a printed booklet on the Ursulines (32pp, April 1917), an envelope containing 15 photographic postcards showing the convent school at Thildonck, a newspaper cutting from THE DAILY TELEGRAPH (1p, 16 September 1914) providing a map of the Western Front, and a page from THE UPTONIAN magazine (2pp, November 1914) describing the fighting at Thildonck and news received from the convent, three postcards written by Beatrice in the 1920s and a ts transcription (1p, 24 February 1945) of a letter informing Beatrices sister of her death at Thildonck on 9 June 1944.
(1) Casteels R., Vandegoor G., 1914 in de regio Haacht. Kleine dorpen in de Grote Oorlog, HAGOK, 1993, 335-346; Casteels R., 'Dagboek van de ursulinen van Caen, omtrent hun belevenissen te Wespelaar en te Tildonk tijdens de Eerste Wereldoorlog, HOGT (21) 2006, 162-179, 277-296, HOGT (22) 2007, 66-82; Gordts J., Tilloenk vruger, Tildonk, 2006, 148-154. (2) http://www.tildonk.co.uk/; zie ook: Gordts J., Tilloenk vruger, 40-41.
Foto: André Aerts bij de voorstelling van zijn boek Wakkerzeel, het stille dorp (2005).
Vandaag werd André Aerts ten grave gedragen. André was
geboortig van Wakkerzeel (°1924), studeerde voor onderwijzer en volbracht zijn
eerste interimopdracht in 1948-1949 in de lagere jongensschool van Tildonk. In
1949 werd hij vast benoemd aan de gemeentelijke jongensschool te Werchter, waarop hij
verhuisde naar deze buurgemeente. Na verdere studies schopte hij het
later tot rijksinspecteur van het basisonderwijs. Buiten zijn professionele carrière was André Aerts ook
gedurende 35 jaar reisleider van de Vlaamse Toeristenbond en publiceerde vele
artikels in De Toerist, het tijdschrift van de VTB. Ook sociaal was hij erg geëngageerd. Zo was hij
mede-oprichter van de Vlaamse Vereniging voor Autisme en van het
Vormingsinstituut voor begeleiding van gehandicapten. Van jongs af was hij al geïnteresseerd in het verleden van
Wakkerzeel en Werchter, de twee dorpen waarmee hij nauw verbonden was. Sedert
zijn pensionering in 1988 schreef hij geschiedkundige bijdragen in het
Rotselaarse tijdschrift Tijdingen van het Beatrijsgezelschap, en vooral in
het Haachts Oudheid- en Geschiedkundig Tijdschrift (HOGT). Persoonlijk hebben we heel nauw met hem samengewerkt in de
voorbereiding van zijn in 2005 verschenen succesvolle boek: Wakkerzeel, het
stille dorp. Doch André had nog plannen, namelijk de uitgave van een boek over
Werchter. De kopij ligt klaar, zijn kinderen en kleinkinderen willen de uitgave
vooralsnog gestalte geven. Momenteel, en dat tot eind 2008, loopt zijn artikelenreeks
in HOGT: Werchter en de scheepvaart op Dijle en Demer. Adieu André, vaar wel!
360) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (3)
Foto: Deze fotokader uit 1870 (!) werd door de inwoners van Tildonk uit erkentelijkheid aangeboden aan hun ontslagnemende burgemeester Philippe de Behault du Carmois. Hij is de centrale figuur en wordt aan de zijkanten geflankeerd door de toenmalige gemeenteraadsleden en de secretaris. Onder het portret is het wapenschild getekend van de familie de Behault. Dit unieke erfstuk, waarop wellicht de vroegste fotoportretten van de streek voorkomen, heeft zijn plaats gekregen op het gemeentehuis van Haacht.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(vervolg)
Ten slotte willen we het even hebben over Marie Van Krieken die in 1829 als ongehuwde moeder een kindje kreeg dat ze Philippus noemde. We zien dat ze twee jaar later trouwde met jonkheer Philippus de Behault du Carmois, die meteen het kind als het zijne erkende.
Marie Van Krieken (1802-1843) trouwde met jonkheer Philippe de Behault du Carmois (1806-1872)
Maria Catharina (Marie) Van Krieken, °Tildonk 18/1/1802, was de dochter van schoolmeester Martinus Van Krieken (°Wilsele ca. 1760, +Tildonk 10/7/1846) en van Joanna Winnepenninckx (°Rotselaar 6/10/1764). Zij trouwde te Leuven op 9/2/1831 met jonkheer Philippe de Behault du Carmois, °Leuven, 10/6/1806, zoon van Quinten de Behault du Carmois en van Anne-Marie Melot. De de Behaults waren afkomstig van Bergen, met een stamboom die teruggaat tot 1240. Er ontstonden verschillende takken: de Behault de Dornon, de Behault de Warelles en de Behault du Carmois. In 1822 kreeg Quinten de Behault adelserkenning van koning Willem I. Zijn afstammelingen voerden de titel van baron (14).
Grootgrondbezitter Philippe de Behault du Carmois was 30 jaar burgemeester van Tildonk (1839-1869), in een periode waarin er nog geen sprake was van dorpspolitiek. Hij werd zonder meer opgevolgd door zijn zoon, dokter Auguste I de Behault du Carmois (x Anna Maria Lens). Het echtpaar de Behault du Carmois-Van Krieken bewoonde een landhuis met park dat gelegen was in de Mortelstraat op de grens met Winksele-Delle. Het landhuis met jaartal 1736 op de gevel, was voordien aangekocht door vader Quinten de Behault du Carmois (15). Kinderen : 1. Philippus (Van Krieken) (°Tildonk 16/8/1829), gewettigd in 1831 (x ouders) 2. Auguste de Behault du Carmois (°Tildonk 5/11/1831, +Tildonk 15/2/1898), xTildonk 20/8/1873 met Anna Maria Lens (°Tildonk 20/6/1840, +Tildonk 14/1/1909), dochter van Guilielmus Lens en van Maria Antonia Van Essche 2. Hugues de Behault du Carmois (°Tildonk 18/10/1833, +Tildonk 8/3/1888), xWespelaar 20/9/1860 met Barbe-Amélie Muls (°Wespelaar 2/5/1843, +Tildonk 22/8/1922), dochter van Leonard Muls en van Marie-Antoinette Van Regemorter 3. Quinten de Behault du Carmois (°Tildonk 29/7/1835, +Tildonk 25/6/1868) bleef ongehuwd 4. Arthur Léon de Behault du Carmois (°Tildonk 21/10/1837, +?)
Marie Van Krieken stierf op 41-jarige leeftijd (+Tildonk, 24/10/1843). Haar echtgenoot overleefde haar 29 jaar (+Tildonk, 15/10/1872).
(slot)
(14) Zie ook: de Behault P., Histoire et Généalogie de la famille de Behault, 1240-1970, Handzame, 1977; Vannoppen H., De geschiedenis van Winksele. De weergalm van den IJzerenberg, Tielt, 1976, 546-572. (15) In de 20ste eeuw nam de familie Simonart er haar intrek.
359) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (2)
Foto genomen in 1947 ter gelegenheid van de gouden bruiloft van Louis Van Krieken en Virginie Verbeeck. De tand des tijds liet zijn sporen na op deze foto waardoor de twee personen in de rechterbovenhoek voorgoed uit het beeld verdwenen. (L-R) onderste rij: Nelly Van Krieken , Gaston Van Krieken, Freddy Neefs; 2de rij: Vanden Acker , Vanden Acker, Louis Van Krieken, Virginie Verbeeck, Pelagie Van Krieken, Jan Vanden Acker; 3de rij: ?, ?, Herman Van Krieken, Angèle Van Leemputten, Willy Van Krieken, Raymond Van Krieken, Maria Iwens; 4de rij: Roger Van Krieken, Margareta Vermeylen, Marcel Jacobs, Margareta Kennis; 5de rij: Gust Neefs, Irène De Cat, Maria Louisa Van Krieken, Louis Vanlangendonck, Gusta Theuniers, Jules Artoos, Louis Theuniers; ?, ?.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(vervolg)
2. Louis Van Krieken (Peeters) (9) (°Tildonk 20/4/1811, +Tildonk 2/3/1897) x Maria Theresia Hernalsteen (°Herent 30/12/1816, +Tildonk 22/1/1898)
Bij het huwelijk van hun zoon Felix worden ze vermeld als landbouwers en herbergiers te Tildonk. Maria Theresia is ongeletterd, niet uitzonderlijk in de 19de eeuw: de moeder des bruidegoms heeft verklaard niet te konnen tekenen door ongeleerdheid. Ook zij wonen in de Mortelstraat. Zoals vele meestal onbemiddelde inwoners van Tildonk in die tijd nemen ze de opvoeding van een vondeling op zich, waarvoor ze een jaarlijkse vergoeding krijgen (10).
3. Antonius Felix Van Krieken (°Tildonk 5/5/1849, +Tildonk 31/8/1906) xTildonk 9/11/1871 met Anna Catharina Van den Broeck (°Tildonk 24/6/1852, +Tildonk 9/4/1909)
Felix Vankrieken (zo zet hij zijn handtekening) is berdzager van beroep en woont, op het ogenblik van zijn huwelijk althans, in de Lipsestraat. Anna Catharina Van den Broeck is een minderjarige wees op haar huwelijksdag waardoor ze de toestemming nodig heeft van haar voogd Petrus Goovaerts. Zij is de dochter van Gielielmus Van den Broeck (+Tildonk 5/6/1858) en van Anna Maria Piot (+Tildonk 2/2/1860).
4. Louis Van Krieken(11) (°Tildonk 17/9/1875, +Tildonk 20/7/1955) xTildonk 29/12/1897 Virginia Verbeeck (°Rotselaar 6/10/1871, +Tildonk 28/5/1957), dochter van Henricus Verbeeck en Maria Elisabeth De Kaey Louis beoefent de landbouwerstiel en baat de herberg met feest- en cinemazaal Alpia uit in het centrum van Tildonk (12). Kinderen: 1. Franciscus Petrus Frans (°Tildonk 29/05/1898) x 3/1/1921 Maria Te Pas 2. Antonius Felix Fé (°Tildonk 30/11/1899) x Maria Vandenbalck (°Nederokkerzeel 15/2/1900) 3. Felix Eduardus Waar (°Tildonk 13/01/1902) x . . Waar sticht ca. 1924 een constructiebedrijf voor landbouwmachines op de Wakkerzeelsebaan te Wespelaar 4. Franciscus Alphonsus Fons (°Tildonk 12/7/1904) x Maria Philomena Buelens (°Tildonk 26/4/1908), dochter van Henricus en Maria Mathilda Opdebeeck (°Winksele) 5. Anna Maria Pelagia Pelagie (°Tildonk 23/10/1906) x 1/2/1956 Petrus Mangelschots, Antwerpen 6. Maria Augusta Gusta (°Tildonk 15/11/1908) x August Alfons Neefs (°Tildonk 22/2/1903), zoon van Guilielmus (°Winksele) en van Maria Paulina Verbist (°Wespelaar) 7. Franciscus Julianus Juul, bijgenaamd 'Boske Verkrieke', (°Tildonk 12/02/1911) x Tildonk 4/3/1931 met Maria Coleta Irma Vandenbroeck (°Tildonk 14/1/1910), dochter van Jan Frans en van Maria Victoria Mallaerts (°Herent). Jules Van Krieken is coiffeur rechtover de kerk van Tildonk (13) 8. Barbara Seraphina Fin (°Tildonk 29/6/1913, +2003) xTildonk, 7/11/1934 met Joannes Baptista Jacobs (°Tildonk 21/2/1911), zoon van Constantinus (°Leuven) en van Carolina Van Malder (°Laken)
(vervolgt)
(9)Louis was een voorkind van Anna Maria Peeters. Tussen de Tildonkse geboorteakten vonden we hem eerst niet terug. Hij staat inderdaad ingeschreven als Louis Peeters, onwettige zoon van Anna Maria Peeters (met vermelding in de marge: gewettigd door huwelijk met Jan Van Krieken in 1818). (10) Zo is de Leuvense vondelinge Maria Outil in hun woning overleden op 28/9/1840. Lees meer over de vondelingen die in Tildonk terecht kwamen, in blogbijdrage nr. 355 (18/11/2007), Vondeling Martinus Guilielmus Herten, en in: Gordts J., Tilloenk vruger, 2006, 20-21. (11) Zie ook: Swiggers L., 'Over Tildonkse dorpsfiguren. Lewie Van Krieken', HOGT 20 (2005) 262-269. (12) Zie bijdrage nr. 310 (11/8/2007), Tilloenk anno 1950 (27); nr. 43 (4/2/2006), 1943. Den Alpia staat in brand. (13) Zie bijdrage nr. 288 (18/7/2007), Tilloenk anno 1950 (5).
358) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (1)
Foto: Doodsprentje van Ambrosius Van Krieken, schoolmeester en tevens landmeter te Tildonk. De schoolkinderen noemden hem 'Poeike' vanwege zijn horrelvoet.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(1)
De familienaam Van Krieken duikt voor het eerst in Tildonk op in het begin van de 19de eeuw. De aanwezigheid van deze familie gedurende de laatste tweehonderd jaar is niet onopgemerkt gebleven, een aantal leden speelde immers geen onbelangrijke rol. Zo is er Marie Van Krieken (°Tildonk 18/1/1802), dochter van Martinus (Wilsele) en Joanna Winnepenninckx, dewelke in 1830 trouwde met Philippe de Behault du Carmois, burgemeester van Tildonk tussen 1839 en 1869 (2). Ook de 19de eeuwse Tildonkse schoolmeester-landmeter, Ambrosius Van Krieken, achterneef van Marie Van Krieken, was een opmerkelijk personage. In de onderstaande stamreeks treft men figuren aan zoals Louis Van Krieken, uitbater van de Alpia, alsook zijn zoon Eduard Van Krieken, die een bloeiend constructiebedrijf van landbouwmachines oprichtte in het aangrenzende Wespelaar.
1. Jan van Kriekinge (°Wilsele ca. 1761) x Anna Maria Peeters (°Tildonk 15/11/1773) (3)
Op 12 september 1818 trouwt zekere Jan Van Krieken, landbouwer afkomstig van Wilsele, te Tildonk met Anna Maria Peeters. Jan is op dat ogenblik 57 jaar. Hij is de zoon van Frans Van Krieken (°Rotselaar 27/2/1728, +Wilsele 27 floreal jaar VII) (4) en van Joanna Demeyer (+Wilsele 28/4/1794) en weduwnaar van Christina Goossens (+Wilsele 26/1/1806) (5). Frans Van Krieken is in Wilsele komen wonen rond 1754 en heeft er in 1795 een boerenhandel (6). Anna Maria is 44 jaar wanneer ze huwt (°Tildonk 15/11/1773). Zij is de dochter van Cornelius Peeters (+Brussel 7/2/1791) en van Anna Vanherrebrugge (+Tildonk 8/1/1817) en de weduwe van Jan Baptist Vandenbroeck (+Tildonk 17 frimaire jaar XIV) (7). Jan woont rond 1825 in de Mortelstraat (8). Jan en Anna Maria verklaren in hun huwelijksakte dat ze samen reeds 3 kinderen hebben: Joanna (°Tildonk 7/5/1808), Louis (°Tildonk, 20/4/1811) en Martinus (°Tildonk 25/12/1813), die alledrie gewettigd worden door het huwelijk van hun ouders. Het is dus aannemelijk dat de Tildonkse stamvader Jan Van Krieken reeds in 1808 in deze gemeente is komen wonen.
(vervolgt)
(1) De hierna vermelde gegevens zijn verre van volledig. Zo werden enkel de burgerlijke geboorte- en huwelijksregisters van Tildonk geconsulteerd en is alleen de rechtstreekse stamlijn weergegeven. De datums dienen nog geverifiëerd en aangevuld te worden, niet in het minst wat de recentste generaties betreft; gelieve deze bijdrage bijgevolg eerder te beschouwen als een aanzet tot verder onderzoek. (2) Haar vader was een broer van Jan Van Kriekinge. (3) Op de onvolprezen site van Wim Vandersloten (www.vandersloten.be/wrw) kan je de voorouders van de familie Van Krieken (Van Kriekinge) traceren tot in de 16de eeuw! Bemerk hoe de oorspronkelijke familienaam van Krikinge (van Crikinge, van Criecking(h)e) luidde! (4) 8/4/1799. (5) De volkstelling van het jaar IV van de Franse Republiek (1796), kanton Herent, vermeldt het eerste gezin te Wilsele: Jan Van Krieken, 37 jaar, werkman en Christina Goossens, 36 jaar, met 2 kinderen onder de 12 jaar en de weduwe Goossens, 78 jaar. (6) De volkstelling, jaar IV (Wilsele). (7) 26/12/1805. (8) ARAB, Kadaster Brabant, nr. 966, Dossier dExpertise (ca. 1825). Er staat Dadelvelt; bij Popp (ca.1850) is dit de wijk Dulderveld, gelegen langs de Mortelstraat.
25 november is de naamdag van de heilige Catharina (Sint-Katrien). De heilige Catharina van Alexandrië ( 307) behoort tot de meest populaire heiligen van de Middeleeuwen. Mede daardoor is haar levensgeschiedenis dermate overladen met legendevorming dat over de werkelijke gang van zaken zo goed als niets meer met zekerheid valt te zeggen.
Foto: 'De ekster op de galg', Pieter Brueghel de Oude (1568).
De Galgenberg
KEN JE DORP (oplossing opgave 48)
De Galgenberg leunt aan tegen de Lipsestraat en de Terbankstraat. Deze toponiem kom je nog steeds tegen tussen de huidige kadasternamen. De 'berg' zelf werd blijkbaar in de loop der tijden genivelleerd, je merkt er in elk geval niets meer van in het landschap. Doch op deze plaats bevond zich vroeger effectief een galg! Lees maar eens na in bijdrage nr. 42 van 5 februari 2006: 'Een galg in Tildonk'.
Slechts 7 juiste antwoorden. 4 antwoorden kwamen te laat binnen. Jammer, want één van de laatkomers raadde het lottototaal ei zo na. Vrij hoge lottocijfers trouwens deze keer (24/11): 16 - 22 - 26 - 32 - 33 - 40 - 24, of totaal 193. Trouwe kwiskandidaat Werner Bisschop hield het bij 148 en was er daarmee het kortst bij. Gezondheid Werner!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 49 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Deze keer schotelen we u een foto voor die al eens afgedrukt werd op de weblog. De persoon in kwestie betreft één van de Tildonkse priesters die in de loop van de 20ste eeuw alhier gewijd werden. Aan u om deze persoon te identificeren!
Zo'n 40-50 jaar geleden werden de meeste huizen nog verwarmd met kolenkachels. Dodelijke kacheluitwasemingen zorgden regelmatig voor frontpaginanieuws in de kranten. In oktober 1962 deed zich in de Tildonkse Lipsestraat op de grens met Herent een drama voor in de familie Van den Houdt. Het volgende verslag verscheen in het toenmalige weekblad De Haechtenaar. De Haechtenaar 20/10/1962 Drama te Tildonk Kacheluitwasemingen veroorzaken verstikkingsdood Twee andere slachtoffers naar ziekenhuis overgebracht Tildonk werd maandagochtend opgeschrikt door een pijnlijk drama van gasverstikking dat het leven kostte aan een bejaard man, terwijl zijn beide ongehuwde zusters ternauwernood aan de dood ontsnapten. Hun toestand is echter nog verre van goed. Op de grensscheiding van de gemeenten Tildonk en Herent wonen in een oude boerderij, de bejaarde zusters Van den Houdt, onderscheidelijk 69 en 72 jaar oud. Enkele maanden geleden kwam hun broeder, Jozef Van den Houdt (1), 78 jaar, vroeger woonachtig te Kelfs-Wakkerzeel en die weduwnaar geworden was, zich bij hen vestigen. Onder hun drieën leidden zij een eenvoudig maar gelukkig bestaan. Toen de familie Van Gorp en Emiel Janssens, hun naaste buren, maandagmorgen rond 9 uur de luiken nog gesloten zagen, vonden zij dit hoogst eigenaardig. Zouden die mensen, die 's morgens steeds rond 6 uur opstonden, zich nu alle drie verslapen hebben ? Dat was toch bijna niet mogelijk ! De buren gingen, na een korte beraadslaging, een familielid verwittigen, de heer Jozef Van der Linden, die niet ver vandaan, eveneens in de Lipsestraat woont. Deze verwittigde aanstonds de veldwachter, daar hij het sterke vermoeden had dat er iets ergs gebeurd was. Het duurde niet zoheel lang of men kon de woning betreden. Er wachtte hen een akelig schouwspel. In de gemeenschappelijke slaapkamer lag Jozef Van den Houdt dood op zijn bed, terwijl zijn twee zusters blijkbaar in stervensnood verkeerden. Men werd een scherpe gaslucht waar, afkomstig van een kachel in de keuken, die naast de slaapkamer was gelegen. De dood van Jozef Van den Houdt is blijkbaar toe te schrijven aan het feit dat hij in een hoog bed sliep, terwijl de beide zusters beschikken over een modern laag bed. Daar koolgas dadelijk stijgt kan men daaruit gemakkelijk besluiten dat de man het eerst in bedwelming is geraakt. Men ging dadelijk over tot de toepassing van de kunstmatige ademhaling bij de twee gezusters en na de eerste zorgen ontvangen te hebben, werden zij met een ziekenwagen overgebracht naar het Sint-Pieters-ziekenhuis te Leuven.
De Haechtenaar 20/10/1962 Het verstikkingsdrama te Tildonk Bij het ter perse gaan, donderdag namiddag, hebben wij nog inlichtingen ingewonnen nopens de gezondheidstoestand van de gezusters Van den Houdt. De toestand van Theresia, de oudste van de twee zusters, was heel wat beter, alhoewel ze nog steeds niet kan spreken. Seraphine was daarentegen aanmerkelijk verbeterd en hier schijnt het gevaar geweken. De Haechtenaar 27/10/1962 Tweede overlijden als gevolg van gasverstikking te Tildonk Theresia Van den Houdt (2), waarvan wij verleden week meldden dat haar toestand zorgwekkend was, is maandagnacht in de Sint-Rafaëlkliniek, te Leuven overleden. Zoals onze lezers zich kunnen herinneren had dit verschrikkelijk drama, waarbij de 78-jarige Jozef Van den Houdt de dood vond, plaats op maandag 15 oktober. Twee dagen na haar aankomst in de kliniek werd Theresia Van den Houdt daarbij nog getroffen door een beroerte. De vrouw moet echter een zeer sterk gestel gehad hebben om nog gedurende een volle week deze dubbele schok te doorstaan en weerstand te bieden aan de dood. Tenslotte is haar sterk gestel dan toch bezweken. Wat de 69-jarige Serafine Van den Houdt betreft, deze stelt het betrekkelijk goed, alhoewel het overlijden van haar zuster een zware morele schok zal zijn. Daar zij bovendien nog aan een tamelijk ernstige hartziekte lijdt, moet zij met de uiterste voorzichtigheid behandeld worden.(1) Philippus Josephus Van den Houdt, °Tildonk 23/11/1884, zoon van Philippus Van den Houdt en van Antonia Bisschop, +Tildonk 15/10/1962, begraven te Werchter (Wakkerzeel?). (2) Maria Theresia Van den Houdt, °Tildonk 24/1/1893, dochter van id., begraven te Tildonk.
* In Tildonk was er sedert de oprichting van het klooster (1815) steeds een overwicht aan vrouwelijke inwoners.
Ter vergelijking: Wespelaar telde per 1 januari 1830 642 inwoners,
Boortmeerbeek 1.381, Haacht 1.802 en Keerbergen spande de kroon in het kanton met 2.115 ingezetenen.
Vooral in de 18de en 19de eeuw waren er in Tildonk heel wat gastgezinnen waarbij vondelingen werden uitbesteed. Ze ontvingen hiervoor een zekere vergoeding (tussen 1786 en 1796 bedroeg die 24 gulden per jaar). Het overgrote gedeelte van deze vondelingen stierf reeds op zeer jonge leeftijd. Geen wonder eigenlijk, de kinderen kwamen dikwijls totaal ondervoed en door allerlei ziekten aangetast toe. Zo noteerden we in de Tildonkse overlijdingsregisters niet minder dan 121 vondelingennamen tussen 1783 en 1863! Een minderheid overleefde, trouwde en kreeg kinderen. Vandaag nog zijn er heel wat families die van een vondeling afstammen. Een speciale figuur onder hen willen we hierna graag belichten.
Martinus Guilielmus Herten was een markante figuur. Hij werd op 15 november 1787 te vondeling gelegd in Leuven aan het huis, genoemd Den Gulden Kop. Dezelfde dag nog werd hij opgenomen in het Tildonkse gezin van Arnoldus Ingelborghs, alwaar het jaar voordien nog een vondelingske, Petronella Anders genaamd, was uitbesteed.
Martinus Guilielmus, die de roepnaam Martinus had, trouwde niet minder dan vier maal en van elke vrouw had hij kinderen! Een eerste keer te Tildonk op 14 januari 1817 met Petronella Lemberechts, (°Tildonk 13 oktober 1796, +Tildonk 27 juni 1822), dochter van Henricus Lemberechts en Maria Anna Van Hal. Zijn eerste vrouw schonk hem vier nakomelingen. Hij hertrouwde te Herent op 29 april 1824 met Petronella Evers (°Herent 21 juli 1796, +Tildonk 19 januari 1830). Ook hiermee had hij 4 kinderen. Zij overleed echter in het kinderbed. Hij beproefde zijn geluk een derde keer en hertrouwde met Cecilia Laureys (°Wezemaal 22 november 1796, +Tildonk 23 september 1831). Hun enige dochter stierf echter al na enkele maanden. Uiteindelijk trouwde hij voor de vierde maal te Tildonk op 13 juni 1832 met Petronella Gordts (°Tildonk 28 oktober 1794, +Tildonk 6 november 1866), dochter van smid Guilielmus Gordts en Elisabeth Rassaerts. Hiervan had hij nog eens twee kinderen. Petronilla Gordts was een halfzuster van Anna Catharina Gordts, die in 1837 samen met twee van haar kinderen vermoord werd in de Kruineikestraat.
Martinus oefende meerdere beroepen uit zoals landbouwer en herbergier, maar was vooral bekend als kantonnaelen bode en later als facteur der brievenposterij. Hij woonde in Den Pellicaen, een van de vier Tildonkse afspanningen waarover schoolmeester Paulus Goossens het in 1856 had, en die gelegen was op de hoek van de Postweg met de Bukenstraat. Hij overleed te Tildonk op 16 juli 1852.
Er bestaan heden ten dage nog steeds rechtstreekse nazaten van deze merkwaardige vondeling.
Foto: Wat er nog rest van het staakkapelletje in de Ketelstraat.
Epidemieën speelden een belangrijke rol bij het ontstaan van kapellen. Een kapel werd gebouwd uit dankbaarheid omdat men ontsnapt was aan de pest, cholera of andere besmettelijke en dodelijke ziekten. Of men deed een gelofte. Persoonlijke genezingen, bekomen gunsten, redding van de dieren, zelfs een priesterwijding konden aan de basis liggen van de oprichting van een kapel. Oorlogen deden kapellen ontstaan (voorspoedige thuiskomst), of een goede loting
Kapellen kunnen gegroepeerd worden naargelang hun functie: beschermkapellen, geloftekapellen, dankkapellen, herinneringskapellen, boete- of verzoeningskapellen, devotiekapellen, bedevaartskapellen, ommegangskapellen, doortochtkapellen, processiekapellen Soms was een kapel een statussymbool (vb. kapel O.L.V.-van-Troost). Typologisch onderscheidt men: stenen kapellen, boomkapelletjes en staakkapelletjes, gevelkapelletjes.
Maria werd het meest vereerd (een bij uitstek katholiek fenomeen, de Hervormde Kerk kent geen Mariaverering). Deze verering werd nog verder aangescherpt door dogmas als 'Onbevlekte Ontvangenis (1854), 'OLV van Lourdes na de verschijningen (1858), en veel later nog Maria in de hemel (1950).
In de loop der tijden kregen een groot aantal heiligen hun kapel: Sint-Rochus: pest (zelf pestlijder, met hond); Apollonia: tandpijn (haar tanden werden verbrijzeld); Barbara: tegen brand en blikseminslag (werd opgesloten in toren, patrones brandweer); Joannes de Doper: koorts, kinderziekten, hoofdpijn (onthoofd, patroon kleermakers); Anna (moeder Maria): moeilijke bevallingen, bedwateren, koorts; Jozef: voor een goede dood (patroon timmermannen); enz...
DE TILDONKSE KAPELLETJESWANDELING
Tildonk is nog rijk begfiftigd met kapellen en kapelletjes. In dit dorp heeft altijd een grote Mariaverering bestaan. De prominente aanwezigheid sedert 1815 van het befaamde ursulinenklooster zal er uiteraard ook niet vreemd aan zijn. In 2006 gidsten we de hierna beschreven 'Kapelletjeswandeling' voor KVLV-Tildonk. De fiets bleek het ideale vervoermiddel te zijn om het traject af te leggen.
Beschrijving traject
We vertrekken aan de kerk. Via de Kruineikestraat bereiken we de Kouterstraat (1: gevelkapel klooster, 2: kapel familie Vangestel). We vervolgen onze weg via de Zuiddijk richting Kampenhout tot aan de brug van Tildonk (3: St Jozefkapel). We steken de brug over en gaan onmiddellijk naar rechts: Vaartdijk, Kasteeldreef, oversteek spoorweg, afslag IJzerenwegstraat. Aan de Kapelleweg steken we opnieuw de spoorwegovergang over (4: kapel OLV Troost).
We vervolgen onze weg via de Klein Terbankstraat en de Vaartdijk tot aan het sas.
We steken de sasdeuren over. Een 20-tal meter verwijderd van het sashuis richting Leuven dalen we af via een klein voetwegeltje en vervolgen onze weg richting Sussenhoek. We volgen de Terbankstraat tot aan de Papendries (5: verdwenen gevelkapelletje) en komen zo aan in de Lipsestraat. We volgen de Lipsestraat tot de grens met buurgemeente Herent (6: kapel gezusters Van Gorp). Langs de Grensstraat (Bosstraat) bereiken we de Ketelstraat (7: staakkapelletje) en nadien de Mortelstraat. We slaan links af en volgen de Mortelstraat tot de grens met Winksele-Delle (8: kapel familie Simonart).
We keren op onze stappen terug tot aan de kruising Mortelstraat-Kerkweg (9: kapel OLV Lourdes).
We vervolgen de Mortelstraat tot aan de Lipsestraat (10: gevelkapelletje).
We slaan links af (11: kapel OLV Onbevlekt). Ter hoogte van de wijk Eikeblok nemen we het verbindingsstraatje tussen de Lipsestraat en de 7de Liniestraat (12: Janssenskapel). We vervolgen de 7de Liniestraat, kruisen de Woeringstraat en volgen de Postweg tot aan de Bukenstraat (13: verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën). Via de Dorpsstraat komen we aan op ons beginpunt.
Kapellen langsheen het traject
1. O.L.V. en H. Hart (rond 1900 want toen werd de Kouterstraat herlegd); in het kloosterdomein zelf bevinden zich nog diverse kapellen, een grot van Lourdes, een mirakelbeeld (O.L.V. van den kogelenkrans). 2. O.L.V. (1956, familie Vangestel) in vervanging van een ouder kapelletje (1899: 'kleine kapel in de Kouterstraat, achter den hof van het klooster').
3. St.-Jozef (vóór 1899, ursulinenklooster, nu familie Boyen); 'het fraei kapelleken hetwelk tegen de Leuvensche baen staet is een geschenk van Mijnheer Willems van Leuven, het is gebouwd in 18??' (Goossens, 1856). 4. O.L.V. van Troost: (1728-1747, kanunnik Philippus van t Sestich). Deze kapel is wettelijk beschermd. In de 18de eeuw werd een dreef aangelegd tussen Ter Elst en de hoeve van Terbank. 5. Verdwenen gevelkapelletje: huisje van Fin Van Zegbroeck, afgebroken 2006. 6. O.L.V. (1848, familie Van Gorp-Pardon). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. De lindenboom drukte de kapel weg, recent werd een nieuwe kapel opgericht.
7. Staakkapelletje (ca. 1960, familie Vandenschrieck). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. 8. O.L.V. van Banneux (1958 Mariajaar, familie Simonart). Mariette Beco (die de verschijning van Banneux beleefde verbleef een tijd op het landgoed).
9. O.L.V. van Lourdes (1874, familie De Troey). In de eigendomsakte staat gestipuleerd dat de kapel nooit mag afgebroken worden.
10. Gevelkapelletje in het hoekhuis van de 'huizen van Persoons'. 11. O.L.V. Onbevlekt (1888, Stie, nu Kerkfabriek Tildonk). In 2007 gerestaureerd. In 1899 vermeld als St.-Rochuskapel. 12. O.L.V.Onbevlekt (1852, Franciscus Janssens-Catharina Persoons). Gemeenzaam 'Janssenskapelletje' genoemd. Uit dankbaarheid voor genezing veestapel; recent gerestaureerd.
13. Verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën: 1828. Afgebroken in de jaren 1970.
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN!
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring.
Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie, alsook wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1000 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Jan Gordts, Jacobus Evers (°1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts e.a., Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts,
'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door
Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts,
Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis
(1837)
Jan Gordts,
Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te
Tildonk
Jan Gordts,
Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem
van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad
'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat
mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal
van onder meer ‘varkens’ en ‘beren’
François van der Jeught, Een nieuwe Van den
Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster,
litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de
verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een
oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van
de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof
Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale
kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse
pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008.
Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik
Philippus Van ’t Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit
1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice
Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van
Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste
wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de
Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren:
Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van
Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van
schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster
en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de
'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met
Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
){kind=link}