Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
359) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (2)
Foto genomen in 1947 ter gelegenheid van de gouden bruiloft van Louis Van Krieken en Virginie Verbeeck. De tand des tijds liet zijn sporen na op deze foto waardoor de twee personen in de rechterbovenhoek voorgoed uit het beeld verdwenen. (L-R) onderste rij: Nelly Van Krieken , Gaston Van Krieken, Freddy Neefs; 2de rij: Vanden Acker , Vanden Acker, Louis Van Krieken, Virginie Verbeeck, Pelagie Van Krieken, Jan Vanden Acker; 3de rij: ?, ?, Herman Van Krieken, Angèle Van Leemputten, Willy Van Krieken, Raymond Van Krieken, Maria Iwens; 4de rij: Roger Van Krieken, Margareta Vermeylen, Marcel Jacobs, Margareta Kennis; 5de rij: Gust Neefs, Irène De Cat, Maria Louisa Van Krieken, Louis Vanlangendonck, Gusta Theuniers, Jules Artoos, Louis Theuniers; ?, ?.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(vervolg)
2. Louis Van Krieken (Peeters) (9) (°Tildonk 20/4/1811, +Tildonk 2/3/1897) x Maria Theresia Hernalsteen (°Herent 30/12/1816, +Tildonk 22/1/1898)
Bij het huwelijk van hun zoon Felix worden ze vermeld als landbouwers en herbergiers te Tildonk. Maria Theresia is ongeletterd, niet uitzonderlijk in de 19de eeuw: de moeder des bruidegoms heeft verklaard niet te konnen tekenen door ongeleerdheid. Ook zij wonen in de Mortelstraat. Zoals vele meestal onbemiddelde inwoners van Tildonk in die tijd nemen ze de opvoeding van een vondeling op zich, waarvoor ze een jaarlijkse vergoeding krijgen (10).
3. Antonius Felix Van Krieken (°Tildonk 5/5/1849, +Tildonk 31/8/1906) xTildonk 9/11/1871 met Anna Catharina Van den Broeck (°Tildonk 24/6/1852, +Tildonk 9/4/1909)
Felix Vankrieken (zo zet hij zijn handtekening) is berdzager van beroep en woont, op het ogenblik van zijn huwelijk althans, in de Lipsestraat. Anna Catharina Van den Broeck is een minderjarige wees op haar huwelijksdag waardoor ze de toestemming nodig heeft van haar voogd Petrus Goovaerts. Zij is de dochter van Gielielmus Van den Broeck (+Tildonk 5/6/1858) en van Anna Maria Piot (+Tildonk 2/2/1860).
4. Louis Van Krieken(11) (°Tildonk 17/9/1875, +Tildonk 20/7/1955) xTildonk 29/12/1897 Virginia Verbeeck (°Rotselaar 6/10/1871, +Tildonk 28/5/1957), dochter van Henricus Verbeeck en Maria Elisabeth De Kaey Louis beoefent de landbouwerstiel en baat de herberg met feest- en cinemazaal Alpia uit in het centrum van Tildonk (12). Kinderen: 1. Franciscus Petrus Frans (°Tildonk 29/05/1898) x 3/1/1921 Maria Te Pas 2. Antonius Felix Fé (°Tildonk 30/11/1899) x Maria Vandenbalck (°Nederokkerzeel 15/2/1900) 3. Felix Eduardus Waar (°Tildonk 13/01/1902) x . . Waar sticht ca. 1924 een constructiebedrijf voor landbouwmachines op de Wakkerzeelsebaan te Wespelaar 4. Franciscus Alphonsus Fons (°Tildonk 12/7/1904) x Maria Philomena Buelens (°Tildonk 26/4/1908), dochter van Henricus en Maria Mathilda Opdebeeck (°Winksele) 5. Anna Maria Pelagia Pelagie (°Tildonk 23/10/1906) x 1/2/1956 Petrus Mangelschots, Antwerpen 6. Maria Augusta Gusta (°Tildonk 15/11/1908) x August Alfons Neefs (°Tildonk 22/2/1903), zoon van Guilielmus (°Winksele) en van Maria Paulina Verbist (°Wespelaar) 7. Franciscus Julianus Juul, bijgenaamd 'Boske Verkrieke', (°Tildonk 12/02/1911) x Tildonk 4/3/1931 met Maria Coleta Irma Vandenbroeck (°Tildonk 14/1/1910), dochter van Jan Frans en van Maria Victoria Mallaerts (°Herent). Jules Van Krieken is coiffeur rechtover de kerk van Tildonk (13) 8. Barbara Seraphina Fin (°Tildonk 29/6/1913, +2003) xTildonk, 7/11/1934 met Joannes Baptista Jacobs (°Tildonk 21/2/1911), zoon van Constantinus (°Leuven) en van Carolina Van Malder (°Laken)
(vervolgt)
(9)Louis was een voorkind van Anna Maria Peeters. Tussen de Tildonkse geboorteakten vonden we hem eerst niet terug. Hij staat inderdaad ingeschreven als Louis Peeters, onwettige zoon van Anna Maria Peeters (met vermelding in de marge: gewettigd door huwelijk met Jan Van Krieken in 1818). (10) Zo is de Leuvense vondelinge Maria Outil in hun woning overleden op 28/9/1840. Lees meer over de vondelingen die in Tildonk terecht kwamen, in blogbijdrage nr. 355 (18/11/2007), Vondeling Martinus Guilielmus Herten, en in: Gordts J., Tilloenk vruger, 2006, 20-21. (11) Zie ook: Swiggers L., 'Over Tildonkse dorpsfiguren. Lewie Van Krieken', HOGT 20 (2005) 262-269. (12) Zie bijdrage nr. 310 (11/8/2007), Tilloenk anno 1950 (27); nr. 43 (4/2/2006), 1943. Den Alpia staat in brand. (13) Zie bijdrage nr. 288 (18/7/2007), Tilloenk anno 1950 (5).
358) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (1)
Foto: Doodsprentje van Ambrosius Van Krieken, schoolmeester en tevens landmeter te Tildonk. De schoolkinderen noemden hem 'Poeike' vanwege zijn horrelvoet.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(1)
De familienaam Van Krieken duikt voor het eerst in Tildonk op in het begin van de 19de eeuw. De aanwezigheid van deze familie gedurende de laatste tweehonderd jaar is niet onopgemerkt gebleven, een aantal leden speelde immers geen onbelangrijke rol. Zo is er Marie Van Krieken (°Tildonk 18/1/1802), dochter van Martinus (Wilsele) en Joanna Winnepenninckx, dewelke in 1830 trouwde met Philippe de Behault du Carmois, burgemeester van Tildonk tussen 1839 en 1869 (2). Ook de 19de eeuwse Tildonkse schoolmeester-landmeter, Ambrosius Van Krieken, achterneef van Marie Van Krieken, was een opmerkelijk personage. In de onderstaande stamreeks treft men figuren aan zoals Louis Van Krieken, uitbater van de Alpia, alsook zijn zoon Eduard Van Krieken, die een bloeiend constructiebedrijf van landbouwmachines oprichtte in het aangrenzende Wespelaar.
1. Jan van Kriekinge (°Wilsele ca. 1761) x Anna Maria Peeters (°Tildonk 15/11/1773) (3)
Op 12 september 1818 trouwt zekere Jan Van Krieken, landbouwer afkomstig van Wilsele, te Tildonk met Anna Maria Peeters. Jan is op dat ogenblik 57 jaar. Hij is de zoon van Frans Van Krieken (°Rotselaar 27/2/1728, +Wilsele 27 floreal jaar VII) (4) en van Joanna Demeyer (+Wilsele 28/4/1794) en weduwnaar van Christina Goossens (+Wilsele 26/1/1806) (5). Frans Van Krieken is in Wilsele komen wonen rond 1754 en heeft er in 1795 een boerenhandel (6). Anna Maria is 44 jaar wanneer ze huwt (°Tildonk 15/11/1773). Zij is de dochter van Cornelius Peeters (+Brussel 7/2/1791) en van Anna Vanherrebrugge (+Tildonk 8/1/1817) en de weduwe van Jan Baptist Vandenbroeck (+Tildonk 17 frimaire jaar XIV) (7). Jan woont rond 1825 in de Mortelstraat (8). Jan en Anna Maria verklaren in hun huwelijksakte dat ze samen reeds 3 kinderen hebben: Joanna (°Tildonk 7/5/1808), Louis (°Tildonk, 20/4/1811) en Martinus (°Tildonk 25/12/1813), die alledrie gewettigd worden door het huwelijk van hun ouders. Het is dus aannemelijk dat de Tildonkse stamvader Jan Van Krieken reeds in 1808 in deze gemeente is komen wonen.
(vervolgt)
(1) De hierna vermelde gegevens zijn verre van volledig. Zo werden enkel de burgerlijke geboorte- en huwelijksregisters van Tildonk geconsulteerd en is alleen de rechtstreekse stamlijn weergegeven. De datums dienen nog geverifiëerd en aangevuld te worden, niet in het minst wat de recentste generaties betreft; gelieve deze bijdrage bijgevolg eerder te beschouwen als een aanzet tot verder onderzoek. (2) Haar vader was een broer van Jan Van Kriekinge. (3) Op de onvolprezen site van Wim Vandersloten (www.vandersloten.be/wrw) kan je de voorouders van de familie Van Krieken (Van Kriekinge) traceren tot in de 16de eeuw! Bemerk hoe de oorspronkelijke familienaam van Krikinge (van Crikinge, van Criecking(h)e) luidde! (4) 8/4/1799. (5) De volkstelling van het jaar IV van de Franse Republiek (1796), kanton Herent, vermeldt het eerste gezin te Wilsele: Jan Van Krieken, 37 jaar, werkman en Christina Goossens, 36 jaar, met 2 kinderen onder de 12 jaar en de weduwe Goossens, 78 jaar. (6) De volkstelling, jaar IV (Wilsele). (7) 26/12/1805. (8) ARAB, Kadaster Brabant, nr. 966, Dossier dExpertise (ca. 1825). Er staat Dadelvelt; bij Popp (ca.1850) is dit de wijk Dulderveld, gelegen langs de Mortelstraat.
25 november is de naamdag van de heilige Catharina (Sint-Katrien). De heilige Catharina van Alexandrië ( 307) behoort tot de meest populaire heiligen van de Middeleeuwen. Mede daardoor is haar levensgeschiedenis dermate overladen met legendevorming dat over de werkelijke gang van zaken zo goed als niets meer met zekerheid valt te zeggen.
Foto: 'De ekster op de galg', Pieter Brueghel de Oude (1568).
De Galgenberg
KEN JE DORP (oplossing opgave 48)
De Galgenberg leunt aan tegen de Lipsestraat en de Terbankstraat. Deze toponiem kom je nog steeds tegen tussen de huidige kadasternamen. De 'berg' zelf werd blijkbaar in de loop der tijden genivelleerd, je merkt er in elk geval niets meer van in het landschap. Doch op deze plaats bevond zich vroeger effectief een galg! Lees maar eens na in bijdrage nr. 42 van 5 februari 2006: 'Een galg in Tildonk'.
Slechts 7 juiste antwoorden. 4 antwoorden kwamen te laat binnen. Jammer, want één van de laatkomers raadde het lottototaal ei zo na. Vrij hoge lottocijfers trouwens deze keer (24/11): 16 - 22 - 26 - 32 - 33 - 40 - 24, of totaal 193. Trouwe kwiskandidaat Werner Bisschop hield het bij 148 en was er daarmee het kortst bij. Gezondheid Werner!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 49 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Deze keer schotelen we u een foto voor die al eens afgedrukt werd op de weblog. De persoon in kwestie betreft één van de Tildonkse priesters die in de loop van de 20ste eeuw alhier gewijd werden. Aan u om deze persoon te identificeren!
Zo'n 40-50 jaar geleden werden de meeste huizen nog verwarmd met kolenkachels. Dodelijke kacheluitwasemingen zorgden regelmatig voor frontpaginanieuws in de kranten. In oktober 1962 deed zich in de Tildonkse Lipsestraat op de grens met Herent een drama voor in de familie Van den Houdt. Het volgende verslag verscheen in het toenmalige weekblad De Haechtenaar. De Haechtenaar 20/10/1962 Drama te Tildonk Kacheluitwasemingen veroorzaken verstikkingsdood Twee andere slachtoffers naar ziekenhuis overgebracht Tildonk werd maandagochtend opgeschrikt door een pijnlijk drama van gasverstikking dat het leven kostte aan een bejaard man, terwijl zijn beide ongehuwde zusters ternauwernood aan de dood ontsnapten. Hun toestand is echter nog verre van goed. Op de grensscheiding van de gemeenten Tildonk en Herent wonen in een oude boerderij, de bejaarde zusters Van den Houdt, onderscheidelijk 69 en 72 jaar oud. Enkele maanden geleden kwam hun broeder, Jozef Van den Houdt (1), 78 jaar, vroeger woonachtig te Kelfs-Wakkerzeel en die weduwnaar geworden was, zich bij hen vestigen. Onder hun drieën leidden zij een eenvoudig maar gelukkig bestaan. Toen de familie Van Gorp en Emiel Janssens, hun naaste buren, maandagmorgen rond 9 uur de luiken nog gesloten zagen, vonden zij dit hoogst eigenaardig. Zouden die mensen, die 's morgens steeds rond 6 uur opstonden, zich nu alle drie verslapen hebben ? Dat was toch bijna niet mogelijk ! De buren gingen, na een korte beraadslaging, een familielid verwittigen, de heer Jozef Van der Linden, die niet ver vandaan, eveneens in de Lipsestraat woont. Deze verwittigde aanstonds de veldwachter, daar hij het sterke vermoeden had dat er iets ergs gebeurd was. Het duurde niet zoheel lang of men kon de woning betreden. Er wachtte hen een akelig schouwspel. In de gemeenschappelijke slaapkamer lag Jozef Van den Houdt dood op zijn bed, terwijl zijn twee zusters blijkbaar in stervensnood verkeerden. Men werd een scherpe gaslucht waar, afkomstig van een kachel in de keuken, die naast de slaapkamer was gelegen. De dood van Jozef Van den Houdt is blijkbaar toe te schrijven aan het feit dat hij in een hoog bed sliep, terwijl de beide zusters beschikken over een modern laag bed. Daar koolgas dadelijk stijgt kan men daaruit gemakkelijk besluiten dat de man het eerst in bedwelming is geraakt. Men ging dadelijk over tot de toepassing van de kunstmatige ademhaling bij de twee gezusters en na de eerste zorgen ontvangen te hebben, werden zij met een ziekenwagen overgebracht naar het Sint-Pieters-ziekenhuis te Leuven.
De Haechtenaar 20/10/1962 Het verstikkingsdrama te Tildonk Bij het ter perse gaan, donderdag namiddag, hebben wij nog inlichtingen ingewonnen nopens de gezondheidstoestand van de gezusters Van den Houdt. De toestand van Theresia, de oudste van de twee zusters, was heel wat beter, alhoewel ze nog steeds niet kan spreken. Seraphine was daarentegen aanmerkelijk verbeterd en hier schijnt het gevaar geweken. De Haechtenaar 27/10/1962 Tweede overlijden als gevolg van gasverstikking te Tildonk Theresia Van den Houdt (2), waarvan wij verleden week meldden dat haar toestand zorgwekkend was, is maandagnacht in de Sint-Rafaëlkliniek, te Leuven overleden. Zoals onze lezers zich kunnen herinneren had dit verschrikkelijk drama, waarbij de 78-jarige Jozef Van den Houdt de dood vond, plaats op maandag 15 oktober. Twee dagen na haar aankomst in de kliniek werd Theresia Van den Houdt daarbij nog getroffen door een beroerte. De vrouw moet echter een zeer sterk gestel gehad hebben om nog gedurende een volle week deze dubbele schok te doorstaan en weerstand te bieden aan de dood. Tenslotte is haar sterk gestel dan toch bezweken. Wat de 69-jarige Serafine Van den Houdt betreft, deze stelt het betrekkelijk goed, alhoewel het overlijden van haar zuster een zware morele schok zal zijn. Daar zij bovendien nog aan een tamelijk ernstige hartziekte lijdt, moet zij met de uiterste voorzichtigheid behandeld worden.(1) Philippus Josephus Van den Houdt, °Tildonk 23/11/1884, zoon van Philippus Van den Houdt en van Antonia Bisschop, +Tildonk 15/10/1962, begraven te Werchter (Wakkerzeel?). (2) Maria Theresia Van den Houdt, °Tildonk 24/1/1893, dochter van id., begraven te Tildonk.
* In Tildonk was er sedert de oprichting van het klooster (1815) steeds een overwicht aan vrouwelijke inwoners.
Ter vergelijking: Wespelaar telde per 1 januari 1830 642 inwoners,
Boortmeerbeek 1.381, Haacht 1.802 en Keerbergen spande de kroon in het kanton met 2.115 ingezetenen.
Vooral in de 18de en 19de eeuw waren er in Tildonk heel wat gastgezinnen waarbij vondelingen werden uitbesteed. Ze ontvingen hiervoor een zekere vergoeding (tussen 1786 en 1796 bedroeg die 24 gulden per jaar). Het overgrote gedeelte van deze vondelingen stierf reeds op zeer jonge leeftijd. Geen wonder eigenlijk, de kinderen kwamen dikwijls totaal ondervoed en door allerlei ziekten aangetast toe. Zo noteerden we in de Tildonkse overlijdingsregisters niet minder dan 121 vondelingennamen tussen 1783 en 1863! Een minderheid overleefde, trouwde en kreeg kinderen. Vandaag nog zijn er heel wat families die van een vondeling afstammen. Een speciale figuur onder hen willen we hierna graag belichten.
Martinus Guilielmus Herten was een markante figuur. Hij werd op 15 november 1787 te vondeling gelegd in Leuven aan het huis, genoemd Den Gulden Kop. Dezelfde dag nog werd hij opgenomen in het Tildonkse gezin van Arnoldus Ingelborghs, alwaar het jaar voordien nog een vondelingske, Petronella Anders genaamd, was uitbesteed.
Martinus Guilielmus, die de roepnaam Martinus had, trouwde niet minder dan vier maal en van elke vrouw had hij kinderen! Een eerste keer te Tildonk op 14 januari 1817 met Petronella Lemberechts, (°Tildonk 13 oktober 1796, +Tildonk 27 juni 1822), dochter van Henricus Lemberechts en Maria Anna Van Hal. Zijn eerste vrouw schonk hem vier nakomelingen. Hij hertrouwde te Herent op 29 april 1824 met Petronella Evers (°Herent 21 juli 1796, +Tildonk 19 januari 1830). Ook hiermee had hij 4 kinderen. Zij overleed echter in het kinderbed. Hij beproefde zijn geluk een derde keer en hertrouwde met Cecilia Laureys (°Wezemaal 22 november 1796, +Tildonk 23 september 1831). Hun enige dochter stierf echter al na enkele maanden. Uiteindelijk trouwde hij voor de vierde maal te Tildonk op 13 juni 1832 met Petronella Gordts (°Tildonk 28 oktober 1794, +Tildonk 6 november 1866), dochter van smid Guilielmus Gordts en Elisabeth Rassaerts. Hiervan had hij nog eens twee kinderen. Petronilla Gordts was een halfzuster van Anna Catharina Gordts, die in 1837 samen met twee van haar kinderen vermoord werd in de Kruineikestraat.
Martinus oefende meerdere beroepen uit zoals landbouwer en herbergier, maar was vooral bekend als kantonnaelen bode en later als facteur der brievenposterij. Hij woonde in Den Pellicaen, een van de vier Tildonkse afspanningen waarover schoolmeester Paulus Goossens het in 1856 had, en die gelegen was op de hoek van de Postweg met de Bukenstraat. Hij overleed te Tildonk op 16 juli 1852.
Er bestaan heden ten dage nog steeds rechtstreekse nazaten van deze merkwaardige vondeling.
Foto: Wat er nog rest van het staakkapelletje in de Ketelstraat.
Epidemieën speelden een belangrijke rol bij het ontstaan van kapellen. Een kapel werd gebouwd uit dankbaarheid omdat men ontsnapt was aan de pest, cholera of andere besmettelijke en dodelijke ziekten. Of men deed een gelofte. Persoonlijke genezingen, bekomen gunsten, redding van de dieren, zelfs een priesterwijding konden aan de basis liggen van de oprichting van een kapel. Oorlogen deden kapellen ontstaan (voorspoedige thuiskomst), of een goede loting
Kapellen kunnen gegroepeerd worden naargelang hun functie: beschermkapellen, geloftekapellen, dankkapellen, herinneringskapellen, boete- of verzoeningskapellen, devotiekapellen, bedevaartskapellen, ommegangskapellen, doortochtkapellen, processiekapellen Soms was een kapel een statussymbool (vb. kapel O.L.V.-van-Troost). Typologisch onderscheidt men: stenen kapellen, boomkapelletjes en staakkapelletjes, gevelkapelletjes.
Maria werd het meest vereerd (een bij uitstek katholiek fenomeen, de Hervormde Kerk kent geen Mariaverering). Deze verering werd nog verder aangescherpt door dogmas als 'Onbevlekte Ontvangenis (1854), 'OLV van Lourdes na de verschijningen (1858), en veel later nog Maria in de hemel (1950).
In de loop der tijden kregen een groot aantal heiligen hun kapel: Sint-Rochus: pest (zelf pestlijder, met hond); Apollonia: tandpijn (haar tanden werden verbrijzeld); Barbara: tegen brand en blikseminslag (werd opgesloten in toren, patrones brandweer); Joannes de Doper: koorts, kinderziekten, hoofdpijn (onthoofd, patroon kleermakers); Anna (moeder Maria): moeilijke bevallingen, bedwateren, koorts; Jozef: voor een goede dood (patroon timmermannen); enz...
DE TILDONKSE KAPELLETJESWANDELING
Tildonk is nog rijk begfiftigd met kapellen en kapelletjes. In dit dorp heeft altijd een grote Mariaverering bestaan. De prominente aanwezigheid sedert 1815 van het befaamde ursulinenklooster zal er uiteraard ook niet vreemd aan zijn. In 2006 gidsten we de hierna beschreven 'Kapelletjeswandeling' voor KVLV-Tildonk. De fiets bleek het ideale vervoermiddel te zijn om het traject af te leggen.
Beschrijving traject
We vertrekken aan de kerk. Via de Kruineikestraat bereiken we de Kouterstraat (1: gevelkapel klooster, 2: kapel familie Vangestel). We vervolgen onze weg via de Zuiddijk richting Kampenhout tot aan de brug van Tildonk (3: St Jozefkapel). We steken de brug over en gaan onmiddellijk naar rechts: Vaartdijk, Kasteeldreef, oversteek spoorweg, afslag IJzerenwegstraat. Aan de Kapelleweg steken we opnieuw de spoorwegovergang over (4: kapel OLV Troost).
We vervolgen onze weg via de Klein Terbankstraat en de Vaartdijk tot aan het sas.
We steken de sasdeuren over. Een 20-tal meter verwijderd van het sashuis richting Leuven dalen we af via een klein voetwegeltje en vervolgen onze weg richting Sussenhoek. We volgen de Terbankstraat tot aan de Papendries (5: verdwenen gevelkapelletje) en komen zo aan in de Lipsestraat. We volgen de Lipsestraat tot de grens met buurgemeente Herent (6: kapel gezusters Van Gorp). Langs de Grensstraat (Bosstraat) bereiken we de Ketelstraat (7: staakkapelletje) en nadien de Mortelstraat. We slaan links af en volgen de Mortelstraat tot de grens met Winksele-Delle (8: kapel familie Simonart).
We keren op onze stappen terug tot aan de kruising Mortelstraat-Kerkweg (9: kapel OLV Lourdes).
We vervolgen de Mortelstraat tot aan de Lipsestraat (10: gevelkapelletje).
We slaan links af (11: kapel OLV Onbevlekt). Ter hoogte van de wijk Eikeblok nemen we het verbindingsstraatje tussen de Lipsestraat en de 7de Liniestraat (12: Janssenskapel). We vervolgen de 7de Liniestraat, kruisen de Woeringstraat en volgen de Postweg tot aan de Bukenstraat (13: verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën). Via de Dorpsstraat komen we aan op ons beginpunt.
Kapellen langsheen het traject
1. O.L.V. en H. Hart (rond 1900 want toen werd de Kouterstraat herlegd); in het kloosterdomein zelf bevinden zich nog diverse kapellen, een grot van Lourdes, een mirakelbeeld (O.L.V. van den kogelenkrans). 2. O.L.V. (1956, familie Vangestel) in vervanging van een ouder kapelletje (1899: 'kleine kapel in de Kouterstraat, achter den hof van het klooster').
3. St.-Jozef (vóór 1899, ursulinenklooster, nu familie Boyen); 'het fraei kapelleken hetwelk tegen de Leuvensche baen staet is een geschenk van Mijnheer Willems van Leuven, het is gebouwd in 18??' (Goossens, 1856). 4. O.L.V. van Troost: (1728-1747, kanunnik Philippus van t Sestich). Deze kapel is wettelijk beschermd. In de 18de eeuw werd een dreef aangelegd tussen Ter Elst en de hoeve van Terbank. 5. Verdwenen gevelkapelletje: huisje van Fin Van Zegbroeck, afgebroken 2006. 6. O.L.V. (1848, familie Van Gorp-Pardon). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. De lindenboom drukte de kapel weg, recent werd een nieuwe kapel opgericht.
7. Staakkapelletje (ca. 1960, familie Vandenschrieck). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. 8. O.L.V. van Banneux (1958 Mariajaar, familie Simonart). Mariette Beco (die de verschijning van Banneux beleefde verbleef een tijd op het landgoed).
9. O.L.V. van Lourdes (1874, familie De Troey). In de eigendomsakte staat gestipuleerd dat de kapel nooit mag afgebroken worden.
10. Gevelkapelletje in het hoekhuis van de 'huizen van Persoons'. 11. O.L.V. Onbevlekt (1888, Stie, nu Kerkfabriek Tildonk). In 2007 gerestaureerd. In 1899 vermeld als St.-Rochuskapel. 12. O.L.V.Onbevlekt (1852, Franciscus Janssens-Catharina Persoons). Gemeenzaam 'Janssenskapelletje' genoemd. Uit dankbaarheid voor genezing veestapel; recent gerestaureerd.
13. Verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën: 1828. Afgebroken in de jaren 1970.
OPROEP Jozef Hamels uit Winksele-Delle is wel één van de meest onderlegde figuren in het wielersportmilieu in onze contreien. Jef kan putten uit een enorm archief en schrijft regelmatig bijdragen in de gespecialiseerde wielerpers. Elk jaar in de maand juni richt hij tevens zijn gekende wieler- en voetbalbeurs in te Delle in de parochiezaal. Ook verzorgt hij al enkele jaren de vaste rubriek Renners uit onze regio in het tijdschrift HOGT, met aandacht voor de gewezen streekrenners. Maar er is meer. In juni 2008 wordt een boek gepland van zijn hand over de wielrennerij in onze streek, een uitgave van HAGOK. In dit kader heeft hij een vraag over Frans De Wolf, bijgenaamd den Bojé. Frans De Wolf (1921-1991), afkomstig van Wezemaal, is in de eerste naoorlogsjaren geen onverdienstelijk profrenner geweest. In het begin van de jaren vijftig was zijn carrière voorbij. Nadien verzeilde Frans in Tildonk; hij woonde er met zijn echtgenote Maria De Neve (afkomstig uit Erembodegem) eerst in de Dorpsstraat, nadien in de Lipsestraat. Bezit iemand soms nog fotos van den Bojé als wielrenner?
Is hij in Tildonk actief geweest bij het inrichten van wielerwedstrijden? Blijkbaar stond hij beginnende wielrenners nog bij met raad en daad.
Emiel Beullens (°1902) was één van die opmerkelijke Tildonkse volksfiguren. Met zijn eerste bijnaam was hij in Tildonk en het omliggende bekend als huis-aan-huis krantenbesteller in de jaren '50 en '60. Die tweede bijnaam spreekt voor zich. Maar Mil was in de wijde omgeving ook bekend als ambulant verkoper van onder meer gedroogde zeevis, zoals op de foto te zien is. Hij sloeg dan ook geen enkele koers, kermis of jaarmarkt in de streek over! Mil herinner ik me vooral als iemand die immer welgemutst door het leven stapte.
* Nog een bijnaam die men hem gaf was 'Mille bodding'. Mogelijk werd hier gerefereerd naar de 'bokking', een gezouten en gedroogde wijting waarvan het hoge zoutgehalte zorgt voor het nodige dorstgevoel na het verorberen ervan...
Het bewuste verkeersbord kom je tegen in de Terbankstraat. Ik meen me te herinneren dat het er indertijd (twintig jaar geleden?) geplaatst werd op vraag van de milieuvereniging Berm, voorloper van Natuurpunt.
In het vroege voorjaar, vanaf februari, ontwaken padden en amfibieën uit hun winterslaap. Het enige waar die beestjes op dat ogenblik aan denken is de voortplanting. Ze zoeken dan een geschikte voortplantingspoel en steken hierbij massaal straat en weg over. Een waarschuwingsbord op dergelijke plek is dus duidelijk op zijn plaats!
9 juiste antwoorden kwamen
binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 10 november waren: 2 - 4 - 10 - 18 - 39 - 40 - 23 of totaal 136. Deze keer is de waardebon voor Stine Vandenhoudt die 137 raadde. Santé Stine!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 48 -> zie
rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2
streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de
Maritime!
De Cauberg grenst aan de Caubergstraat, het Mortelveld aan de Mortelstraat, de Deugniet aan de Deugnietstraat. Maar wie weet langs welke straat de Galgenberg gelegen is?
Gedenk de dooden, kind, die vielen op 't gruw'lijk veld van eer Gedenk bij 't bidden steeds hun zielen al knielend voor den Heer.
Gedenk de moeders, kind, de weezen, en al het wee doorstaan, verminkte, blinde, kreuple wrakken die droef door 't leven gaan
Gedenk,mijn kind, naar boven starend, het godlijk woord altijd: 'o menschen lief, bemint elkander omdat ge broeders zijt'
Gedenk! en bid voor wereldvrede O! Volg des Heeren leer; zoo allen dit op aarde deden er kwam geen oorlog meer!
8 juni 1928 Jan Remy Alloing, Meesteremy gedicht bij de oprichting van de gedenksteen aan de kerk te Herent naar aanleiding van de tiende verjaardag van het einde van de eerste wereldoorlog.
Uit het boek: Mia Jespers, Meesteremy, verzameld werk met levensverhaal.
Treffend dat deze boodschap nu bijna 90 jaar later nog steeds brandend actueel is!
Op 11 november 1918, na 1.568 dagen van een wereldwijde strijd, sloten Duitsers, Fransen en Engelsen een Wapenstilstand af. Het betekende het einde van 'Den Grooten Oorlog'. Om 11 uur precies ging het staakt-het-vuren in. De strijdende partijen sloten de overeenkomst in een treinwagon, die nu nog steeds op dezelfde rails staan in het Franse plaatsje Compiègne. De oorlog had 8,5 miljoen mensenlevens gekost. Alleen al in West-Vlaanderen sneuvelden 400.000 jonge mensen in een verschrikkelijke loopgravenoorlog. Nu staat 11 november voor de herdenking van alle oorlogen in de wereld. Vijfentwintig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, ging op 11/11, om 11u, de eerste 11.11.11-campagne van start. 11.11.11 wil de kansen op wereldvrede verhogen door de uitbuiting van het Zuiden door het Noorden te verminderen.
Op 11 november herdenken we het einde van twee wereldoorlogen
Er is maar één officiële feestdag voor het eind aan de twee wereldoorlogen. De datum slaat op de wapenstilstand na de oorlog van '14-'18 maar de bevrijding van 1945 mag op dezelfde dag in die herdenking delen. Direct na de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog kwam er een V-dag, op 8 mei (met de 'V' van Victory), maar een officiële feestdag is het bij ons nooit geworden, vermoedelijk om een wildgroei aan vrije dagen te vermijden en mogelijk ook uit consideratie met de 'oudstrijders van toen', om geen afbreuk te doen aan het officiële huldebetoon aan de 'helden van de IJzer'. Bezetting, vernieling, onnoemelijk veel doden, hertekende wereldkaarten, slagvelden vol gesneuvelden, er zijn veel gelijkenissen tussen de eerste en de tweede oorlog, maar ook opmerkelijke verschillen. Eén van de grootste is dat de tweede nog veel 'wreder' dan de eerste is geweest.
Sint-Maarten ('Sinte Mette') was vroeger de datum waarop de oogst binnengehaald moest zijn en het vee op stal ging. Op die dag werden ganzen geslacht. Op 11 november werden de grote Sint-Maartensvuren ontstoken. Dit gebruik gaat terug op een Germaans feest ter ere van Wodan. Men bracht dankoffers en brandde reinigende vuren om de vruchtbaarheid van het land en vee te bevorderen. Het vuur had de functie het vee en de akkers te reinigen en te beschermen tegen de ziekten de komende winter (vergelijkbaar met het midwintervuur). Bij het vuur werd gedronken en in Limburg werden koeken (bookeskook) gegeten (nu oliebollen) van boekweitmeel. Later werd het Sint-Maartensfeest vooral een kinderfeest, kinderen trokken met lampions of uitgeholde rapen, knollen en kalebassen met een kaarsje langs de deur voor snoep en fruit. Ook gebruikten ze een foekepot of rommelpot, dat is een pot waarover een varkensblaas is gespannen, daarin zit een rietje dat een brommend geluid maakt als eraan wordt getrokken. In diverse Nederlandse steden en streken gaan kinderen op 11 november met zelfgemaakte lampions langs de deuren om te zingen, waarvoor ze snoep krijgen.
Voorbeelden van Sint-Maartensliedjes
Sint Maarten, Sint Maarten is jarig vandaag. Nu branden de lichtjes dat doen wij zo graag.
Elf november is de dag dat mijn lichtje, dat mijn lichtje. Elf november is de dag, dat mijn lichtje branden mag.
Sint Maarten, Sint Maarten, de koeien hebben staarten. De meisje hebben rokjes aan. Daar komt Sint Martinus aan.
Geef een appel of een peer. Ik kom het hele jaar niet weer. Het hele jaar dat duurt zo lang, tot mijn lichtje branden kan.
Sinte Merten op ne stok Wie-e ni geiven, wie-e ni geiven Sinte Merten op ne stok Wie ni geiven, ropt a op!
Overlapping met Sinterklaas
In bepaalde streken neemt Sint-Maarten de taak van Sinterklaas over. In de West-Vlaamse stad Wervik, bijvoorbeeld, komt in de ene wijk Sint-Maarten langs met speelgoed, en in de andere wijk is het Sinterklaas, een maand later. Ook in Ieper en in het Oost-Vlaamse Aalst wordt meestal Sint-Maarten gevierd. Beide steden hebben een Sint-Martinuskerk als hoofdkerk. In Ieper komt Sint-Maarten de avond voor 11 november aan met de boot. Dan staan alle kinderen hem en zijn pieten op te wachten aan de kaai (Ieperlee). Daarna gaan ze in een grote stoet naar de grote markt. In Sijsele (een Sint-Martinusgemeente) wordt er dan weer enkel een Sint-Maartenstoet gehouden (op de vrijdagavond het dichtst bij de 11de november), maar speelgoed krijgen ze enkel bij Sinterklaas. In Aalst komt Sint Maarten de zaterdag voor 11 november officieel met de boot aan en wordt hij in een koets naar zijn troon op de Grote Markt gereden. Op 11 november ontvangt hij op de massaal bijgewoonde jaarmarkt de kinderen. Ook in Opwijk vlak bij Aalst vervangt Sint-Maarten Sinterklaas. Meestal komt hij in de nacht van 10 op 11 november. Opmerkelijke verschillen zijn dat de Sint in de hemel woont (en niet in Spanje), dat hij slechts 1 zwarte piet heeft, en dat zijn rijdier een ezel is (en geen paard.)
Foto: Hambos-statie eind jaren vijftig. Het stationnetje werd afgebroken ca. 1982 (foto: Guillaume Beckers).
De spoorweglijn Mechelen-Leuven werd geopend op 10 september 1837 en bestaat dus ondertussen 170 jaar. Het was de vijfde lijn die in het Belgisch spoorwegnet geopend werd en ze kwam er twee jaar na de eerste verbinding Mechelen-Brussel. Ooit oefende deze lijn een toeristische aantrekkingskracht uit. Men nam bijvoorbeeld de trein tot in Wespelaar om daar het befaamde park te bezoeken (1). Het station 'Wespelaer-Thildonck' was decennialang aankomst- en vertrekplaats van de meisjesstudenten van het pensionaat der 'Eerwaardige Zusters Ursulinen van Thildonck'. Maar ook reed er op een bepaald ogenblik een speciale trein van Leuven naar Hambos met als toeristische bestemming sas en sashuis van Tildonk ('Café Hôtel Maritime' indertijd)! De oorsponkelijke stoomlocomotieven moesten de baan ruimen voor diesel- en elektrische locomotieven na de elektrificatie van de lijn op 6 februari 1956. Toen werden ook de overweginstallaties aangepast; zo werden de laatste rolbarelen vervangen door automatisch fungerende hefbomen. In de periode 1977-78 werd de overweg geautomatiseerd. Vanaf 1975 werden ook de resterende oude stations langs de lijn gesloopt. Alleen het station van Wijgmaal ontsprong de dans (2). Het stationsgebouwtje in Hambos (Hambós uitgesproken, met de klemtoon op de tweede lettergreep!) dateerde van 5 maart 1890 en werd afgebroken ca. 1982. In de periode 1987 werden overal te lande de kleine stationnetjes afgeschaft. De halte Hambos stond eveneens op het programma. Volgens de statistieken stapten er toen per dag gemiddeld maar 34 mensen op en af; deze reizigers waren overwegend scholieren en personeel van UGB (Trebos). Zover is het echter niet gekomen. Het nabijgelegen industrieterrein, dat toen nog aan expansie toe was, diende bereikbaar te zijn met openbaar vervoer voor de werknemers. Dat heeft blijkbaar de NMBS van gedachten doen veranderen. Gelukkig maar. Het is verwonderlijk dat de beleidsverantwoordelijken twintig jaar geleden het huidige verkeersinfarct niet zagen aankomen. In plaats van stations en haltes af te schaffen had men toen reeds de troeven van het openbaar vervoer ten volle moeten uitspelen!
O.m. geraadpleegd: André ver Elst, 'Schetsboek uit de Witloofstreek. Leuven-Mechelen, enkel aub!', Brabant, febr. 1982, 36-43; Station Hambos dicht, art. Het Nieuwsblad (rb), .. juli 1987; Mechelen-Leuven. Vanuit de trein te zien links in de rijrichting, brochure NMBS, 1997.
(1) Op het toeristisch vlak had Wespelaar de wandelaar en de kunstliefhebber in de negentiende eeuw veel te bieden. In die tijd was het inderdaad mogelijk een bezoek te brengen aan de lusthof rondom het kasteel van Albert Marnef (nu domein de Spoelbergh). Tussen 1 mei en 1 oktober reden er hiervoor vanuit Leuven en vanuit Mechelen speciale toeristische treinen naar Wespelaar. Aan het station van 'Wespelaer-Thildonck' bevond zich toen een geprezen gasthuis 'Hôtel au Lion d'Or', waar niet alleen koele dranken en goede wijnen konden bekomen worden, maar waar het tevens mogelijk was paarden en rijtuigen te stallen. Het gebouw bestaat nog, café 'De Warande' is er in gevestigd. (2) Het is echter niet zeker dat dit stationsgebouw het eerste is dat in Wijgmaal in gebruik werd genomen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werden de stationsplannen uit staatsveiligheidsoverwegingen vernietigd, zodat op deze wijze een unieke documentatie en architecturale geschiedenis van de Belgische spoorwegen verloren ging. Uit de aard van de bouwtrant en de gebruikte materialen blijkt evenwel dat dat de vroegere stations langs de lijn Mechelen-Leuven dateerden uit de laatste decennia van de negentiende eeuw.
Foto: De marimba ziet eruit als een grote houten xylofoon. Het is het nationale instrument van Guatemala. De laatste decennia wordt het niet alleen meer in de volksmuziek maar ook in de klassieke muziek gebruikt. De Japanse Keiko Abe en Sint-Truidenaar Ludwig Albert behoren tot de wereldtop. Ludwig Albert deed zelfs Siberië al smelten met zijn marimbaspel maar Kelly zal Herent doen smelten!
Kelly Helsen is nog maar 24 maar al een van de beste jonge marimbaspeelsters van Europa. Deze zomer werd ze 6de laureate en eerste niet-Aziatische op de internationale marimbawestrijd in Sint-Truiden. Vorig jaar studeerde ze af met grootste onderscheiding voor slagwerk aan het Lemmensinstituut.
Volgende zondag, 11 november om 15u, organiseert Hannah een Marimba concert met Kelly Helsen in het Hannah-huis, Mechelsesteenweg 361 te 3020 Herent
Inkom: 7 euro. Graag inschrijven bij leni.creuwels@hannah.be aub, want er zijn maar 30 plaatsen beschikbaar!
(Uit: Van Aerschot-Van Meldert J., Haacht in oude prentkaarten, deel 2, 1995).
In de jaren dertig bestonden er in de streek nog geen voetbalclubs in de meeste kleinere dorpen zoals Tildonk. Wie met de kriebels zat diende zijn heil dus elders te zoeken. Zo herkennen we op een foto uit 1938 van de 'leeuwen' van VC Haacht, zittend uiterst rechts: 'Swoi Potter' (François De Potter) en links naast hem Gerard Mommaers.
François De Potter richtte tijdens de oorlogsjaren een eerste voetbalclub op in Tildonk, nl. SV Tildonk, en stond in 1959 mee aan de wieg van FC Verenigde Vrienden Tildonk. (Zie bijdrage nr. 26 van 11/1/06 en nr. 104 van 22/5/06)
Gerard Mommaers, die onderwijzer was in de lagere jongensschool van Tildonk, kwam nadien dramatisch aan zijn einde in de begindagen van de Tweede Wereldoorlog tijdens de gevechten in de buurt van de Leie (Nevele, 26/5/1940). Op dezelfde dag en op ongeveer dezelfde plaats sneuvelde zijn vriend en collega-schoolmeester en dorpsgenoot Felix Lauwers.
350) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (3)
Foto: 1732: de jongmans van Tildonk zouden graag de koningsvogel willen schieten. Drossaard Van Haeghenborch vraagt toelating aan de graaf. (ARAB, AFL, nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van
Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Mansgilde en jongmansgilde
Ten slotte zijn er nog twee documenten uit 1732 en 1735 waarin drossaard Van Haeghenborch, in naam van de jonghmans, de toelating vraagt aan de graaf om oock den Conincx Voegel (20) te mogen schieten. Naast de mansgilde of de gilde voor de gehuwden (waarvan sprake in de aanvraag van 1717) bestond er dus ook een jongmansgilde. Men was echter in het algemeen wat bevreesd voor de uitspattingen die soms gepaard gingen bij de schietfeesten van de jongeren. Het is normaal dat de toelating van de graaf diende bekomen te worden die als plaatselijke heer immers bevoegd was voor het openbare leven. Zo heeft graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing nog in datzelfde jaar 1732 in een poging om het politieke en openbare leven in Tildonk te regelen, opnieuw zijn politieke ordonnantie uitgevaardigd.(21) De drossaard, de man die de wetten deed naleven en de misdaden liet beteugelen, was daarbij de geëigende verbindingspersoon tussen de inwoners en hun heer.
Monsaigneur, De Jonghmans van het Graefschap Tildoncq doen sijne Excellentie met een alderdiepste respect bidden, dat de selve sijne Excellentie soo goet gelieffde te sijn van aende selve Jonckheijt den Coninck vogele te mochten schieten op H Sacraments dach toecomende ende alsoo hunne Bruecke aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie, soo bidde seer oitmoedelijck dat sijne Excellentie mij gelieffde te laeten weten, daer over dit wel behagde vande selve, segge te wesen in alle occagie met een alderdiepste respect. Monseigneur, Van sijne Excellentie den alderontwerdichsten ende dienstwillighsten Dienaer (ondertekend: Van Haeghenborch 1732) Thieldoncq den 28den Maij 1735 Mijn Heere, Geve mij deere van aen sijne Excellentie ende aende geheele graeffelijcke famillie te wenschen een salich hooghteijt van Sincxen, naer ziele ende lichaem, als aen U(w) E(dele) soo dient desen, alsoo die van de Gulde van Thieldonc mij te kennen hebben gegeven als dat sij op den 2en dach van Sincxen geirne sauden den Conincx Voegel schieten, ende versoeckt daer van kennisse te geven aen Sijne Excellentie tot welcken vogel schiet sijne Excellentie wordt oitmoedelijck gebeden ofte wel U(w) E(dele) voorder, soo wirdt sijne Excellentie door de jonghmans van Thieldoncq gebeden van aen hun gelieven te verleenen permissie om oock den Voegel te moghen schieten, sonder welcke permissie t schiet nijet en can ofte mach geschieden (22) Mijn Heere, U(w) E(dele) oidmoedisten dienaer, (ondertekend: Van Haeghenborch)
Een heropgerichte Sint-Sebastiaansgilde?
Er is dat ene zinnetje dat ons dwars zit in het document uit 1732: ende alsoo hunne Bruecke (23) aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie. Sijne Excellentie, dat was graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing (1677-1756), gehuwd met Marie Catherine LArchier (1670-1709), dochter van Karel LArchier die in 1699 de titel van graaf van Tildonk bekwam. Maximiliaan Jozef was echter reeds heer van Tildonk ten tijde van de hiervoren vermelde oprichtingsaanvraag der gilde in 1716. Toch staat er letterlijk dat voorgangers van de graaf een breuk hadden geschonken aan de jonkheid van Tildonk. Moeten we daaruit niet concluderen dat er vroeger reeds een gilde heeft bestaan? Feit is wel dat we nergens in de Tildonkse archieven, die betrekking hebben op een vroegere periode, tot nogtoe ook maar één aanwijzing hebben tegengekomen die het bestaan van een schuttersgilde aantoont. In een tekst uit ca. 1766 (24) vonden we wel een huis terug dat Sint-Sebastiaen heette: goederen competerende den gewesenen meijer van Tildoncq: huijs en hoff, schuere, stallinge, etc., gelegen tot Tildoncq aende kercke, genoempt Sinte Sebastiaen. Betrof dit soms het schuttershuis van de gilde? De ligging in de nabijheid van de kerk pleit daarvoor.
Buiten deze enkele 18de-eeuwse documenten hebben we verder niets meer vernomen over de Tildonkse handbooggilde. We vermoeden dan ook dat de gilde nadien een stille dood is gestorven.
(slot)
(20) Eens per jaar greep het hoogfeest van de gilde plaats, de koningsschieting. De dag startte met een vroegmis in de kerk, waarna de schutters zich in vol ornaat naar de plek begaven waar zich de mast bevond met bovenop de koningsvogel. Diegene die de koningsvogel afschoot werd de nieuwe koning. (21) De volledige tekst van de ordonnantie is overgenomen in: Troch A., Het graafschap Tildonk onder de familie de Lalaing, onuitgegeven licentiaatsverhandeling K.U. Leuven, 1976-1977, 197-205. (22) In het tweede gedeelte van de brief gaat het over praktische zaken zoals de verkoop van uitgewaaide bomen e.d. (23) De (gilde)breuk : een zilveren, rijk bewerkte halsketting, tijdens zijn ambtsperiode als onderscheidingsteken gedragen door de koning van het schuttersgild. (24) AFL, nr. 1635: ongedateerd document in map met opschrift 1759-1766. De meier waarvan sprake in het document was Peeter Bisschop (+1766), getrouwd met Anna vanden Bossche. Hij was tevens meier van Beisem en van Buken (1754).
349) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (2)
Foto: De inwoners van Tildonk deden in 1717 een aanvraag tot oprichting van een handbooggilde onder de bescherming van Sint-Sebastiaan (ARAB, AFL nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
1717: aanvraag tot oprichting van een handbooggilde
Een tweede document, gedateerd 22 mei 1717, behelst de aanvraag van de Tildonkse inwoners Jan de Wortelaer en Geeraert Smets (13) tot de oprichting van een handbooggilde aldaar. De toestemming is op de linkerkant van hetzelfde document weergegeven. De leden zullen de eed moeten afleggen, conform het formulier staende gedruckt op den voet van hunne caert, in handen van hun hoofdman of kapitein. Er is verder nog sprake van het verlenen van een borgstelling. Op 1 juli 1717 heeft Jan de Wortelaer de eed afgelegd in handen van den coninckstabel(14). Guilliam Peeters en wordt alzo de eerste capitijn van de Tildonkse gilde. Op de rugzijde van het document staan de administratieve kosten neergeschreven: 18 gulden en 13 stuivers in het totaal waarvan 6 gulden naar het regiment (15) gaan. Voor de pampire caerte moet 6 gulden en 14 stuivers betaald worden.
Requeste toe erectie (16) van handtboogh gilde tot Thildonck, Anno 1717.
Aen den Cooninck, Cooninckstabels ende andere vanden Regimente van hooftgulde van Brabant ende Mechelen vanden Edelen handtbooghe binnen Loven. Vertoonen met eerbiedinghe Geeraert Smets ende Jan de Wortelaer cum suis (17), innegesetenen van het graeffschap van Tildonck, in de gevoeghde procuratie breder vermelt hoe dat sij van over langhe van intentie sijn geweest onder hun getrouwde mans persoonen te formeren eene handtbooghe gulde onder den titel ende bescherminghe vanden H. Ridder ende martelaer Sebastianus, dan daer toe noodigh sijnde die authorisatie ende erectie van U(w) E(dele) als opperhooft van alle gulden in Brabant ende alle landen van Mechelen gelegen. Soo ist datte supplianten (18) hunne recours (19) sijn nemende totte selve. Ootmoedelijck biddende gelieve gedient te sijn hun te verleenen tot dijen eijnde brieven van erectie in forma mede eene behoorelijcke caerte tot regeringhe hunder op te rechten gulde, ...
(vervolgt)
(13) Jan de Wortelaer (+18/4/1725) kwam voor als schepen van Tildonk in 1712, 1722 en 1724. Hij was pachter op een bedrijf van 27 bunder (ca. 35 ha) en trouwde op 30/4/1709 met Maria Bosmans. Geeraert Smets (waarschijnlijk geboren op 10/3/1668 als zoon van de Tildonkse meier Jan Smets) was eerst schepen te Tildonk (1697) en later meier van Buken, Beisem en Assent (1721). (14) coninckstavel (ook wel heuverdeken, opperdeken) : de hoofdman van de gilde. (15) regiment : het bestuur van de gilde. (16) erectie : oprichting. (17) cum suis : met de zijnen. (18) supplianten: verzoekers. (19) recours : toevlucht.
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN!
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring.
Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie, alsook wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1000 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Jan Gordts, Jacobus Evers (°1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts e.a., Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts,
'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door
Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts,
Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis
(1837)
Jan Gordts,
Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te
Tildonk
Jan Gordts,
Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem
van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad
'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat
mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal
van onder meer ‘varkens’ en ‘beren’
François van der Jeught, Een nieuwe Van den
Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster,
litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de
verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een
oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van
de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof
Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale
kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse
pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008.
Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik
Philippus Van ’t Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit
1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice
Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van
Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste
wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de
Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren:
Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van
Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van
schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster
en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de
'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met
Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
