Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
OPROEP Jozef Hamels uit Winksele-Delle is wel één van de meest onderlegde figuren in het wielersportmilieu in onze contreien. Jef kan putten uit een enorm archief en schrijft regelmatig bijdragen in de gespecialiseerde wielerpers. Elk jaar in de maand juni richt hij tevens zijn gekende wieler- en voetbalbeurs in te Delle in de parochiezaal. Ook verzorgt hij al enkele jaren de vaste rubriek Renners uit onze regio in het tijdschrift HOGT, met aandacht voor de gewezen streekrenners. Maar er is meer. In juni 2008 wordt een boek gepland van zijn hand over de wielrennerij in onze streek, een uitgave van HAGOK. In dit kader heeft hij een vraag over Frans De Wolf, bijgenaamd den Bojé. Frans De Wolf (1921-1991), afkomstig van Wezemaal, is in de eerste naoorlogsjaren geen onverdienstelijk profrenner geweest. In het begin van de jaren vijftig was zijn carrière voorbij. Nadien verzeilde Frans in Tildonk; hij woonde er met zijn echtgenote Maria De Neve (afkomstig uit Erembodegem) eerst in de Dorpsstraat, nadien in de Lipsestraat. Bezit iemand soms nog fotos van den Bojé als wielrenner?
Is hij in Tildonk actief geweest bij het inrichten van wielerwedstrijden? Blijkbaar stond hij beginnende wielrenners nog bij met raad en daad.
Emiel Beullens (°1902) was één van die opmerkelijke Tildonkse volksfiguren. Met zijn eerste bijnaam was hij in Tildonk en het omliggende bekend als huis-aan-huis krantenbesteller in de jaren '50 en '60. Die tweede bijnaam spreekt voor zich. Maar Mil was in de wijde omgeving ook bekend als ambulant verkoper van onder meer gedroogde zeevis, zoals op de foto te zien is. Hij sloeg dan ook geen enkele koers, kermis of jaarmarkt in de streek over! Mil herinner ik me vooral als iemand die immer welgemutst door het leven stapte.
* Nog een bijnaam die men hem gaf was 'Mille bodding'. Mogelijk werd hier gerefereerd naar de 'bokking', een gezouten en gedroogde wijting waarvan het hoge zoutgehalte zorgt voor het nodige dorstgevoel na het verorberen ervan...
Het bewuste verkeersbord kom je tegen in de Terbankstraat. Ik meen me te herinneren dat het er indertijd (twintig jaar geleden?) geplaatst werd op vraag van de milieuvereniging Berm, voorloper van Natuurpunt.
In het vroege voorjaar, vanaf februari, ontwaken padden en amfibieën uit hun winterslaap. Het enige waar die beestjes op dat ogenblik aan denken is de voortplanting. Ze zoeken dan een geschikte voortplantingspoel en steken hierbij massaal straat en weg over. Een waarschuwingsbord op dergelijke plek is dus duidelijk op zijn plaats!
9 juiste antwoorden kwamen
binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 10 november waren: 2 - 4 - 10 - 18 - 39 - 40 - 23 of totaal 136. Deze keer is de waardebon voor Stine Vandenhoudt die 137 raadde. Santé Stine!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 48 -> zie
rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2
streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de
Maritime!
De Cauberg grenst aan de Caubergstraat, het Mortelveld aan de Mortelstraat, de Deugniet aan de Deugnietstraat. Maar wie weet langs welke straat de Galgenberg gelegen is?
Gedenk de dooden, kind, die vielen op 't gruw'lijk veld van eer Gedenk bij 't bidden steeds hun zielen al knielend voor den Heer.
Gedenk de moeders, kind, de weezen, en al het wee doorstaan, verminkte, blinde, kreuple wrakken die droef door 't leven gaan
Gedenk,mijn kind, naar boven starend, het godlijk woord altijd: 'o menschen lief, bemint elkander omdat ge broeders zijt'
Gedenk! en bid voor wereldvrede O! Volg des Heeren leer; zoo allen dit op aarde deden er kwam geen oorlog meer!
8 juni 1928 Jan Remy Alloing, Meesteremy gedicht bij de oprichting van de gedenksteen aan de kerk te Herent naar aanleiding van de tiende verjaardag van het einde van de eerste wereldoorlog.
Uit het boek: Mia Jespers, Meesteremy, verzameld werk met levensverhaal.
Treffend dat deze boodschap nu bijna 90 jaar later nog steeds brandend actueel is!
Op 11 november 1918, na 1.568 dagen van een wereldwijde strijd, sloten Duitsers, Fransen en Engelsen een Wapenstilstand af. Het betekende het einde van 'Den Grooten Oorlog'. Om 11 uur precies ging het staakt-het-vuren in. De strijdende partijen sloten de overeenkomst in een treinwagon, die nu nog steeds op dezelfde rails staan in het Franse plaatsje Compiègne. De oorlog had 8,5 miljoen mensenlevens gekost. Alleen al in West-Vlaanderen sneuvelden 400.000 jonge mensen in een verschrikkelijke loopgravenoorlog. Nu staat 11 november voor de herdenking van alle oorlogen in de wereld. Vijfentwintig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, ging op 11/11, om 11u, de eerste 11.11.11-campagne van start. 11.11.11 wil de kansen op wereldvrede verhogen door de uitbuiting van het Zuiden door het Noorden te verminderen.
Op 11 november herdenken we het einde van twee wereldoorlogen
Er is maar één officiële feestdag voor het eind aan de twee wereldoorlogen. De datum slaat op de wapenstilstand na de oorlog van '14-'18 maar de bevrijding van 1945 mag op dezelfde dag in die herdenking delen. Direct na de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog kwam er een V-dag, op 8 mei (met de 'V' van Victory), maar een officiële feestdag is het bij ons nooit geworden, vermoedelijk om een wildgroei aan vrije dagen te vermijden en mogelijk ook uit consideratie met de 'oudstrijders van toen', om geen afbreuk te doen aan het officiële huldebetoon aan de 'helden van de IJzer'. Bezetting, vernieling, onnoemelijk veel doden, hertekende wereldkaarten, slagvelden vol gesneuvelden, er zijn veel gelijkenissen tussen de eerste en de tweede oorlog, maar ook opmerkelijke verschillen. Eén van de grootste is dat de tweede nog veel 'wreder' dan de eerste is geweest.
Sint-Maarten ('Sinte Mette') was vroeger de datum waarop de oogst binnengehaald moest zijn en het vee op stal ging. Op die dag werden ganzen geslacht. Op 11 november werden de grote Sint-Maartensvuren ontstoken. Dit gebruik gaat terug op een Germaans feest ter ere van Wodan. Men bracht dankoffers en brandde reinigende vuren om de vruchtbaarheid van het land en vee te bevorderen. Het vuur had de functie het vee en de akkers te reinigen en te beschermen tegen de ziekten de komende winter (vergelijkbaar met het midwintervuur). Bij het vuur werd gedronken en in Limburg werden koeken (bookeskook) gegeten (nu oliebollen) van boekweitmeel. Later werd het Sint-Maartensfeest vooral een kinderfeest, kinderen trokken met lampions of uitgeholde rapen, knollen en kalebassen met een kaarsje langs de deur voor snoep en fruit. Ook gebruikten ze een foekepot of rommelpot, dat is een pot waarover een varkensblaas is gespannen, daarin zit een rietje dat een brommend geluid maakt als eraan wordt getrokken. In diverse Nederlandse steden en streken gaan kinderen op 11 november met zelfgemaakte lampions langs de deuren om te zingen, waarvoor ze snoep krijgen.
Voorbeelden van Sint-Maartensliedjes
Sint Maarten, Sint Maarten is jarig vandaag. Nu branden de lichtjes dat doen wij zo graag.
Elf november is de dag dat mijn lichtje, dat mijn lichtje. Elf november is de dag, dat mijn lichtje branden mag.
Sint Maarten, Sint Maarten, de koeien hebben staarten. De meisje hebben rokjes aan. Daar komt Sint Martinus aan.
Geef een appel of een peer. Ik kom het hele jaar niet weer. Het hele jaar dat duurt zo lang, tot mijn lichtje branden kan.
Sinte Merten op ne stok Wie-e ni geiven, wie-e ni geiven Sinte Merten op ne stok Wie ni geiven, ropt a op!
Overlapping met Sinterklaas
In bepaalde streken neemt Sint-Maarten de taak van Sinterklaas over. In de West-Vlaamse stad Wervik, bijvoorbeeld, komt in de ene wijk Sint-Maarten langs met speelgoed, en in de andere wijk is het Sinterklaas, een maand later. Ook in Ieper en in het Oost-Vlaamse Aalst wordt meestal Sint-Maarten gevierd. Beide steden hebben een Sint-Martinuskerk als hoofdkerk. In Ieper komt Sint-Maarten de avond voor 11 november aan met de boot. Dan staan alle kinderen hem en zijn pieten op te wachten aan de kaai (Ieperlee). Daarna gaan ze in een grote stoet naar de grote markt. In Sijsele (een Sint-Martinusgemeente) wordt er dan weer enkel een Sint-Maartenstoet gehouden (op de vrijdagavond het dichtst bij de 11de november), maar speelgoed krijgen ze enkel bij Sinterklaas. In Aalst komt Sint Maarten de zaterdag voor 11 november officieel met de boot aan en wordt hij in een koets naar zijn troon op de Grote Markt gereden. Op 11 november ontvangt hij op de massaal bijgewoonde jaarmarkt de kinderen. Ook in Opwijk vlak bij Aalst vervangt Sint-Maarten Sinterklaas. Meestal komt hij in de nacht van 10 op 11 november. Opmerkelijke verschillen zijn dat de Sint in de hemel woont (en niet in Spanje), dat hij slechts 1 zwarte piet heeft, en dat zijn rijdier een ezel is (en geen paard.)
Foto: Hambos-statie eind jaren vijftig. Het stationnetje werd afgebroken ca. 1982 (foto: Guillaume Beckers).
De spoorweglijn Mechelen-Leuven werd geopend op 10 september 1837 en bestaat dus ondertussen 170 jaar. Het was de vijfde lijn die in het Belgisch spoorwegnet geopend werd en ze kwam er twee jaar na de eerste verbinding Mechelen-Brussel. Ooit oefende deze lijn een toeristische aantrekkingskracht uit. Men nam bijvoorbeeld de trein tot in Wespelaar om daar het befaamde park te bezoeken (1). Het station 'Wespelaer-Thildonck' was decennialang aankomst- en vertrekplaats van de meisjesstudenten van het pensionaat der 'Eerwaardige Zusters Ursulinen van Thildonck'. Maar ook reed er op een bepaald ogenblik een speciale trein van Leuven naar Hambos met als toeristische bestemming sas en sashuis van Tildonk ('Café Hôtel Maritime' indertijd)! De oorsponkelijke stoomlocomotieven moesten de baan ruimen voor diesel- en elektrische locomotieven na de elektrificatie van de lijn op 6 februari 1956. Toen werden ook de overweginstallaties aangepast; zo werden de laatste rolbarelen vervangen door automatisch fungerende hefbomen. In de periode 1977-78 werd de overweg geautomatiseerd. Vanaf 1975 werden ook de resterende oude stations langs de lijn gesloopt. Alleen het station van Wijgmaal ontsprong de dans (2). Het stationsgebouwtje in Hambos (Hambós uitgesproken, met de klemtoon op de tweede lettergreep!) dateerde van 5 maart 1890 en werd afgebroken ca. 1982. In de periode 1987 werden overal te lande de kleine stationnetjes afgeschaft. De halte Hambos stond eveneens op het programma. Volgens de statistieken stapten er toen per dag gemiddeld maar 34 mensen op en af; deze reizigers waren overwegend scholieren en personeel van UGB (Trebos). Zover is het echter niet gekomen. Het nabijgelegen industrieterrein, dat toen nog aan expansie toe was, diende bereikbaar te zijn met openbaar vervoer voor de werknemers. Dat heeft blijkbaar de NMBS van gedachten doen veranderen. Gelukkig maar. Het is verwonderlijk dat de beleidsverantwoordelijken twintig jaar geleden het huidige verkeersinfarct niet zagen aankomen. In plaats van stations en haltes af te schaffen had men toen reeds de troeven van het openbaar vervoer ten volle moeten uitspelen!
O.m. geraadpleegd: André ver Elst, 'Schetsboek uit de Witloofstreek. Leuven-Mechelen, enkel aub!', Brabant, febr. 1982, 36-43; Station Hambos dicht, art. Het Nieuwsblad (rb), .. juli 1987; Mechelen-Leuven. Vanuit de trein te zien links in de rijrichting, brochure NMBS, 1997.
(1) Op het toeristisch vlak had Wespelaar de wandelaar en de kunstliefhebber in de negentiende eeuw veel te bieden. In die tijd was het inderdaad mogelijk een bezoek te brengen aan de lusthof rondom het kasteel van Albert Marnef (nu domein de Spoelbergh). Tussen 1 mei en 1 oktober reden er hiervoor vanuit Leuven en vanuit Mechelen speciale toeristische treinen naar Wespelaar. Aan het station van 'Wespelaer-Thildonck' bevond zich toen een geprezen gasthuis 'Hôtel au Lion d'Or', waar niet alleen koele dranken en goede wijnen konden bekomen worden, maar waar het tevens mogelijk was paarden en rijtuigen te stallen. Het gebouw bestaat nog, café 'De Warande' is er in gevestigd. (2) Het is echter niet zeker dat dit stationsgebouw het eerste is dat in Wijgmaal in gebruik werd genomen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werden de stationsplannen uit staatsveiligheidsoverwegingen vernietigd, zodat op deze wijze een unieke documentatie en architecturale geschiedenis van de Belgische spoorwegen verloren ging. Uit de aard van de bouwtrant en de gebruikte materialen blijkt evenwel dat dat de vroegere stations langs de lijn Mechelen-Leuven dateerden uit de laatste decennia van de negentiende eeuw.
Foto: De marimba ziet eruit als een grote houten xylofoon. Het is het nationale instrument van Guatemala. De laatste decennia wordt het niet alleen meer in de volksmuziek maar ook in de klassieke muziek gebruikt. De Japanse Keiko Abe en Sint-Truidenaar Ludwig Albert behoren tot de wereldtop. Ludwig Albert deed zelfs Siberië al smelten met zijn marimbaspel maar Kelly zal Herent doen smelten!
Kelly Helsen is nog maar 24 maar al een van de beste jonge marimbaspeelsters van Europa. Deze zomer werd ze 6de laureate en eerste niet-Aziatische op de internationale marimbawestrijd in Sint-Truiden. Vorig jaar studeerde ze af met grootste onderscheiding voor slagwerk aan het Lemmensinstituut.
Volgende zondag, 11 november om 15u, organiseert Hannah een Marimba concert met Kelly Helsen in het Hannah-huis, Mechelsesteenweg 361 te 3020 Herent
Inkom: 7 euro. Graag inschrijven bij leni.creuwels@hannah.be aub, want er zijn maar 30 plaatsen beschikbaar!
(Uit: Van Aerschot-Van Meldert J., Haacht in oude prentkaarten, deel 2, 1995).
In de jaren dertig bestonden er in de streek nog geen voetbalclubs in de meeste kleinere dorpen zoals Tildonk. Wie met de kriebels zat diende zijn heil dus elders te zoeken. Zo herkennen we op een foto uit 1938 van de 'leeuwen' van VC Haacht, zittend uiterst rechts: 'Swoi Potter' (François De Potter) en links naast hem Gerard Mommaers.
François De Potter richtte tijdens de oorlogsjaren een eerste voetbalclub op in Tildonk, nl. SV Tildonk, en stond in 1959 mee aan de wieg van FC Verenigde Vrienden Tildonk. (Zie bijdrage nr. 26 van 11/1/06 en nr. 104 van 22/5/06)
Gerard Mommaers, die onderwijzer was in de lagere jongensschool van Tildonk, kwam nadien dramatisch aan zijn einde in de begindagen van de Tweede Wereldoorlog tijdens de gevechten in de buurt van de Leie (Nevele, 26/5/1940). Op dezelfde dag en op ongeveer dezelfde plaats sneuvelde zijn vriend en collega-schoolmeester en dorpsgenoot Felix Lauwers.
350) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (3)
Foto: 1732: de jongmans van Tildonk zouden graag de koningsvogel willen schieten. Drossaard Van Haeghenborch vraagt toelating aan de graaf. (ARAB, AFL, nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van
Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Mansgilde en jongmansgilde
Ten slotte zijn er nog twee documenten uit 1732 en 1735 waarin drossaard Van Haeghenborch, in naam van de jonghmans, de toelating vraagt aan de graaf om oock den Conincx Voegel (20) te mogen schieten. Naast de mansgilde of de gilde voor de gehuwden (waarvan sprake in de aanvraag van 1717) bestond er dus ook een jongmansgilde. Men was echter in het algemeen wat bevreesd voor de uitspattingen die soms gepaard gingen bij de schietfeesten van de jongeren. Het is normaal dat de toelating van de graaf diende bekomen te worden die als plaatselijke heer immers bevoegd was voor het openbare leven. Zo heeft graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing nog in datzelfde jaar 1732 in een poging om het politieke en openbare leven in Tildonk te regelen, opnieuw zijn politieke ordonnantie uitgevaardigd.(21) De drossaard, de man die de wetten deed naleven en de misdaden liet beteugelen, was daarbij de geëigende verbindingspersoon tussen de inwoners en hun heer.
Monsaigneur, De Jonghmans van het Graefschap Tildoncq doen sijne Excellentie met een alderdiepste respect bidden, dat de selve sijne Excellentie soo goet gelieffde te sijn van aende selve Jonckheijt den Coninck vogele te mochten schieten op H Sacraments dach toecomende ende alsoo hunne Bruecke aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie, soo bidde seer oitmoedelijck dat sijne Excellentie mij gelieffde te laeten weten, daer over dit wel behagde vande selve, segge te wesen in alle occagie met een alderdiepste respect. Monseigneur, Van sijne Excellentie den alderontwerdichsten ende dienstwillighsten Dienaer (ondertekend: Van Haeghenborch 1732) Thieldoncq den 28den Maij 1735 Mijn Heere, Geve mij deere van aen sijne Excellentie ende aende geheele graeffelijcke famillie te wenschen een salich hooghteijt van Sincxen, naer ziele ende lichaem, als aen U(w) E(dele) soo dient desen, alsoo die van de Gulde van Thieldonc mij te kennen hebben gegeven als dat sij op den 2en dach van Sincxen geirne sauden den Conincx Voegel schieten, ende versoeckt daer van kennisse te geven aen Sijne Excellentie tot welcken vogel schiet sijne Excellentie wordt oitmoedelijck gebeden ofte wel U(w) E(dele) voorder, soo wirdt sijne Excellentie door de jonghmans van Thieldoncq gebeden van aen hun gelieven te verleenen permissie om oock den Voegel te moghen schieten, sonder welcke permissie t schiet nijet en can ofte mach geschieden (22) Mijn Heere, U(w) E(dele) oidmoedisten dienaer, (ondertekend: Van Haeghenborch)
Een heropgerichte Sint-Sebastiaansgilde?
Er is dat ene zinnetje dat ons dwars zit in het document uit 1732: ende alsoo hunne Bruecke (23) aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie. Sijne Excellentie, dat was graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing (1677-1756), gehuwd met Marie Catherine LArchier (1670-1709), dochter van Karel LArchier die in 1699 de titel van graaf van Tildonk bekwam. Maximiliaan Jozef was echter reeds heer van Tildonk ten tijde van de hiervoren vermelde oprichtingsaanvraag der gilde in 1716. Toch staat er letterlijk dat voorgangers van de graaf een breuk hadden geschonken aan de jonkheid van Tildonk. Moeten we daaruit niet concluderen dat er vroeger reeds een gilde heeft bestaan? Feit is wel dat we nergens in de Tildonkse archieven, die betrekking hebben op een vroegere periode, tot nogtoe ook maar één aanwijzing hebben tegengekomen die het bestaan van een schuttersgilde aantoont. In een tekst uit ca. 1766 (24) vonden we wel een huis terug dat Sint-Sebastiaen heette: goederen competerende den gewesenen meijer van Tildoncq: huijs en hoff, schuere, stallinge, etc., gelegen tot Tildoncq aende kercke, genoempt Sinte Sebastiaen. Betrof dit soms het schuttershuis van de gilde? De ligging in de nabijheid van de kerk pleit daarvoor.
Buiten deze enkele 18de-eeuwse documenten hebben we verder niets meer vernomen over de Tildonkse handbooggilde. We vermoeden dan ook dat de gilde nadien een stille dood is gestorven.
(slot)
(20) Eens per jaar greep het hoogfeest van de gilde plaats, de koningsschieting. De dag startte met een vroegmis in de kerk, waarna de schutters zich in vol ornaat naar de plek begaven waar zich de mast bevond met bovenop de koningsvogel. Diegene die de koningsvogel afschoot werd de nieuwe koning. (21) De volledige tekst van de ordonnantie is overgenomen in: Troch A., Het graafschap Tildonk onder de familie de Lalaing, onuitgegeven licentiaatsverhandeling K.U. Leuven, 1976-1977, 197-205. (22) In het tweede gedeelte van de brief gaat het over praktische zaken zoals de verkoop van uitgewaaide bomen e.d. (23) De (gilde)breuk : een zilveren, rijk bewerkte halsketting, tijdens zijn ambtsperiode als onderscheidingsteken gedragen door de koning van het schuttersgild. (24) AFL, nr. 1635: ongedateerd document in map met opschrift 1759-1766. De meier waarvan sprake in het document was Peeter Bisschop (+1766), getrouwd met Anna vanden Bossche. Hij was tevens meier van Beisem en van Buken (1754).
349) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (2)
Foto: De inwoners van Tildonk deden in 1717 een aanvraag tot oprichting van een handbooggilde onder de bescherming van Sint-Sebastiaan (ARAB, AFL nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
1717: aanvraag tot oprichting van een handbooggilde
Een tweede document, gedateerd 22 mei 1717, behelst de aanvraag van de Tildonkse inwoners Jan de Wortelaer en Geeraert Smets (13) tot de oprichting van een handbooggilde aldaar. De toestemming is op de linkerkant van hetzelfde document weergegeven. De leden zullen de eed moeten afleggen, conform het formulier staende gedruckt op den voet van hunne caert, in handen van hun hoofdman of kapitein. Er is verder nog sprake van het verlenen van een borgstelling. Op 1 juli 1717 heeft Jan de Wortelaer de eed afgelegd in handen van den coninckstabel(14). Guilliam Peeters en wordt alzo de eerste capitijn van de Tildonkse gilde. Op de rugzijde van het document staan de administratieve kosten neergeschreven: 18 gulden en 13 stuivers in het totaal waarvan 6 gulden naar het regiment (15) gaan. Voor de pampire caerte moet 6 gulden en 14 stuivers betaald worden.
Requeste toe erectie (16) van handtboogh gilde tot Thildonck, Anno 1717.
Aen den Cooninck, Cooninckstabels ende andere vanden Regimente van hooftgulde van Brabant ende Mechelen vanden Edelen handtbooghe binnen Loven. Vertoonen met eerbiedinghe Geeraert Smets ende Jan de Wortelaer cum suis (17), innegesetenen van het graeffschap van Tildonck, in de gevoeghde procuratie breder vermelt hoe dat sij van over langhe van intentie sijn geweest onder hun getrouwde mans persoonen te formeren eene handtbooghe gulde onder den titel ende bescherminghe vanden H. Ridder ende martelaer Sebastianus, dan daer toe noodigh sijnde die authorisatie ende erectie van U(w) E(dele) als opperhooft van alle gulden in Brabant ende alle landen van Mechelen gelegen. Soo ist datte supplianten (18) hunne recours (19) sijn nemende totte selve. Ootmoedelijck biddende gelieve gedient te sijn hun te verleenen tot dijen eijnde brieven van erectie in forma mede eene behoorelijcke caerte tot regeringhe hunder op te rechten gulde, ...
(vervolgt)
(13) Jan de Wortelaer (+18/4/1725) kwam voor als schepen van Tildonk in 1712, 1722 en 1724. Hij was pachter op een bedrijf van 27 bunder (ca. 35 ha) en trouwde op 30/4/1709 met Maria Bosmans. Geeraert Smets (waarschijnlijk geboren op 10/3/1668 als zoon van de Tildonkse meier Jan Smets) was eerst schepen te Tildonk (1697) en later meier van Buken, Beisem en Assent (1721). (14) coninckstavel (ook wel heuverdeken, opperdeken) : de hoofdman van de gilde. (15) regiment : het bestuur van de gilde. (16) erectie : oprichting. (17) cum suis : met de zijnen. (18) supplianten: verzoekers. (19) recours : toevlucht.
(Solemnitas Omnium Sanctorum in het Latijn) is een
christelijk feest dat valt op 1 november en gevierd wordt onder katholieken,
protestanten en anglicanen. In de Katholieke Kerk is het een hoogfeest. Ook de
Byzantijnse Orthodoxe Kerk kent het feest, maar op de eerste zondag na
Pinksteren. Allerheiligen werd vroeger op verschillende data gevierd,
afhankelijk van de streek. Een veel voorkomende datum was 13 mei, maar onder
invloed van vooral de Ierse Kerk, die de heidense praktijken van Samhain wilden
doen vergeten, werd Allerheiligen verplaatst naar 1 november. De feestdag viert de nagedachtenis aan alle heiligen en
martelaren.
De volgende dag wordt Allerzielen gevierd. Het is
aannemelijk dat men tijdens de kerstening van Europa, het feest van
Allerheiligen is gaan vieren rond de periode dat voordien een heidens feest ter
nagedachtenis van de doden werd gehouden. In 837 riep Paus Gregorius IV 1
november uit als de katholieke gedenkdag.
Allerheiligen is ook een merkeldag.* Hierbij hoort de
weerspreuk:
Allerheiligen is een waterken of een winterken!
Allerheiligen is een vrije dag in vele landen, waaronder
België, Frankrijk en delen van Duitsland. In Nederland werd deze vrije dag afgeschaft in de jaren '60.
* Merkeldag (of lotdag): is de aanduiding van een dag die in
het volksgeloof bijzonder belangrijk is voor het lot van de mens of het weer.
348) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (1)
Foto: Sint-Sebastiaan afgebeeld op het medaillon uit het oude (negentiende-eeuwse of vroegere) vaandel van het Tilburgse schuttersgilde. (Coll. Het Koninklijk Handboogschuttersgilde 'Sint Sebastiaan', Tilburg).
De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw *
De schuttersgilden zijn veruit de oudste verenigingen in onze streek. In Haacht en Werchter gaan ze terug tot 1430 (1). In Wespelaar is de gilde in bezit van een keure uit 1462 (2), doch zelf is ze jaren ouder. Ooit heeft ook Tildonk zijn eigen schuttersgilde gehad, zij het echter voor een beperkte periode. In het uitgebreide archief van de 18de-eeuwse heren van Tildonk, de graven de Lalaing, bevinden zich een paar documenten die hierop betrekking hebben (3). We menen dat het de moeite waard is om dit even onder de aandacht van de lezer te brengen, al was het maar omdat er nauwelijks iets geweten is over het bestaan van deze Tildonkse gilde.(4)
Wat vertellen ons deze documenten?
Het oudste stuk dateert van 26 mei 1713 en betreft een advies vanwege een zekere G. Mariott uit Leuven. De vraag werd gesteld of er niet voorbijgegaan werd aan de rechtsmacht van de graaf van Tildonk wanneer de gilde - in wording - de voorschriften en de caerte van de hoofdgilde van Leuven (5) aanvaardde. Hij vond van niet:
Advies op de vraeghe ofte den graeve van Tildoncq niet geprejudiceert (6)en wort in sijn jurisdictie, wanneer de gulde van Sinte Sebastiaen tot Tildoncq aenveirt de ordonnantien ende caerte van de hooftgulde van Loven. Gevisiteert hebbende die caerte de welcke bij de hooffgulde van Sinte Sebastiaen tot Loven gegeven wort aende subalterne (7) gulden ende gevraeght oft den heere Graeve van Tildonck daer door eenighe prejudicie leijden can in sijne jurisdictie.
Den ondergeschrevene is van gevoelen dat neen, mits die correctien (8) vande cleijne mesusen (9) begaen ende vergaederinghe geattribueert aenden hooffman ende reg(l)emente nijet anders en respicieren (?) als cleijnigheden bestaende in woorden ende andere onmanierelijckheden waer over den drossard selffs egeen actie en saude connen formeren, alswaer dat die bij exempel gecommitteert (10) wierden in eenighe herberghen, de correctie autem (11) vande andere groeve excessen, puta (12) bloetstortinghen ende dijergelijcke, blijven aenden ordinaire jurisdictie van schepenen ende het vervolgh dijer staet ter laste vanden drossard gelijck alomme geploghen wort soo binnen Loven als elders alwaer de meijers vervolghen de quaetdoenders, al wast dat sij mochten wesen aende hooftgulde. Aldus geadviseert binnen Loven desen 26 meij 1713. (ondertekend: G. Mariott)
(vervolgt)
* Zie: Gordts J., 'De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw', HOGT 19 (2004) 268-273.
(1) Van Rompuy A., 1985 555 jaar Sint-Sebastiaansgilde te Werchter, in HOGT 1 (1986), 46; Vandesande J., Het 17de-eeuwse keurboeck van de Haachtse Sint-Sebastiaansgilde, in HOGT 15 (2000), 204. (2) Vandegoor G., De Sint-Sebastiaansgilde van Wespelaar, in HOGT 11 (1996), 94. (3) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARA), Archief familie de Lalaing (AFL), nr. 1660. (4) De gilde van Tildonk komt niet voor in het standaardwerk van Autenboer E., De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (1300-1800), Tilburg, 1994. (5) De Leuvense Edele gilde der handboogschutters was de Hoofdgilde van Brabant. Zij verstrekte enkele honderden caerten aan andere handbooggilden (een inventaris van 11 augustus 1736 vermeldt 324 namen); zie Ising A., Met vliegend vaandel en slaande trom, Hapert, 1986; www.sint-sebastianus.nl. De caerte was een document dat de werking, de organisatie, de financiële aangelegenheden van de gilde en de rechten en de plichten van de leden regelde. (6) prejudiceren : benadeligen. (7) subalterne : onderhorige. (8) correctie : berisping. (9) mesusen : misbruiken. (10) committeren: misdoen. (11) autem: daarentegen (12) puta: bijvoorbeeld.
Ook 'Man bijt hond' gezien? Na Wespelaar kwam Tildonk 'in the picture'! De vlaggen van TILDONK 900 die her en der uithangen hadden de aandacht van de programmamakers getrokken. De reportage van vandaag was er het gevolg van. Eén ding dient gezegd, ambassadeurs André en Hilde hebben de Tildonkse kleuren met verve gedragen!
Foto: Ter gelegenheid van TILDONK 900 werd een beperkte serie postzegels uitgebracht en aan kostprijs te koop aangeboden onder de vele medewerkers. *
De postcode
KEN JE DORP (oplossing opgave 46)
Toen de postcodes ingevoerd werden in 1969 kreeg Tildonk het nummer 2991 toebedeeld. Door de invoering van de postcode in het postadres kon men vanaf dan de post automatisch sorteren door middel van optische tekenherkenning (OCR). Niet alle landen kennen evenwel postcodes. Zo was de OCR-techniek al zover gevorderd dat toen Ierland er aan toe kwam, postcodes niet meer nodig bleken (de software was immers inmiddels in staat om het hele adres te lezen)!
18 juiste antwoorden kwamen binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 27 oktober waren: 5 - 7 - 15 - 36 - 37 - 38 - 13 of totaal 151. Deze keer is de waardebon voor Marijke Hamels die exact 151 raadde. Santé Marijke!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 47 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Verkeersborden... overal kom je ze tegen. Maar in Tildonk weet ik een heel speciaal verkeersbord staan, zo weggelopen uit het Sprookjesbos! Wie zoekt die vindt!
* Uitgeput, je kan ze dus niet meer bestellen. Voor alle duidelijkheid, het betreffen 'vignetten' met Tildonkse afbeeldingen. De echte postzegel zit ernaast (het gedeelte met de tekst 'Prior' en de gestileerde posthoren).
Over de inhaling van pastoor Van Hoof schreven we op deze blog reeds een uitgebreid artikel (bijdrage 122 dd. 3/7/06). Deze keer vergasten we u op een foto van de nieuwe herder te midden van zijn kudde. Het gebeuren speelde zich af op 15 februari 1959. Rechts van pastoor Emiel Van Hoof stapt burgemeester Raymond de Behault du Carmois, links (met de hoed in de hand) zien we Gust Van Gorp. En de omstaanders, herkent u sommigen onder hen?
Foto: Een symbolische bekroning van het werk: de voorzitter van de kerkfabriek (René Lembreght) plaatst het lievevrouwenbeeld in de buitennis van de gerestaureerde kapel.
(foto Fred Timmermans)
TILDONK 900
Opening kapel O.-L.-V. Onbevlekte Ontvangenis (Lipsestraat) 27 oktober 2007 om 16 uur
Op zaterdag 27 oktober wordt de gerestaureerde kapel O.-L.-V. Onbevlekte Ontvangenis plechtig geopend. Dit is bijna dag op dag 6 jaar nadat groot alarm werd geslagen toen bleek dat men de kapel wou afbreken. De aankoop van de kapel door de kerkfabriek van Tildonk betekende de uiteindelijke redding ervan. Op 17 februari 2005 werd de kapel door de provincie Vlaams-Brabant opgenomen in de lijst van niet-beschermde waardevolle gebouwen. In augustus 2005 voerde Monumentenwacht Vlaams-Brabant een bouwkundige inspectie uit, waarvan het verslag als basis diende bij de renovatie. Deze renovatie werd gedragen door heel wat vrijwilligers, medewerkers en sponsors, waarbij ook de leden van de kerkfabriek geregeld de handen uit de mouwen staken. Daardoor is dit kleine bedeoord echt een kapel van de mensen van Tildonk geworden. Proficiat aan allen!
Aan de kapel werd uitgebreid aandacht geschonken in het boek 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' (2007). Dit werkje is nog steeds verkrijgbaar (zie linkerkolom).
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN!
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring.
Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie, alsook wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1000 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Jan Gordts, Jacobus Evers (°1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts e.a., Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts,
'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door
Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts,
Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis
(1837)
Jan Gordts,
Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te
Tildonk
Jan Gordts,
Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem
van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad
'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat
mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal
van onder meer ‘varkens’ en ‘beren’
François van der Jeught, Een nieuwe Van den
Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster,
litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de
verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een
oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van
de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof
Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale
kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse
pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008.
Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik
Philippus Van ’t Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit
1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice
Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van
Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste
wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de
Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren:
Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van
Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van
schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster
en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de
'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met
Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk