Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Dit 'niet zichtbaar' metselwerk uit het begin van de 20ste eeuw kwam bloot te liggen bij werkzaamheden aan het oud-gemeentehuis van Tildonk. 't Stak waarschijnlijk in die jaren ook niet zo nauw, gaten werden opgevuld al moest men de stenen er schuin in plaatsen.... Maar loodrecht is deze muur anders wel, en dat is toch 't prinsepêulste, nietwaar...
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (9)
Roger Engelborghs en Danny Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve Paris-Dakar. Van 11 oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen meedelen. (wordt vervolgd)
Dag 8 en 9: Laâyoune, voorziene aankomstplaats (18 oktober)
Laayoune has through less than 25 years risen to legendary status in Morocco- the further north you get in Morocco, the more enthusiastic the accounts of the beauty of Laayoune get. The average Moroccans living here (in Laayoune there is a clear difference between Moroccans and the Sahrawis), seems to long to the day that he can move back north.
Laayoune is not without charm, and even if it appears to be a standard Moroccan town at first, there is enough to sustain the interest of the visitor for a couple of days. But a little knowledge of the town's history will be of help.
The town was founded in 1930 by the Spanish, but there were settlements in the area long time before that. A town grew up along the southern shores of the wadi (seasonal river) Seguiat al-Hamra. Laayoune's importance came principally of being the administrative centre of the phosphate industry. In 1975 Morocco annexed Laayoune, and a second town centre grew up on the hills over old Laayoune. The town has today more than 200,000 inhabitants (due to the undecided status of Western Sahara, population size is a political question), and is the town in Morocco that survives most on governmental subsidies.
Een pentekening van Wilfried Mommaerts uit 1980. Da's dus ook weeral zo'n kleine dertig jaar geleden. En wat bemerken we achter het Sint-Jozefkapelletje, rechts vooraan? Het 'hoellekot van Proo'!
Het leven is lang niet altijd leuk nieuwsberichten en bange dromen en dan ook nog een keertje jeuk op een plekje waar je niet bij kan komen.
Je draait en zwaait en wringt en wiebelt je ellebogen kraken ervan maar nog altijd jeukt en kriebelt dat plekje waar je niet bijkomen kan.
Je draait je in kreuken en bochten en vouwen het lijkt wel alsof er vanbinnen iets knapt. Daarom dat er zoveel mensen trouwen: dan is er tenminste iemand die krabt!
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (8)
Roger Engelborghs en Danny
Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve
Paris-Dakar. Van 11
oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie
in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog
regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen
meedelen. (wordt
vervolgd)
Dag 7: 17 oktober, vertrek van Marrakech naar Sidi-Ifni.
We ontvingen vanavond een mail, vergezeld van veel foto's. De foto's die je hierna ziet werden genomen op de weg naar Tafraoute (de verblijfplaats van vandaag). Prachtige omgeving, niet?
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (7)
Roger Engelborghs en Danny
Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve
Paris-Dakar. Van 11
oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie
in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog
regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen
meedelen.
Getuigenis van André Uytterhoeven, laatste eigenaar van de auto. De Mercedes 300 is na 19 jaar trouwe dienst (5 jaar bij een vorige eigenaar) en
met 390.000 km op de teller, vervangen. Omwille van de ouderdom begonnen
rubbers en slangen sleet te vertonen. De motor is nooit open geweest en was nog
in perfecte staat. Op de 14 jaar dat ik er mee gereden heb is de motor van de
ruitenwisser en de mekaniek van de schakelpook vervangen. De rest was alleen
normaal onderhoud. Ondanks zijn 3.000cc was zijn gemiddeld verbruik maar
ongeveer 7 liter per 100 km. (minder op autostrade en meer bij gebruik rond de
kerktoren). Het was een trouwe bondgenoot!
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (6)
Roger Engelborghs en Danny
Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve
Paris-Dakar. Van 11
oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie
in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog
regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen
meedelen.
(wordt
vervolgd)
Dag 5 & 6:
15 oktober: Aankomst in Marrakech. 16 oktober: Vrije dag voor een bezoek aan Marrakech en om eventueel wat
aan de auto's te sleutelen. Maar aan onderstaand sms'je te zien, is er veel kans dat ons tweetal morgen al 'n stoigge verder rijdt. Wait and see...
Helping Hands vzw is een vereniging zonder winstoogmerk met als doelstelling: Het verlenen van materiële, financiële en morele steun aan humanitaire projecten voornamelijk doch niet uitsluitend in Gambia, door het organiseren van tochten, challenges en dergelijke met autos en motoren. Wij steunen door de Gambiaanse regering en Jammeh Foundation For Peace(JFP) erkende projecten. De JFP is een in Gambia gevestigde foundation waarvan de president beschermheer is. In samenwerking met de JFP worden alle voertuigen ingebracht in een veiling. De veiling zal binnen vijf dagen na aankomst in Gambia plaatsvinden. De opbrengsten worden door de JFP overgemaakt naar de, door de rijders, gekozen projecten.
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (5)
Roger Engelborghs en Danny Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve Paris-Dakar. Van 11 oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen meedelen.
(wordt vervolgd)
Dag 4: 14 oktober: Oversteek naar het Afrikaanse continent. Vanaf Ceuta in Marokko wordt doorgereden naar Rabat. Er is een alternatieve route via Fes.
3 belangrijke regels in de Antwerp-Banjul Challenge 1. De deelnemende auto is van goede kwaliteit (met een aanschafprijs van maximaal 1000 euro) 2. De auto reisklaar maken mag niet meer dan 250 euro kosten 3. Aan het eindpunt in Gambia wordt de auto geveild t.b.v. het zelf gekozen goede doel
Schoenmaker Peeter Maes heeft het echtelijk dak in de Ambachtstraat verlaten en komt
in Leuven aan met alleen maar een zak met wat oude schoenen en zijn
schoenmakersgerief. Zijn vrouw, Joanna Verloo, kijkt tegen heel wat
schulden aan die haar man gemaakt heeft. Dat is in een notendop het relaas dat we aantroffen in het archief van de
Tildonkse schepengriffie ten jare 1775.(1)
25/03/1775 Vertoonders: Joanna Verloo huijsvrouwe van Peeter Maes, Guilliam Feijaerdts ende Peeter Vanden Bosch, momboirs(2) kinderen Peeter Maes. Joanna Verlooij en haar kinderen werden verlaten door Peeter Maes op 10/02/1773. Daardoor bevindt ze zich 'in eenen bedroefden staet met swaere ende menighvuldighe schulden' en 'de rentheffers geintentioneert sijn haere panden te evinieren (?) welck oorsaeck soude geven van haer totael ruien ende onderganck ' Zij vraagt en verkrijgt de toestemming om 'haere meubelen ende immeubele goederen' te verkopen. De echtelieden Isaek Janssens en Maria Robert, inwoners van Leuven,
legden de hierna volgende verklaring af:
"Dat op den thienden februarij van desen jaere 1775 ontrent
thien oft elf uren s morgens ten huijse van hun attestanten is gecomen den
voors(eijden) Peeter Maes bij hem hebbende eenen boeck sack waerin stack
eenighe quaede schoenen ende schoenmaeckers gereeschap.
Dat den voorseijden Peeter Maes aen hun attestanten alsdan
heeft geseijdt dat hij aen gonck, hun te kennen gevende dat hij sijn vrouw ende
kinderen soude verlaeten.
Dat sij attestanten aen dito Peeter Maes hebben gevraeght
waer dat hij henen gonck, waerop hij heeft geantwoordt dat hij niet en wist
waer hij soude gaen, dat sijn handen sijne kost weirdt waeren, waer dat hij was
oft niet.
Dat sij attestanten aen den meer genoemden Maes hebben
gevraeght oft het voor sijne schulden was dat hij aen gaen wilde, waerop hij
antwoorden ick hebbe schulden maer als mijn vrouw alles wildt vercoopen ofte
laeten vercoopen dan salder genoegh bevonden worden om alle de schulden te
betaelen, hebbende den voors(eijden) Maes hun attestanten voorder geseght dat
hij niet en geloofde dat sij ofte sijne vrouw hem noch oijnt soude sien.
Gevende sij attestanten het gene voors voor redenen van
wetenschap als allen het selve alsoo gebeurt te zijn ende aen hun attestanten
noch seer wel indachtigh te wesen met gelofte van dese te hullen houden staen
ende onder hunnen deughdelijcken eede te sullen bevestigen voor alle heeren
hoven ende rechters competent des versocht sijnde, actum Loven desen 11° meert
1700 vijfenseventigh."
De verklaring wordt gevolgd door een lijst van de schulden waarmee de vrouw van de schoenmaker geconfronteerd werd. Niet min: verschillende kopen hout, een redelijke hoeveelheid bier (aan de bedragen te zien,) achterstallige belastingen en leningen op het huis,..
Tussen haakjes werd het bedrag van de schulden telkens weergegeven, in resp. gulden,
stuivers en oorden.
Leest der schulden waermede Joanna Verloo huijsvrouwe van
Peeter Maes haer belast is vindende:
- Baron van Spanghe, 2 coopen boomen (34-0)
- idem, 1 coop boomen (19-0)
- Erfg. Adams, Loven, 1 coop boomen (1773) (22-0)
- Comm. Pitzemborgh ofte Camerijck, helft van een wijktiende
(1774) (41-8-0)
- not. G.
Lanciers, 1 coop boomen (1773) (12-0-3)
- de Witte heeren, Vilvoorde, 1 coop boomen (1774) (26-10-0)
- Judocus Joostens, collecteur Thildonck, bede XXe penn
(1773/74) (4-13-3)
- d' heer Vranckx, meester-brouwer Loven, bier (1774) (10-5-0)
- Wed. Moels, Loven, bier (1773) (16-11-2)
- het huijs ende hof, aen de voornoemde Joanna Verloo
competerende en gelegen onder Thildonck, groot van erfve ontrent 1 D,(3) is belast
als volght: 1. cap. rente 500 gl, aen E. H. G. G. Sas, president Pels College,
Loven, waervan een jaar croisen te betaelen staen; 2. cap. rente 200 gl,
Philippus Cnops, waervan seven jaeren croisen te betaelen staen a rathe van 8
gl sjaers.
(1) RA, Leuven, Schepengriffies arr. Leuven (Tildonk), 2002. (2)'momboir' = voogd. (3) In hetzelfde archief vinden we een document terug dat dateert van 16/11/1784, waarin Peeter Maes terug opduikt te Tildonk als huurder van een huis, palend aan de Oude Postweg (de huidige Postweg, verlengde van de 7de Liniestraat) en waarvan het erf toevallig eveneens 1 dagmaal groot is. We kunnen ons afvragen: betrof dit soms het huis dat zijn vrouw in 1775 in eigendom bezat? Lees even mee... Peeter
Bastiaens, momboir van de 2 wezen van Jan Verstraeten en Elisabeth
Guldentops voor 3/4 en Jan Mommens als vader en momboir van zijn 2
onmondige kinderen en van zijn vrouw Elisabeth Guldentops, i.v.m. de
verhuur van een huis met toebehoren, met 1 D erve voor 3 jaar vanaf St
Andries 1787. Regenoten (= aanpalende percelen): 1) den ouden Postweg,
2) J. B. Michiels, 3) Peeter Gordts, 4) Aert Faijaerts. 'Den huerder sal moeten beplekken tot aen den 2 reijgel nederwaerts '. Verhuurd aan Peeter Maes tegen 41 gl 10 st.
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (4)
Roger Engelborghs en Danny Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve Paris-Dakar. Van 11 oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen meedelen.
(wordt vervolgd)
Dag 3: aankomst Sotogrande
13 oktober: Samenkomst en overnachting in hotel Las Camelias
in Sotogrande (Spanje). Hier worden de tickets gekocht voor de boottocht naar
Marokko.
De alternatieve Dakar rally (low-Budget versie) De opdracht: koop/regel een auto of motor en ga de uitdaging aan om dwars door de Sahara via Dakar naar Gambia te rijden. Na een spectaculaire reis van bijna 7000 km en een geweldige ervaring rijker, schenk je de auto in Gambia aan een goed doel van jouw keuze.
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (3)
Roger Engelborghs en Danny Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve Paris-Dakar. Van 11 oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen meedelen.
(wordt vervolgd)
Dag 2: aankomst Madrid
12 oktober: na een overnachting in midden-Frankrijk wordt
koers gezet richting Spanje.
Aangaande de ontmoeting tussen de Antwerpse afgevaardigden en generaal von Beseler op het klooster van Tildonk vonden we nog volgend krantenartikel weer op het web*. Een artikel dat op 31 januari 1915 verscheen in De Nieuwe Rotterdamsche Courant. In Tildonk werden de voorbereidende besprekingen gevoerd die uiteindelijk leidden tot de overgave van de stad Antwerpen.
Een Bladzijde
Geschiedenis van Antwerpen
Van onzen E. d. B. correspondent
De
Overgave van Antwerpen - 1914
In dit huis te Contich, werd de
overgave getekend.
Antwerpen, 16 Januari 1915
Heden is de honderdste dag ingetreden sedert de
Duitsche troepen de stad Antwerpen hebben ingenomen.
Nu ons gelegenheid gegund was om de noodige
gegevens bij elkaar te brengen en de gewenschte tijd
om het verloop ervan op eenigen afstand te overzien,
wordt het eindelijk mogelijk om een overzichtelijk
relaas te schrijven van de werkelijke toedracht der
gebeurtenissen. De feiten staan nog te dicht bij ons,
en de omstandigheden zijn er niet naar, om uitvoerige
eindbeschouwingen of gevolgtrekkingen toe te laten.
Maar, dat de feiten in hun onvervalscht daglicht
worden geplaatst, is om velerlei redenen dringend
noodig. Aan den plicht om die feiten mede te deelen
mag iemand die in een gezaghebbend blad de pen voert
zich niet onttrekken. Wat ik hier neerschrijf is
historie. Het werd uit inlichtingen van verschillende
zijden saamgebracht. De lezer zal er zich rekenschap
door geven, hoe Antwerpen's lot inderdaad aan een
zijden draadje heeft gehangen. Ook kan men er menige
onjuiste lezing van de feiten uit verbeteren. Werd er
niet ergens beweerd, dat te Antwerpen de
havenbevolking aan het muiten was geslagen tijdens
het bombardement en aldus de overgave had bespoedigd?
Puur verzinsel: de bevolking is ontegensprekelijk
kalm gebleven. Werd er niet verteld, dat de
burgerlijke overheid, met name de heer Louis Franck,
die, als voorzitter der pas ingestelde Inter-
communale Commissie, op verzoek van burgemeester de
Vos mede de leidende hand aan het roer had geslagen,
tegen de inzichten der militaire overheid zou hebben
gehandeld? Of nog, dat door een overhaaste overgave
der stad het aftrekkende Belgische leger werd
ingehaald, en zoo de Hollandsche grens over moest om
niet in handen van de Duitschers te vallen? De
waarheid is heel anders, zooals uit wat volgt blijken
zal.
Op 4 October 1914 stemde
de Gemeenteraad, in besloten vergadering, de volgende
motie: «dat aan de Regeering en de militaire
overheid mededeeling zou worden gedaan van den vasten
wil der bevolking, dat de verdediging van de
versterkte positie van Antwerpen tot het uiterste zou
worden voortgezet, met geen andere bekommering dan
wat het algemeen nut en de verdediging vergden, en
zonder zich door het gevaar voor de personen of
eigendommen der ingezetenen te laten weerhouden».
Op Woensdag 7 October
brachten de ochtendbladen het officieele bericht van
den bevelhebber van Antwerpen, dat de beschieting der
stad aanstaande was; dit bericht was gedateerd van
Dinsdag 6 October 10 uur 's avonds.
De aftocht van het veldleger begon op 5 October.
Op Woensdag, 7 October om 11 uur 's avonds ving het
bombardement van Antwerpen aan. Vrijdag ochtend
duurde het nog onafgebroken voort, terwijl de stad
brandde op een twintigtal plaatsen. Op het stadhuis
hield de stadsoverheid zich sedert het begin der
beschieting bestendig op: daags op de eerste
verdieping, waar een paar bommen zeer in de nabijheid
terecht kwamen, en 's nachts in den grooten kelder,
dezelfde nog steeds uit den tijd van de Spaansche
furie.
Omstreeks 4 uur in den morgen kwam aldaar het
gerucht toe, dat ons leger aanstalten maakte om de
pontbrug over de Schelde te laten springen. Weldra
bleek inderdaad, dat het leger, met uitzondering van
de bezetting der nog niet gevallen forten, Antwerpen
had verlaten met opperbevelhebber en staf. Tevens,
dat alle telefoon- en telegraafverbindingen
afgesneden waren.
Van genoemd voornemen der militaire overheid was
aan het stadsbestuur niets bekend. Kort daarop
dreunde de lucht van zware ontploffingen: het waren
de ponten der brug die sprongen.
Onder dit gedreun en het geluid van het
bombardement vergaderden, onder voorzitterschap van
den heer Franck, de volgende notabelen: burgemeester
de Vos, baron van de Werve van Schilde, gouverneur
der provincie, senator Rijckmans, de schepenen
Albrecht, Cools, Strauss, de heer Garlier, beheerder
der Nationale Bank, en de Consul Generaal van Spanje,
de heer Francisco Sebra y Saïz, als deken van het
Consulaire korps.
Het was 5 uur in den morgen.
Het zal wel niet vaak zijn voorgekomen, dat de
burgerlijke overheid van een der machtigste vestingen
der wereld vóór een even hachelijke taak heeft
gestaan.
Twee oplossingen lagen vóór de hand: ofwel men
zou de gebeurtenissen afwachten, met de zekerheid der
voortduring van het bombardement en de kans op een
geweldigen inval misschien; ofwel handelen uit naam
van de eenige te Antwerpen aanwezige autoriteit, de
burgerlijke overheid. Beide oplossingen boden
bezwaren. Maar tegenover het bombardement dat
voortging, de branden en het gebrek aan middelen om
het vuur te bestrijden, viel er niet te aarzelen. Er
was geen uur te verliezen. Eenige bommen méér en
een windvlaag waren voldoende om onherstelbare rampen
te stichten. Er dienden onverwijld stappen aangewend
om het bombardement te doen ophouden: tot dien prijs
alleen kon de stad van een wissen ondergang gered
worden; ondergang die trouwens zonder eenige baat
voor 's lands verdediging zou zijn geschied.
De toestand werd rijpelijk overwogen en besproken.
Eindelijk werd er besloten, dat een afvaardiging,
samengesteld uit burgemeester de Vos, den heer
Franck, voorzitter, en den heer Rijckmans,
ondervoorzitter der Intercommunale Commissie, waarbij
zich de Consul Generaal van Spanje welwillend
aansloot, zich naar den Duitschen opperbevelhebber
zou begeven om te trachten het bombardement te doen
staken.
Terwijl deze beraadslagingen gebeurden was de brug
over de Schelde vernield geworden. Het Belgische
leger had hiermede voorsprong genoeg om zich in
veiligheid te brengen, althans indien van uit de
richting Dendermonde de aftocht niet werd afgesneden. Ondertusschen woedden de branden en het leek
niet mogelijk het gevaar nog te laten verergeren.
Een korten tijd was er in het bombardement een
zekere verstilling waar te nemen geweest, maar toen
de afgevaardigden op de hoogte der Warande kwamen,
herbegon het met groote heftigheid. Met als eenig
richtsnoer de sporen der bommen, reden zij
rechtstreeks in de richting van waar gevuurd werd.
Nabij het Nieuwe Park werden, in de onmiddellijke
nabijheid der auto welke hen vervoerde, twee mannen
gedood. Op het zelfde oogenblik werd een der
nabij-liggende forten der tweede linie door de
Duitsche artillerie onder vuur genomen. In de
tusschenruimten der forten waren geen troepen meer
aanwezig.
De tweede fortenlinie voorbij, op de hoogte van
den Boomschen steenweg, stuitten de afgevaardigden,
een paar honderd meters verder, op de Duitsche
voorposten.
Een officier verzocht hen zich te laten
blinddoeken. De politieagenten met de witte vlag
bleven ter plaatse en de auto reed, door de Duitsche
troepen heen, een uur lang verderop. Te schatten naar
de lengte van den rit was er een groote troepenmacht
aanwezig.
Te Mechelen aangekomen, vernam men, dat het
Duitsche hoofdkwartier te Thildonck (tusschen
Mechelen en Leuven) gevestigd was, en daar werd
dadelijk de komst der Antwerpenaren aangekondigd. Het
was toen halfelf.
Een auto met officieren in reed voor en,
ongeblinddoekt ditmaal, volgden de Antwerpsche heeren
de baan naar Thildonck.
Generaal von Beseler, omringd door zijn staf,
ontving er de afgevaardigden in het Groote Klooster.
De Consul Generaal van Spanje maakte de heeren bekend
en zette uiteen, dat zij de vertegenwoordigers der
burgerlijke macht waren. Hij voegde er aan toe, dat
zij kwamen aandringen om staking van het bombardement
te bekomen.
Omtrent de nadere toedracht dier eerste
onderhandelingen zijn mij geen uitvoerige
bijzonderheden ter kennis gekomen; deze zullen
natuurlijk later uit de bestaande oorkonden bekend
worden.
Alleen moet generaal von Beseler erg opgekeken
hebben, toen hij zich tegenover uitsluitend
burgerlijke autoriteiten bevond, en hij wenschte te
weten, waar het Belgische leger verbleven was; een
vraag, waar de heer Franck, die namens de
parlementairen het woord voerde, verklaarde niet te
willen op antwoorden.
Ook is mij nog bekend, dat de Duitsche
opperbevelhebber een der drie onderteekenaars in zijn
kamp wilde houden en de twee anderen naar Antwerpen
terug laten gaan om een gevolmachtigd officier te
halen, opdat de stad en de forten nog dienzelfden
avond in zijn bezit zouden zijn. Maar ten slotte gaf
hij toe en stelde voor, dat de onderhandelingen te
Contich, dichter bij Antwerpen, zouden worden
voortgezet. Meteen vernamen de parlementairen, dat
het bombardement was geschorst, van het oogenblik af
dat hun aankomst in de vijandelijke linie was
gesignaleerd. Dit was dan een eerste resultaat en het
te vernemen zal zeker voor hen een opluchting zijn
geweest in een uiterst pijnlijk moment.
Tegen vier uur 's namiddags bereikten zij Contich
en de onderhandelingen werden hervat, ergens in een
alleenstaande villa, half weggedoken onder welkend
loof. Het was er doodsstil, geen ziel roerde in het
verlaten dorp, waar de Antwerpsche afgevaardigden
wederom stonden tegenover den Duitschen
opperbevelhebber.
Het bleek nu, dat reeds tusschen twaalf en een
uur, juist om den tijd toen de parlementairen
Thildonck bereikten, de Duitsche troepen, die geen
weerstand meer hadden gevonden, na den val van fort
5, Antwerpen waren binnengetreden.
De stad bevond zich dus alreeds in 's vijands
handen.
Dat privaat eigendom en vreedzame burgers en de
ontwapende burgerwachten geen letsel te vreezen
hadden werd bepaald; ook dat de politie in handen der
stedelijke overheid zou blijven.
Maar nadat men het hierover zonder veel
moeilijkheden eens was geworden, werden de
onderhandelingen lastiger.
Het gold de overgave van de nog overblijvende
forten. Generaal von Beseler wilde de afgevaardigden
verplichten om de forten over te geven. Deze
verklaarden, dat de civiele autoriteit te Antwerpen
voor het behoud der orde kon instaan en beloven, dat
de burgerlijke bevolking zich niet aan vijandelijke
daden tegen de Duitsche troepen zou overleveren, maar
dat het hun onmogelijk was te antwoorden uit naam van
de commandanten der forten.
Eindelijk werd een redactie voorgelegd, waar de
eisch werd in uitgesproken, dat de forten
onvoorwaardelijk zouden worden overgegeven vóór 's
anderendaags middags te 12 uren, en dat ze te dien
einde tot overgave zouden gesommeerd worden bij monde
van een Duitsch officier, die zou vergezeld worden
door een Antwerpsch notabele. Geschiedde dit niet,
dan zou het bombardement herbeginnen.
De Antwerpsche afgevaardigden gaven te kennen, dat
zij niet wenschten een stuk te onderteekenen waar van
overgave der forten sprake in was. De generaal
antwoordde, dat het hem niet mogelijk was daar vrede
mede te nemen.
Nadat de bespreking eenige minuten geduurd had,
nam generaal von Beseler zijn horlogie in de hand en
verklaarde: «Met het oog op de mij toevertrouwde
belangen heb ik tot plicht te handelen. Ik ga u
eenige minuten laten om te besluiten het dokument te
onderteekenen, ja of neen. Ik geef u mijn woord als
soldaat, dat, zoo gij het niet onderteekent, ik
vanavond het bombardement laat herbeginnen, na aan de
regimenten die in Antwerpen zijn de noodige orders
gegeven te hebben om zich in veiligheid te brengen».
De afgevaardigden bleven alleen. Na onder elkaar
beraadslaagd te hebben, besloten zij de conventie te
onderteekenen om de voortzetting van het bombardement
te beletten, die een ramp zou zijn voor de stad en
haar kunstschatten, en zulks zonder eenige militaire
compensatie.
Maar alvorens te onderteekenen, verklaarde de heer
Franck aan generaal von Beseler, dat hij toelating
verlangde om denzelfden nacht, onvergezeld, de nog
standhoudende forten te bezoeken om vrijelijk aan de
commandanten den toestand bloot te leggen. Dit werd
hem toegestaan.
Rond 7 uur kwamen de afgevaardigden terug te
Antwerpen. De stad bood een tragisch schouwspel aan:
in de straten geen leven; de nog aanwezige inwoners
hielden zich in hun woningen opgesloten; Duitsche
soldaten overal. Over heel de stad, de gloed der
laaiende branden. Op het stadhuis, het oude
eerbiedwaardige gebouw, in de fraaie zalen op de
eerste verdieping, overal officieren en soldaten,
overal de vijand. De Duitsche vlag op het stadhuis.
In de trouwzaal lagen de Belgische vlaggen door den
overwinnaar neergehaald.
Aan het College van Burgemeester en Schepenen werd
verslag gegeven. De Conventie van Contich werd
goedgekeurd.
De Intercommunale Commissie werd bijeengeroepen
om, in de bijna ontvolkte stad, in de nachtelijke
uren, de talrijke en hoogdringende maatregelen te
nemen door de Conventie opgelegd in zake rekwisities,
automobielen, vaartuigen, enz.
Een groot deel van den nacht werd daaraan besteed;
en men zag aanzienlijke kooplieden, rijke bankiers,
bekende advocaten, bij 't krieken van den ochtend nog
op weg, bellend aan verlaten huizen, om te trachten
alles in gereedheid te krijgen op het bepaalde uur en
aldus de eerste moeilijkheden te vermijden.
Denzelfden avond, tegen 10 uur, vertrok de heer
Franck naar de forten, ondanks de waarschuwing van
zijn vrienden, die achtten dat hij er nooit in zou
slagen om de linies van een leger te overschrijden,
hetwelk voor de eerste maal onder de wallen van een
veroverde stad kampeerde, en dat hij in de Belgische
forten des nachts groot gevaar liep om op
geweerschoten onthaald te worden. De moeilijkheden om
de Duitsche posten te overschrijden bleken inderdaad
groot. De heer Franck kon zich vergewissen, dat al de
forten van de tweede linie reeds in handen van den
vijand waren.
Na omtrent drie uren rijdens over een afstand van
zoowat 14 kilometers, bereikte de heer Franck tegen 1
uur des ochtends een der forten van de eerste linie,
te Schooten. Hij werd ontvangen door den commandant
en diens adjunct. Hij bracht hen op de hoogte van den
toestand.
Uit de beraadslaging bleek maar al te duidelijk,
dat, uit een militair standpunt, de afzonderlijke
forten van de eerste linie, die nog overbleven, geen
rol meer konden spelen. Het Duitsche leger ophouden
was een onmogelijkheid. Nochtans waren de officieren
besloten zich niet over te geven, tenzij in geval van
absoluten nood. Was het gevaar om het bombardement
van Antwerpen te laten voortduren zonder nut, niet de
absoluutste nood? De officieren verklaarden, dat zij
de mededeeling van den heer Franck aan de overige
forten in het Noorden zouden overmaken en met de
betreffende commandanten rijpelijk beraadslagen over
het te nemen besluit.
De heer Franck keerde tegen half vijf te Antwerpen
terug.
Kort daarop, te 5 uur, vergaderden het College en
de Intercommunale Commissie om de delegaties aan te
duiden die zich naar de onderscheiden forten zouden
begeven ter begeleiding van de Duitsche officieren,
die ook ter vergadering aanwezig waren.
Bekende figuren uit de hoogste kringen van handel,
kunst en politiek, als senatoren Rijckmans en van
Peborgh, volksvertegenwoordiger Delvaux, de heeren
Ed. Bunge, wijlen Ch. Corty, voorzitter der
Handelskamer, de dispacheur Langlois, Carlier, Rob.
Osterrieth, Frans Franck, stonden daar, met anderen
meer, geschaard rond Burgemeester en Schepenen en den
voorzitter der Intercommunale Commissie, als trouwe
Antwerpenaren, handelend uit vrijen wil en bereid tot
een ondankbare en ge- vaarvolle taak. Stonden zij
niet met hun leven in voor de veiligheid der Duitsche
officieren, die als parlementairen naar de forten
zouden vertrekken? Geen onder hen aarzelde noch
weigerde.
De noodige maatregelen vereischten eenigen tijd.
Op het oogenblik toen die gereed kwamen en de
afgevaardigden gingen vertrekken, werden twee
Belgische officieren binnengeleid, die als
parlementairen van de overzijde der Schelde waren
aangekomen. Het waren generaal Werbroeck en een ander
hoog officier.
Generaal Werbroeck verklaarde, dat
luitenant-generaal de Guise, opperbevelhebber van
Antwerpen, achtende dat de weerstand lang genoeg had
geduurd, wenschte te vernemen, onder welke
voorwaarden de versterkte stelling zou kunnen
kapituleeren.
De Duitsche gezant, Frhr. von der Lancken, die
daags te voren van generaal von Beseler te Contich
opdracht had gekregen om de onderhandelingen met de
vertegenwoordigers der stad te voeren, in bijzijn van
generaal Frhr. von Schütz, die tot Kommandant der
plaats was benoemd, antwoordde hem, dat te Contich
een conventie was gesloten geworden met de eenige
autoriteit die ter plaatse gebleven was nadat de
opperste militaire overheid en het garnizoen de stad
hadden verlaten.
De heer Franck verklaarde hierop, dat, indien
generaal Werbroeck inzage wilde nemen van de
voorwaarden der Conventie van Contich, hij zich
overtuigd hield, dat de generaal niet zou aarzelen
deze overeenkomst te bekrachtigen.
De gezant Fhr. von der Lancken las den tekst der
conventie aan generaal Werbroeck voor. Deze nam
kennis van het stuk en verklaarde, dat hij de termen
ervan goedkeurde. Hij onderteekende vervolgens het
stuk namens generaal de Guise en wel in de volgende
bewoordingen:
«Le Lieutenant
Général De Guise, Commandant de la Position
fortifiée d'Anvers, ratifie pour lensemble de
la position les stipulations de la convention qui
précède.
Anvers, le 10 octobre
1914. Le Lieutenant général commandant
par ordre
Le Général Major, chef
d'Etat Major (s) WERBROECK»
Daarna overhandigde generaal Werbroeck geschreven
orders voor de overgave der verschillende forten en
de Duitsche officieren en de Antwerpsche notabelen
vertrokken, voorzien van deze orders.
Tegen den middag keerden de delegaties terug. De
Duitsche officieren en de notabelen waren eensgezind
om hulde te brengen aan de moedige houding der
Belgische officieren die zij nog in de forten hadden
aangetroffen. Van het fort te Schooten en van de
commandanten der overige forten van het Noorden werd
vernomen, dat zij de verdedigingswerken hadden
onbruikbaar gemaakt en met hun troepen waren af-
getrokken vóór de komst van den Duitschen
parlementair.
Wat generaal de Guise betreft, deze, ofschoon hij
de middelen en het recht had om zich in veiligheid te
brengen, gaf zich ridderlijk op het fort St. Marie
over.
Nadat enkele schoten van den linkeroever door
eenige achtergebleven manschappen naar dezen kant van
den stroom waren gelost geworden, hebben Duitsche
kanonnen daar gedurende een korten tijd op
geantwoord, trouwens zonder belangrijke schade aan te
richten.
Een brug, die de Duitschers trachtten te bouwen
over de Schelde, kon niet tot stand komen, vanwege de
sterke tij van den ouden landsstroom. Ook kwamen er
dien dag Zaterdag namiddag 10 October
en volgende dagen slechts weinige Duitsche troepen
van uit Antwerpen over de rivier: niets meer dan
garnizoenen voor de forten op den linkeroever. Een
aanzienlijker Duitsche troepenmacht was reeds over
Dendermonde, vóór den val van Antwerpen, het Land
van Waas binnengerukt: deze troepen zijn het, en
geenszins Duitsche troepen uit Antwerpen, die aan
eenige korpsen van het terugtrekkende leger den
aftocht afsneden. Dit was gebeurd op Vrijdag 9
October omstreeks het middaguur, bij Quatrecht en
Moerbeke, juist om den tijd dat de eerste Duitsche
krijgslieden Antwerpen's grondgebied betraden. Het
aldus overvallen deel der Belgische troepen, een
hopelooze minderheid, vond toevlucht in Nederland.
Dit is het trouw verhaal der gebeurtenissen. De
lezer kan ze nu met een blik overzien.
Om het leger te redden heeft Antwerpen zich, van
Woensdag 11 uur tot Vrijdag ochtend, met
stoïcijnsche berusting laten bombardeeren, terwijl
reeds het grootste deel der troepen, en ten slotte
alle, hare muren hadden verlaten.
Het is geen gewone zaak onder zulke omstandigheden
verantwoordelijkheden, die de uwe niet zijn, te
aanvaarden. Door te handelen zooals zij het deden,
waar de laatste troepen vertrokken waren, hebben onze
stadsautoriteiten onbetwistbaar aan de stad de
gruwelen van een verder en nutteloos bombardement
gespaard.
Het binnenrukken der Duitsche troepen tusschen 12
en 1 uur op Vrijdag 9 October, en de bekrachtiging
der Conventie van Contich namens generaal de Guise
bewijzen wel, dat de door de burgerlijke overheid
gekozen gedragslijn de goede was en het energiek
ingrijpen een wijze daad. Wie zal niet met
dankbaarheid erkennen, dat dit moedig en schrander
optreden, in de hachelijkste uren, onze stad voor den
ijselijksten der ondergangen heeft behoed?
Ik herhaal ten slotte wat ik reeds eenmaal
schreef: «in bevoegde kringen weet men, dat Koning
Albert en zijn regeering er geen geheim van hebben
gemaakt, dat de burgerlijke overheid en de
Antwerpsche bevolking in de bekende bezwaarlijke
omstandigheden geheel hun plicht hebben gedaan». En
de latere geschiedschrijver zal daar durf ik u
gerust de verzekering van geven de bladzijde
die ik u hier stuur, in bijzonderheden behoorlijk
aangevuld en met erkenning van ieders ware
verdiensten, in allen deele volmondig bevestigen.
* TILDONK ZENDT ZIJN ZONEN UIT... Antwerpen - Banjul (2)
Roger Engelborghs en Danny Cammaerts nemen deel aan de Antwerpen-Banjul Challenge, de alternatieve Paris-Dakar. Van 11 oktober tot en met 31 oktober leidt deze tocht hen doorheen zeven landen, drie in Europa, vier in noord-westelijk Afrika. We hopen u op deze blog regelmatig wat nieuws van deze avontuurlijke knapen te kunnen meedelen.
Feest op zaterdag 25 oktober 20.00 u Zaal 'Onder de Toren' (achter de kerk van Haacht)
Strijdkoor KONTRARIE zingt geëngageerde liederen uit hun programma Klaprozenrood
Iedereen welkom Gratis toegang
Al 20 jaar kan je (h)eerlijke producten kopen in de Stationsstraat, Haacht-centrum. Een heel verhaal, veel mensen, inzet, gedrevenheid en bovenal de noodzaak om eerlijke handel te blijven steunen.
Het strijdkoor KONTRARIE uit Herent zingt geëngageerde liederen uit hun programma 'Klaprozenrood'.
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN!
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring.
Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie, alsook wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1000 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Jan Gordts, Jacobus Evers (°1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts e.a., Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts,
'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door
Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts,
Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis
(1837)
Jan Gordts,
Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te
Tildonk
Jan Gordts,
Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem
van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad
'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat
mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal
van onder meer ‘varkens’ en ‘beren’
François van der Jeught, Een nieuwe Van den
Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster,
litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de
verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een
oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van
de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof
Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale
kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse
pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008.
Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik
Philippus Van ’t Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit
1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice
Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van
Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste
wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de
Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren:
Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van
Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van
schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster
en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de
'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met
Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk