bespiegelingen over Verkavelingsvlaams en kuddegedrag
10-10-2008
Verkavelingsvlaams en verburgerlijking
De karakterisering van de maatschappelijke veranderingen in Vlaanderen na de Tweede Wereldoorlog (zie: 'de modernisering van Vlaanderen') als een overgang van een Gemeinschaft naar een Gesellschaft is op de keper beschouwd enigszins vertekend. Tönnies doelde met de term Gemeinschaft namelijk in de eerste plaats op het soort maatschappelijk leven zoals zich dat afspeelt in bijvoorbeeld een feodale structuur - een Gesellschaft is dan meer een geïndustrialiseerde samenleving. Op het moment van de besproken verandering was Vlaanderen dan ook al een Gesellschaft: België - in casu: Wallonië - was in de negentiende eeuw het eerste continentaal-Europese land dat zich industrialiseerde; daarmee werden de Vlamingen overigens overwegend tot een proletariaat onder een hoofdzakelijk Franstalige bourgeoisie.
Het is dan ook juister te stellen dat de veranderingen uit de jaren '60 en '70 eerder neerkwamen op een proces van verburgerlijking: het feit dat het merendeel van de bevolking 'ingekapseld' werd in een burgelijke levensstijl - lees: martktparticipatie en massaconsumptie (dat heet dan emancipatie). Een belangrijk aandeel daarin vormde de uitbouw van de verzorgingsstaat: de overheid die instaat voor tal van sociale voorzieningen op het vlak van gezondheidszorg, werkloosheidssteun, onderwijs, enz. Als gevolg daarvan steeg zoals overal in Europa het gemiddelde peil van de welvaart ('verzorgingsstaat' is dan ook synoniem met 'welvaartstaat'), zodat verburgerlijking natuurlijk nagenoeg tot een evidentie werd.
Zoals gezegd betekende deze verburgerlijking, en de toegenomen interregionale en intersituationele contacten die daarmee gepaard gaan, de intrusie van vanouds dialectische elementen in de algemene omgang - wat dan leidde tot "erosie" van het officieel standaardtalige VRT-Nederlands: deze werd als het ware 'gebeitst' met dialectische couleur locale. Het Verkavelingsvlaams is dan ook de taal van de verburgerlijking van Vlaanderen.
