Vooreerst kunnen we als Statievrienden onmogelijk blind zijn voor het feit dat bevrijding van Waregem in oktober 1918 de gemeente zijn stijlvol station moest zien sneuvelen. We gaven de voorzet aan lego-kunstenaars Kürt en Kenny Dhaene om dit mooie station, Waregem waardig, te reconstrueren. Eerder maakten ze al een reconstructie van het nog bestaande stationsgebouw van Sint-Eloois-Vijve. Na een half jaar hard en geconcentreerd werken konden ze een prachtige maquette maken van het Station van Waregem uit de periode 1887-1918. In de maquette zitten ruim 12.000 legoblokjes. Het werd het pronkstuk van de tentoonstelling tijdens het driedaags evenement van de Statievrienden tijdens het weekend van 8-10 juni 2018 in wijkcentrum SOBA op de Bilkhage.

Een tweede voordracht voor hulde van een uitzonderlijk cultureel verdienstelijke deden we voor GIL BOSSUYT. Als erfgoedvereniging ligt ook hier de link met 1918 en de Groote Oorlog. Aanleiding voor onze voordracht is de uitgave van de studie van Gil Bossuyt over het “Bevrijdingsoffensief in de Leiestreek van Ieper tot de Gaverstreeek’. De datum van voorstelling van zijn boek in het OC De Mote te Desselgem op 19 oktober 2018 was symbolisch juist 100 jaar na de dodelijke bevrijding van Desselgem. Op die datum staken de Ieren van de 36e Ulster Divisie de Leie over naar Beveren-Leie op een gunstig gerichte rivierbocht ter hoogte van de huidige Tweede Aardstraat in Bavikhove. Op 18 augustus 2018 werd daar op de plaats van oversteek trouwens op aangeven van Gil Bossuyt een gedenksteen ingehuldigd door de 36th (Ulster) Division. Het boek van Gil Bossuyt kwam tot stand na jarenlange studie en op basis van Britse, Franse en Duitse militaire verslagen van de gevechten tijdens de bevrijding van het huidige Waregem. Die verslagen werden bovendien getoetst aan onze plaatselijke oorlogsverslaggeving uit ondermeer het oorlogsdagboek van pastoor Coussement van Desselgem en herinneringen van Elisa ‘Jeanneke’ Coorevits (1914-2017). Zijn boek biedt ons een beter beeld over de oorlogsomstandigheden tijdens die dramatische bevrijdingsweek van Waregem.

Een derde voordracht hadden we voor het project Gernay 1943 van MARC CRABEELS, PAUL DEWEER EN JOHAN DURNEZ. Met dit project hebben ze het drama van het bombardement op 12 juli 1943 op de textielfabriek Gernay op de Statiewijk in de huidige Olmstraat 75 jaar later op 12 juli 2018 blijvend in herinnering gebracht. Bij dit bombardement vielen zeven doden en minstens achttien gewonden. De fabriek van Gernay stond niet opgegeven als doel, maar de bommenwerper raakte door ongunstige weersomstandigheden van koers en loste zijn explosieve vracht boven Gernay. Paul Deweer kon meerdere getuigenverslagen optekenen van Waregemnaars, die het gebeuren in het centrum van Waregem hadden meegemaakt. Hij ontdekte in Britse archieven ook militaire verslagen over de omstandigheden van het bombardement. Het idee van een memoriaal ontstond bij Marc Crabeels om het drama een blijvende plaats te geven in het collectief Waregems geheugen. Historicus Johan Durnez (VTI) werd bij het project betrokken en meteen werd het een realisatie van drie Waregemse onderwijsinstellingen. Het memoriaal werd gemaakt door leraars en leerlingen van het VTI met een ontwerp van Chris Eekhout. Marc Crabeels werkte met leerlingen van het H. Hartinstituut een digitaal project uit, waarvoor de teksten werden ingelezen door leraars en leerlingen van de Stedelijke Kunstacademie. Het monument omvat een QR-code, waarmee uitgebreide informatie over drama van 12 juli 1943 kan worden bekomen.

Op verzoek van Marc Crabeels en Johan Durnez hebben we onze voordracht uiteindelijk niet doorgestuurd naar de Cultuurraad. Ze antwoordden ons : “We willen de statievrienden danken voor het initiatief, sjiek van jullie om aan ons project te denken. Onze bedoeling was om deze vergeten historie van onder het stof te halen en vooral om de slachtoffers een passend en blijvend eerbetoon te geven. Volgens ons zijn we daar in geslaagd. Het doet mij trouwens nog elke dag plezier als ik in de Olmstraat met de fiets passeer en een blik werp op 'ons memoriaal' dat ondertussen een mooie roestbruine patina krijgt. We weten dat ook heel wat andere partners blij waren met deze herdenking. Daarom vinden we dat wij niet in de belangstelling moeten staan, het gaat niet over ons maar over de slachtoffers; wij waren maar het medium om dit te realiseren ... en er zijn trouwens nog heel wat andere mensen die 'achter de schermen' bergen werk hebben verzet. Wie krijgt de hulde en wie niet? Daarom vinden we, na het nodige wikken en wegen, dat wij (Johan en ik) niet moeten gehuldigd worden. Alvast dank voor jullie begrip.”