KRONOS

De benaming: het Egyptische Oude Rijk, is een geschiedkundige indeling volgens de gevestigde wetenschap: Egyptologie. De dynastieën van de oudheidhistoricus Manetho: III, IV, V en VI worden hier ondergebracht. Op de tijdsbalk plaatst de orthodoxe egyptologie de farao s van deze dynastieën tussen 2686 en 2181 v. Chr. en dit volgens de theorie dat er in het oude Egypte een dubbele kalender gebruikt werd: de zogenaamde Sothis-kalender. Zie recent het artikel op dit blog van 18.08.2017, link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1502661600&stopdatum=1503266400

De foutieve datering van het Egyptische Oude Rijk op de tijdsbalk maakt dat elk mogelijk verband met de Bijbel en de aartsvaders zoek is. Volgens de Joodse oudheidhistoricus Flavius Josephus was het bijvoorbeeld Abram/Abraham die aan de Egyptenaren de kennis van de astronomie en andere wetenschappen doorgaf, wat een heel ander licht op de ontstaansgeschiedenis van het oude Egypte werpt.

Joodse Oudheden, Boek 1, hoofdstuk VIII.

2. For whereas the Egyptians were formerly addicted to different customs, and despised one another's sacred and accustomed rites, and were very angry one with another on that account, Abram conferred with each of them, and, confuting the reasonings they made use of, every one for their own practices, demonstrated that such reasonings were vain and void of truth: whereupon he was admired by them in those conferences as a very wise man, and one of great sagacity, when he discoursed on any subject he undertook; and this not only in understanding it, but in persuading other men also to assent to him. He communicated to them arithmetic, and delivered to them the science of astronomy; for before Abram came into Egypt they were unacquainted with those parts of learning; for that science came from the Chaldeans into Egypt, and from thence to the Greeks also. (link: http://sacred-texts.com/jud/josephus/ant-1.htm)

Abram was dan ook geen in lompen geklede nomade (zoals Hollywood e.a. bronnen hem al eens afbeelden) maar een prins in zijn tijd die aan de hoven van de nieuw ontstane koninkrijken ontvangen werd. Later zou de zoon van Jakob: Jozef, onderkoning van Egypte zijn en vonden de twaalf stammen van Israël/Jakob asiel in Egypte ten tijde van een zevenjarige hongersnood. Later zouden de Israëlieten in Egypte verdrukt worden toen een farao van een geheel nieuwe dynastie de macht overnam. De tijdens de verdrukking geboren Mozes zou door de dochter van de farao van de verdrukking geadopteerd worden en daarop veertig jaar aan het hof van farao verblijven. Daarna volgde na heel wat perikelen de vlucht van Mozes naar het land Midian voor een periode van ook veertig jaar. Naar het einde toe van de tweede veertigjarige periode kwam het bericht dat de farao van de verdrukking in Egypte overleden was. De farao van de verdrukking regeerde Bijbels gezien voor een periode van meer dan tachtig jaar.

De Bijbel reikt drie ankerpunten aan waarmee farao s van het Oude Rijk op de tijdsbalk geplaatst kunnen worden. Het Oude Rijk verhuist hierbij op de tijdsbalk naar de periode van 1739 v. Chr. tot 1483 v. Chr. of een verschil van 947 jaar met de orthodoxe constructie.

In mijn studie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 107-111, heb ik farao Pepi II van de zesde dynastie als de farao van de verdrukking in Egypte geïdentificeerd (Exodus 1:1-11).

De aanleiding tot de identificatie was de lange regeerperiode van farao Pepi II van negenennegentig jaar. De enige lange regeerperiode van alle farao s van Egypte dat overeenkomt met de Bijbelse chronologische gegevens waarbij de farao van de verdrukking minstens twee tijdsschijven van veertig jaar op de troon zat.

Voor diegenen die zouden twijfelen aan de hoge ouderdom van Pepi II; ook de andere beschikbare Egyptische bronnen vermelden een regeerperiode van plus negentig jaar. De Turijnkoningslijst bijvoorbeeld die meestal in afwijking van Manetho kleinere getallen voor regeerperioden opgeeft, geeft ditmaal voor Pepi II ook negentig plus jaar op. Zelfs de orthodoxe Egyptoloog J. H. Breasted zag geen reden om aan dit hoge getal te twijfelen.

Pepi II is zonder twijfel de farao van de verdrukking van de Israëlieten in Egypte. Manetho bericht dat hij als zesjarige de troon besteeg en negenennegentig jaar regeerde. Hij stierf een korte tijd voor de uittocht van de Israëlieten. Een exodus die we op de tijdsbalk plaatsen in het jaar 1483 v. Chr.

De Bijbel leert ook dat met het opkomen van de farao van de verdrukking een nieuwe dynastie of huis aan de macht was.

Exodus 1:1 Dit nu zijn de namen der zonen van Israël, die in Egypte gekomen zijn, met Jakob; zij kwamen er in, elk met zijn huis. 2 Ruben, Simeon, Levi, en Juda; 3 Issaschar, Zebulon, en Benjamin; 4 Dan en Nafthali, Gad en Aser. 5 Al de zielen nu, die uit Jakobs heup voortgekomen zijn, waren zeventig zielen; doch Jozef was in Egypte. 6 Toen nu Jozef gestorven was, en al zijn broeders, en al dat geslacht, 7 Zo werden de kinderen Israëls vruchtbaar en wiesen overvloedig, en zij vermeerderden, en werden gans zeer machtig, zodat het land met hen vervuld werd. 8 Daarna stond een nieuwe koning op over Egypte, die Jozef niet gekend had; 9 Die zeide tot zijn volk: Ziet, het volk der kinderen Israëls is veel, ja, machtiger dan wij. 10 Komt aan, laat ons wijselijk tegen hetzelve handelen, opdat het niet vermenigvuldige, en het geschiede, als er enige krijg voorvalt, dat het zich ook niet vervoege tot onze vijanden, en tegen ons strijde, en uit het land optrekke. 11 En zij zetten oversten der schattingen over hetzelve, om het te verdrukken met hun lasten; want men bouwde voor Farao schatsteden, Pitom en Raamses. (Statenvertaling)

Het Griekse Nieuwe Testament maakt nog duidelijker dat een volledig nieuwe dynastie was aangetreden. In het Bijbelboek Handelingen hoofdstuk 7 lezen we het verhaal van Stefanus die voor het Sanhedrin heel beknopt maar duidelijk de geschiedenis van Israël bracht. Stefanus zei het volgende over de farao van de verdrukking: Doch naarmate de tijd der belofte, waarmede God Zich aan Abraham verbonden had, naderde, vermeerderde het volk en vermenigvuldigde zich in Egypte, totdat er over Egypte een andere koning aan het bewind kwam, die Jozef niet gekend had. Deze nam list te baat tegenover ons geslacht en handelde slecht met de vaderen, en liet hen hun zuigelingen te vondeling leggen, opdat het volk zich niet zou voortplanten.

In de Griekse taal staat er het woord HETEROS voor wat een andere betekent. HETEROS staat voor een gans andere in plaats van het normale Griekse woord ALLOS wat gewoon anders betekent binnen een zelfde soort. Het gebruik van het Griekse HETEROS maakt duidelijk dat een farao van een nieuw huis of dynastie de macht overnam. Of hoe een beetje Bijbelstudie van de grondtekst heel wat licht op de Egyptologie kan werpen. De conclusie moet zijn dat de dynastieën van Manetho van het Oude Rijk niet achter elkaar geheerst hebben maar elkaar dikwijls overlapten waarbij de zesde dynastie een nieuwkomer was.

De volgende verankering van een Egyptische farao van het Oude Rijk op basis van de Bijbelse chronologie is die van farao Zoser van de derde dynastie van Manetho.

In mijn werk TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 61-71, heb ik de farao die Jozef als onderkoning had geïdentificeerd met farao Zoser van de derde dynastie. Uit de tijd van de Ptolemeeërs is er een rotsinscriptie bewaard gebleven met de vermelding van een zevenjarige hongersnood die Egypte ten tijde van farao Zoser getroffen heeft. Ook hier zoals bij de hoge leeftijd van de farao van de verdrukking is de vermelding over een hongersnood die bovendien exact zeven jaar duurde geen toeval maar een aangereikt ankerpunt op de tijdsbalk waarmee we een regeerperiode van een farao kunnen vastpinnen. Het was in het achttiende regeringsjaar van farao Zoser dat de hongersnood van zeven jaar voorbij was. De overige farao s volgend op Zoser heb ik op de tijdsbalk ingevuld. Het is geen toeval dat de farao die de Israëlieten asiel verleende ook uit het zogenaamde Oude Rijk stamde.

Als derde farao heb ik Oenas van de vijfde dynastie op basis van Bijbelse chronologie op de tijdsbalk verankerd. De vijfde dynastie had mijn aandacht in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 104-106. De laatste farao van dynastie V: Oenas, heb ik op de tijdsbalk verankerd met de tien plagen gevolgd door de exodus van Israël uit Egypte. Van de regeerperiode van Oenas is er een bericht bewaard gebleven over een hongersnood die Egypte toen trof. De vermelding van een hongersnood was heel ongewoon voor het anders vruchtbare Egypte en er zijn over een periode van ruim tweeduizend jaar slechts enkele verwijzingen naar een hongersnood. De hongersnood van de periode van Oenas past hier in het Bijbelrelaas van het boek Exodus met de tien plagen, die Egypte voor de Exodus troffen. De uittocht van de Israëlieten betekende in de gereviseerde chronologie het einde van het Oude Rijk van Egypte en dus ook van de vijfde dynastie.

De orthodoxe egyptologie gaat er van uit dat de dynastieën die Manetho opgeeft in opeenvolging over Egypte geheerst hebben. Zij laten bijvoorbeeld de vijfde dynastie opgevolgd worden door de zesde dynastie alhoewel hier weinig of geen aanknooppunten over bewaard zijn gebleven. Er zijn orthodoxe Egyptologen zoals Sir Alan Gardiner die dit ook toegeven:

It is unknown why Teti (Dynasty VI) should have been regarded as the inaugurator of a new dynasty, but it is about this time that we first become fully aware of the momentous change that had come about in the character of the Egyptian realm. Past and gone was the extreme centralization of the previous periods.

Sir Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs, 1961, Book II, The Old Kingdom, page 91

In hetzelfde hoofdstuk vestigt Alan Gardiner de aandacht op het feit dat de bekende en alom wat chronologie betreft, gerespecteerde faraolijst: de Turijn-canon, farao Oenas als laatste op een lijst van de farao s vanaf de eerste farao Menes, opgeeft. Wat er volgens hem op wijst dat een bepaalde belangrijke periode in de geschiedenis van Egypte met Oenas afgesloten werd.

After Unis the Turin Canon inserted a total of all the years from the accession of Menes down to that reign; the number is unfortunately lost, but the entry serves a useful purpose by showing that a great period was thought of as terminating here.

Sir Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs, 1961, Book II, The Old Kingdom, page 91

De gegevens die van Manetho via zijn kopieerders bewaard bleven spreken elkaar tegen wat aantal en regeerduur van de verschillende farao s van de vijfde dynastie betreft. De kroniekschrijver Africanus, een van de kopieerders van Manetho, vermeldt negen faraos voor de vijfde dynastie met een totaal van 248 jaar. De andere kopieerder van Manetho echter: Eusebius, vermeldt eenendertig faraonamen, maar verward heel duidelijk de faraos van de vijfde dynastie met die van de zesde dynastie. De bekende Abydos-koningslijst geeft in afwijking van Manetho faraonamen voor de vijfde dynastie op, zij het zonder de regeerduur te vermelden. De gefragmenteerde Turijnlijst heeft dan weer negen koningen waarbij de derde naam in de lijst als gevolg van zware beschadigingen aan het papyrusdocument verloren ging.

De archeologie komt te hulp in het reconstrueren van de regeerperioden van de respectievelijke farao s. In het British Museum is een grote kalkstenen schijndeur uit het graf van de edelman Ptahsjepses te Sakkara, tentoongesteld.

Deze edelman beschrijft in een inscriptie op de deur hoe hij tot zijn dood onder zeven faraos leefde. Twee faraos van de lijst werden geïdentificeerd als zijnde van de vierde dynastie van Manetho en vijf faraos zijn van de vijfde dynastie. Er bestond aldus interactie tussen beide dynastieën die blijkbaar voor een periode gezamenlijk over hun deel van Egypte heersten.

De Britse egyptoloog Sir Alan Gardiner verwijst in zijn studie: Egypt of the Pharaohs, 1961, hoofdstuk IV, naar graftempels van de vijfde en de zesde dynastie en toont aan dat de weergegeven reliëfs soms identiek met elkaar zijn en volgens hem van elkaar gekopieerd. Zo schrijft hij dat de tombe van Farao Sahoe-ra van de vijfde dynastie een muurreliëf heeft met een scène van krijgsgevangen Libische stamhoofden samen met buitgemaakt vee. Dit blijkt een identieke scene te zijn met de gegevens gevonden in de dodentempel van Pepi II van de zesde dynastie. Zelfs de opgegeven aantallen van krijgsgevangenen en vee kloppen nauwkeurig. Voor de orthodoxe Egyptologie is dit een anomalie. Volgens mijn reconstructie is er echter geen sprake van plagiaat maar waren de faraos Sahoe-ra (1536/1529 v. Chr.) en Pepi II (1586/1487 v. Chr.) tijdgenoten van elkaar, met Sahoe-ra ondergeschikt aan Pepi II.

Wat de rangschikking van de farao s van de vijfde dynastie op de tijdsbalk betreft heb ik in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, als ankerpunt het jaartal van de exodus genomen: 1483 v. Chr. en van dit ankerjaar in de tijd teruggewerkt tot aan de regeerperiode van farao Menkaura van de vierde dynastie, waar ik de verbinding met de vijfde dynastie maakte. De regeerperiode van farao Oenas loopt aldus van het ankerjaar 1483 v. Chr. tot 1513 v. Chr. met een regeerperiode van dertig jaar, die de Turijnkoningslijst opgeeft. Zoals eerder vermeld is er uit de tijd van de regeerperiode van farao Oenas is een vermelding bewaard gebleven over een hongersnood die Egypte toen getroffen heeft.

De tien plagen betekenden voor Egypte een economische ramp zonder weerga en de vernietiging van het leger van farao in de Rode Zee daaropvolgend betekende dat het land openlag voor de invasie van de Amoe /Hyksos /Amalekieten.

Een tot dan toe ononderbroken lijn van farao s vanaf Menes tot op Oenas was aan haar einde gekomen. Vreemde heersers zouden daarop voor een lange periode de heerschappij over Egypte overnemen. Zie ook mijn boek: EXODUS, 2016, blz. 107-124

De enige intentie van de Egyptische oudheidhistoricus Manetho in de derde eeuw voor Christus ten tijde van het Griekse bewind over Egypte, was om zijn tijdgenoten en collega-historici aan te tonen dat de Egyptische geschiedenis de oudste van heel de wereld was. Hierbij manipuleerde hij zijn faraolijsten waaruit moest blijken dat zij in opeenvolging geregeerd hadden en elkaar niet overlapten wat in werkelijkheid dikwijls het geval was.

Wordt vervolgd.

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties: