KRONOS

Met onze aflevering van 16.05.2017 sloten we het artikel af bij het vijfde jubeljaar van 1199/1198 v. Chr. Een jubeljaar dat tijdens het richter-schap van Thola viel.

Thola richtte Israël na de dood van de usurpator Abimelech een zoon van Gideon voor een periode van drieëntwintig jaar. Tijdens zijn richter-schap was Israël behouden en hielden zij zich aan de wet. Het was tijdens het richter-schap van Thola dat het vijfde Jubeljaar sinds de inname van Kanaän door de Israëlieten plaatsvond. Een jubeljaar dat vermoedelijk door de Israëlieten toen in acht werd genomen. We schrijven vermoedelijk omdat er geen verwijzing in de Bijbel naar te vinden is. Wel weten we dat van de honderdtwintig historische sabbatjaren tussen de inname van Kanaän in 1443 v. Chr. en de eerste wegvoering in Babylonische ballingschap in 605 v. Chr. de Israëlieten vijftig maal het sabbatjaargebod gehouden hebben. Zeventig maal hebben zij verzaakt tijdens het zevende jaar van de cyclus het land zijn rust te geven en bij de zeventigste maal verzaken volgde als oordeel de Babylonische Ballingschap van zeventig jaar.

Richteren 10:1 Na Abimelech nu stond op, om Israël te behouden, Thola, een zoon van Pua, zoon van Dodo, een man van Issaschar; en hij woonde te Samir, op het gebergte van Efraïm. 2 En hij richtte Israël drie en twintig jaren; en hij stierf, en werd begraven te Samir. 3 En na hem stond op Jaïr, de Gileadiet; en hij richtte Israël twee en twintig jaren. 4 En hij had dertig zonen, rijdende op dertig ezelveulens, en die hadden dertig steden, die zij noemden Havvoth-jair, tot op dezen dag, dewelke in het land van Gilead zijn. 5 En Jaïr stierf, en werd begraven te Kamon. 6 Toen voeren de kinderen Israëls voort te doen, dat kwaad was in de ogen des HEEREN, en dienden de Baäls, en Astharoth, en de goden van Syrië, en de goden van Sidon, en de goden van Moab, en de goden der kinderen Ammons, mitsgaders de goden der Filistijnen; en zij verlieten den HEERE, en dienden Hem niet. 7 Zo ontstak de toorn des HEEREN tegen Israël; en Hij verkocht hen in de hand der Filistijnen, en in de hand der kinderen Ammons. 8 En zij onderdrukten en vertraden de kinderen Israëls in datzelve jaar; achttien jaren, onderdrukten zij al de kinderen Israëls, die aan gene zijde van de Jordaan waren, in het land der Amorieten, dat in Gilead is. (Statenvertaling)

De verdrukking van Israël door de Filistijnen en Ammon begon bij de dood van de richter Jaïr in het voorjaar van 1161 v. Chr.

Op onze tijdsbalk merken we ook het begin van de veertigjarige bediening van de priester en richter Eli in 1163 v. Chr. Dat Eli in dat jaar op de tijdsbalk zijn bediening aanving is het gevolg van de verankering van zijn dood in 1123 v. Chr. In het jaar van zijn dood kwam de eerder door de Filistijnen buitgemaakte ark van het verbond terug naar het gebied van de Israëlieten gevolgd door de onfortuinlijke dood van Eli. Twintig jaar zou de ark van het verbond daarna in Kirjath-jearim opgesteld worden tot in het jaar 1103 v. Chr. tijdens het richter-schap van Samuël. Zo dadelijk volgen hierover meer chronologische details.

Het zesde jubeljaar van oktober 1150/september 1149 v. Chr. viel tijdens het richter-schap van Eli met de aanhoudende gelijktijdige verdrukking van de Filistijnen en Ammonieten. We kunnen aannemen dat de wet van het Jubeljaar volgens Leviticus hoofdstuk 25 door de Israëlieten toen niet in acht werd genomen. De veertigjarige richterperiode van de priester Eli kenmerkte zich door afval van de dienst aan de HEERE God. Over het huis van de richter Eli werd zelfs door de HEERE God oordeel aangekondigd (1 Samuël 3:11-21). De twee zonen van Eli: Hofni en Pinehas waren beide nietsnutten die alleen met zichzelf bezig waren en een oordeel over hen en het huis van hun vader brachten. Aan Eli werd specifiek verweten dat hij zijn zonen zelfs niet berispt had.

1 Samuël 3:13 Want Ik heb hem te kennen gegeven, dat Ik zijn huis rechten zal tot in eeuwigheid, om der ongerechtigheids wil, die hij geweten heeft; want als zijn zonen zich hebben vervloekt gemaakt, zo heeft hij hen niet eens zuur aangezien. 14 Daarom dan heb Ik het huis van Eli gezworen: Zo de ongerechtigheid van het huis van Eli tot in eeuwigheid zal verzoend worden door slachtoffer of door spijsoffer! (Statenvertaling)

Het is tijdens deze periode ook dat de bekende geschiedenis van Hanna de moeder van Samuël zich afspeelde. Hanna was aanvankelijk onvruchtbaar maar dat veranderde na haar gebed tot de HEERE God in het heiligdom te Silo. Het bezoek van Hanna aan het heiligdom te Silo plaatsen we op de tijdsbalk met Pesach van het jaar 1163 v. Chr. het jaar ook dat Eli zijn bediening begon.

1 Samuël 1:17 Toen antwoordde Eli en zeide: Ga heen in vrede, en de God Israëls zal uw bede geven, die gij van Hem gebeden hebt. 18 En zij zeide: Laat uw dienstmaagd genade vinden in uw ogen! Alzo ging die vrouw haars weegs; en zij at, en haar aangezicht was haar zodanig niet meer. 19 En zij stonden des morgens vroeg op, en zij aanbaden voor het aangezicht des HEEREN, en zij keerden weder, en kwamen tot hun huis te Rama. En Elkana bekende zijn huisvrouw Hanna, en de HEERE gedacht aan haar. 20 En het geschiedde, na verloop van dagen, dat Hanna bevrucht werd, en baarde een zoon, en zij noemde zijn naam Samuël: Want, zeide zij, ik heb hem van den HEERE gebeden. 21 En die man, Elkana toog op met zijn ganse huis, om den HEERE te offeren het jaarlijkse offer, en zijn gelofte. 22 Doch Hanna toog niet op; maar zij zeide tot haar man: Als de jongen gespeend is, dan zal ik hem brengen, dat hij voor het aangezicht des HEEREN verschijne, en blijve daar tot in eeuwigheid.

Na zijn geboorte werd Samuël gedurende vierentwintig maanden door zijn moeder verzorgd waarna zij na het spenen van Samuël hem naar de priester en richter Eli bracht in wiens dienst hij zou staan. Op dit blog hou ik mij haast uitsluitend met chronologie bezig maar het dankgebed van Hanna wil ik mijn lezers niet onthouden:

1 Samuël 2:1 Toen bad Hanna en zeide: Mijn hart springt van vreugde op in den HEERE; mijn hoorn is verhoogd in den HEERE; mijn mond is wijd opengedaan over mijn vijanden; want ik verheug mij in Uw heil. 2 Er is niemand heilig, gelijk de HEERE; want er is niemand dan Gij, en er is geen rotssteen, gelijk onze God! 3 Maakt het niet te veel, dat gij hoog, hoog zoudt spreken, dat iets hards uit uw mond zou gaan; want de HEERE is een God der wetenschappen, en Zijn daden zijn recht gedaan. 4 De boog der sterken is gebroken; en die struikelden, zijn met sterkte omgord. 5 Die verzadigd waren, hebben zich verhuurd om brood, en die hongerig waren, zijn het niet meer; totdat de onvruchtbare zeven heeft gebaard, en die vele kinderen had, krachteloos is geworden. 6 De HEERE doodt en maakt levend; Hij doet ter helle nederdalen, en Hij doet weder opkomen. 7 De HEERE maakt arm en maakt rijk; Hij vernedert, ook verhoogt Hij. 8 Hij verheft den geringe uit het stof, en den nooddruftige verhoogt Hij uit den drek, om te doen zitten bij de vorsten, dat Hij hen den stoel der ere doe beërven; want de grondvesten des aardrijks zijn des HEEREN, en Hij heeft de wereld daarop gezet. 9 Hij zal de voeten Zijner gunstgenoten bewaren; maar de goddelozen zullen zwijgen in duisternis; want een man vermag niet door kracht. 10 Die met den HEERE twisten, zullen verpletterd worden; Hij zal in den hemel over hen donderen; de HEERE zal de einden der aarde richten, en zal Zijn Koning sterkte geven, en den hoorn Zijns Gezalfden verhogen. (Statenvertaling

Dit is het indrukwekkende dankgebed van een vrouw die al haar vertrouwen op de HEERE God van Israël stelde en verhoord werd. Dit was geen publiekelijk gebed noch een gebed met omhaal van woorden, maar een gebed in stilte uitgesproken naar de geest zoals de Heer Jezus Christus het later in Zijn berg-rede zou verkondigen (Matteüs 6:1-8)

Het jaartal 1143 v. Chr. met het begin van het richter-schap van Jefta is een ijkpunt op de tijdsbalk. In april 1143 v. Chr. was het exact driehonderd jaar geleden dat de Israëlieten onder leiding van Jozua in 1443 v. Chr. het beloofde land Kanaän binnentrokken. Het was naar deze tijdsschijf van driehonderd jaar dat de richter Jefta in zijn gesprek met de koning van Ammon (Richteren 11:15-25) verwees. De tijdsschijf van driehonderd jaar die Jefta aanhaalde is geen afgerond getal maar een historisch verifieerbare tijdsschijf die op de tijdsbalk zijn plaats vind. Het jaar 1143 v. Chr. is een ijkpunt op de tijdsbalk waar we de meeste richters voor en na het optreden van Jefta mee rangschikken binnen het raamwerk van de sabbat- en jubeljaren volgens William Whiston. De chronologische rangschikking van de richters heb ik in TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 147-153 behandelt.

Richteren 12:7 Jeftha nu richtte Israël zes jaren; en Jeftha, de Gileadiet, stierf, en werd begraven in de steden van Gilead.

8 En na hem richtte Israël Ebzan, van Bethlehem. 9 En hij had dertig zonen; en hij zond dertig dochteren naar buiten, en bracht dertig dochteren van buiten in voor zijn zonen; en hij richtte Israël zeven jaren. 10 Toen stierf Ebzan, en werd begraven te Bethlehem. 11 En na hem richtte Israël Elon, de Zebuloniet, en hij richtte Israël tien jaren. 12 En Elon, de Zebuloniet, stierf, en werd begraven te Ajalon, in het land van Zebulon. (Statenvertaling)

In 1143 v. Chr. plaatsen we ook het begin van het richter-schap van de bekende Simson die Israël gedurende twintig jaar zou bijstaan (Richteren 16:31).

Richteren 12:13 En na hem (Elon) richtte Israël Abdon, een zoon van Hillel, de Pirhathoniet. 14 En hij had veertig zonen, en dertig zoons zonen, rijdende op zeventig ezelveulens; en hij richtte Israël acht jaren. 15 Toen stierf Abdon, een zoon van Hillel, de Pirhathoniet; en hij werd begraven te Pirhathon, in het land van Efraïm, op den berg van den Amalekiet. (Statenvertaling)

Op onze tijdsbalk merken we in 1123 v. Chr. het einde van de veertigjarige bediening van Eli als priester en richter. Dat het richter-schap van Eli over een periode van veertig jaar gaat leren we uit het Bijbelboek 1 Samuël 4:15-18. Eli stierf op een leeftijd van achtennegentig jaar nadat hij Israël veertig jaar gericht had. Hij was achtenvijftig jaar oud toen zijn priester- en richter-schap begon. Met wat er over hem in het Bijbelboek 1 Samuël geschreven staat begrijp ik dat Eli tijdens deze lange periode meer priester dan richter was.

In het voorjaar van 1123 v. Chr. kende de priester Eli zijn smartelijk levenseinde toen hem bericht werd dat de Filistijnen de ark van het verbond op de Israëlieten buit hadden gemaakt.

1 Samuël 4:17 Toen antwoordde hij, die de boodschap bracht, en zeide: Israël is gevloden voor het aangezicht der Filistijnen, en er is ook een grote nederlaag onder het volk geschied; daarenboven zijn uw twee zonen, Hofni en Pinehas, gestorven, en de ark Gods is genomen. 18 En het geschiedde, als hij van de ark Gods vermeldde, zo viel hij achterwaarts van den stoel af, aan de zijde der poort, en brak den nek, en stierf; want de man was oud en zwaar; en hij richtte Israël veertig jaren. (Statenvertaling)

Zeven maanden lang zou de ark van het verbond in Filistijnse handen blijven waarna zij door hen terug naar het gebied van de Israëlieten gezonden werd (1 Samuël 6:1-2).

1 Samuël 7:1 Toen kwamen de mannen van Kirjath-jearim, en haalden de ark des HEEREN op, en zij brachten ze in het huis van Abinadab, op den heuvel; en zij heiligden zijn zoon Eleazar, dat hij de ark des HEEREN bewaarde. 2 En het geschiedde, van dien dag af, dat de ark des Heeren te Kirjath-jearim bleef, en de dagen werden twintig jaren; en het ganse huis van Israël klaagde den HEERE achterna. 3 Toen sprak Samuël tot het ganse huis van Israël, zeggende: Indien gijlieden u met uw ganse hart tot den HEERE bekeert, zo doet de vreemde goden uit het midden van u weg, ook de Astharoths; en richt uw hart tot den HEERE, en dient Hem alleen, zo zal Hij u uit de hand der Filistijnen rukken.

Te Kirjath-Jearim zou de ark van het verbond in het huis van Abinadab op een heuvel gedurende twintig jaar een plaats vinden. Het heiligdom te Silo waar Eli zijn bediening had werd door de HEERE God opgegeven (Psalm 78:60). De tijdschijf van twintig jaar zit op de tijdsbalk verankerd van het voorjaar van 1123 v. Chr. tot het najaar van 1103 v. Chr.

In het twintigste jaar dat de ark een plaats in Kirjath-jearim gevonden had leert het Bijbelboek 1 Samuël 7:4-17 dat de Israëlieten te Mizpa bij Samuël vergaderden en dat de slag bij Eben-haezer plaatsvond. In oktober van het jaar 1103 v. Chr. werd het juk van de veertigjarige verdrukking door de Filistijnen afgeschud (zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 169-175). De veertigjarige verdrukking van de Filistijnen hebben we gezien begon in 1143 v. Chr.

De slag bij Eben-haezer met de Israëlitische zege over de Filistijnen is een ijkpunt op de tijdsbalk waarmee we ook het stervensjaar van Eli kunnen berekenen. Twintig jaar eerder was het terugzenden van de ark van het verbond door de Filistijnen namelijk indirect de oorzaak van het overlijden van Eli.

Op onze tijdsbalk vermeld ik Samuël als enig overblijvende Richter na de dood van Abdon in 1112 v. Chr. Hij zou de laatste richter over de twaalf stammen van Israël zijn waarna het volk in afwijzing van de HEERE God naar een koning verlangde.

Mijn reconstructie van de chronologische gegevens die we over Samuël ter beschikking hebben, maakt dat het vanaf het jaar van het overlijden van de richter Abdon in 1112 v. Chr. het vijftig jaar terug in de tijd zijn, tot het opdragen van Samuël in het heiligdom te Silo. Vijftig jaar was volgens de Wet de maximum leeftijd voor de bijzondere dienst van een Levitische priester (Numeri 8:25). De geboorte van Samuël plaatsen we in het najaar van 1163 v. Chr. na een zwangerschap van slechts zes maanden en enkele dagen voor Hanna, volgens de Joodse overlevering (Legends of the Jews, Volume IV, chapter III). De bediening van Samuël had al een aanvang genomen op zeer jonge leeftijd. Volgens de Joodse overlevering was hij twee jaar oud wanneer zijn moeder hem naar de priester Eli bracht. De Joodse oudheidhistoricus Flavius Josephus schrijft (Joodse Oudheden, Boek V. 10,4) dat Samuël twaalf jaar oud was toen hij in de dienst van Eli te Silo voor de eerste maal door de HEERE God geroepen werd (1 Samuël 3:1-21).

1 Samuël 3:1 De jonge Samuël was in de dienst des HEREN onder toezicht van Eli. Nu was in die dagen het woord des HEREN schaars; gezichten waren niet talrijk. (NBG Vertaling 1951)

Het twaalfde levensjaar van de jonge Samuël viel niet toevallig in het zesde jaar 1151/1150 v. Chr. van de sabbatjaarcyclus, het jaar van de dubbele zegening over het land dat ook een geestelijke betekenis had. Onder het richter-schap van Eli was het geestelijk gezien stil geweest. Onder Samuël s richter-schap zou dit veranderen.

Het zevende jubeljaar van oktober 1101 tot september 1100 v. Chr. viel twee jaar na de overwinning op de Filistijnen tijdens het richter-schap van Samuël. We kunnen aannemen dat het zesde jaar van de zevende sabbatjaarcyclus zijn dubbele zegening over het land gaf want op het woord van Samuël hadden de Israëlieten hun afgoden uit hun midden weggedaan en dienden alleen de HEERE God.

1 Samuël 7:3 Toen sprak Samuël tot het ganse huis van Israël, zeggende: Indien gijlieden u met uw ganse hart tot den HEERE bekeert, zo doet de vreemde goden uit het midden van u weg, ook de Astharoths; en richt uw hart tot den HEERE, en dient Hem alleen, zo zal Hij u uit de hand der Filistijnen rukken. 4 De kinderen Israëls nu deden de Baäls en de Astharoths weg, en zij dienden den HEERE alleen. 5 Verder zeide Samuël: Vergadert het ganse Israël naar Mizpa, en ik zal den HEERE voor u bidden. 6 En zij werden vergaderd te Mizpa, en zij schepten water, en goten het uit voor het aangezicht des HEEREN; en zij vastten te dien dage, en zeiden aldaar: Wij hebben tegen den HEERE gezondigd. Alzo richtte Samuël de kinderen Israëls te Mizpa. (Statenvertaling)

Het Bijbelboek 1 Samuël verwijst niet impliciet naar het in acht nemen van het Jubeljaargebod door de Israëlieten ten tijde van Samuël maar we kunnen aannemen volgens vers vier van het hiervoor vermelde Bijbelcitaat dat het dienen van de HEERE ook het houden van de sabbatjaren en het jubeljaar inhield.

De periode van de richteren die we in dit artikel behandelden van de richter Thola af tot op richter Samuël past chronologisch binnen het kader van de sabbat- en jubeljaren volgens de telling William Whiston. Er waren dertig jubeljaren van het optreden van de Heer Jezus Christus in oktober 27 AD te Nazareth volgens Lukas hoofdstuk 4 wanneer de Heiland het aangename jaar des HEREN uitriep terug de tijd in tot het eerste jubeljaar van 1395/1394 v. Chr. Zeven maal zeven jaar eerder waren zij in 1443 v. Chr. het beloofde land Kanaän binnengetrokken en begon de eerste sabbatjaren-cyclus. Veertig jaar daarvoor waren de Israëlieten in 1483 v. Chr. uit Egypte opgetrokken. Volgens het Bijbelboek 1 Koningen 6:1 waren het vierhonderdtachtig jaar vanaf het exodusjaar tot het vierde regeringsjaar van Salomo wanneer deze aan de bouw van de Tempel te Jeruzalem begon. Het vierde regeringsjaar van Salomo viel volgens de sabbat- en jubeljaar-telling in oktober 1004/september 1003 v. Chr. Zijn eerste regeringsjaar begon in oktober 1007 v. Chr. Daarvoor hebben we de veertigjarige regeerperiode van David: 1047/1007 v. Chr. en daarvoor regeerde ook Saul voor een periode van veertig jaar van 1087 tot 1047 v. Chr. over de twaalf stammen van Israël. In 1087 v. Chr. zalfde de laatste richter Samuël, Saul tot koning. Binnen dit tijdskader dienen de chronologische gegevens van de Bijbelboeken Richteren en 1 Samuël op de tijdsbalk aangebracht te worden. Hierbij hebben we gezien overlapten sommige richters elkaar en vielen verdrukkingen van de buurvolken zoals bijvoorbeeld die van de Ammonieten en de Filistijnen binnen hetzelfde tijdsbestek.

Wordt vervolgd

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties:

EXODUS, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/102331

De Zonaanbidder, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/87999