Het reisverslag van Wenamon met de titel: ‘de zinloze tochten van Wen-amon’ is een bewaard gebleven rapport van een Egyptische handelsmissie in de oudheid waar de ambtenaar Wen-amon mee belast werd. Volgens het verslag moest de heilige bark van Amon-Ra in Thebe hersteld worden. Omdat Egypte geen degelijk hout bezat werd Wenamon eropuit gestuurd om in Byblos in Klein-Azië cederhout te gaan halen.

Tijdens de reis werd Wen-amon volgens het reisverslag bestolen door een van zijn bemanningsleden en als een gevolg arriveerde hij zonder goud en geloofsbrieven in de haven Dor waar hij niet hartelijk ontvangen werd door Tjeker-baäl, de lokale vorst. Na veel onderhandelen en het toezenden van extra fondsen uit Egypte kreeg Wenamon toch zijn lading hout, maar zijn problemen waren verre van voorbij. Na vervolgens een reis via Tyrus en Sidon, belandde hij zelfs op Cyprus waar hij door een koningin met de naam Hatiba, werd opgenomen. De beklagenswaardige indruk die Wen-amon maakte is evenredig met de positie, die Egypte blijkbaar op dat tijdstip in de oude wereld innam. Het einde van het relaas is verloren gegaan, maar aangezien het papyrus in Thebe gevonden werd, kunnen we er zeker van zijn dat de opdracht van Wenamon een goed einde kende.

Volgens de orthodoxe Egyptologie wordt het reisverslag van Wen-Amon aan het einde van Manetho ’s twintigste of het begin van de eenentwintigste dynastie in de elfde eeuw voor Christus gedateerd. De meningen betreffende het plaatsen van Wenamon op de tijdsbalk lopen ook in de orthodoxie uiteen. Sommige onderzoekers zoals de Egyptoloog J.H. Breasted (1865-1935) menen het einde van de tijdsperiode van de regering van Ramses XI te herkennen, en weer anderen verankeren het vermelde vijfde regeringsjaar in het reisverslag aan de regering van farao Smendes I van Manetho ’s eenentwintigste dynastie. Het was de Grieks-Egyptische historicus Manetho die de eenentwintigste dynastie in de geschiedenis van Egypte inlaste. In werkelijkheid waren de zogenaamde heersers van dit huis geen farao’s van Koninklijke afstamming, maar alleen maar machtige priesters.

Het merkwaardige van het reisverslag van Wenamon is dat de aanvang van de reis in het vijfde regeringsjaar van een niet bij naam genoemde farao gedateerd wordt. Het is als een gevolg raden naar de identiteit van de niet bij naam genoemde farao en ook is het vooral een raden naar het waarom van het niet vernoemen van de naam van de dan regerende farao, wat ongebruikelijk was in het oude Egypte?

Een kaart uit de voortreffelijke Bijbelatlas ‘The MacMillan Bible Atlas, 1968, no. 67. De Assyrische provinciegrenzen van de achtste eeuw v. Chr. heb ik aangebracht. De Tjeker hadden zich volgens de herziening sinds het einde van de achtste eeuw v. Chr. aan de kust van het oude Israël gevestigd.

Volgens mijn revisie van de geschiedenis van de oudheid en vooral het herschikken van de Egyptische koningslijsten, zoals in ‘TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 27-46, gebracht, behoort Wenamon gereviseerd op de tijdsbalk in de zevende eeuw voor Christus.

De twintigste dynastie met als toonaangevende farao Ramses III verhuist volgens mijn revisie op de tijdsbalk naar de achtste en zevende eeuw v. Chr. De invasie van de zeevolken heb ik zelfs nauwkeurig in het jaar 712 v. Chr. gedateerd in het achtste regeringsjaar van Ramses III. Zie: De Assyriologie herzien, 2012, Appendix 2. Zie ook het artikel op dit blog van 29.11.2016: de chronologie van Ramses III en de zeevolken gereviseerd, link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1480287600&stopdatum=1480892400

Hoewel Ramses III de overwinning op de zeevolken claimde was het toch mogelijk dat bepaalde zeevolken zoals de Tjeker en nieuwe Filistijnen zich daarna langs de kust van Klein-Azië konden vestigen. Het was in de havenstad Dor bij de Tjeker dat Wenamon’s nachtmerrie begon. De seculiere Egyptologie heeft geen moeite met een onafhankelijk Tjeker-land in de elfde en tiende eeuw v.Chr. aan dezelfde kust waar de koningen van Israël toen zeggenschap hadden. Het gebied viel nochtans volgens de Bijbel tijdens de orthodoxe tijdsperiode onder de controle van de koningen van Israël en de Bijbel zwijgt over de Tjeker. Een sterk verenigd Israël dat onder de koningen David en Salomo toen heerste van de beek van Egypte af tot aan de Eufraat en waar het plaatje van de orthodoxie niet in past. Het plaatsen van de eenentwingtigste dynastie tijdens deze tijdsperiode is het gevolg van het hanteren van de foutieve Sothiskalender gelanceerd door de Egyptoloog Eduard Meyer (1855/1930). Zie het artikel op dit blog van 18.08.2017: de Dendera tempel.

Binnen het raamwerk van de herziene chronologie komen nu heel wat puzzelstukjes passend samen. De eenentwintigste dynastie hoort op de tijdsbalk namelijk thuis in de periode volgend op de verwijdering van de Aton-vereerders, de lange periode (739/671 v. Chr.) dat de eredienst aan de god Amon in Egypte verboden was en al de tempels gesloten. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 345-360.

Het is logisch aan te nemen dat de zogenaamde heilige houten bark van Amon-Ra daarna aan restauratie toe was, het enige doel trouwens van de reis van Wenamon in het vijfde regeringsjaar van de dan regerende farao.

Maar waarom geen naamvermelding van de dan heersende farao? De eenentwintigste dynastie van Manetho was een zogenaamde priesterdynastie die regeerde rond de heiligdommen van de god Amon te Thebe, maar ook een residentie te Tanis in de Nijldelta had. Een Nijldelta die in deze tijdsperiode een lappendeken was van dynastieën of huizen die allen vazallen van de Assyriërs waren, Assyriërs die Egypte ten tijde van Essarhaddon in 671 v.Chr. onder de voet hadden gelopen. De belangrijkste aangestelde vazal van de Assyriërs was Horemheb. Velikovsky maakte duidelijk dat Horemheb in deze tijdspanne als farao te plaatsen is. Waar ik bij Velikovsky van afwijk is dat ik meen dat de Amarna-farao’s, de zogenaamde Aton-vereerders, onmiddellijk aan Horemheb voorafgingen.

Farao Achnaton was een tijdgenoot van Achaz in Juda en van Pekah en Hosea in Israël. De zogenaamde Amarna briefwisseling werd met deze koningen gevoerd. In mijn boek ‘De Zonaanbidder, Achnaton, de strenge en hardvochtige farao volgens de profeet Jesaja, 2016, blz. 89-125, toon ik aan dat de rebel Labaja van de Amarnabriefwisseling met Pekah van Israël geïdentificeerd kan worden en Rib Addi met Hosea.

Farao Horemheb die door de buitenlandse Assyriërs tot farao aangesteld werd was een gehaat heerser en het ligt voor de hand dat dit de reden voor Wen-amon was om deze gehate naam in zijn reisverslag niet te vermelden.

De Assyriërs hadden het veroverde gebied in Klein-Azië in nieuwe provincies ingedeeld. Dor was op deze manier een schatplichtig land aan Assyrië met een redelijk onafhankelijk koning aan het hoofd. In Juda zat de eveneens aan Assyrië schatplichtige Manasse op de troon. In Egypte werden tijdens deze periode massaal graven van achttiende dynastie-heersers geschonden en geplunderd. Het waren de priester-heersers van de eenentwintigste dynastie die een en ander trachten te herstellen. De Egyptoloog Breasted vermeldt ook dat ten tijde van Ramses IX een aantal Egyptische afgezanten gedurende zeventien jaar in Dor door lokale stadvorsten gegijzeld werden en daarna de dood vonden. Een periode van chaos en anarchie was het voor heel de regio en het is binnen het raamwerk van de herziening van de geschiedenis van de oudheid dat een en ander beter verklaarbaar wordt.

Dat Wenamon met de nodige fondsen naar Dor reisde toont aan dat deze regio niet langer schatplichtig aan Egypte was. Een toestand die ten tijde van de Assyriërs onder Sanherib, Essarhaddon en Assurbanipal het geval was. Het gebied van de Levant stond van dan af onder de Assyriërs en onder Essarhaddon werd Egypte zelfs onder de voet gelopen.

De vorst van de Tjeker te Dor stelt zich dan ook aanmatigend en onafhankelijk tegenover Wenamon op met absolute onverschilligheid naar de Egyptische god Amon toe.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties:

EXODUS, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/102331

De Zonaanbidder, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/87999

TIJD en TIJDEN, 2015, Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De Assyriologie herzien, 2012, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/76234

De Tweede Wereldoorlog door de ogen van een neutrale Belg, 2007, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/69343

Apocalyps, 2009,

(dit boek is uitverkocht maar op een PDF-document gratis op eenvoudig verzoek per email bij de auteur verkrijgbaar).