Na een vlucht volgens schema, veilig geland vanmorgen om 5u15 in Brussels airport.
Het grote temperatuursverschil was metéén de eerste gewaarwording...
Het terugzien met familie was fijn en hartverwarmend, het afscheid van ons equipe deed een beetje pijn want we voelden ons zowaar al een beetje familie! De vele vrienden n collega's in Popo hebben we ook met een tikkeltje weemoed achtergelaten met een hoop afspraken, beloften en heel wat plannen.
Vandaag vertoef ik dan wel terug thuis maar mijn geest zit nog deels in Popokabaka. De huidige situatie van Congo drukt op de ganse populatie zijn stempel, er is spanning! De volksgezondheid is schrijnend, de nood aan structuur , aan materiaal en aan kennis is groot.
Onze bijdrage is miniem maar heeft toch bij heel wat mensen het leed even verzacht en toverde terug een glimlach op hun gezicht! Wij hopen vooral dat onze collega's in het Zuiden de moed behouden om er samen te strijden voor een menswaardige zorgverlening!
Dank aan al onze blog-lezers voor hun enthousiaste belangstelling.
Graag zullen we onze ervaringen met beeld en klank voorstellen op een latere datum.
Veilig en wel aangekomen in kin, na een rit van 2 uur , sfeer in het team is nog steeds opperbest, een team die er steeds klaar voor was andere uitdagingen aan te gaan, een team met dezelfde ingesteldheid en verscheidenheid een topteam van sint lucas
tot morgen zaterdag in sint lucas kant technische dienst omstreeks 7 uur ( info : 0496670104 vanaf 6 uur)
Even een kort bericht om iederéén gerust te stellen: gisteren een dagreis van Popokabaka richting Kinshasa...lastig maar uiteindelijk een prachtig verblijf in IBI Village nabij Mbankana op 120 km van de grootstad. Na diverse contacten werd ons aangeraden om toch niet naar Kinshasa te gaan wat ons nu ook niet spijt! We verblijven in een gebied waar men ecologisch de gronden gaat bebouwen met maniok en accacia's (voor houtskool)...een initiatief Belgisch/congolees en vooral gesponserd door buitenlands kapitaal! Het idee werkt dank zij de aanwezigheid van een aantal 'blanken' die alles structureren! Opvallend is er hier steeds een frisse tocht en voldoende lommerte door de vele bomen...aangenaam!
We hebben net de kans gehad om onze vluchten te registreren en alles af te spreken voor een veilige terugreis...wees dus niet ongerust want soms is er geen bereik via het netwerk! We zijn in veilige handen en vooral de sfeer van de groep is 'top'!
Tot heel binnenkort....geheimlijk verlangen we allen al om terug iederéén aan de borst te kunnen drukken , frietjes te kunnen eten en vooral een grote magnum te verorberen!
Hallo Blog-abonnees, onverwacht breien we een extra dag aan ons verblijf hier. We werden door de ambassade via mail aangeraden om Kinshasa te mijden, vandaar. Bedoeling is om morgenvroeg te vertrekken naar een missiepost langs de Congo-rivier, op 80 km van de luchthaven. Het verhaal van het manneke van onze tweeling, kreeg je inmiddels uitvoerig van Annemie gisteren.Het drama is, dat je erbij staat te kijken, volkomen machteloos, wetende dat, met zeer beperkte middelen dit kan verholpen worden. Zeer erg. Het is cru om stellen, maar in België kunnen huisdieren op betere zorg rekenen. Dan nu toch iets luchtigs; gisterennamiddag werden we om 15 uur verwacht in het ziekenhuis voor ons afscheid. Voor Veronique en mezelf een surprise, want de andere teamleden wisten wat ons te wachten stond. Men moet zich het ziekenhuis voorstellen als losliggende gebouwen met telkens een ingang van een drietal treden; tussen twee van die gebouwen, aan de voet van de treden, stonden een vijftigtal stoelen opgesteld, met vooraan een soort buffet: twee tafeltjes om de handen te wassen, en kommen met beignets, nootjes en vleesbrokjes. bovenaan de treden van de ingang, de eretribune, met in het midden de stoel voor madame de districtverantwoordelijke. De andere stoeltjes op de eretribune waren voorzien voor de lijfwacht/politie van mevrouw, een flinke kerel met veel gouden strepen. Daarnaast mocht de hoofdgeneesheer van het ziekenhuis plaats nemen, en aan weerszijden aaten wij vervolgens. 2 grote klankboxen lieten volop Congolese ritmes op ons los. Nadat alle zitjes waren ingenomen door medewerkers van het ziekenhuis, en daarrond nog vele anderen waren toegestroomd, opende Dr Guilain, de hoofdgeneesheer, tevens chirurg, infectioloog... met een dankwoord aan allen. Volgens het protocol, genoteerd op een klein briefje van de ceremoniemeester, was het aan ondergetekende om een klein dankwoord te richten. Mijn leraar Frans was gelukkig ver afwezig. Daarna kwamen de geschenken: we kregen elk een houtsnijwerk, niet zonder enige symboliek: Francis kreeg een 'papegaai'; Johan kreeg een beeldje met 2 gezichten van elkaar afgewend, uitdrukkend, de aandacht die hij opbracht voor de problemen (bij de installatie van de electriciteitsvoorzieningen) die van alle kanten op hem afkwamen. Daarna kregen de mannen een veelkleurig hemd en de vrouwen een idem kleed; we dienden het wel onmiddellijk aan te trekken en daarmee op het podium te verschijnen. Hilariteit. We hadden ook een attentie mee voor alle ziekenhuismedewerkers, door Annemie aangekondigd. Stel je dit alles voor, onder een tropische zon, met daarbovenop de versnaperingen, de ritmische muziek, en het publiek dat op die ritmes aan het dansen gaat. Veronique werd geplaagd door een onweerstaanbare drang om zich tussen de dansers te mengen (foto's volgen). Tegen 17 uur trok de hemel inktblauw, vervolgens zwart, en rende iedereen naar huis, net op tijd voor een tropische plensbui. Deze ochtend vullen we de extra tijd in met het installeren van naaimachines voor het weeshuis. Groetjes aan iedereen vanwege Emiel en andere teamgenoten; Hier is miserie onderdeel van het dagelijkse leven, maar bij dergelijke gelegenheden ziet met toch een trots, vrolijk en lief volk, dat men, ondanks hun leiders en 'de congolese ziekte' onmogelijk aan zijn lot kan overlaten.
Beste sympathisanten, Popo-vrienden, Blog-lezers (al meer dan 3000 keer bekeken!),
Vandaag zou een dag van afscheid worden en dat afscheid werd metéén deze morgen ingezet ...toen ik op de materniteit verscheen, ging ik zoals gewoonlijk mijn tweelingske bekijken...broertje zag er miserabel uit van kleur en 't schuim stond letterlijk op zijn mond! Ik in paniek onmiddellijk op zoek naar een arts om eventueel een perfuusje te starten maar helaas....ik hoorde plots een schreeuw en een gejammer uit kamertje 2: dat beeld vergeet ik nimmer...een huilende mama met een naakte dode baby in haar armen! Ik stond letterlijk en figuurlijk sprakeloos en verweet mezelf dat ik in kiyaka geen zinnig woord kon uitbrengen! Ik heb haar dan maar in de armen genomen en de tranen de vrije loop gelaten...Zielig maar ik word daar ook opstandig van want bij ons zou zo'n baby alle zorgen kunnen krijgen en hier is het kansloos!! Nochtans hebben de ouders zich grenzeloos ingezet voor de optimale zorg voor hun baby's. Gelukkig heeft ze nog haar dochterje die het veel beter doet...maar toch onrechtvaardig! Het kindje werd aangekleed en ik heb het in een doek ingebakerd zodat mama er zachtjes afscheid kon van nemen. Het was trouwens hectisch druk op de afdeling, complicaties bij keizersndes met koorts en diarree, miskramen met veel bloedverlies...en vele zwangeschapsconsultaties! Er werden bedden overgebracht van andere afdelingen om iederéén een bed te kunnen geven! Met een dubbel gevoel verliet ik de afdeling...
Het verslag van het afscheidsfeestje laat ik aan een ander over...
Ik meld echter nog dat we een dagje langer in Popo zullen vertoeven omdat de situatie in Kinshasa te onrustig en onveilig is! Na menig telefoontje met de ambassade, de attaché voor ontwikkelingssamenwerking en Memisa besloten we wijselijk om pas donderdag richting hoofdstad te vertrekken en we verblijven sowieso in een kloostergemeenschap op ongeveer 80 km van Kin (Maloukou ? of zoiets...) We zullen ook vandaar rechtstreeks naar de luchthaven reizen op vrijdag dus wees aub niet bezorgd. We vertoeven in goede handen...
Het is alweer de laatste dag in Popo. We vertrekken morgen rond 5u terug naar Kinshasa. We vertrekken een dagje vroeger dan gepland, zo hebben we wat tijd over en moeten we ons niet al te veel haasten. Misschien doen we nog een uitstap. Vrijdagavond stappen we terug op het vliegtuig. We vertrekken terug met 2 auto's, een voor bagage, de ander voor passagiers. En natuurlijk gaat er nog volk extra mee met ons...wat had je gedacht? In Congo laten ze geen enkel plaatsje onbenut (ze hebben gelijk!). Even enkele uurtjes geklemd zitten...we kunnen er wel tegen. Straks zitten we terug in ons luxelandje.
Gisteren nog bijeengezeten voor evaluatie met de dokters en de regioverantwoordelijke van Memisa, dr. Koffi. We hebben elkaar feedback en opbouwende kritiek gegeven. Het komt eigenlijk steeds op hetzelfde neer: gebrek aan middelen en geld. Maar, we appreciëren ten volle elkaars werk en inspanningen (al hebben we soms wat gevloekt dat ze in het hospitaal wel een tandje meer mogen bijsteken).
Enkele prioriteiten: * er is stromend bronwater maar de leidingen moeten nog naar en in het ZH gelegd worden. * rehabiliteren van de afvalzone. verbrandingsoven,... (er is nieuwe gebouwd aan materniteit!) * eventueel omsluiten van het terrein * het labo equiperen! Nu kunnen ze meestal heel slecht gedetailleerde diagnoses stellen bij gebrek aan minimum labo. We hebben oo een echotoestel meegebracht en dr Ballegeer heeft opleiding gegeven, met groot succes! * sponseren van opleidingen * de centres de santée helpen, nu zijn ze in erbarmelijke staat en zeer slecht voorzien van materiaal en opgeleide werknemers. Dit wordt de moeilijkste klus.
Hoe dan ook, we kunnen nog een tijdje voort! Onze inspanningen lonen gelukkig wel met het nodige geduld. Met het geld en inspanningen die we investeren worden er echt wel goeie dingen gedaan. En, belangrijk, we sparen onze kritiek en feedback niet. We willen niet zomaar geldschieters zijn!...
Straks, deze middag worden we verwacht in het hospitaal voor een afscheidsfeestje. Emiel is al z'n speech aan het voorbereiden.
Gisteren in Kinshasa waren er betogingen gepland naar aanleiding van de uitgestelde verkiezingen. De laatste datum dat Kabila mag aanblijven is 20 december. Hij wil niet wijken...en Congo heeft nog nooit een vredige machtsoverdracht gekend. De betogingen waren weer zeer dodelijk, zoals steeds... . De toekomst zal moeten uitwijzen of er iets ten goeden zal veranderen hier in Congo. Wij hopen vooral dat de situatie wat bekoeld geraakt voor de volgende dagen. Morgenavond zijn we in Kinshasa, we gaan natuurlijk wel de drukke plaatsen mijden.
Congo,...mooi, immens land, met zijn lange gecompliceerde geschiedenis. Z'n lieve, mooie mensen, ... . Voor ons soms moeilijk te begrijpen. Al die ellende, oorlog en diepe armoede en toch zo'n sterke en trotse mensen... Als je hier ziek wordt heb je heel veel geluk of geld nodig, anders beland je in de hel.
Toch zal ik ze terug missen, deze lieve, hartelijke mensen. Ondanks alles zijn ze heel gastvrij. Ze maken graag plezier, dansen graag. Er zijn nog lichtpuntjes in het donkere hart van Afrika! Zolang we er samen in geloven.
A tout a l'heure!!!!
Ortwin (ondertussen omgedoopt door de weeskinderen tot Papa Jézus)
Vandaag maandag 19/9, oppositie komt bijeen in Kinshasa, In popokabaka zijn we de dag begonnen met echografie , de artsen beginnen er al redelijk weg mee te kunnen, ik ben eigenlijk echt tevreden van het resultaat , zij blijkbaar ook! In de pauze stond ik samen met emiel te kijken naar een kleurrijke bijeenkomst rond een boom op het binnenpleintje, 1man was zelfs in een zwart kostuum met wit hemd en strikje en er stonden ook twee grote moto's .. we vroegen ons af wat er daar gebeurde!? Josephine een vrouwelijke arts zei op onze vraag of dit een of ander feestelijkheid rond doop of huwelijk of iets in die aard was: neen, er is iemand gestorven en die mens wordt getransporteerd naar z'n dorp op een moto: bestuurder, overleden persoon, iemand die er achter zit ..... en inderdaad er zaten 3 personen op de moto als ze vertrokken... we werden er stil van : stel je voor een tocht van 65 km met een moto over zandwegen met diepe geulen, heuvels , putten met een lijk achter of voor je ...,onvoorstelbaar Op de middag hebben we allen samen batterijen gestoken in de hoofdlampjes (er waren er een 70 tal zonder batterijen) . Dit was nog niet zo'n eenvoudig bandwerk!, morgen gaan we ze aan alle personeelsleden van het popokabaka hospitaal cadeau doen. Morgen is het de laatste dag hier , woensdag vertrekken we nr kinshasa, een tocht van 11 uur (360km grotendeels over onbereidbare zandwegen vol gevaren) Deze avond is het de eerste keer dat we de sterrenhemel met melkweg deftig kunnen zien ,maar waar is het zuiderkruis, niemand die het ons kon aanwijzen! we zullen het thuis aan thomas deckmyn vragen was onze conclusie, hij weet er alles van! Ik zal me nu verder met de groep vervoegen om de sterrenhemel in het pikkedonker te bewonderen!
we hebben al massa's mooie foto's hoor! heel veel groeten van ons allen en tot binnenkort! veronique
Soms zijn de dagen te kort...dat is ook zo in Congo! Onze missie loopt op zijn laatste benen maar we hebben vandaag allen nog een tandje bijgezet! Er is gepoetst, er zijn nog afspraken geformuleerd, kapotte lampen werden vervangen, emmers en wasbekkens werden aangekocht. Dr.Veronique verliet amper haar echolokaal: fertilitietsproblematieken en gynaecologie boden zich meer en meer aan. Weet je dat er meer dan 140 echo's werden verricht onder haar toezicht!! Materniteit heeft bedden tekort: door het grote aantal keizersneden verblijven de moeders langer (10 dagen of langer als ze niet kunnen betalen!!) en we hadden ook een aantal miskramen die dagelijks nog antibiotica moeten krijgen... De tweeling gaat traag vooruit: vandaag 1,310 en 1,540 kg. Ik heb de ouders op het hart gedrukt dat ze nog veel geduld zullen moeten hebben. ze zijn gemotiveerd doch mama ziet er echt 'moe' uit. Ze blijft voorlopig manueel kolven en lepeltjes moedermelk geven maar we pogen ook om de baby te laten zuigen aan de borst. Tot heden zonder echt succes! Ik hoef niet te zeggen dat ik met een bang hart mijn zorgenkindjes achter laat...
Deze namiddag was er een evaluatie met het medisch equipe en een afvaardiging van de zone en memisa/BDOM. De hoofdtoon is er één van respect voor de inzet , de kunde, de moed van het equipe voor de populatie van Popo. Chapeau om met beperkte middelen en in bijzonder so(m)bere omstandigheden zich telkens weer in te zetten voor een vrij arme bevolking...ik weet echt niet hoe ik dat op papier moet uitdrukken! Er wordt vooral naar de toekomst gekeken...we willen een vervolg breien aan ons partnerschap. Er is oor voor duurzame projecten...we komen tot een conscensus! We weten al waar we ons de komende jaren zullen voor inzetten en fondsen voor zoeken?! Een belangrijk pijnpunt is telkens de uitwisseling: het is niet onredelijk dat de arsten de vraag formuleren om bij ons op stage te komen...daar is over na te denken!
Vanavond nemen we de tijd om te mijmeren met de ganse groep : het was een geslaagde missie !
dag vrienden, vooreerst zie hoe we in de mis geraakten, in berichtje van Francis maar de mis zélf: 1) duur 2.5 uur: 2) iedereen komt, desnoods gedragen. Vorige week een tweetal door polio aangetaste mensen, op handen en voeten. Ook baby's. Nu is de gemiddelde leeftijd in Congo < 20 jaar!! maar ze zijn er allemaal 3) uiterst kleurrijk de vrouwen én mannen hebben extreem kleurrijke kleren aan voor de gelegenheid; ook de kinderen worden helemaal opgedirkt voor de zondagsmis. De haartooi van de vrouwen is ongelofelijk gevarieerd en mooi 4) en er zit swoeng in: de 8 misdienaars en de meerdere hulppastoors komen met de pastoor in de middengang de kerk binnen gedanst. De twee voorste misdienaars zwiepen met de kaars, die nog net niet uitgaat. De mis bestaat voor tweederde uit muziek; opzwepende, zeer vrolijke ritmische muziek, ritme aangegeven door tamtams. Iedereen, iedereen !, zingt, danst en klapt luidop mee, tot de kleinste kinderen! 5) op het eind van de mis heeft een mevrouw nog een mededeling: ze doet die in het Congolees, dus we verstaan er geen woord van: maar de reactie in de kerk kan niet beter vergeleken worden dan met de reactie in een voetbaltribune, bij het scoren van een goal: echt waar, oorverdovend: het zijn quasi uitsluitend de vrouwen die reageren; ze kijken mekaar veelbetekenend aan, bijna samenzweerderig. Daarna zegt de mevrouw vooraan nog iets: andermaal hevige reactie en gelach (eerder meewarig); na de mis willen we weten welke boodschap de mevrouw vooraan dan wel verteld had: namelijk: de maniok kan vanaf nu bij de paters gemalen worden (anders een werkje voor de vrouwen!); de tweede boodschap: dat er voor betaald zou moeten worden.
Een hele belevenis, die mis hier met de groetjes van ons hele team Emiel
't is zondag, dus......... Vanaf 5u30 beginnen de zuster hun gebed en gezang rond 6u15 beginnen de eerste kinderen wakker te worden dus ook wij, doch nog eventjes omdraaien en proberen nog wat te slapen. om 7u is het hens aan dek want iedereen moet er piekfijn uit zien om de mis te gaan. Wij zoals we zijn eten om 8u, doch Zstr Mado meldt ons dat de mis om 8u30 begint. Dan maar eten en vertrekken zeker! Veronique, Annemie en Emiel vertrokken als eerste en ik wat later. aangekomen aan de kerk zetten we ons vanachter (want zie je brugge zet je ........) De mis duurde zowat 2u15 min. Warm en maar zweten, en veel gezang en een lange preek, want daar zijn ze goed in. We verstonden er niets van. Maar toch hebben we genoten. Johan en Ortwin hebben deze ochtend voor de mis gepast, ze zouden zich vandaag een rustdag in te lassen. wat ook nodig is in deze hitte.
Deze namiddag zullen we tijd maken om samen met de kinderen van het weeshuis een activiteit te doen.
-Gisteravond speciale uitstap: tegen 16 uur
werden we verwacht bij père Mathé. Père Mathé is een Jezuitenbroeder die in het
prachtige Jezuietenverblijf aan de rand van Popo verblijft; er zijn nog slechts
2 broeders aanwezig; een derde medebroeder wordt in België behandeld voor
leukemie; broeder Mathé ontvangt ons uiterst
hartelijk; hij leidt ons vooreerst rond op het prachtige domein en naar de
prachtige moestuin, zijn absolute trots (je suis paysan, zegt hij). Daarna
wordt ons een avondmaal voorgeschoteld met eigengekweekte producten, aangevuld
met een fris wit wijntje, heerlijk. Daarna vertelt hij zijn levensverhaal: hij
was zowat overal (Kinshasa, Lumbumbashi, Toronto, Rome, Ruanda ) en doceerde
filosofie. Hij verbleef 2 verschillende periodes in Ruanda; bij zijn 2de
pasage was hij getuige van de genocide; hij zag met eigen ogen 200 mensen koebloedig
afmaken, in de gevangenis waar hijzelf was opgesloten; hij is werkelijk door
het oog van een naald gekropen, mede dankzij medebroeders Jezuiten en de
Belgische consul. We hebben het ook over de huidige politieke situatie en de
gezondheidszorg, die voor de arme bevolking toch echt weinig soelaas biedt; nog
vanmorgen kregen we trouwens allen via de ambasade een mail om op 19/9 Kinshasa
te vermijden op de plaatsen waar de oppositie, betogingen organiseert.
Allemaal niet echt geruststellend. Laten we hopen dat iedereen het hoofd koel
houdt de volgende weken.
-Vanmorgen legden Johan en Francis intussen de
laatste hand aan hun electrische voorzieningen (zonnepanelen, bescherming tegen
blikseminslag, plaatsen batterijen, stopcontacten .) een megawerk geklaard op
die enkele dagen. Nu nog zoeken naar een plaatselijke technieker om deze
gesofistikeerde installatie te beheren/bewaken. Dit laatste is een absolute
noodzaak: nog vanmorgen konden we vaststellen dat men niet altijd goed inziet
wat kan en wat niet. Er staat hier bijvoorbeeld een oxygenator die op 110 volt
werkt en waarvoor dus een transfo nodig is: men voorzag een veel te lichte
transfo voor het gevraagd vermogen (en men durft daar flink over discussieren).
De meeste toestellen mankeren ook hun manuel. Nog werk aan de winkel. Maar over
het geleverde werk door Johan en Francis, mogen we echt trots zijn.
-Ortwin, die ook flink meehielp met techniek,
hield zich vooral bezig met hygiëne en steriliteit; absoluut geen
luxe-onderwerp hier; zijn aanwezigheid van 2 jaar terug is hier nog overal
merkbaar, maar de praktische toepassing hier laat zwaar te wensen over. In
ieder geval werd voor volgende maandag
10 man opgevorderd, om het terrein te saneren en de kliniekgebouwen eens
grondig te kuisen (op sommige plaatsen ligt vingerdik stof). Waar wij in België
overdrijven, schiet men in Congo wel schromelijk tekort. Toch ontwaren we
vooruitgang, maar ook hier nog veeeeel ruimte voor verbetering.
-Schitterend werk ook van Veronique en Annemie;
één van de belangrijkste problemen die het ziekenhuis moet verwerken, heeft te
maken met gynaecologie/verloskunde. Veronique heeft, samen met onze techniekers
het echotoestel gereanimeerd, en via de lokale bisschoppelijke radio, prenatale
echo gratis ter beschikking gesteld (én met een mooi cadeau erbovenop). Het
succes was opmerkelijk: bijna 100 echografische controles, met een aantal
opvallende diagnoses. Daarenboven kwamen ook dokters van perifere (en perifeer
betekent hier echt wel iets, bij afwezigheid van berijdbare wegen) centra, om
echo te leren. De dokters zijn oprecht geinteresseerd, maar ontberen in
belangrijke mate diagnostische middelen, in zonder beeldvorming en labo. Wat dit
laatste betreft, zijn we in ons landje buitengewoon verwend, hoewel we dit niet
altijd beseffen
Hulde
tenslotte aan Annemie; zij heeft hier haar hart verloren, te midden de
dagelijkse miserie; deze namiddag is ze reanimatie gaan aanleren voor boorlingen (op een pop). De verpleegkundigen
hier zijn of onder- of niet betaald, wat de motivatie niet ten hoede komt; er-is ook niet veel basiskennis aanwezig;
daarenboven houdt men soms halsstarrig vast aan vroegere (slechte) gewoontes. De
nood is hier overigens groot. De aanwezigheid van Annemie en Veronique heeft
minstens 2 levens gered, oa dit van de helft van een tweeling, die men had
opgegeven hier, Apgar 1 voor de kenners, waarvoor de reanimatie op hun
aandringen werd gestart, met goed gevolg. Dus ook hier veel ruimte voor verbetering..
-Aan het thuisfront: dit ziekenhuis heeft een
sterke nood aan verbetering van diagnostiek, zoals gezegd: vooral beeldvorming
(echo!!) en labo zijn een echt probleem.Ook een anestesist zou hier op korte tijd een ongelooflijk nuttige
bijdrage kunnen leveren. Bespreek ik nog wel als we weer thuis zijn.
-Hoe 2 werelden, op 7 uur vliegen van elkaar, zo
kunnen verschillen !!!! !
Veel gemeende groeten van ons allen en tot binnenkort
Vanmorgen hangt er behoorlijk veel mist...maar het beloofd warm te worden! De kinderen zijn zoals steeds reeds van 6u actief...ze maken zich klaar voor de school en vertrekken in uniform (zwart rokje/broekje en wit hemd). De zusters wekken me al om 5u30 met een zacht tamtamgeroffel en hun ochtendgebed... Ik begin te wennen aan dit ochtendritueel!
Vandaag is er eerst 'réunion': elke dienst moet er verslag uitbrengen over de aanwezige patienten op hun afdeling en dan worden ze door de artsen bevraagd over hun beleid! Wel een interessant leer-moment. OP materniteit is het kuis-dag: verloskamer en postpartumkamer worden grondig aangepakt! Water en zeep worden kwistig aangewend en de meegebrachte dweils en trekkers bewijzen metéén hun dienst! De hygiëne lessen van Ortwin hebben wel resultaat bij de vroedvrouwen! Ondertussen wat prenatale consultaties waar de nodige parameters gemeten worden en vaccinaties gegeven worden...interessant! Hun aanpak tijdens de bevalling is duidelijk veel professioneler en menselijker, vooral de jonge collega's zijn nieuwsgierig naar onze gewoonten! De toestand van de tweeling baart me vandaag serieus zorgen...het meisje doet het prima maar kleinbroertje (1,500 naar 1,300kg) is zwak: zuigt niet, ziet geel, is zeer atonisch...ondanks de goede zorgen van mama!! Na veel moeite kan ik toch een arts doen komen kijken: wij proberen terug met het lepeltje te voeden en men zal een infuusje aanleggen??? de verantwoordelijke van de pediatrie zou het komen plaatsen maar toen ik de dienst verliet was dit nog niet gebeurd...
Om 17u waren we te gast bij een pater Jesuiet , père Maté, verantwoordelijk voor 119 dorpen. De congolese pater was een gedreven verteller...één vraag en je kreeg 20 minuten antwoord! Maar zijn verhaal maakte ons 'stil' want zijn levenservaring kan metéén een aantal boeken vullen. Zo was hij in Rwanda toen er een genocide uitbrak eind jaren 80. Verkeerdelijk werd hij opgepakt omdat men dacht dat hij een Tutsi was...door tussenkomst van tal van prominente figuren werd hij na 8 dagen gevangenisverblijf in erbarmelijke toestanden vrijgelaten! Hij was wel getuige van grootse afslachtingen van meer dan 200 gevangenen per dag... Zijn levensloop door kruiste Rwanda, Congo,Rome, Canada...dat verklaart ook zijn polyglot zijn! Maar hij is lesgever, priester,parochieherder ook een gepassioneerd landbouwer. Zijn groententuin bestaat uit een zeer uitgebreid gamma groenten die hij biologisch kweekt...Zijn verse 'salade' smaakte dan ook opperbest!
De andere collega's werkten zich terug in het zweet...vanmiddag wees onze thermometer wel 47° aan (30° binnen). Ik laat aan anderen de ruimte om over hun ervaringen nog iets te vertellen morgen...maar ik kan het niet laten om mijn indrukken al ergens beknopt weer te geven!
Slaapwel in Vlaanderen...jullie zien dezelfde 'volle' maan als wij ?!
Waar zal ik beginnen...zoveel diverse situaties die ons elke dag weer overstelpen! Mensen staan ons op te wachten aan ons verblijf in het weeshuis, mensen spreken ons aan onderweg naar het hospitaal, in het hospitaal...allemaal smeken ze om hulp: medische hulp, financiële hulp, eten, kleding... Moeilijk om telkens uit te leggen dat onze middelen ook beperkt zijn en dat onze hulp vooral bestaat uit hulpverlening ivm gezondheidszorg in het hospitaal! Eerlijk gezegd , ik heb vaak de neiging om enkele Francs congolais toe te steken maar dat is niet altijd een goed idee...waar eindigt dat ?? Opvallend ook is hun beleefdheid en vriendelijkheid. Ze groeten steeds langs de weg, in het hospitaal. Kinderen zwaaien uitbundig maar lopen snel weg als je hen benadert. Nochtans om een fotooke zijn ze niet bevreesd...daar hebben we prachtige beelden van!
Vandaag terug een 'Césarienne' gehad op materniteit en zelfs beviel een moeder van haar tiende kind ...waarvan 8 in leven! Geen sprake van anticonceptie, kinderen zijn een vorm van rijkdom maar hoe ze die mondjes allemaal zullen vullen en een deftige educatie geven daar denken ze blijkbaar nog niet aan! De man is duidelijk de patriarch van het gezin: hij bepaalt de naam van de kinderen, het aantal kinderen...hij heeft zelfs het recht een andere vrouw te nemen indien zijn partner hem geen kinderen(meer) kan schenken??? Polygamie is hier nog aanvaard...terwijl relaties van gelijke sexe helemaal' not done' is!
Dr. Veronique krijgt ook meer en meer gynaecologische consulten , ik laat haar daar meer over vertellen... Dr. Emiel werd in de spoedafdeling geconsulteerd voor een aantal 'straf-zieke' patienten: cardiopathie met leverlijden en renale pathologie! Naar zijn mening doen de inlandse dokters het vrij goed met de beperkte diagnostische middelen en medicijnen. Hij adviseert de medicatie maar dat hebben ze soms niet voorradig en zullen ze elders zoeken?! Heel frustrerend als je over geen deftig labo en pharmacie beschikt!!! Dat zijn echte pijnpunten waar we alvast de komende jaren zullen moeten op focussen.
Ortwin gaf terug workshops en zijn vernieuwing in de sterilisatie krijgt meer en meer vorm! De techniekers Johan en francis avanceren prima...ook al is de medewerking soms stroef maar het resultaat mag er zijn...
En zo gaat onze missie maar door...de dagen glijden in een sneltempo voorbij...we zullen alvast met straffe verhalen en een rugzak ervaringen huiswaatrs keren.
Dag iedereen in België gisterenmorgen stond een jonge vrouw ons op te wachten. Probleem: acuut bloedfluimen en pijn onder linker schouderblad bij ademhalen. Tweede probleem: 'pas d'argent ', waardoor ze niet naar het ziekenhuis kon en ons dus stond op te wachten. Als bij wonder komt daar net op hetzelfde moment een verantwoordelijke dokter van Memisa, met wie we het probleem konden aankaarten. Er is in Congo een lijst van 'indigènes', zijnde mensen van wie bewezen is dat ze werkelijk niets bezitten; voor deze groep is consultatie en behandeling gratis. De vrouw was onbekend als indigène; ze werd toch gezien, met als uiteindelijke diagnose OPEN TBC; drama in die situatie is, indien ze niet gezien wordt, behalve dat ze zelf verder ziek wordt, ook nog eens haar hele omgeving kan besmetten. Uiteindelijk is ze opgevangen én op de lijst van de indigènes geplaats. Vanmorgen zijn we vertrokken naar twee Centres de Santée, die afhankelijk zijn van het ziekenhuis in Popo. Over wegen die enkel met zeer stevige 4x4's te berijden zijn, bereiken we eerst Kabangu; Kabangu is een gehucht van 8500 inwoners, maar vangt ook de eerste zorgen op van de wijde omtrek; er zijn volgens de Dr 29 (!) bevallingen per maand. Op het ogenblik van onze aankomst is er net een vrouw aanwezig in arbeid. De voorzieningen zijn uiterst uiterst primair. We worden omringd door ontelbaar veel kinderen, die ons, blanken, ik zou zeggen onthutst aankijken. We maken een groepsfoto van de kinderen met de belofte de foto te zullen opsturen. Op naar de 2de centre de santée; kleiner, in een gehucht van 6600 inwoners, andermaal zééér minimaal ingericht. Een jonge vrouw is zeer recent bevallen, en het kind lijkt in de problemen: diagnose: TETANUS. Ons plan was aanvankelijk ter plaatste te picknicken, maar de situatie noodzaakt ons met het kind onmiddellijk naar het ziekenhuis van Popo terug te keren. Navraag leert dat basisvaccinaties als tetanus hier perfect kunnen, maar om praktische of persoonlijke redenen niet gebeuren; de vrouw was duidelijk niet gevaccineerd, met deze dramatische gevolgen als resultaat. Toch duidt elke dokter hier op het feit dat de schuld hier zeker niet bij de overheid of volksgezondheid ligt en zeker ook niet aan de medici. Op de markt van Popo hangt een reuzedoek, waarop de mensen uitgenodigd worden om zich gratis te laten vaccineren tegen gele koorts. Ik val in herhaling, maar een verblijf in een streek als Popo zou bijzonder leerrijk en confronterend zijn voor elke student geneeskunde; maar ook voor vele westerlingen, die niet beseffen in welke (medische) luxe ze baden. En ik sluit mij aan bij Veronique en de andere leden van ons (geweldige) team: chapeau voor alle gezondheidswerkers die in die omstandigheden zich weten te redden en voor alle mensen van het weeshuis waar we verblijven, en die de lokale mensen in zeer moeilijke omstandigheden toch een toekomst geven.
dag lieve mensen, In het weekend werd via de lokale vbro medegedeeld dat de komende twee weken de obstetrische echografies gratis zullen zijn met zelfs een cadeautje dit omdat verschillende artsen uit de provincie gekomen waren voor echocursus in popokabaka!!! Ik was heel benieuwd naar de opkomst en zoals ietske verwacht zat er smorgens al een gang vol kleurrijke dames de een al zwangerder dan de andere.Met goeie moed begonnen we met teaching :6artsen elk 2echo's na elkaar in een gesloten lokaal (temp steeg tot 45 graden). In het begin is echografie zeer onwennig maar met vaste houding voor de sonde , structuur in wat je wilt zien en dikwijls hand vasthouden, gingen we stap voor stap vooruit, de ene arts al handiger dan de andere.Tegen de middag hadden we 16 echo's gedaan (die dag in totaal 25). Na de echografie kregen de vrouwen een BH op maat, in totaal hadden we vanuit brugge meer dan 200 BH mee van de soroptimisten brugge ! Je kunt niet geloven hoe blij de vrouwen met een BH zijn , stralend (zeker als ze een kleurrijke bh kregen) Het BH verhaal is echt een succes! In de namiddag was er een spoedsectio :slechte harttonen bij een vrouw die al 2u aan het persen was thuis en bij aankomst in het ziekenhuis nog maar 6cm had en slechte harttonen met meconiaal vruchtwater. De artsen doen een klein schietgebedje voor ze beginnen met de sectio , die gebeurd onder ketalar sedatie. De procedure voor sectio is relatief hetzelfde behalve dat ze de baby er proberen in stuit eruit te halen: deze baby lag in hoofd en wat zag ik ze trokken een arm eruit dan een been dan duwen ze de baby terug naar boven en zie je twee benen verschijnen een lichaam en zn hoofd laatst (ze zeggen dat je daardoor minder scheuren in het litteken van de baarmoeder hebt). De baby had apgar 1 enkel zwakke pulsatie van het hart, annemie en ik hebben de baby proberen te reanimeren met aspiratie en mond op mond beademing (wel met een fijn gaasje over de mond) en hartmassage , na 5 min apgar 3 , dan h eb ik navelstrengbloed naar het labo gebracht voor de ph want als deze onder de 6.9 was was het niet zinvol verder te doen maar uiteraard ph kunnen ze niet bepalen.. na 10 min hadden we gelukkig apgar 7 en vandaag gaat het goed met de baby! Na de sectio was er nog een curettage voor postpartumrest , dit onder cervikale blok, de patiente voelde alles en bloeden.... Vorige vrijdag hadden we een patiente met een epilepsieaanval die uiteindelijk van een tweeling bevallen is ,1500 en 1700g, de babies doen het relatief goed (in bed bij de moeder) hier zorgen de familie voor eten voor de patiente en dus heb je overal mensen die vuurtje stoken met een pot erop en maniok maken, de meeste eten 1x per dag en altijd hetzelfde maniok! De bevolking is ongelooflijk arm , het is erg dat de gezondheidszorg niet gratis is, velen komen niet naar het ziekenhuis omdat ze het niet kunnen betalen (bv een consultatie is 4 euro , een echografie 5 euro, een sectio 25 euro) Het materiaal in het ziekenhuis is echt beperkt en het labo is onder alles! Ik moet echt de lokale artsen en verpleegkundigen enorm bewonderen voor hun ongelooflijke inzet en goed hart om in die omstandigheden te blijven werken en zich in te zetten voor hun medemensen (zelf worden ze de overheid niet meer betaald en krijgen ongeveer 10-25 euro per maand, een pint of cola kost bv 1.5 euro ) Zuster lievke wil ik ook in de bloemetjes zetten ,het weeshuis dat zij opgezet heeft is fantastisch, je ziet dat de kinderen hier gelukkig zijn en zich goed voelen, ze zorgen ook allemaal voor elkaar, ze gaan naar school en de zondag in de mis zijn ze zo voorbeeldig dat het ontroerend is. gans popokabaka ziet zuster lievke graag. Ik ben blij dat de echoteaching een succes is!
Eerst hieronder deel 1 lezen!!! Bienvenue chez nous a Popo! deel 2
Bon! ...
Een verklaring? Kan ik niet geven of ik zal mij er niet aan wagen. Wat ik wel weet is dat het personeel zeer lage lonen krijgt (als ze ze al krijgen). Een verpleegster moet rondkomen met omgerekend een schamele 10 euro per maand! Mensen zonder opleiding proberen meestal gewoon te overleven. Er is wijd vertakte armoede. En hoe lager je bent opgeleid, hoe lager het loon (blijkbaar geldt ook: hoe hoger de functie/opleiding, hoe hoger de corruptie. Maar ik wil zeker niet veralgemenen!). Het hospitaal krijgt erg weinig middelen. In deze onzekerheid en harde levensomstandigheden opgroeien, is het dan moeilijk te begrijpen dat je gedemotiveerd geraakt?
We doen samen ons uiterste best. Ikzelf ben verder bezig met overal wat op te ruimen en te kijken waar ze middelen tekort komen. Om een voorbeeld te geven: de sterilisatieruimte stond vol met oude vuile toestellen en andere ongebruikt materiaal, oude bassins en emmers, ... . Ze hebben nu 2 autoclaven ter beschikking. Met wat goeie wil en organisatie moeten we er samen in slagen om er een mooie werkzame serilisatiezaal van de maken, welliswaar heel basic, zoals alles hier trouwens.
Verdere planning?
Morgen bezoeken we samen enkele centres de santée (vanwaar ze uit de periferie patiënten doorverwijzen naar ZH). Wij kijken uit naar de noden en rapporteren deze dan aan Memisa en dan weten we ook of wij verder iets kunnen doen.
Overmorgen ga ik verder met de workshops rond afvalbeleid en hygiëne.
En, wees gerust, we rusten van tijd tot tijd. In de wat koelere avond wat bijpraten en een pintje drinken, samen eten,...
Na 2 jaar terug in Popo! Ik begin hier mijn weg al een beetje te kennen en toch zijn er nog zoveel raadsels. In onze kleine 2 weken ter plaatse proberen we er alles uit te halen.
Popokabaka ligt tussen groene heuvels in een tropisch landschap, in een alles verzengende hitte. Nu ja, we zijn dan ook 'mendele', van die bleke mensen die geen zon gewoon zijn... . Voor we er goed en wel aan kunnen wennen zijn we al lang terug in ons gematigd klimaat. De Kwango, een zijrivier van de machtige Congostroom, loopt langs de stad. Hier en daar zie je wat brousse en veel palmbomen en andere tropische vegetatie. De zanderige grond zorgt voor veel stof. Popo is redelijk uitgestrekt, overal hutten gemaakt van hout en klei, stenen huizen en hier en daar wat oude koloniale gebouwen in verval. Tussen wijdverspreide galerijen van palmbomen en gras ligt de kerk. We wandelen er iedere dag langs op de verharde zandwegen op weg naar het ziekenhuis.
We worden hier keer op keer zeer hartelijk ontvangen en iedereen keek uit naar onze komst, ze behandelen ons bijna als familie! Toch blijft het soms moeilijk om door te dringen tot het hoe en waarom van de bevolking. Is het de taal? de cultuur? tradities? gewoonten die de communicatie bemoeilijken? Het is in ieder geval niet altijd evident om in korte tijd veel gedaan te krijgen en om iedereen met wie we samenwerken (personeel, ..) te motiveren en vlot aan het werk te krijgen.
Sinds 2 jaar geleden is er heel wat veranderd aan de infrastructuur dankzij onze samenwerking en de middelen die we ter beschikking stellen. Er zijn al verschillende zalen verbouwd, bijna alle zonnepanelen liggen er. Er is een onderneming die vorig jaar bronwaterleidingen aangelegd heeft. (voor heel Popo en ZH, de waterleidingen naar ziekenhuis zijn er nog niet).
Ondanks dit alles zijn er bijna geen patiënten te zien in het hospitaal! De reden is heel moeilijk te achterhalen al zal het zeer erbarmelijke wegennet en gebrek aan vervoer hier veel mee te maken hebben. Maar dan nog... . We proberen het ui te vissen. Een andere struikelblok en soms bron van frustratie is het feit dat het heel wat voeten in de aarde heeft om het personeel vlot aan het werk te krijgen. En sorry het is niet omdat ze lui zijn! (sommigen toch)
Terwijl de zon als een rood gloeiende bal achter de einder van palmbomen zakt ,komen we moegewerkt terug naar onze verblijfplaats Bethleem. Druk wordt er geevalueerd over de prestaties van de dag en een frisse Nkoyi (gekend voor insiders...=bier) laaft de dorstigen...Net hoorde ik nog dat het in België ook 30° is maar nee wij zijn niet jaloers!
Even nog iets vertellen van de zondagmis die voor ons als een optreden van 'Up with people' ervaren wordt: misdienaars bewegen ritmisch met de kaarsen in de hand, de priesters heupwiegen zelfs, het koor en de talrijke aanwezigen trakteren ons op een meerstemmige zang en handengeklap en dat werkt aanstekelijk! Alhoewel het spektakel bijna 3 uur in beslag neemt toch verloopt het vliegensvlug want de indrukken die ons netvlies steeds bereiken zijn zo divers...geen ogen genoeg, zegt men bij ons! Ook het amalgaan van kleuren en geuren is een belevenis. Ieder op zijn zondags: vrouwen in de mooiste pagnes en hoofddoeken van congolese stoffen. Wij konden er metéén eentje aanduiden die we ook wel zouden kiezen. Ook de mannen dragen kleurige hemden en alles feilloos gestreken, hoe doen ze het? In de namiddag bezochten we de visvijvers...een plek om weg te dromen als in een afrikaanse film: zo idylisch en inspirerend. Een meute plaatselijke kinderen volgt ons op de voet...ze zijn verrast als we een danspasje met hen versieren op de muziek van Bertin's autoradio. Hillariteit alom als wij met de heupen bewegen...
De boog hoeft niet altijd gespannen te staan...dus fijn dat we hier ook tijd hebben om te genieten. Vandaag werden we reeds vroeg gewekt door een stoet zingende weeskinderen en zusters die Zr. Madou(onze gastvrouw) een gelukkige verjaardag kwamen toe-zingen! Tamtamgeroffel en enthousiast gezang en gejoel waren de ingredienten om aangenaam gewekt te worden! Een stralende zuster die fier bloemen en attenties aanvaardde...dat verdient ze beslist.
De dagtaak was voor ieder terug vruchtbaar: de zonnepanelen zijn reeds voor de helft op het dak aangebracht, Ortwin slaagde erin om orde op zaken te stellen in de sterilisatieruimte en Veronique's echoconsultatie kreeg 24 zwangere vrouwenop bezoek. Ja, Dr.Serge had een oproep via de radio gelanceerd dat de echo's uitzonderlijk gratis zijn tijdens ons verblijf en dat er zelfs een extra geschenkje aan vasthangt ...Wat een succes en de artsen blij dat ze allen, (6artsen) voldoende kans kregen om te oefenen! Dat extraatje is ook een aantrekking hoor: uit de grote voorraad soutiens wordt gretig een keuze gemaakt... Vandaag terug enkele baby's geboren alle 3 flinke jongetjes en gelukkige mama's! De naam wordt pas later gegeven en het is de echtgenoot die daarover beslist... De toestand van de premature tweeling is bevredigend: ze zuigen alle twee rechtstreeks aan de borst...mama kent weinig rust maar klaagt niet! Gister was er ook een keizersnede omwille vernauwd bekken; mama is slechts 1m30...dat komt hier frequent voor!
Lieve supporters jullie reacties zijn werkelijk aangenaam...8000km verwijderd maar in gedachten zo nabij!
Tot volgende blog...ondertussen is de duisternis werkelijk totaal !
beste vrienden in het verre België ondergetekende is, net als Veronique, voor het allereerst in Congo. We zijn hier nu precies één week na onze cultuurshock. In de eerste plaats valt hier de ongelofelijke armoede op, bij deze zeer arme, maar uiterst lieve mensen; we kwamen hier toe in Popo en iedereen langs de weg stond ons toe te wuiven; de armoede is, zoals gezegd, schrijnend; maar opvallend is vooral hoe sereen men deze ondergaat. Daarnaast is er de voor onze normen, belachelijke bureaucratie, waar we ons met uitgestreken gezicht doorheen acteerden. Intussen zijn we vertrouwd met het ziekenhuis; het terrein en de gebouwen overtreffen mijn verwachtingen; de inspanningen van de laatste jaren, vooral ook naar technische infrastructuur, inzonder de electrische installaties, zijn zeer zichtbaar en aan onze techniekers te danken. De medische diensten, met als voornaamste diensten de materniteit en de kinderkliniek, kunnen zeker de support van Veroniques en Annemies gebruiken!!! De medisch-technische diensten zijn voor ons Westerse artsen, onmogelijk voor te stellen. Het labo is uitermate basic, maar de waarheid heeft zijn rechten, laat een uiterst snelle diagnose van malaria toe (sneltest én hematocrit); voor de rest is het de naam labo amper waardig. De radiologie ligt onder een laag stof. He echotoestel werd door Veronique (die zich zowat Stanley moet voelen) en onze techniekers gereanimeerd en inmiddels is er nog tot 22/9 gratis echo-consultatie, met bezoek van perifere artsen die zich willen bijscholen. Het EKG-toestel, volautoatisch, met diagnosefunctie, stond nog in zijn originele verpakking, met de verkeerde handleiding. De jonge artsen zelf vroegen echter om het aangeleerd te krijgen, wat inmiddels gebeurde; één probleempje: men heeft slechts één rolletje papier voor het toestel... En helaas is het zo met veel zaken. De apotheek is ook een pijnpunt: naast de voorspelbare schaarste is er ook het probleem dat voor gehospitaliseerden, de familie de medicatie in de apotheek dient aan te kopen. We stellen ook een lage bezettingsgraad vast in het ziekenhuis, dat nochthans een zeer groot territorium moet bedienen qua gezondheidszorg; één oorzaak is zonder twijfel het onberijdbare wegennet in grote stukken van dit gebied, vooral rond Popo zelf. Hier in Popo logeren we bij de zusters van Orphelinat Bethlehem; we worden heel goed gesoigneerd; 's avonds zitten we in de zwoelte, buiten onder de maan en de sterren, te tetteren We zitten temidden een 50-tal weeskinderen, die gisteravond dansles kregen, om de ritmes van de Congolese muziek. Die kinderen hebben zeker een gen voor ritme. Nu wordt één van die kinderen, Ruth, 5 jaar, vanuit België door onze Francis ondersteund. Ruth toonde zich de laatste dagen lusteloos. Sinds gisteren was ze ook koortsig en vanmorgen had ze 40 graden koorts. Ortwin, met zijn ervaring van artsen zonder grenzen, had de terechte vrees voor malaria; we zijn onmiddellijk een labotest gaan verrichten, die helaas positief uitviel. Inmiddels zijn we bij Ruth met de medicatie kunnen starten.We duimen voor Ruth!!!! ik breek nu de blog af, want hij doet raar, met een verspringende cursor en alle mogelijke zotte kuren veel groeten aan alle vrienden Emiel en rest team
deze morgen om 8.45 zijn we naar de cité, markt vertrokken. zo'n kleurrijke markt! 100den kleine kraampjes met gerookte vis, gedroogde vis, vis op een soort relatief gesmolten ijs, hopen gekookte rupsen, naast hopen rode kleine tomaten, zurkel, ajuinen, zeldzaam vindt je bananen, ananas geen mango's gezien blijkbaar is het seizoen voor de mango's in december. kraampjes met afrikaanse stoffen, ook een soort laken met kabouter wesley op en een grappige vlaamse tekst: en nu in bed! kraampjes met europese tweedehands kledij, schoenen en handtassen, Wij waren voor de kinderen ook een attractie: mundèlè mundèlè (blanke,blanke) en dan kijken ze met open mond.. We hebben wat groenten en bananen gekocht .Tegen 11 u was het zo warm geworden dat het saunaeffect weer toesloeg en we iets moesten drinken in de schaduw. Hier hebben de mensen gemiddeld nog 6-8 kinderen, het gemiddeld gewicht van een kindje bij de geboorte is 2300g ,(veel vrouwen zijn soms ook maar 1.40m groot) Annemie is zeer gedreven en heeft veel geduld met vb helpen van de borstvoeding met een lepeltje bij een tweeling van 1500 en 1700g, zij wordt hier echt graag gezien en heeft een hart voor missiewerk. Francis , Johan en emiel hebben gisteren 4 zonnepanelen geplaatst op een dak naast de operatiekamer in de blakende zon en met een 30 tal toeschouwers (tot vervelends toe), chapeau voor hen hoor, ik zou het niet kunnen. Ortwin probeert het comité hygiene met geduld en diplomatie bij te sturen en ik heb het genoegen 5 jonge artsen (zelfs 2 die van 300km verder dit is 12 u rijden,kwamen) verloskundige en gynaecologische echografie aan te leren, (wel in een lokaal die gigantisch warm is en geen verluchting heeft) In het weekend ging de hoofdarts via de lokale radio melden dat de vrouwen gratis echo konden krijgen tot 22/9! (hopelijk werk verzekerd) Het is hier een ongelooflijke ervaring! de mensen zijn heel vriendelijk maar qua emoties gelaten en ingetogen (de vrouwen toch) Deze middag hebben de meesten van ons een rups gegeten , voor mij was 1/4 genoeg en had ik een groot glas water nodig, mijn rest rups heb ik aan de huiskat gegeven en ze begon er zelfs niet aan! Heel veel groeten en kus veronique
