Wil je ons iets zeggen dat niet op deze blog moet verschijnen? Mail ons hier.
Mag iedereen het lezen, klik dan op op het gele 'Uw positieve/negatieve reactie hier' onderaan de tekst.
De herdertjes lagen bij nachte. Zij lagen bij nacht in het veld. Zij hielden getrouwe de wachte. Zij hadden hun schaapjes geteld. Wees gerust, ik heb mij niet vergist in de tijd van het jaar en ik heb ook niet per ongeluk een verkeerde preek uit mijn archief gehaald. Ik weet dat we in de paastijd zitten en niet meer in de kersttijd. Maar het evangelie van vandaag deed mij heel sterk denken aan dat overbekend Vlaams kerstlied.
Want het gaat weer eens over de goede herder. Weer eens, want het gaat er wel vaker over in de bijbel. Misschien waren herders en vissers wel de meest bekende beroepen uit die tijd. Geen wonder dat Jezus in parabels vaak teruggrijpt naar herders. En allicht geen toeval dat zij ook de eersten waren die bij de geboorte van Jezus het kind te zien kregen.
Twee typische kenmerken van herders worden genoemd in het liedje waarmee ik begon. Zij hielden getrouwe de wachte. Herders houden de wacht bij hun kudde, herders zijn waakzaam. Herders laten hun aandacht niet verslappen, zij blijven geconcentreerd en op hun hoede. Want er kunnen wolven zijn en rovers. Gevaar kan van alle kanten dreigen voor hun kudde.
En het tweede zinnetje dat opvalt: zij hadden hun schaapjes geteld. Herders tellen hun schaapjes, want voor hen is elk individueel schaapje even belangrijk. Huurlingen tellen hun schaapjes niet, zegt Jezus. Voor hen is het verlies van één schaapje op de honderd geen ramp. Er blijven er nog genoeg over, 99%. Economisch gezien stelt dat verlies nauwelijks iets voor. De herder redeneert anders. Hij telt zijn schapen, hij wil er geen enkel kwijt. Hij kent ze ook allemaal bij naam, en zij kennen hem.
Herders zijn natuurlijk niet alleen wat dat betreft. Voor ouders en grootouders telt elk kind of kleinkind in dezelfde mate mee. Er mag er geen benadeeld of verwaarloosd worden, er kan er zelfs geen op de tweede of derde plaats komen. Als leerkrachten een reis of een uitstap maken met hun klas, gaan ze ook bij elke stopplaats of elke vertrekplaats hun leerlingen tellen. Leiders van een jeugdbeweging hebben ook geregeld hun telmomenten.
En ook in ziekenhuizen bijvoorbeeld tracht men elke patiënt de aandacht te geven die hij of zij verdient. En iedereen met de nodige en gelijkwaardige zorg te omringen. En ook in een woon- en zorgcentrum en in andere verzorgingshuizen doen vele mensen hun best om iedereen in gelijke mate te laten meetellen en te laten meedelen in zorg en aandacht.
En dat is niet alleen omdat die mensen alle bewoners van dat huis of alle leden van die jeugdbeweging of alle leerlingen van die klas even belangrijk vinden, maar ook omdat zij een verantwoordelijkheid hebben te dragen. Een herder is bekommerd om zijn schapen, is verantwoordelijk voor hen. Hij leidt ze in de goede richting, hij zorgt ervoor dat ze niet verloren lopen en hij brengt ze veilig thuis. Wat dat betreft zijn er ook nu, in onze tijd, vele mensen die herder zijn voor anderen, voor vele anderen.
Het is vandaag ook roepingenzondag. Nu is roeping voor de meesten van ons een ietwat ouderwets woord, dat veel van zijn inhoud heeft verloren. We worden niet meer zo geboeid door het idee dat God op een wat magische manier mensen roept om hun leven helemaal aan Hem te wijden.
Maar toch is de kerk op zoek naar herders. Pastores in het Latijn. In de letterlijke betekenis zijn dat inderdaad pastoors, of priesters, mensen die gewijd zijn en officieel een functie hebben in de kerk. Of twee functies of drie of vier. Waardoor het voor hen alsmaar moeilijker wordt om al hun taken te vervullen. Zeker als ze ook aandacht willen schenken aan die schapen die uit de kudde zijn weggelopen of zich er niet meer thuis voelen.
Maar roepingenzondag richt zich tot veel meer mensen. Eigenlijk tot iedereen die bereid is om schaapjes te tellen. Niet alleen omdat hij niet kan slapen, want daar helpt schaapjes tellen ook voor, naar het schijnt. Maar omdat hij geen schaap wil zien verdwalen of verloren gaan. En daar misschien van wakker ligt. Roepingenzondag richt zich tot iedereen die schapen wil leiden en richting wil geven. Tot iedereen die zich bekommerd voelt om anderen.
Tot iedereen die bereid is een of andere vorm van verantwoordelijkheid op zich te nemen. In onze parochie wordt er sinds de start van de Verrekijker, zowat een jaar geleden, intensief gewerkt in diverse platformen. Die platformen zitten eigenlijk in zekere zin vol met herders.
Gisteren zijn onze vormelingen op stap geweest van Gaverland naar Linkeroever. Ze hebben samen de viering bijgewoond in de Lucaskerk en zijn bij elkaar gebleven tot s avonds laat voor hun afsluitdag met de ultieme catechese op weg naar hun vormsel. Een paar herders hebben hen begeleid op die tocht en op het hele voorbereidingsjaar.
Ook voor die jonge mensen, die weldra gevormd worden, is het vandaag roepingenzondag. Er gaan er allicht niet veel echt priester worden. Maar ze zijn wel op weg naar hun volwassenheid en worden opgeroepen tot verantwoordelijkheid. Misschien kunnen wij sommigen van hen, die we kennen of leren kennen, wat helpen en begeleiden op hun tocht. Als goede herders
Evangelie: Lucas 24, 35-48 - 'Zo moet Christus lijden en verrijzen'
Al heeft Hij ons verlaten Hij laat ons nooit alleen
Het is een sterk verhaal dat we vandaag bij Lucas horen.
Een verhaal dat eigenlijk al begon op paasdagmorgen met de vrouwen die op stap gingen en het graf leeg vonden. Daarna kwamen de leerlingen terug van Emmaüs, met het verhaal dat ze de Heer hadden gezien en dat Hij met hen het brood gebroken had. En nu staat Hij daar in hun midden en zegt: Vrede zij u, wees toch niet bang.
Een sterk verhaal dat eeuwenlang altijd opnieuw werd verder verteld.
Zou het echt zo gebeurd zijn, of werd het verhaal bij iedere vertelling beetje bij beetje aangedikt? Gaat het, met andere woorden, om visserslatijn?
Lucas was een volgeling van Paulus. We weten dus zeker dat hij niet bij de eerste generatie apostelen was. Toch vertelt hij het verhaal alsof hij er zelf bij was. Hij vertelt het voor nieuwe volgelingen, zoals wij.
Maar is het sterk genoeg om ook ons over de streep te trekken? Is het overtuigend genoeg om ook ons te overtuigen dat het hier werkelijk over de verrezen Heer gaat?
Is het daarom dat hij er nog een schepje bovenop doet en Jezus voor hun ogen een stuk geroosterde vis laat opeten?
Wordt het nu geen onmogelijk, geen ongelooflijk verhaal?
Neen en ja.
Als je praat met mensen die iemand verloren hebben die ze echt lief hadden, dan duiken er steeds weer verhalen op. Verschillende van hen zullen getuigen hoe zij hem of haar nog tegenkwamen, in vele kleine dingen van elke dag. Zij zullen vertellen hoe zij hun verloren partner herkennen in hun kinderen (een glimlach, een houding, een manier van spreken). Hoe elk voorwerp, elke kamer in huis herinneringen oproept. Een briefje, gevonden in een schuif.
De gewoonte om op een bepaalde manier de tafel te dekken of eten te koken. Niet zonder reden noemen we vertrouwde gerechten klaargemaakt op grootmoeders wijze.
Het gaat dus niet om een echt onmogelijk verhaal. Het gaat wel om een ongewone, niet alledaagse situatie. Het is niet zo dat deze mensen het gevoel hebben dat hun geliefde weer iedere dag met hen aan tafel zit.
Ook bij de leerlingen van Jezus gaat dat herkennen niet van de ene dag op de andere. Het gebeurt het niet doorlopend, maar slechts af en toe, op goede momenten, als zij er klaar en gevoelig voor zijn. Het gaat als het ware in vlagen: soms is Hij er, soms is Hij er niet.
Lucas laat Jezus letterlijk zeggen: dit zijn mijn woorden die ik sprak toen Ik nog bij u was.
Hij is er dus wel, maar op een andere, nieuwe manier. Hij is er als zij zich woorden herinneren die Hij tot hen sprak toen Hij nog bij hen was. Jezus gaat voor hen weer leven als hun geest toegankelijk is om het te begrijpen.
En terwijl de leerlingen zich Jezus herinneren, brengen zij ook gaandeweg zijn woorden en daden in praktijk. Zij gaan met elkaar om als Jezus. Zij handelen, leven, breken en delen alles op Jezus wijze. Zij worden als kleine Jezussen voor elkaar.
Dat blijkt ook uit de preek van Petrus in de eerste lezing, over hoe de leerlingen gaan getuigen over de Heer die uit de doden is opgestaan.
Het is opvallend hoe de leerlingen Jezus herkennen als gekruisigde, aan zijn verwondingen. Jezus komt niet terug zoals Hij vertrokken is. Hij komt terug zoals voetballers na het winnen van de beker of zoals een renner na het behalen van de zege. Hij komt terug, stralend, maar met de sporen van zijn overwinning in de hand, letterlijk.
De nieuwe Jezus is niet dezelfde als voor zijn lijden en dood. Zo zijn de leerlingen die over Hem getuigen ook niet meer hetzelfde.
Om Jezus met zijn leerlingen te vergelijken, gebruikt Paulus in een van zijn brieven aan de Corinthiërs het beeld van een Graankorrel en de aar die daar uit groeit. Joannes gebruikt elders het beeld van de Wijnstok en de ranken die daar uit groeien.
Ieder beeld, iedere vergelijking vertelt hetzelfde, op een andere manier. Het groeit eruit voort, maar toch is het totaal anders.
Als wij, 40- 50 generaties later, Jezus verhaal verder vertellen, dat wij verder van Hem getuigen, dan mag dat ook op een andere, eigentijdse manier zijn. Belangrijk is dat zijn beeld herkenbaar blijft. Dat het laat zien dat Hij het écht is, en dat Hij aanwezig is als een Levende.
Wanneer wordt Jezus voor ons levend, van vlees en bloed? Als Hij meer is dan alleen een naam die wij op zondag een paar keer uitspreken in de kerk. Als Hij meer mag zijn dan kinderlijke fantasie, herinnering en verloren illusies. Als Hij adem krijgt, eten en drinken wordt. Als Hij erbij is wanneer je samen aan tafel gaat. Als Hij een eind met je meegaat, wanneer je op weg bent.
Jezus komt ook in ons midden als wij de weg gaan die Lucas aangeeft:
Als wij eensgezind samen zijn, in de vrede van de Heer. Daarom beginnen wij iedere viering met een vergevingsmoment.
Als wij Jezus opnieuw leren kennen uit alles wat er over Hem in de schrift staat, te beginnen bij Mozes en de profeten. Daarom lezen wij iedere keer opnieuw een stukje uit het Oude Testament en een stukje uit het Evangelie.
Als wij, zoals Jezus ons voordeed op de Laatste Avond, samen danken en delen aan elkaar, dan leeft Hij midden onder ons.
Als wij samen vrede bouwen, niet enkel met woorden maar ook met daden.
Waar mensen samen vrede bouwen, daar is de Heer (in) hun midden.
Waar mensen samen bidden, danken, breken en delen, daar gebeurt Jezus.
Waar mensen de schrift lezen en doorvertellen, daar leeft Jezus. Daar, in de confrontatie met het Evangelie, wordt Jezus het vleesgeworden woord, een raadsman en tochtgenoot die met ons mee op weg gaat.
Zo wordt Jezus, ook in ons midden, gaandeweg tastbaar en levend. Geloven is dan veel meer dan een vredevolle droom. Geloven is eten en drinken. Geloven is kijken, betasten en beluisteren. Geloven is leven met de Levende. Geloven gebeurt gaandeweg, gaande-de-weg.
Ze hebben gezien wat er met Jezus gebeurd is. Of waren ze bang voor hun eigen lafheid?
Eigenlijk waren ze gaan lopen in de Hof van Olijven. Alleen Maria Magdalena en de vrouwen kwamen naar het graf. Toch blijkt hun angst niet nodig. Het eerste wat Jezus zegt en hen toewenst is Vrede.
Wij noemen Thomas de ongelovige. Maar deze ongelovige legt wel de sterkste geloofsbelijdenis af die we in de bijbel vinden.
Nergens in het Johannesevangelie wordt Jezus God genoemd. Behalve door onze ongelovige. Mijn Heer en mijn God zegt hij. Hij wou de wonden van Jezus zien, dat is positief en eigenlijk te begrijpen. Verrijzenisgeloof is niet gemakkelijk. Ook niet voor ons.
Kunnen we de verrijzenis van Jezus zo maar voor waar aannemen? Twijfels zijn in dit geval toch wel normaal? Wanneer je in onze tijd mensen aanspreekt over de verrijzenis, dan krijg je toch meestal niet meer dan een schouderophalen of een meelijdend lachje van onbegrip als antwoord.
Zelfs voor ons, die toch aan het verrijzenisgeloof vasthouden, valt het echt niet gemakkelijk om ons voor te stellen wat we nu eigenlijk geloven. Daarom zijn er velen die zich daar in het openbaar niet meer over willen uitspreken.
In het licht van de wetenschap en van al onze kennis en ervaring, die steeds weer steunen op bewijzen, lijkt die verrijzenis voor ons en voor velen meer op wishfull thinking. Gelukkig is er onze ongelovige Thomas. Hij toont ons dat het verrijzenisgeloof niet enkel een probleem is van onze tijd.
Toon Hermans schreef ooit eens:
Sterven doe je niet ineens,
Maar af en toe een beetje.
Verrijzen, opstaan uit de dood
doe je niet ineens
maar af en toe een beetje
Kijk maar naar Jezus..
Wij zeggen dat Hij verrezen is en uit de dood is opgestaan.
Maken we het ons niet wat gemakkelijker als we geloven dat hij, in zijn leven, verschillende keren is opgestaan?
- Zo STOND HIJ OP in de synagoge van zijn geboortedorp Nazareth, om voor te lezen uit de Schrift dat grandioze visioen over het goede nieuws dat aan de armen wordt gebracht. Uit hoeveel weerstand, weerstand tegen het riskante bestaan van een profeet is Hij toen niet opgestaan?
- Zo STOND HIJ OP uit de slaap, daar in die boot, om de storm op het meer te bedaren. Uit hoeveel vermoeidheid en teleurstelling om hun ongeloof is Hij toen niet overeind gekomen?
- Zo STOND HIJ OP van tafel, om Zijn leerlingen de voeten te wassen. Uit hoeveel verzet tegen die moeilijke rol van knecht en dienaar van allen is Hij toen niet losgekomen?
- Zo STOND HIJ OP uit zijn gebed in de Hof van Olijven. Of beter: Zijn gebed deed Hem toen opstaan. Al biddend kwam Hij zijn angst voor de dood te boven.
- Hij STOND OP, staat er iedere keer. Met het paas-werkwoord. verrijzen Hij, de Levende, de Opstandige Hij was eigenlijk heel zijn leven op Zijn paasbest.
Verrijzenis is in het leven, vóór de dood. Is uitbreken uit macht die mensen klein houdt. Recht komen uit de dood die ons dagdagelijks bekruipt. Telkens opnieuw en onvoorwaardelijk kiezen voor het leven.
En Griet Op de Beeck schrijft in DeMorgen van paaszaterdag:
Ik wil ze bedanken en eren. Al de doorbijters. De koppigaards. De durvers. De moedigen. De believers. De stemverheffers. De actie-ondernemers. De van-antwoord-dieners. De voor-hun-overtuiging-opkomers. De verder-kijkers-dan-het-eigenbelang.
Dat zijn diegenen die opstaan, die opstaan in het leven, misschien wel zoals Jezus het deed.
Zelfs al zijn er momenten waarop alles in vraag wordt gesteld en op losse schroeven komt te staan. We zijn niet altijd even sterk, in ons doen en laten, in ons geloven
Heel je leven heb je geloofd en je geloofsbelijdenis uitgesproken.
En dan plotseling krijg je bericht dat je ongeneeslijk ziek bent, dat een geliefd iemand sterft, of dat door eigen mislukking alle zekerheden verdwijnen en je ganse Godsvertrouwen onderuit wordt geveegd: Heer, wij weten niet waarheen wij moeten gaan. Ik zie de weg niet meer, we snakken naar het Licht.
In een dergelijke situatie spreekt Thomas dan de woorden uit van het Evangelie van vandaag.
Na de catastrofe van het kruis, als hij de eerste stemmen over Jezus verrijzenis hoort, spreekt hij de woorden uit die we allemaal kennen: Alleen als ik de wonden van de nagels in zijn handen zie, en als ik mijn hand in zijn zij kan leggen, zal ik het geloven.
Niet voor niets legt Thomas de vinger op de wonde.
Probeer je die te verbergen, dan zou het geloof vlak en oppervlakkig zijn. Want het zijn juist de wonden die het ons zo moeilijk maken al die kwetsuren, het onrecht, ziekten, mislukking, het lege graf.
Thomas wordt vandaag een beetje onze vriend. Niet alleen omdat we in hem zoveel van ons zelf herkennen.
Maar bovenal omdat we door hem gevoelig worden voor een liefdevolle aanwezigheid, die we soms God of Vader of Heer
Je bent deze kerk binnengekomen in het duister. En misschien voelde je jezelf er niet zo goed bij. Je hebt misschien je been gestoten tegen een bank, gestruikeld over je voeten, je hebt misschien niet gezien naast wie je ging zitten (en toen het licht aanging misschien wel verschoten). Misschien was je zelfs een beetje slecht gezind: Die pastoor of dat parochieteam met zijn ideeën altijd... Ik zal het eerlijk zeggen: dat is allemaal zo bedoeld!
Duisternis... Wellicht hebt u het wel eens meegemaakt: s nachts verdwalen in een bos bij een nachtdropping op kamp, een elektriciteitspanne op een herfstige avond , in een mistige winternacht de weg niet meer terug kunnen vinden...
De duisternis van de paasnacht, die we daarstraks aan den lijve hebben ondervonden, symboliseert onze situatie, de toestand van de mensheid, overgeleverd aan geweld en onderdrukking, aan lijden en dood. Wie kan ons verlossen uit onze onmacht en verslagenheid? Zelf kunnen we het niet...
Maar de duisternis dat verkondigt ons deze paasnacht heeft niet het laatste woord. Met één simpel vlammetje wordt haar macht doorbroken... het licht van de brandende paaskaars die wordt binnengedragen, verdrijft de duisternis. Wat is dat toch een wonder dat één zon klein kwetsbaar vlammetje in staat is om werkelijk een hele ruimte te verlichten! Wat is het bijzonder dat dit licht niet afneemt als ervan gedeeld wordt.
We hoorden het ook in de mooie getuigenissen die mochten klinken bij het begin van deze viering. Alle vier blijven ze niet zitten bij het donker en de leegte, maar gaan ze op zoek naar plaatsen en mensen waarin ze kracht vinden: familie, vrienden, engagement, relaties, ... Samen gaat het beter. Als we elkaar kunnen dragen, kunnen we het duister wel aan. Met een groepje van vier was die nachtdropping toch plezant en een nacht om nooit te vergeten.
Als de elektriciteit uitvalt, steken we kaarsen aan en halen nog eens dat ouderwetse Mens, erger je niet? boven. En het is verdorie veel plezanter dan die onnozele TV of computer. Je hebt spijt wanneer het licht terug aan gaat.
Nog een woord over het evangelie dat klonk, waarin ons de verrijzenis van Jezus wordt verkondigd. We hebben het deze nacht gehoord uit het oudste evangelie, dat volgens Marcus.
Het is eigenlijk een uiterst merkwaardig verhaal en het eindigt bijna bizar: met die geschrokken, wegvluchtende vrouwen. Ontsteld zijn ze, van hun stuk gebracht. Vertelt dat misschien iets over het ongelooflijke: een leeg graf, de Heer die is opgestaan, opgestaan uit de dood?
Op de eerste dag van de week gaan de vrouwen heel vroeg in de ochtend, vlak na zonsopgang, naar het graf. Dat staat er niet voor niets: op de eerste dag van de week. Daarin resoneert mee wat God deed op die eerste dag... Déze dag is de eerste dag van de nieuwe schepping.
Elke week vieren wij christenen deze dag: de dag van de verrijzenis, de dag van de Heer, de zondag, de dag van de zon. Ja, dat staat ook in dit verhaal: dat ze in alle vroegte, vlak na zonsopgang, naar het graf gingen. Allemaal tijdsaanduidingen, maar aanduidingen van een nieuwe tijd, een nieuw begin, nieuw leven.
De vrouwen gaan naar het graf en vinden het, blijkbaar tegen hun verwachting in, leeg. In het graf zien ze een in het wit geklede jongeman zitten, van wie ze vreselijk schrikken. Wees niet bang, is het eerste wat hij tegen hen zegt. Hoe vaak had Jezus dat ook niet tegen mensen gezegd: dat ze niet bang moesten zijn...? U zoekt Jezus, vervolgt hij, Hij is niet hier. Hij is opgewekt uit de dood. Hij gaat jullie voor naar Galilea. Naar Galilea. Daar kwamen ze vandaan, daar waren ze thuis. Jezus gaat ons voor daar waar wij thuis zijn, de plek waar wij wonen en werken. Hij gaat ons voor, voor ons uit. Hij wijst ons de weg door voor ons uit te lopen.
En wij?
Wat doen wij?
Volgen wij Hem?
Gaan wij achter Hem aan...? Hij ziet vandaag naar ons om. Hij kijkt naar ons om... of wij wel volgen...
In een eucharistie-viering volgt na het evangelie meestal een preek of homilie. In onze parochie bestaat hiervoor (al jaren) een preekploeg. Ze bestaat uit een zestal mensen die, na onderlinge afspraak, geregeld een "preekbeurt" verzorgen. Momenteel zijn dat Ria, Hilda, Marc, Jan, Gie en Fred. Pastoor Herman maakt uiteraard ook deel uit van de preekploeg en komt zelf ook meermaals aan de beurt. De bedoeling van een homilie is niet een universele waarheid te verkondigen die iedereen verplicht moet geloven en zeker niet de mensen terecht te wijzen. In een homilie willen wij de lezingen uit de bijbel een beetje verduidelijken en trachten wij ze in verband te brengen met de actualiteit van vandaag. Dat is niet altijd even simpel en daarom proberen wij elkaar te helpen. Elke maand komen wij samen om de lezingen uit de bijbel te bespreken en elkaar te inspireren bij het opstellen van de preek. In deze blog publiceren wij niet alleen onze homilies, maar staan wij ook open voor uw reacties.
