Artemisia - Alsem
Botanische naam : Artemisia absinthium Nederlandse naam : Absint, Alsem Herkomst : Europa Bijzonderheden : halfheester, wit behaard blad Grondsoort : alle, humeus Vochtbehoefte : droog, normaal Licht : zon Gebruik : tuinkruiden Hoogte : 0.80-1.20 m Bloeikleur/vorm : wit/créme, tros Bloeitijd : juli, augustus, september Blad : groen, grijsgroen
Standplaats: Deze plant heeft goed afwaterende grond en een zonnige plek nodig.
Kenmerken: Alsem is een bitter smakende, stengelachtige plant met grijsgroene blaadjes en gele bloemetjes. De Engelse naam is 'wormwood'. Het heeft een psychoactieve werking en staat bekend als gezondheidsproduct. Vaste, tot 1 ½ meter hoge halfstruik met veerdelige bladeren, door dichte beharing, zilvergrijs. Rijkvertakte pluim met tot 4 mm. brede bloemhoofdjes in de vorm van een halve bol. Groei in droge gebieden van Europa en Azië, op woeste grond, muren en weides.
Gebruikte delen: Alsem wordt gebruikt als ingrediënt in kraamanijs. De olie van de alsem wordt gebruikt als smaakstof in voeding, alhoewel in veel lagere hoeveelheden als in de genoemde absint. Als medicijn werd het als bitter gebruikt bij slechte eetlust, om worminfecties te bestrijden en om de menstruatie te stimuleren. Ook werd het als goede remedie gezien bij lever- en galblaasproblemen. De bloemen en bladeren oogst u in de maand augustus. Droog de bladeren en bloemen in een luchtige ruimte.
Werkzame bestanddelen: De aromatische olie in Alsem bevat de toxine thujone en isothujone. In normale thee of tincturen is maar heel weinig van deze olie aanwezig. De olie is weliswaar effectief tegen wormen, maar kan ook het menselijk zenuwstelsel beschadigen. De bittere stoffen absinthin en anabsinthin stimuleren de spijsvertering.
Te gebruiken bij galblaas ontsteking indigestie en zuurbranden spastische darm parasieten slechte eetlust leverkoliek extreem brandend maagzuur miltontsteking
Eigenschappen: Alsem struiken groeien in het wild in Europa, Noord Afrika en Azië. In Noord Amerika groeit een gecultiveerde vorm. De bladeren, bloemen en de olie die daaruit wordt gewonnen, worden medicinaal gebruikt.
Vermeerderen : In de maand April kunt u overblijvend Absint of Alsem buiten zaaien. De wortels van dit kruid kunt u in de herfst of in het voorjaar scheuren. In het prille begin van het voorjaar neemt u een stekje van het kruid en plaatst dit in zandachtige kompost in een kas of een bak met glasplaat. In de eerste levensjaren kan Alsem niet zo goed tegen vorst.
Soorten : Diversen soorten van dit geslacht komen in Nederland en België voor:
--Artemisia absinthium - Absintalsem --Artemisia ludoviciana (adventief uit Noord-Amerika) --Artemisia vulgaris -Bijvoet - (komt veel voor, langs wegbermen en op ruige plaatsen) --Artemisia campestris subsp. Maritima -Duinaveruit - (groeit in schorren en kwelders) --Artemisia biennis - Rechte alsem --Artemisia campestris subsp. Campestris - Wilde averuit - (langs rivierdalen en in de duinen) --Artemisia maritima - Zeealsem --Artemisia alba - Witte alsem - (synoniem: Artemisia camphorata), een zuidelijke soort vindt men op de kalkrotsen van de Fonds de Leffe (Zuid-België)
Daarnaast worden --Artemisia abrotanum citroenkruid en --Artemisia drancunculus dragon gekweekt. --Artemisia annua - Zomeralsem , zoete alsem of qing hao wordt in China al heel lang gebruikt, maar sinds kort wordt ze ook in de moderne geneeskunde gebruikt als bron van artemisinine, een antimalariamiddel.
Weetjes : Alsem (Artemisia) is een geslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae).
De naam alsem verwijst in het bijzonder naar de absintalsem (Artemisia absinthium). Aan de knoppen van deze plant wordt vanouds een geneeskrachtige werking toegeschreven. Het bittere aftreksel van deze knoppen vormt een belangrijk bestanddeel van de dranken vermout en (klassieke) absint. De smaakstof die daarbij een rol speelt is het naar menthol ruikende terpeen Thujon.
Bijbel De spreekwoordelijke bitterheid van alsem komt ter sprake in een passage uit het Bijbelboek Openbaring, (hoofdstuk 8): "10 De derde engel blies op zijn bazuin. Uit de hemel viel een grote ster, die zo fel brandde als een fakkel. Hij viel op een derde deel van de rivieren en op de waterbronnen. 11 De naam van de ster is Alsem. Dat derde deel van het water werd alsem.
Veel mensen stierven door het water, dat bitter geworden was." Na de kernramp van Tsjernobyl in 1986, ontstond de theorie dat deze tekst een voorspelling van die ramp was. Met name een aflevering van Michael Palins reisprogramma Pole to pole zorgde voor de verspreiding van dit verhaal. De naam Tsjernobyl zou volgens deze theorie het Oekraïense woord zijn voor de bittere soorten alsem. Dit laatste is niet helemaal juist: Tsjernobyl is het Oekraïense woord voor bijvoet, een andere soort uit het geslacht.
Gebruik Een gebruikelijke toedieningsvorm van alsem is thee. Eén theelepel kruid in een kop water later trekken, niet koken. De thee heeft echter een zeer bittere smaak, hier is weinig aan te doen. Je kunt een beetje pepermuntblad of anijs in de thee doen. Zoet en bitter gaan niet samen, dus geen suiker in de thee doen. Om absint te maken laat je 40 gram alsem 1 tot 2 weken in een halve liter sterke drank (bv. Pernod) trekken. Na het gezeefd te hebben is deze krachtige drank klaar voor gebruik. Probeer eerst een klein glaasje om het effect goed te kunnen doseren. Zie ook de waarschuwingen.
Waarschuwingen Alsem is giftig. Veel en langdurig gebruik van alsem leidt tot verslaving, lichamelijke en geestelijke achteruitgang en kan nervositeit, rusteloosheid en krampen veroorzaken. Hoge doseringen kunnen hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken. Nog hogere doseringen zijn psychostimulerend, krampopwekkend en hebben een verlammend effect. Het verdere intoxicatiebeeld bij overdosering verloopt van willekeurige ontlasting, naar bewusteloosheid, coma en dood. Wanneer je de absint hebt gemaakt, probeer dan eerst een klein glaasje en wacht het effect een uurtje af. Probeer het op een ander moment opnieuw. Je kunt beter te weinig doseren en niets merken, dan dat je jezelf misschien vergiftigt of ziek wordt. Autorijden wordt sterk afgeraden wanneer je onder invloed van alsem bent.
In 1792 werd absint, gemaakt van onder andere alsem, uitgevonden door een Franse dokter. Het was bedoeld als geneesmiddel, maar werd een volksdrank. Veel kunstenaars hebben zich in hun werk laten beïnvloeden door absint. Eerst had de drank de bijnaam 'de groene fee'. Later kreeg het benamingen als 'de pest' en 'de koningin der vergiften'. In 1915 werd de productie van absint in een aantal Europese landen verboden, want men verdacht het brouwsel ervan mensen tot waanzin te drijven. Zelfs bij het drinken in grote hoeveelheden, wat niet aan te raden is, kan men enkel rekenen op een stevige dronkenschap, en is het vooral het hoge alcoholpercentage (tot 75%) dat schadelijk kan zijn. Recentelijk mag het weer in de meeste Europese landen (waaronder nu ook Nederland) verkocht worden.
|