Echinacea

Zonnehoed

Botanische naam  : Echinacea purpurea
Nederlandse naam : Zonnehoed
Herkomst         : Zuidoost-U.S.A.
Bijzonderheden   : rozerood/donkerbruin hart
Grondsoort       : alle, humeus, zand, veen
Vochtbehoefte    : normaal
Licht            : half schaduw, zon
Wind             : zeewind bestendig
Gebruik          : groepen/vakken, borders, kust/zeewind, snijbloem, insecten
Hoogte           : 0.60-0.80 m
Bloeikleur/vorm  : rood/bruin, roze, hoofdje
Bloeitijd        : juli, augustus, september
Blad             : groen

Standplaats:
De zonnehoed vraagt in de tuin een lichte, goed doorlatende bodem en een plekje in de volle zon. In combinatie met grijze Artemisia, Monarda, Phlox en hoge siergrassen kan deze plant niet misstaan.

Kenmerken:
Echinacea purpurea of rode zonnehoed is een rijk bloeiende en gemakkelijke vaste plant die door de indianen tegen insectenbeten en als pijnstiller gebruikt werd. Tegenwoordig wordt een extract graag gebruikt om de weerstand tegen infecties te verhogen.

Bloemen :
In de tuin wordt Echinacea purpurea ongeveer 1 meter hoog en bloeit met grote purperrode bloemen in augustus en september. Na de bloei blijven de bloemhoofdjes nog lange tijd mooi en zijn zowel in de tuin als in boeketten een verassende verschijning.
De rode zonnehoed bloeit in juli en augustus met ongeveer 10 cm grote bloemen, die een roestbruin bloemhoofd en een stralenkrans van purperkleurige lintbloemen heeft.

Planten :
Echinacea heeft een voorkeur voor een rijke, doch goed doorlatende grond. Vooral de E. purpurea is erg gemakkelijk te kweken. Het is een plant die perfect op haar plaats is in een siertuin.

Gebruikte delen:
De bovengrondse delen worden verzameld bij het begin van de bloei, en de wortelstokken worden in de herfst geoogst.

Werkzame bestanddelen:
Echinacea wordt al zeer lang gebruikt, en met bewezen effect, om infecties te behandelen en te voorkomen. Onderzoek heeft aangetoond dat Echinacea effectief is bij griep, verkoudheid, infecties van ademhalingswegen en urinewegen en andere infecties. Hierbij speelt zowel een rechtstreeks effect op het infectieus agens als een stimulering van het immuunsysteem een rol. Dit geld ook voor het gebruik bij wondbehandeling.

Eigenschappen:
De rode zonnehoed (Echinacea purpurea) is een vaste plant. De plant is afkomstig uit Noord-Amerika en behoort tot de familie Asteraceae.

Op een plek in de zon wordt de plant 70 tot 120 cm hoog en vormt wortelstokken. Het blad is licht behaard. De onderste bladeren zijn eirond.

Echinacea is vooral bekend omwille van zijn immuunregulerende eigenschappen. Zonder in detail te treden kan gesteld worden dat Echinacea op talrijke onderdelen van het immuunsysteem een positief effect uitoefend.

Behalve de weerstandsverhogende eigenschappen van het kruid, zijn nog enkele andere eigenschappen het vermelden waard: bevorderen van weefselregeneratie, ontstekingswerende, antivirale en antibacteriële eigenschappen. De activiteit tegen kanker die soms vermeld wordt is waarschijnlijk een gevolg van de stimulering van het immuunsysteem.

Vermeerderen :
Vermeerdering: door zaaien of delen
Echinacea kan door middel van scheuren in het voor- of najaar worden vermeerderd. Of door wortelstekken in het najaar.

Soorten :
De belangrijkste variëteiten van Echinacea purpurea zijn:
* 'Alba' met witte lintbloemen
* 'White Swan' met witte vlekken op het blad.

Van de negen Echinacea-soorten zijn er drie die voor medicinaal gebruik worden gekweekt, nl de E. purpurea, de E. angustifolia en de E. pallida.
Ze zijn vooral van elkaar te onderscheiden door hun hoogte en de kleur van hun pollen:
De E. pallida en de E. purpurea zijn duidelijk groter dan de E. angustifolia, die niet hoger wordt dan een halve meter.
De E. purpurea en de E. angustifolia hebben geel stuifmeel, terwijl dat van
de E. pallida wit is (vandaar trouwens ‘pallida’ = ‘bleek’).
De combinatie van beide kenmerken laat dus toe de soorten van elkaar te onderscheiden.

Weetjes :
De plant werd in Nederland verkozen tot vaste plant van het jaar 2004. Er zijn verschillende cultivars in cultuur.

De vrucht is een nootje.

Echinacea is een in onze streken winterharde vaste plant. De plant wordt zowel gekweekt om haar sierwaarde als om haar medicinale kwaliteiten, en is oorspronkelijk inheems in het Midwesten van Noord-Amerika.

Gebruik
De Noord-Amerikaanse indianenstammen passen het kruid ook toe bij slangenbeten, en met succes: Echinacea werkt hyaluronidase, een
bestanddeel van veel soorten slangengif, tegen. (Hyaluronidase breekt het bindweefsel tussen cellen af.)

Eén van de nadelige effecten van bestraling en chemotherapie bij kanker, is dat ze de aantallen witte bloedcellen verlagen. Echinacea zou dit effect wellicht kunnen tegengaan, en inderdaad zijn er de laatste jaren al meerdere studies verschenen die het vermoeden ondersteunen dat Echinacea een gunstige ondersteunende rol kan spelen in combinatie met klassieke kankertherapieën.

Waarschuwing
Hoewel Echinacea gewoonlijk beschouwd wordt als een veilig kruid, is voorzichtigheid echt wel geboden in een aantal omstandigheden waarin de immuniteit onderdrukt of anderszins aangetast is.

Echinacea zou verkoudheid voorkomen
Kruidenpreparaten op basis van Echinacea kunnen het risico op het oplopen van een verkoudheid halveren. Dat hebben Amerikaanse onderzoekers bekendgemaakt (The Lancet Infectious Diseases, juli 2007). In dit onderzoek werden veertien studies naar de effecten van echinacea vergeleken.

Wie het middel inneemt, heeft 58 procent meer kans niet verkouden te worden. De kans op een natuurlijke infectie zou dalen met 65%. Wanneer de proefpersonen het rhinovirus toegediend kregen, verminderde echinacea de kans op ziekte met 35%. Eén studie onderzocht het gecombineerde effect van vitamine C met echinacea en kwam tot het besluit dat deze combinatie de kans op een verkoudheid met 86% doet dalen. Ook wordt de duur van de verkoudheid verminderd met gemiddeld 1,5 dag.

Volgens de onderzoekers is het beter om geen echinacea continu in te nemen, maar slechts om de week. Het effect zou namelijk het grootst zijn gedurende één tot twee weken na inname.

Zij waarschuwen dat er nog meer onderzoek nodig is naar de veiligheid van het produkt voor artsen het kunnen voorschrijven als een standaardmiddel om verkoudheid te voorkomen of te behandelen.

De zonnehoed werd in 1871 door een in Nebraska werkende arts als geneeskruid in de Westelijke geneeskunde geïntroduceerd en tegen tal van aandoeningen gebruikt (bloedreinigend middel, reuma, migraine, difterie, tumoren,. enz.). Van 1885 tot 1935 werd Echinacea hoofdzakelijk ter behandeling van infectieziekten gebruikt, voornamelijk in de USA. Het raakte daarna door de ontdekking van de moderne antibiotica (sulfonamiden) tijdelijk in de vergetelheid.

Er werd veel wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd op Echinacea maar dan vooral in Duitsland waar ze zeer populair is van in het begin van de twintigste eeuw. De zonnehoed werd voor het eerst aan een analyse onderworpen en getest voor homeopathische doeleinden in Duitsland en het medicinale gebruik ervan werd later onderzocht door Dr. Gerhard Madaus in 1938.