Ook tijdens de avonden hebben we niet stilgezeten. Zo is er hier op de bosbouw-campus dagelijks een programma voor de internaatleerlingen. Zo is er een afwisselend programma voor iedere avond, zwemmen, mini-hockey, sauna, volleybal, houtbewerking,... . Ook op ons eentje wat gaan joggen of een sneeuwracketwandeling bij zonsondergang kan hier best tof zijn.
Gisterenavond zijn Xavier en ikzelf (Wim) terug gaan volleyballen. We verstaan onze medespelers al een beetje. We kennen enkele namen en Finse woorden. Ook de leerlingen en begeleiders waren verheugd met onze deelname. Ze vroegen telkens of we nog wilden spelen. Gretig als we zijn speelden we meer dan een uur langer dan voorzien, met dank aan de sympathieke conciërge Nina die bleef meespelen. Net zoals bij ons zijn conciërges ook hier sympathieke mensen. Zo hielp Jacky ons nog uit de nood toen we de avond voor ons vertrek een laptoplader vergeten waren.
Ondertussen begint het hier serieus te korten. Benny deed vanaf de eerste dag dezelfde uitspraak: We moeten voortdoen want we hebben maar twee weken. En inderdaad ze vliegen hier voorbij. Morgen bezoeken we een bosbouwbeurs en daarna zal het helaas vrijdagavond zijn. Zaterdag moeten we zeer vroeg (half zes) vertrekken richting Lappeenranta voor het vliegtuig. Rond 13u zullen we dan terug ergens boven België hangen.
Gisteren en vandaag werkten we voor het eerst met de echte houtoogstmachine. Na een grondige uitleg over het hoe en waarom van het bosbedrijf konden we aan de slag. De machines, harvesters genoemd worden gebruikt om bomen te vellen, te onttakken en te verzagen in bruikbare lengtes. Deze lengtes hebben steeds een interval van 30cm en zitten meestal tussen 250cm en 530cm. Even wat technische informatie voor de machineliefhebbers (voor de niet techneuten, de volgende alinea gaat het verhaal verder). De harvesters worden aangedreven door een diesel motor. Bij Ponsse is dit een 4 cilinder Mercedes motor. Timberjack John Deere heeft eigen motoren. Andere merken zijn Valtra (bosbouwtractoren) en Pro-Sylva. Meestal zit het vermogen tussen de 100 en de 150 pk. Dat is niet zo veel in vergelijking met de veel tractormotoren die in de landbouw gebruikt worden. De machines wegen meestal rond de 12 ton en kunnen maximaal 30km/u rijden. De power-shift transmissie heeft meestal twee versnellingsgroepen (laag-hoog) met drie versnellingen per groep, steeds voor- en achterwaarts. De aandrijving van het zaagmechanisme gebeurt volledig hydraulisch. De kraanarm wordt bediend met twee joysticks, die elk vier bewegingen combineren, vergelijkbaar met die van de graafkraan. Op deze joysticks zitten telkens nog twee kleinere hendels voor het sturen van de harvesterkop. Verder staan er links en rechts nog kleine zogenaamde helikopterbuttons. Deze sturen ieders vier bewegingen, voornamelijk van de harvesterkop. Daarnaast moet je nog sturen wanneer moet gezaagd worden, hoever de rollen de stam moeten doortrekken, openen en sluiten van de grijpklauwen, kantelen van de harvesterkop, Zo stuur je met linker- en rechterhand een twintigtal bewegingen. Best moeilijk. Dan komt de software. In elk toestel staat een computer die de houthakker een beetje helpt. Deze berekent diameters en lengtes van het gegrepen en gezaagde hout. Kwestie van wat denkwerk te besparen.
Het belangrijkste werk bij het hout hakken is echter nadenken over welke bomen wel of niet geveld worden. Alles kadert steeds in een beheersplan voor het bos in kwestie. Moet er alleen gedund worden? De hoeveelste dunning is het? Welke boomsoorten moeten behouden of geveld worden? Je moet dus buiten het bedienen van een gecompliceerde machine vooral nadenken over wat je aan het doen bent. Daarin verschilt het werken met een harvester niet met het manueel vellen van bomen. Hierover kregen we een hele bosbouwkundige uitleg maar dat zou ons te ver leiden.
Verder kregen we opnieuw de kans om met de forwarder te oefenen. Aan het einde van de werkdag bezochten we nog een beschermd bosgebied. In dit overheidsbos wordt zo weinig mogelijk ingegrepen. Hier zagen we veel oude en grote bomen.
Onze leraar van gisteren en vandaag was Jarkko Kleemola. Deze aangename dertiger uit Helsinki zat zelf een aantal jaren op een harvester en is bosbouwingenieur van opleiding. Hij is echter nog niet vastbenoemd dus is de toekomst voor hem nog onzeker. Ook hij blijkt weer een goede autobestuurder te zijn. Na de dooi van de laatste dagen liggen de boswegen er wat slijkerig bij. Hier en daar ligt er toch nog sneeuw waardoor de weg moeilijk bereidbaar blijft. Aangezien het bosperceel waar gewerkt werd, vijf km verwijderd van de verharde weg lag hebben we weer twee dagen rally gereden. Wij zijn ondertussen al een beetje aangepast aan de situatie. We worden niet meer bang in elke bocht. Jarkko blijft er echter altijd rustig bij wanneer weer bijna uit een bocht gaan: it keeps you awake!
Hadden onze ouders ons een Commodore V64 of een Atari gegeven toen we jong waren, dan hadden we deze missie zeker tot een beter einde gebracht.
s Morgens om 7.30u vertrokken we naar een staatsbos om er te oefenen met een forwarder, we hadden een rit van 65 km voor de boeg. Aangezien we op de middag niet op school konden eten werden we rijkelijk voor zien van spijs en drank. We konden boterhammen klaarmaken en een brooddoos vullen met wat sla, tomaat en een gekookt eitje. Een stukje fruit en/of een stukje cake konden we nemen om de laatste gaatjes te vullen. En toen stond ineens de kokkin van dienst naast ons met drie met soep gevulde thermossen?! We would not like you to die in the cold forest., was dan ook haar antwoord toen we verrast opkeken.
Off we go, een wilde rit over de slingerende wegen tussen de besneeuwde en bevroren meren en bossen. Onderweg moesten we de ferry nemen om van het ene eiland op het andere eiland te geraken. De oversteek duurt 10 minuutjes en wordt dag en nacht gratis voorzien. Twintig minuten later kwamen we op de oefenplaats aan.
Onze lesgever, Juha Valutie, loodste ons in de forwarder om een demonstratie te geven. Je kan reeds lang chauffeur zijn of met een tractor kunnen rijden, dit monstertje dwingt toch enig respect van je af. De massieve tractor met wagen en kraan weegt 12 ton en kan dan ook nog eens 12 ton laden. Juha laveerde de forwarder met de nodige precisie tussen de bomen terwijl hij vlotjes de boomstammen uit het bos plukte, op een terrein met een hellingsgraad van ongeveer 10%. De wagen wordt, in de mate van het mogelijke, per soort in de wagen geladen (plywood, sawlog, paperwood en pulpwood). Met een volle wagen reden we tot op de stapelplaats, waar alles per categorie werd weggelegd.
Toen was het onze beurt Juha gooide een dertigtal boomstammen (paperwood) het bos in. Aan ons om ze uit het bos te vissen. Twee joysticks om dit klein gevaarte te besturen. Links : arm omhoog, links, naar voor, draaien, Rechts : grijper open/dicht, draaien, inhalen, . Je snapt het al x-box in het kwadraat. Hier zijnwe niet op voorbereid, of toch niet voldoende na onze oefening op de s(t)imulator (nvdr. Benny). Of toch?! Na onze opdracht kregen we toch een goedkeurende glimlach en een compliment very good for first time and you Belgians are very eager to learn!
Vandaag zijn we de toeristische toer opgegaan. Plan: ice-skating. We namen de trein naar Retretti. Daar is mede door de Europese Unie een ijspiste aangelegd. De piste is een aaneenaanschakeling van de verschillende meren. De totale lengte bedraagt ongeveer 28 km. Maar het weer was ons niet goedgezind. Te warm. Dus de ijspiste was omgetoverd tot een beek op het meer. Schaatsen was niet meer mogelijk. Gelukkig waren we voorzien van sneeuwracketten. Met deze racketten konden we door de diepe sneeuw wandelen. Eerst wat onwennig, maar al snel hadden we het beet. Zelfs de steilste trap was voor ons geen hindernis meer. Dus wij op stap. Het gebied noemt Punkaharju
Dit verlaten gebied is niet aangetast door de menselijke beschaving sinds de laatste ijstijd. Dus echt rauwe natuur. We hebben er een mix gemaakt van verschillende wandelroutes. Aangrenzend aan dit gebied was een onderzoekscentrum voor bosbouw. Een arboretum met courante boomsoorten. Overal stonden informatieborden i.v.m. de leeftijd, groei, . . Nog wat verder passeerden we het bosbouwmuseum van Lusto, waar we eerder een bezoek hadden gebracht. Met onze sneeuwschoenen konden we ook het buitengedeelte bezoeken. Nadien ploegden we ons verder door de sneeuw en kwamen terecht in een bosgebied waar de verschillende types van bosbeheer werden toegepast. Leuk is sneeuwwandelen wel. Je kan relatief snel gaan en soms is het wel lachen geblazen. Je kan hier uren stappen ver weg van de beschaving.
Onverwacht werd onze voorziene schaatstocht omgezet naar een educatieve dag. Xavier zal het voelen. Sneeuw-hiking met zaagschoenen veroorzaakt blijkbaar blaren.
Op zaterdag gingen we ijsvissen. Onze gids had ons aangeraden warme kledij te dragen. Sinds zaterdag is het hier echter warmer aan het worden. Zelfs s nachts is er geen vorst meer. Sakari Törmälä is leraar bij de afdeling visserij. Het is een erg rustige man die spraakzamer wordt naarmate de dag vordert. We zijn goed aangekleed want het meer is een grote open vlakte waar zelfs een licht windje door je kleren blaast. Na de autorit begint de tocht over het besneeuwde meer. Met enkele hulpmiddelen in de rugzak en op een kleine slee vertrekken we. Het meer is uitgestrekt, ik kan er niet direct een afstand of oppervlakte op kleven, maar ver en lang zijn de beste omschrijvingen. Het pak sneeuw stapt niet zo gemakkelijk. Na een klein uur stappen zijn we waar we moeten zijn. Er steekt een takje van een meter hoog uit de sneeuw. Daarnaast ligt een hoop weggeschepte sneeuw. Sakari neemt zijn werktuig om een gat in het ijs te hakken. Uit het gat ter grootte van een emmer komen enkele touwen naar boven. Ondertussen zijn er nog twee andere mannen bij ons komen staan. De ene is een bosarbeider die al een tiental jaren met een harvester werkt. Hij is jong, praat Engels, but too shy to speak it. De andere is rond de 70 en wil heel graag met ons praten. Hij kent net zoals wij geen letter van een taal waarin we elkaar kunnen verstaan. Hij is gekleed met extra dikke laarzen en een soort van skipak. Verleden jaar is hij door het ijs gezakt en door de laarzen en het pak blijven drijven.
Na het openen van het ijs begint het werk. Heel rustig wordt het net uit de opening getrokken. Honderd meter verder is er eveneens een kleine opening gemaakt. Daar, aan de achterzijde van het net wordt een touw geknoopt om het net later terug te trekken. Bij het ophalen van het net worden de vissen losgemaakt uit het net. We vangen voornamelijk snoekbaars en één aan kabeljauw verwante vis. Het gefileerde vlees van de snoekbaars kost hier tussen de 28 en de 40 euro per kilogram. Sakari vindt het de investering van de netten waard. Hij doet dit al jaren en ze zijn steeds met minder. Jonge mensen houden van actie en, snel onvoorbereid werk. They like winter hangling. Wat wij vandaag te zien krijgen vereist inderdaad voorbereiding. Bij het dichtvriezen van het meer voor de winter worden de netten gehangen. Tijdens de winter kan dan gevist worden. Vanaf half april is het echter verboden om op deze manier te vissen. De jongen van de landrob zouden kunnen verstrikt raken in de netten. Verschillende netten en lijnen worden in de komende uren opgehaald en weer terug geplaatst. Uiteindelijk vangen we zo tien vissen. Van één vis kan een gezin van vier personen eten. Goede vangst! Groeten!
Erasmus+
