- ’t Es hotverdomme koet buutn, ennè.

- Joat, ‘t es koet.

- Je zie hie hotverdomme wok è wesvlomink? Ik zien John Merlevede. Jean-Batist Merlevede hotverdomme, moa alleman zegt “John”.

Zo ongeveer moet het kennismakingsgesprek tussen John Merlevede en mij geklonken hebben, iets meer dan negenenvijftig jaar geleden, op de banken van het auditorium van histologie. Dat hijzelf Westvlaming was, en meer bepaald één van Bachten-de-Kupe, was van stonden aan duidelijk. John sprak het platste Bachten-de-Kuups dat men zich kan indenken en nooit heeft hij enige moeite gedaan om het een beetje “beschaafder” te laten klinken, ook niet tijdens de mondelinge examens – en in die tijd waren zo goed als alle examens mondeling. Dat voor vele professoren dat taaltje moeilijk te verstaan was, plus het feit dat er op zijn minst om de tien woorden een “hotverdomme” werd ingelast, zal ongetwijfeld mede verantwoordelijk geweest zijn voor het feit dat hij na twee jaar – vier zittijden – nog steeds niet geslaagd was in zijn eerste jaar geneeskunde. “John” was inderdaad de naam waarmee iedereen hem aansprak, met uitzondering van zijn ouders: voor hen was het “Jean-Baptiste”. Achter zijn rug noemde iedereen hem “petje”, Bachten-de-Kuups voor “peetje” of “oud mannetje”. John was klein van gestalte en mager en enkele jaren ouder dan de meeste van zijn medestudenten, en daar kwam nog bij dat hij er veel ouder uitzag dan zijn leeftijd liet vermoeden.

Het klikte nogal tussen John en mij. Hij was een boerenzoon uit W en ook ík was een kind van de buiten. Het was mijn eerste jaar aan de universiteit. Dat eerste jaar was ik nog niet helemaal opgenomen in het studentikoos gebeuren. Eén of twee keer in de week gingen we biljarten, in “De Zwaan” aan de Overpoort of in “De Karper” aan het kruispunt van de Charles de Kerckhovelaan met de Kortrijksesteenweg. De Karper bestaat nog steeds maar ik weet niet of er nog gebiljart wordt. Tevergeefs zal je in de Overpoort tussen de tientallen café’s en eethuisjes zoeken naar De Zwaan, die toen het enige café was in de straat. De eigenaar was Richard Orlans, toentertijd één van ’s lands allerbeste voetbalspelers. In zijn café was hij evenwel nooit. In De Zwaan speelden we tapbiljart, in De Karper bandspel. In beide disciplines was John de betere en ik was al blij als ik om de drie à vier spelletjes er eentje kon winnen. John’s biljarttalent had mijns inziens te maken met zijn buitengewoon talent voor wiskunde en fysica, vakken waaraan toen onredelijk veel belang werd gehecht in de eerste jaren geneeskunde. Desnietaltemin slaagde John dat jaar weer niet in de eerste zittijd. Wél in de tweede zittijd, die voor hem dus de zesde was. Het had natuurlijk weer te maken met zijn ongekuiste taal en de vele hotverdommes.

Het volgend jaar zaten we beiden in het tweede jaar. We hebben dat jaar nog vaak gebiljart. Maar aan twee zittijden had John weer niet genoeg en daarna liepen onze wegen een beetje uit elkaar. Het jaar dáárop liet hij zich inschrijven voor zowel de tweede als de derde kandidatuur, maar hij slaagde in géén van beide. Nog een jaar later combineerde hij nogmaals beide kandidaturen en ditmaal was het raak: de tweede kandidatuur in de eerste zittijd, de derde kandidatuur in de tweede zittijd. Alles bij elkaar toch een krachttoer. John was nu “kandidaat in de geneeskunde”. Hij had er zes jaar over gedaan. De volgende vier jaar zou hij netjes afwerken op… vier jaar.

Toen ik pas afgestudeerd was en hij nog een jaar voor de boeg had vertelde hij mij dat hij zou gaan trouwen. Ze was niet mooi en ze was allesbehalve slim. Ze heette Evelyne. Qua intelligentie was ze te situeren ergens tussen “debiel” en “imbeciel”. Maar haar vader was rijk en hij had John een splinternieuwe Mercedes beloofd als hij met zijn dochter zou trouwen. Ik vond het geen goed idee, maar dat zei ik niet: de schikkingen voor het huwelijk waren toch al getroffen. Hij was pas enkele weken getrouwd toen hij met zijn auto tegen een boom belandde: perte totale. John overleefde de crash wonderwel. De auto was weg. De vrouw bleef.

Vele jaren later hebben onze wegen elkaar nog eens gekruist. Op het terras van een café in Middelkerke. Hij was huisarts in het dorp P. Hij sprak nog steeds het zuiverste Bachten-de-Kuups en ik had de indruk dat hij nog meer “hotverdommes” inlaste dan tijdens de studententijd. Hij was er samen met een vrouw van  ongeveer zijn leeftijd. Hij stelde haar voor als zijn vriendin. Met Evelyne woonde hij nog steeds onder hetzelfde dak, maar hij hield er dus wel een vriendin op na. Dat begreep ik toch zeker wel? Kinderen waren er niet. Gelukkig. Mensen lief, waar is toch de tijd?

Gisteren ontmoette ik toevallig een man uit P. Ik vroeg hem of hij dokter Merlevede kende. Dokter Merlevede? Vorig jaar overleden. Hij was net tachtig geworden. Is jaren ziek geweest. En ik had hem nog willen opzoeken, hem vragen om samen naar Gent te gaan, met de trein, een spelletje biljarten zoals weleer. ’t Lijkt niet eens zo lang geleden. Wat zijn wij toch onbeduidende efemere schepsels… John, hotverdomme toch! 

05-11-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge