Val nu dood met je beste kleren aan! Amper drie dagen geleden lanceer ik in alle nederigheid een oneliner in verband met de edele haiku-dichtkunst, of daar verschijnt reeds een vertaling van mijn oneliner in ’t latijn. “De mooiste haiku’s zijn die welke nooit geschreven zijn” wordt dan “Bellissimi haecus nunca scripti sunt”. Heb ik daar niet onmiddellijk de pen ter hand genomen – bij wijze van spreken, pardon, bij wijze van mailen – om de vertaler te laten weten dat we dat “nunca” beter zouden vervangen door “numquam”! Had ik dat maar niet gedaan! Mijn vertaler lijkt er behoorlijk door in zijn wiek geschoten. Zijn Latijn is namelijk niet het ouderwetse in al zijn voegen krakende  Latijn van de oude Romeinen, maar het frisse sprankelende Potjeslatijn. Nu dient u te weten, beste lezer dat het Potjeslatijn, samen met de gebarentaal voor doofstommen, de enige taal ter wereld is waarvan het produceren gemakkelijker is dan het begrijpen. Met Potjeslatijn gaat het zelfs zover dat er geen regels zijn en fouten dus onmogelijk te maken zijn. “Nunca” is Spaans, het is afgeleid van “nunquam” en het klinkt ook bijna als “numquam”. Dan kan het toch niet fout zijn. Zeker als men bedenkt dat het in die andere Romaanse talen klinkt als “jamais” en “mai”… Tot zover kan ik mijn vertaler volgen, maar niet waar hij voorstelt om “numquam”, wat “nooit” betekent te vervangen door “nondum”, wat “nog niet” betekent. Met “nondum” immers staat de haiku een mooie toekomst te wachten, met “nondum” moet het beste nog komen, terwijl de bedoeling van de oorspronkelijke oneliner is – laat ik dat nu maar onomwonden zeggen –  dat niets, nihil, nul-komma-nul, nog altijd beter is dan de beste haiku. Sorry, mijn beste Floyd Smith, maar we leven in een land waar vrije meninguiting toch het hoogste goed is. En, mijn beste Floyd Smith, ik zou het u ook niet kwalijk nemen als u op een goede dag mijn cursiefjes als baarlijke nonsens zoudt bestempelen. Liever dát dan altijd maar doodgezwegen te worden. En zeg eens eerlijk mijn beste Floyd, ben ikzelf niet zowat de enige van wie gij een beetje aandacht krijgt?

Mijn vertaler, een halve Spanjaard, hetgeen ik hier aan mijn geachte lezer wel meen te mogen verklappen, lijkt niet afkerig te zijn van haiku’s, althans niet van die van Gilbert Terras. Daarenboven lijkt hij een moeilijk te onderdrukken neiging te hebben er een Latijnse vertaling van te maken. Hier volgt er één, een schitterende vertaling weliswaar, die ik op zijn minst al twee dozijn keer luidop heb voorgelezen:

Tempus muscat ante apis

Ovist haltare salinit

Commensare ocalnit

Een vrije vertaling in (Pis)potjeslatijn? Ongetwijfeld, maar dan van een duizelingwekkend hoog niveau. Overigens een zéér diepzinnige haiku, waar de genialiteit zó vanaf straalt. Vind ik. Wist u, dierbare lezer, dat diepzinnigheid en genialiteit grenzen aan idiotie? Iedere zondagmorgen, na de wekelijkse looptraining, en onder het nuttigen van menige Rodenbach, komt in Grijsloke die geniale idiotie bovendrijven bij de ouderen van de club. En wee diegene die met ons, veteranen, in discussie komt. Hij wordt glad onder de tafel gepraat. Het procédé is simpel: we verlagen het gespreksniveau tot ons eigen niveau – dat doen álle idioten – en… op dát niveau zijn wij het meest ervaren!

Potjeslatijn? Een goed idee. Het opent alvast nieuwe perspectieven. Zeker nu het Latijn aan populariteit aan ’t winnen is en mijn jongste kleindochter, die evenmin van humor gespeend is, met glans haar eerste jaar Latijn heeft doorsparteld. Alleszins stof voor nog eens een cursiefje.

Christophorus te salutat.

26-07-2010 om 23:07 geschreven door kris vansteenbrugge