|
Ach, ik begrijp het niet. Ik moet het voor mezelf steeds
vaker herhalen: om me te troosten, om het te willen geloven (dat ik het niet
begrijp), om niet helemaal verward te geraken, om niet alleen maar boos te worden, om niet te gaan zwijgen voor altijd
Het is lang één van mijn stellingen geweest dat het goed
en noodzakelijk is niet alles te willen of te kunnen begrijpen. Toen ik in
Bolivia woonde geraakte ik vertrouwd met het leven van de boeren in de Andes.
Zij hebben of liever hadden alleszins waarom zou het zo finaal veranderd zijn
vandaag?- een heel bijzondere manier van naar de wereld kijken. Hun
kosmologie is geënt of misschien beter gezegd op-ge-bouwd naar het
harmoniemodel van de Incas en zelfs nog veel ouder, las ik in inmiddels oud geworden en moeilijk te begrijpen boeken.
Ik leerde na lijvige studies over de quechuas en aymaras dat alles met alles
te maken heeft én ik leerde het door jarenlang met hen mee te wandelen en
werken en feesten en leven.
Te weten: de donder en de bliksem, de regen, de zon en
droogte, hard labeur, het drinken van chicha, het bouwen van huizen, het eten
van maïs, het voortplanten van de mens en het zaaien op het land, het
handeldrijven, het lopen door de Andes, de namen van de bergen, de vlucht van
de condor, het feesten en het dansen, drinken en spelen met de fluit, het
drogen van het vlees en het bewerken van de aarde
. Alles wordt ritueel beleefd
of heeft iets ritueel. Maar ik beken, hoe mooi ik het ook kan uitleggen hoe de
verschillende krachten in de kosmos met elkaar wedijveren en hoe de mens
betracht hierin voorzichtig en nederig een evenwicht te zoeken, ik begrijp het
nooit volkomen. Ik leerde dan ook waar te
nemen zonder te begrijpen en leg nog steeds graag en misschien iets te
gemakkelijk- uit dat begrijpen zoveel betekent als het grip willen krijgen op
de werkelijkheid om haar te kunnen vatten en in te pakken in voor mij
behandelbare grootheden, om er mee om te gaan en vooral misschien om de
werkelijkheid op die manier naar mijn hand te zetten. Alsof begrijpen zoiets is
als beheersen, beheren, bemeesteren
Gewoon kijken, waarnemen, contempleren, genietend
bewonderen en toelaten dat mijn verstand, mijn inzicht in de grote wereld te
klein is om de wondere complexiteit van de natuur en van de menselijke natuur
als een glas helder water te kunnen vasthouden en
opdrinken.
Ach, ik begrijp ik het niet. En ik begrijp zelfs niet
waarom ik dan geen troost zou kunnen vinden in mijn eigen gedachten dat ik niet
alles hoef te begrijpen, dat het waarnemen mag volstaan?
Misschien begrijp ik dat juist wel.
Ik kan geen vrede nemen met de werkelijkheid zoals ik ze moet waarnemen. Daarom is
het veeleer zo dat mijn onbegrip betekent: ik wíl het niet begrijpen. Ja, zo
is het: ik wíl niet begrijpen!
Simpele dingen zoals de Saoedis die Jemen terroriseren
en miljoenen Jemenieten met de dood (honderdood en oorlogsdood) bedreigen. En
dan Khashoggi, waarvan niemand goed weet hoe zijn naam uit te spreken, maar die
tenminste een naam heeft. Dat maakt misschien het grote verschil met 13 miljoen
Jemenieten die geen naam hebben. Een man die het verschil kan maken. Nou, hij
heeft het verschil niet gemaakt, maar de internationale gemeenschap en de
(jawel hoor, terechte) verontwaardiging over de brutale moord op deze
diplomaat, raadgever, journalist, vertrouweling, vriend en verloofde
Begrijp je dat ik niet wil begrijpen dat de gruwel van
hongerdood van miljoenen kinderen (bijna de helft van de bevolking is jonger
dan 15 jaar, zocht ik op) niet opweegt tegen de dood van een man, die in zijn doen en laten ook
niet zon geheel moreel vlekkeloos parcours heeft gelopen
om de wereld te
laten reageren.
Ach ik begrijp het toch weer niet. Dat ook dat reageren
bijvoorbeeld zo weinig betekenen mag. Want je moet nogal naïef en simpel zijn
te durven bedenken dat de internationale gemeenschap echt een vuist durft te
maken tegen Saoedi Arabië. Verder commentaar overbodig
Gelukkig dat ik door dit allemaal niet te begrijpen
zoveel andere dingen ook liever niet wil begrijpen. Neem nou die
gevechtsvliegtuigen. Welke cijfers onthoud je daarvan: 16/35/3,6/15/3,6/
Wat ik begrijpen moet: F 16toestellen: oud en versleten
en afgeschreven
Wat ik begrijpen moet: F 35toestellen: beste keuze dat
weet iedereen: tenminste die achter gesloten deuren alles mochten weten.
Werkelijke alles?
Wat ik begrijpen moet: 3,6 miljard in aankoop dat is
een soldenprijs, want 5,4 % in afslag
Wat ik begrijpen moet: 3,6 miljard terugverdieneffect
voor Solvay en consoorten en voor onze economie. (Ze kosten dus eigenlijk
niets, is dat geen koopje).
Wat ik begrijpen moet: 15 miljard kost dat tuig over ca
20 jaar. Je moet zoiets onderhouden en er mee weten te spelen. En dat kost
uiteraard ook wel wat, maar goed: over 20 jaar is dat toch een peulschil.
Je moet nogal naïef en simpel zijn te durven bedenken dat
we in de internationale context van ons land echt een vuist durven maken tegen
de oorlogseconomie. Verder commentaar overbodig
Ik ben blij met de herfst. Ik kan er een mooie uitleg
voor geven hoe het komt dat de bladeren zo heerlijk verkleuren, maar het draagt
echt niet bij om ze mooi te vinden. De bonte schakering van zoveel tinten rood
en geel. Ik hou van de herfst. De geur van de herfst, de voorzichtige
grilligheid van het weer. De verrassende zonnige dagen en de dreigende wolken
en de soms wat te schaarse regen, heftig en mottig en onvoorspelbaar. Ik hou
van de herfst en van de manier waarop het landschap langzaam uitgekleed wordt.
Ja, daar houd ik van. En ik wil niet begrijpen waarom ik er van houd.
En ik wil niet begrijpen waarom ik naïef en simpel durf
te zijn, maar ik vind het even mooi als houden van de herfst. Niet omdat het
aan mij gebeurt, maar omdat ik er vrede mee kan nemen dat de herfst terug komt
en omdat ik er vrede mee kan nemen dat ik altijd weer opnieuw simpel en naïef
durf te zijn.
Welke imperfecties ik waarnemen kan in de veranderende
natuur, weet ik niet.
De imperfecties van de mens en van de mensheid die ken ik
wel, ik begrijp ze of toch ook niet
"Het is beslist waar, zoals filosofen zeggen, dat het leven naar achteren moet worden begrepen.
Maar ze vergeten de andere kwestie, dat het leven naar voren moet worden geleefd." Søren Kierkegaard
|
