Prof. Wim Van den Broeck vandaag in DM : "Stop de radicalisering (lees: ontscholing, neomanie) van ons onderwijs: niet alle leren is leuk."
Prof. Wim Van den Broeck neemt vandaag in DM terecht afstand van de "ervaringsgerichte en constructivistische onderwijsvisie die stelt dat het schools leren zoveel mogelijk moet lijken op natuurlijke vormen van leren"
"Als op hogescholen en universiteiten jarenlang en systematisch de boodschap luidt dat kennis en taal moeten worden gerelativeerd , mag het niet verbazen dat je oogst wat je zaaide: minder kennis en minder taalvaardigheid."
"Als het welbevinden van de leerling steevast wordt voorgesteld als een noodzakelijke voorwaarde om te leren, is het dan vreemd dat leerlingen no moeilijk een inspanning kunnen leveren ze steeds kwetsbaarder worden?"
"Cultuuroverdracht als essentie van het onderwijs is zo op de helling komen te staan. In de plaats daarvan kwam het ideaal van het geïndividualiseerd leren. Individuele leerstijlen waren jarenlang ook de dada van veel onderwijskundigen" (en bijscholers)
Van den Broeck stelt verder: 'De doorgeschoten ervaringsgerichte en constructivistische visie 'staat op gespannen voet met alles wat er in de wetenschap bekend is over leren en cognitieve ontwikkeling'. En toch zijn het vooral onderwijskundigen en universitaire lerarenopleiders die ze in Vlaanderen propageerden en propageren. "
Leerlingen een goed gevoel geven bij het leren en bij wat er geleerd wordt , is heel iets anders dan het quasi psychotherapeutisch benaderen van leerlingen."
(Zelf maken we steeds het onderscheid tussen momentaan welbevinden en verdiend welbevinden - grote voldoening omdat men ervaart dat men iets bijgeleerd heeft.)
"Het is hoog tijd voor een moderne (geen postmoderne) visie op het onderwijs waarbij de essentie, cultuuroverdracht, niet ter discussie staat. " Van den Broeck bestempelt de nieuwlichterij van de voorbije decennia tercht als een 'stokoude opvatting' , als "een romantische visie, rechtstreeks weggelopen uit de tijd van Rousseau."
Verantwoordelijkheid van beleidsmakers voor niveaudaling en ontscholing
Van den Broeck stelt ergers: Het zou unfair zijn de verantwoordelijkheid (voor de niveaudaling, ontscholing) bij de leerkrachten, leerlingen (en hun ouders) of zelfs politici te leggen. Al is er onder beleidslieden en opleiders nauwelijks eenstemmigheid, één specifieke onderwijsvisie was er de laatste tijd wél dominant.
Commentaar: Volgens ons dragen de beleidsmakers wel een heel grote verantwoordelijkheid. Ze reageerden overwegend afwijzend op de vele signalen omtrent niveaudaling (cf. ook reactie op O-ZON-campagne Onderwijskrant in 2007); ze reageerden niet op de kritiek vanaf 1994 dat de overheidsinspectie zich niet inliet met haar kerntaak: de (product)controle van de leerresultaten.
De beleidsmakers kenden de voorbije 25 jaar ook bijna uitsluitend subsidies toe aan onderzoekers, GOK-Steunpunten
die aanstuurden op ontscholing, nivellering, taalrelativisme, bestrijden van taaloproepen van opeenvolgende ministers. Zo ontvingen de GOK-Steunpunten NT2-Leuven, CEGO & Diversiteit in de periode 1990-2010 jaarlijks een 75 miljoen BFR om de invoering van intensief NT2 vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs en effectief achterstandsonderwijs te bestrijden, om een taal- en kennis-relativerende visie te verkondigen. Idem voor de vele subsidies voor sociologen die aansturen op een nivellering van ons secundair onderwijs, enz. Mensen die zich inlieten met de optimalisering van de sterke kanten van de Vlaamse onderwijstraditie ontvingen geen cent.
------------------
Commentaar. Zo hoor je het ook eens van een ander. Cf. ons O-ZON-witboek-2007 over het ontscholingsdiscours vh vernieuwingsestablishment
In Onderwijskrant bekritiseer ook ik al sinds 1989 de constructivistische onderwijsvisie en de vele andere vormen van ontscholing. Ik nam ook al vanaf de start van het ervaringsgericht kleuteronderwijs van Ferre Laevers in 1976 radicaal afstand van die simplistische visie - die jammer genoeg al te sterk doordrong in de opleiding van kleuterleerkrachten en in het kleuteronderwijs, maar nu al een aantal jaren weer aan het wegebben is.
Het is geen toeval dat Onderwijskrant begin 2007 de O-ZON-campagne lanceerde tegen het ontscholngsdiscours en de niveaudaling. Leerkrachten, docenten en professoren onderschreven massaal die campagne, maar de kopstukken van de inspectie, DVO-directeur Roger Standaert, de kopstukken van de onderwijskoepels, een aantal politici ... beweerden dat er geen sprake kon zijn van niveaudaling e.d. Jammer!
-------------
Toch enkele relativerende bedenkingen: verschil tussen ontscholingsdiscours en de feitelijke ontscholing van de klaspraktijk
*Voor PISA-2052 wiskunde behaalden onze 15-jarigen nog een Europese topscore. Voor TIMSS-2015-wiskunde behaalden onze 10-jarigen ook nog een Europese topscore. Dat die scores wat gedaald was zijn is jammer, maar is m.i. niet enkel het gevolg van de ontscholing, maar is mede het gevolg van de sterke toename van anderstalige/allochtone leerlingen en van het aantal probleemkinderen in het gewoon onderwijs. Dit beïnvloedt ook het leerproces en de leerresultaten van de andere leerlingen.
*In ons O-ZON-witboek-2007 schreven we: Om misverstanden te vermijden maken we in het debat wel een onderscheid tussen het ontscholingsdiscours en de feitelijke ontscholing in de klaspraktijk. Een voorbeeld: bij doorlichtingen stellen de inspecteurs vast dat veel taalleerkrachten de eenzijdige communicatieve aanpak van de eindtermen en leerplannen niet zomaar willen toepassen. Leerkrachten proberen zich in de mate van het mogelijke te onttrekken aan pedagogische hypes.
In Vlaanderen is er al bij al nog meer aandacht voor directe en activerende instructie, voor basiskennis en basisvaardigheden dan in de ons omringende landen, Wallonië inbegrepen. Dit alles verklaart o.i. waarom de Vlaamse leerlingen relatief gezien veelal nog beter presteren voor TIMSS en PISA dan deze in het buitenland. Deze relatieve koppositie belet niet dat o.i. ook het niveau van het Vlaamse onderwijs en van de leerprestaties van de leerlingen gedaald is; ook bij ons ligt de lat vaak te laag. We moeten dringend de sluipende ontscholing tot stilstand brengen en her en der tot herscholing overgaan willen we een verdere niveaudaling voorkomen."
*De invloed van de ontscholende hypes en hervormingen was/is in Vlaanderen m.i. beperkter dan in veel andere landen, omdat Vlaamse leerkrachten meer lippendienst bewezen/bewijzen aan hypes en omdat die hypes ook bestreden werden Als redacteur van Onderwjskrant en lerarenopleider heb ik samen met collega's - de voorbije 40 jaar ontscholing krachtig bestreden en de sterke kanten van de Vlaamse onderwijstraditie gepropageerd: cf. ook onze grootschalige O-ZON-campagne 2007 tegen de ontscholing, niveaudaling ...
We slaagden er m.i. ook in om de klaspraktijk inzake rekenen, leren lezen in het eerste leerjaar, enz. enz.. gunstig te beïnvloeden. Wel jammer dat de nascholingen al te vaak de hype-toer opgaan en dat veel hypes ook gepropageerd worden door mensen uit de onderwijskoepels- denk maar aan het leerplan Nederlands van 1998, aan de recente ZILL-onderwijsvisie, aan het enthousiasme waarmee het M-decreet ondertekend werd ...
In de Franse universitaire lerarenopleidingen voor onderwijzers/regenten werden veel meer de pedagogische hypes en de zgn. reformpedagogiek gepropageerd dan in de Vlaamse Normaalscholen. De achteruitgang van de leerlingenprestaties was/is er spectaculair - veel, veel groter dan in Vlaanderen. (PISA: nog 486 ptn.). Jammer genoeg werden jongere lectoren van de lerarenopleidingen tijdens hun eigen universitaire opleiding wel frequent geconfronteerd met de vele pedagogische hypes. Dat was lange tijd veel minder het geval op de Vlaamse normaalscholen.
