ZILL-leerplanarchitecten sturen aan op ontscholing  &  illusoire voorstellen: petite religion
 
1 Inleiding 
 
De ZILL-leerplanarchitecten & andere nieuwlichters nemen afstand van de typische schoolgrammatica, leerplannen, methodes, jaarklassen … Dit komt op tal van vlakken tot uiting.  Ze  schakelen nu naar eigen zeggen over op open leerplannen die veel vrijheid laten voor de leerkrachten en scholen.  Ze gewagen van sterke ontstoffing van de leerinhouden, geïntegreerde leerplannen, leerplannen die enkel nog puzzelstukken aanbieden, leerplannen die vertrekken van de 12 sleutelcompetenties en niet langer van de vakdisciplines … Ze pleiten ook voor ontwikkelend, leerlinggericht, ontdekkend, constructivistisch onderwijs.
 
 We tonen dit nu in de volgende punten uitvoerig aan aan de hand van het nieuwe ZILL-curriculum.    2 Wervend & verlossend etiket:              Zin in leren! Zin in leven   
 
2. Hoogdraveend concept & pedagogische. overmoed 
 
Nieuwlichters pakken graag uit met een ronkend concept & een wervend etiket;  zo’n conceptnaam wekt de indruk van een totale & beloftevolle hervorming. ‘Zin in leren! Zin in leven’ belooft de leerlingen dat  ze door dit nieuwe leerplan eindelijk ‘zin in leren’  - en nog veel meer, zelfs ‘zin in het leven‘ zullen krijgen. “Dat houdt in dat de leerlingen intrinsiek gemotiveerd zijn om te leren en te leven.” “De doelen maken ook het verhaal van de ’katholieke dialoogschool operationeel, waardoor de dialoog levendig wordt. Dat bietdt kansen voor een update van het schooleigen christelijk opvoedingsproject  en voor de concrete realisatie ervan in de dagelijkse praktijk.” 
 
De  katholieke onheilsprofeten pakken naast de vele zegenngen ook uit met een ware verlossingsideologie. In ‘Zin in wiskunde’ beweert ZILL dat ons levensvreemd wiskunde-onderwijs niet  echt zinvol is; dat het enkel weerzin opwekt bij de leerlingen (‘school + visie’, december 2015).  ZILL brengt de verlossing uit al die ellende. Geen ’zin in leren’, fnuikende lessen en saaie leerstof meer als met het huidige leerplan -  dat nochtans destijds door Jan Saveyn van dezelfde Guimardstraat geprezen werd. 

 
Het feit dat men een curriculum uitpakt met  de reclameslogan Zin in leren! Zin in leven! is overigens heel opvallend en uniek. Het is dus blijkbaar geen gewoon curriculum.  Lieven Boeve  drukte de ambitie op  28 september zo uit: "Zin in leren! Zin in leven! maakt de lerarenteams opnieuw  eigenaar van het leren op school. Geïntegreerd over vakken en leergebieden heen, kunnen leraren creatief vorm geven aan hun onderwijs, rekening houdend met de specifieke leerlingen in de klas en  context van de school. Het nieuw leerplan katholiek basisonderwijs, dat op 1 september 2018 van start gaat, geeft schoolteams zuurstof geven om vernieuwend aan de slag te gaan.” (BELGA-bericht).
 
3    Ontwikkelingsgericht, ontdekkend ... leren
 
In ‘Forum’ van  januari 2015 stellen  Machteld Verhelst  en Kris De Ruysscher  dat het bij ZILL om een  echte perspectiefwissel gaat, om een ‘resolute klemtoon op het ontwikkelingsgerichte karakter van de doelen en van de didactische aanpak’ naar het model van het huidige kleuteronderwijs”   actief leren, verantwoordelijkheid geven aan jongeren voor eigen leerproces, contextueel & ontdekkend leren,... Nieuwe inzichten vanuit wetenschappelijke hoek over didactiek & leren werden nog niet in het (oude) leerplanconcept geïntegreerd.“    Die ’nieuwe’ ’inzichten’ zijn niet nieuw; ze stonden ook al in de controversiële ’Uitgangspunten bij de eindtermen van 1996 en al 100 jaar in de bijbel van de zgn. reformpedagogiek. Ze  worden overigens door de meeste praktijkmensen, leerpsychologen en onderwijsdeskundigen ten zeerste gecontesteerd. We namen er zelf ook al expliciet afstand van bij de opstelling van het  leerplan wiskunde van 1998.    De voormalige pedagogische coördinator Jan Saveyn bestempelde destijds een visie als deze van zijn opvolgers in de Guimardstraat als ’petites religions’ Hij schreef in 2007: “Men kan kritische vragen stellen bij de hoge verwachtingen van het zelfont-dekkend leren en het zelfstandig leren van leer-lingen, Of bij het vele heil dat men verwacht van leren van elkaar, en daarmee verbonden het minimaliseren van het effect van expliciete sturing door de leerkracht. Sommigen gaan in die zin, onder de vlag van Het Nieuwe Leren  al dergelijke eenzijdigheden propageren. Het referentiekader van Het Nieuwe Leren gaat zich dan als petites religions
gedragen. Daarvoor is typisch dat ze algemene geldigheid claimen en dat ze meer absoluut vooropstellen dan ze met resultaten kunnen aantonen”     (Nova et Vetera, september 2007).
 
4   Gepersonaliseerd leren & vaarwel jaarklassen  

Ontwikkelingsgericht leren betekent tegelijk ook gepersonaliseerd eren - gericht op de allerpersoon-    lijkste ontwikkeling van elke leerling.  In BASIS (COV-blad, eind oktober) lezen we volgende illustratie van gepersonaliseerd leren: "Je kan uiteraard geen cijferen geven als leerlingen niet tot tien kunnen tellen. Maar dat hoeft niet per se op 9 jaar, dat kan ook op 10 jaar of 8 jaar. We kijken nu meer: wat heeft dat kind nodig?" De leerkracht moet dus telkens voor elke les leerstof zoeken die past bij de ontwikkeling van elk kind: de leerkracht 2de leerjaar zou ook al een aantal leerlingen moeten leren cijferen; de leerkracht 3de  mag geen klassikale les cijferen meer geven: geen cijferen meer voor  zwakkere leerlingen; en voor hen die al leerden cijferen in het tweede leerjaar kan hij  niet meer starten met cijferend optellen. De leerkracht van het 4de  moet de zwakkere leerlingen nog apart de start van het cijferen aanleren. Er is ook veel overleg tusen de leerkrachten nodig.
 
Ria De Sadeleer e.a. schrijven expliciet dat de  jaarklasprincipes in strijd zijn met de nieuwe richting in het leerplanconcept: “Zin in leren! gaat uit van een ‘ontwikkelingsgerichte benadering van leren’. Dat houdt in dat ‘we’ (wie?) zo nauw mogelijk willen    aansluiten bij de individuele ontwikkelingsbehoeften van elke leerling. De verwachting van het jaarklassenprincipe dat kinderen op dezelfde leeftijd en in dezelfde tijdspanne dezelfde leerstof verwerven, toont de enge visie op onderwijs en doet onrecht aan de verschillen tussen de leerlingen.  (Bijdrage in ‘school+visie’ -april-mei 2016).
 
Een leerkracht moet dus ook elke dag zelf gepersonaliseerde lessen geven, werkbladen maken, enz. En toch stellen de ZILL-archtecten dat het vooral ook de bedoeling is de plan- en werklast te verminderen. Commentaar van COV (Isabelle Rots): "VerZill!verd basisonderwijs vraagt tijd om te leren van en met elkaar. Dus: “Minder kindgebonden lesuren in de opdracht van de leerkracht, meer kindgericht overleg en samenwerking. Daar dringt het COV op aan."  De Sadeleer stelt verder:  Het jaarklassenprincipe moet doorbroken worden: heterogene leergroepen, graadklassen, niveaugroepen ... zijn aangewezen.  Onderzoek (welk?) wijst uit dat, wat leerprestaties betreft, graadklassen niet meer of minder effectief zijn. En voor het welbevinden van leerlingen zijn graadklassen beter.”  Ze betreuren ook dat leerkrachten vanuit het leerstofjaarklassensysteem nog steeds geneigd zijn te werken vanuit vakdisciplines & met methodes.

 
Met het argument van de toegenomen diversiteit  stelt ZILL dat  enkel  nog sterk persoonsgebonden onderwijs mogelijk en verantwoord is. In tal van studies wordt echter aangetoond  dat dit niet wenselijk en ook niet haalbaar is. Bij het uittekenen van de ZILL-leerplanvisie gingen Lieven Boeve en  de onderwijskoepel er ook nog van uit dat het buitengewoon onderwijs afgeschaft zou worden, waadoor het leerlingenpubliek diverser zou worden. Ook nog op 15 december 2016 verkondigde Boeve dat het b.o. zou en moest afgeschaft worden.Maar het b.o. wordt gelukkig niet afgeschaft. De Unesco betreurde in een recentepublicatie nog dat praktisch nergens sprake is van echt inclusief on-derwijs omdat de landen en de scholen niet bereid zijn over te schakelen op totaal geïndividualiseerd onderwijs. 
 
5     Minder leerschool, meer opvoedingsgesticht         & total institution: pedagogische incest ...
 
Lieven Boeve omschreef op 29 september de perspectiefwisseling als volgt:  “Het nieuwe leerplan basisonderwijs stelt de ontwikkeling van kinderen voorop. Op de eerste plaats komt nu de persoonsgebonden ontwikkeling van kinderen zoals bijvoorbeeld de emotionele ontwikkeling en de ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid.” In het  katholiek onderwijs gaat het dus niet in de eerste plaats meer om een leerschool, maar om een soort opvoedingsgesticht. 
 
De verbondenheid - religie - van alles met alles, wordt voorgesteld in een kleurrijke cirkel, met in de binnencirkel de 4 persoonsgebonden ontwikkel-velden en in de buitencirkel de 6 klassieke (cultuurgebonden) leergebieden
 
ZILL-architect Kris De Ruysscher schrijft  dat hij en zijn  medewerkers er heus in slaagden  het  ‘basisonderwijs te herverkavelen” (Leerrijk 29 september j.l.) De zes klassieke vakken werden omgetoverd tot ontwikkelgebieden:wereldoriëntatie wordt ontwikkeling van de oriëntatie op de wereld;  wiskunde wordt ontwikkeling van het wiskundig denken  - en di laatste is volgens ZILL totaal anders dan het klassieke rekenen; de taalvakken krijgen nu samen het etiket taalontwikkeling opgekleefd. Ontwikkeling is het toverwoord geworden. 
 
Daarnaast en wellicht nog belangrijker zijn  er vier
leerplannen voor sociaal-affectieve of zgn. ‘persoonsgebonden ontwikkeling’ met een uitgebreid aantal leerdoelen. De Ruysscher:  “Vroeger streefde men ook wel een aantal  persoonsgebonden ontwikkelingen na, maar ze werden nauwelijks geëvalueerd. Met ZILL zal dit veranderen. De leerkracht  zal niet alleen meer zeggen: hoe het  staat  met wiskunde, wereldoriëntatie. Maar ook: hoe is het gesteld met het regulerend vermogen, inlevend vermogen, veerkracht … van die of die leerling?“  De almachtige school - als total institution -  moet er voor zorgen dat de leerling zich goed voelt in zijn vel   en zich voorbeeldig gedraagt. De leerkracht krijgt  ook de rol toebedeeld  psycholoog/psychiater die om de zoveel maanden verslag uitbrengt over de psychische toestand van de leerling/patiënt.  Dus straks op het rapport:  “Uw zoon/dochter vertoont een veerkracht 1, 2, 3, 4 … ; situeert zich inzake verantwoordelijkheid, initiatief nemen, zelfbesef  … op het niveau x; hij/zij  is schuchter, …”  Zo’n benadering wordt ook wel eens kritisch met ‘pedagogische incest’ en ‘inbreuk op de gevoelswereld‘ bestempeld.
 
6  Geïntegreerde, holistische aanpak
 
Volgens De Ruysscher en Co gaat het ook om een totaal geïntegreerd curriculum   Als het b.v. gaat om een les over de tafels van vermenigvuldiging, dan moet men daar ook alle andere leergebieden en leerdoelen op  betrekken.  “Het doel moet zijn om de verschillende ontwikkelvelden (vroeger leergebieden) samen in één les aan te pakken. In een les WO bijvoorbeeld, kan je ook het wiskundig denken oefenen en werken aan de onderzoekscompetentie van de leerlingen. Enz.”
 
De ZILL-architect illustreert dit laatste met een les over kippen. De Ruysscher: “Een leerkracht die werkt volgens ZILL, zal niet starten met een uiteenzetting over kippen. Hij zal eerst focussen op het formuleren van onderzoeksvragen en de vraag stellen: ‘Wat weten we al over kippen? Wat weten we er nog niet over? En wat zou jij daarover willen weten?”En dus ook: ‘Wat weten we al over breuken en wat niet” (Leerrijk, september 2017).
 
De Ruysscher: “Zo leren de kinderen bijvoorbeeld dat ‘Zijn er veel kippen in België’ geen goede leervraag is omdat het een gesloten leervraag  is. En dat ‘Hoeveel kippen zijn er in België?’ wel een goede leervraag is aangezien het een open vraag is. Een inzicht dat ze ook op andere onderwerpen en lessen kunnen toepassen.” Jammer dat De Ruysscher er niet aan toevoegt hoe de leerkracht de les over kippen moet koppelen aan persoonsgebonden doelen als veerkracht, zelfbesef e.d.

 
Lieven Boeve illustreerde de geïntegreerde en holistische aanpak zo: "Als een leerkracht bijvoorbeeld met zijn klas Bokrijk bezoekt, dan leren de leerlingen niet alleen historisch besef, ze leren ook samen de trein nemen,  respect te tonen voor de andere treinreizigers, ... Dat zijn allemaal leerkansen voor de leerlingen en het nieuwe leerplan helpt lerarenteams om die actief op elkaar te betrekken". De leerkracht zou idealiter dus ook bij de voorbereiding van zijn les, een uitstap ... alle ontwikkelvelden  bewust moeten betrekken.
 
7   Enkel nog open raamleerplannen 
 
Verhelst en De Ruysscher schrijven verder: “In de geest van het ontwikkelingsplan voor de kleuterschool gaan we uit van een indeling op basis van persoonsgebonden en cultuurgebonden ontwikkelvelden met onderliggende ontwikkelthema’s.  Leerplannen zullen niet langer verwijzen naar vakdomeinen en hun klassieke rubrieken, maar naar brede ‘ontwikkelvelden’. 
 
Ria De Sadeleer poneerde op de DCBAO-vergadering van 17 juni 2015 : “Gesneden brood  kunnen  en zullen de nieuwe  ZILL-leerplannen  niet geven. Daarvoor is de schoolpopulatie te divers geworden.”  Dus voor wiskunde b.v. niet langer leerdoelen per leerjaar.
 
8    Vaarwel klassieke leerboeken/methodes

Omwille van het gepersonaliseerd en ontdekkend  leren moeten ook de klassieke methodes/leerboeken volgens ZILL verdwijnen.  Methodes zouden tevens leiden tot passiviteit bij de leerkrachten en leerlingen en diepgaand leren belemmeren. ZILL poneert: “We moeten ook verder evolueren van      leermethodes naar databanken met enkel inspiratiebronnen. Wij verwachten van de uitgevers dat zij enkel nog inspiratiemateriaal aanmaken dat gekoppeld wordt aan de persoonsgebonden en aan de cultuurgebonden ontwikkelvelden. Wij verwachten dus dat de uitgeverijen een toegankelijke tool ontwikkelen die kan aangesloten worden op de centrale rooter die ontwikkeld wordt door de koepel  en die gratis ter beschikking wordt gesteld aan al onze scholen. Hun deel kan betalend zijn. Op dit moment is het antwoord van de uitgeverijen nog niet voldoende. Op dit moment is het  zeer stil! “
 
 
Het is o.i. ook duidelijk dat de koepelmensen zelf niet weten wat het ontwerpen van ‘inspiratiemateriaal’  concreet  betekent. De uitgevers zeggen ons dat ook zij dit niet weten en dat dit financieel niet haalbaar zou zijn.   De grote bezorgdheid omtrent het opdoeken van klassieke methodes en  leerplannen kwam tot uiting in  kritische vragen van vertegenwoordigers van directeurs op de DCBAOvergadering van 17 juni 2015. Een directeur stelde de vraag:  “Is er dan vanuit het leerplanconcept  geen ruimte meer voor methodes? Daarmee werken de leerkrachten toch wel heel vlot.” Een andere: “Uitgeverijen spelen toch een belangrijke rol bij de vormgeving en de praktische toepassing van de leerplannen.“ In voor PISA- en TIMSS sterk presterende landen als Singapore, Shanghai, Finland, Vlaanderen … spelen methodes een heel belangrijke rol. In Engeland is het opstellen van degelijke  methodes momenteel een beleidsprioriteit. 
 
9         Elke school/leerkracht  eigen schoolwerk plan - Dagelijks schoolwerkplanning!?  Planlast!
 
Waarop kunnen leerkrachten zich nog oriënteren als  er geen klassieke methodes en leerplannen meer zijn? Volgens ZILL luidt de oplossing: de leerkrachten moeten zelf ‘elke dag schoolwerkplannen’ en zo weer eigenaar worden van het leerproces.  De leerkrachten moeten “met de aangeboden puzzelstukken ‘schooleigen’ puzzels leggen.” Bij punt  4 illustreerden we al wat dit concreet betekent voor   de lessen wiskunde.
 
Ria De Sadeleer en Ludo Guelinx  stellen verder:  “We willen schoolwerkplanning herwaarderen als instrument voor de schoolontwikkeling en onderwijsvernieuwing. Het decreet op het basisonderwijs (1997) stelt overigens dat elk schoolbestuur (!) voor elk van zijn scholen een schoolwerkplan moet opmaken. Dat betekent meteen dat geen 2   scholen hetzelfde schoolwerkplan kunnen voorleggen.“
 
De Guimardstraatkoepel  geeft toe dat de scholen en leerkrachten beide decreetverwachtingen al 20 jaar naast zich neerleggen.  De idee dat elke school haar eigen schoolwerkplan moet opmaken dateert  al van de tijd van het VLO (Vernieuwd Lager Onderwijs) opgestart op 1 september 1973. We stelden toen al dat dit een onnodige en niet haalbare opdracht was. Vanuit de praktijk van doordeweeks onderwijs en vanuit slechte ervaringen met zo’n ambitieus en onrealistisch project weten we dat dergelijke schoolwerkplanverwachtingen totaal utopisch zijn en al te veel taak- en planlast zouden opleveren. 

  
8    Ontwikkelingsgericht kleuteronderwijs als       model voor het lager onderwijs!?
 
      ZILL-kleutercurriculum te eenzijdig  en te weinig systematiek 
 
In een bijdrage in ‘school+visie’ van  maart 2015 verwijst de koepel voor de zgn. ‘ontwikkelingsgerichte aanpak’ naar de aanpak in het gangbare kleuteronderwijs. Enkel het huidige ontwikkelingsgericht concept van het kleuteronderwijs en de ontwikkelingsdoelen zouden “ten volle het  opvoedingsproject van het katholieke onderwijs ondersteunen.”  Ook de lagere school zou volgens ZILL in de toekomst  moeten werken als in het ontwikkelingsplan van 1998.
 
De centrale gedachte in dit plan  luidde: “Kinderen tot 7 jaar ontwikkelen  zich eerder op een incidentele en speelse, minder gerichte wijze” en  we moeten telkens inspelen op de individuele noden en rijpheid van elk kind.”  Het ontwikkelingsplan van 20 jaar gelden is opgesteld vanuit een overwegend kindvolgend ontwikkelingsmodel:child-developmentapproach,,ervaringsgerichte aanpak à la CEGO ... De vroegere koepelverantwoordelijke voor het ontwikkelingsplan 1998, An Cardinael, liet me onlangs nog weten dat zij zich destijds deerlijk had vergist en dat ze nu een totaal andere visie is toegedaan. 
 
In tal van recente studies  werd de voorbije jaren en maanden aangetoond  dat zo’n ontwikkelingsgerichte aanpak ook voor het kleuteronderwijs minder effectief is dan een meer uitgebalanceerd en rijker curriculum, een mengeling van kindgerichte en aanbodgerichte activiteiten die in steeds meer landen wordt toegepast. Zo’n evenwichtige aanpak bevordert meer gericht de taal-en woordenschatontwikkeling, het beginnend lezen en rekenen ...,  en tegelijk ook attitudes die belangrijk zijn voor de schoolrijpheid: concentratie- en doorzettingsvermogen,  aandachtig leren luisteren,  gerichtheid op de leerkracht en de medeleerlingen ... 
 
In TIMSS-2015 wordt betreurd dat ons Vlaams kleuteronderwijs te weinig aandacht besteedt aan aanbodgerichte activiteiten en pre-academische vaardigheden voor lezen, rekenen, ... In Onderwijskrant nr. 176 & 181 beschrijven we uitvoerig wat uitgebalanceerd kleuteronderwijs zoal inhoudt.      We betreuren dan ook dat het nieuwe  ZILL-curriculum voor het kleuteronderwijs geen rekening houdt met de recente studies en ontwikkeling in tal
van landen. Het kleuteronderwijs is nochtans het belangrijkste aangrijpingspunt voor het optimaliseren van de ontwikkelingskansen. Gelukkig werken heel wat kleuterleerkrachten overigens al op vandaag meer gericht dan in het oude en nieuwe ontwikkelingsplan. 
 
ZILL wil  die eenzijdige  ontwikkelingsgerichte aanpak nu ook doortrekken in het lager onderwijs. Dit zou rampzalig zijn.  (Zie ook onze uitgebreide kritiek op ervaringsgericht (kleuter)onderwijs van Laevers’ CEGO in Onderwijskrant nr. 139.)   
 
9    Contextueel & ontdekkend  rekenen? Neen!
 
Dat de koepel aanstuurt op een ‘ontwikkelingsgerichte’  kanteling van ons onderwijs, blijkt ook uit  een bijdrage over de contouren voor het nieuwe leerplan wiskunde. In ‘Zin in wiskunde’ beweert Sabine Jacobs dat ons levensvreemd wiskundeonderwijs niet  echt zinvol is,  en enkel weerzin opwekt bij de leerlingen (in: ‘school + visie’, december 2015).  We lezen o.a.: “De leerlingen zien het verband niet tussen het dagelijks leven en de saaie stof.”   De leerllingen moeten zoveel mogelijk hun eigen(zinnige) berekeningswijzen e.d. zelf construeren vanuit alledaagse probleemsituaties. Het verlossend ZILL-alternatief sluit aan bij de constructivistische en contextuele aanpak van het Nederlandse Freudenthal Instituut, die in Nederland, Canada, Australië .. tot een wiskunde-oorlog en een fikse niveaudaling leidde. 
 
Het belang van de klassieke inhouden van de wiskunde als vakdiscipline wordt sterk gerelativeerd Zo’n ‘wiskundeonderwijs  verwacht  al te veel van de leerling die zijn wiskundekennis zelf construeert en te weinig instructie krijgt. We namen  bij de opstelling van het leerplan wiskunde van 1998  expliciet afstand van de eenzijdige visie die de koepel nu propageert  en werden daar destijds voor geprezen door Jan Saveyn, de  toenmalige pedagogische coördinator van de koepel (zie ook bijdrage over ZILL-wiskunde in Onderwijskrant nr. 176). 
 
10    Geen correctie voor uitholling taalonderwijs
 
In Onderwijskrant nr. 176 betreuren we ook dat ZILL voor het leerplan Nederlands geen rekening houdt met de vele kritiek op het leerplan van 1998 en op de door Van den Branden gepropageerde wholelanguage-visie. Het is precies dat leerplan dat sterk bijgewerkt moest worden. Aangezien een gewezen medewerkster van Van den Brandens taalcentrum, Machteld  Verhelst, pedagogisch directeur van de

 koepel geworden is, mochten we dan ook geen correcties verwachten. Het ZILL-leerplan vraagt ook geen aandacht voor het invoeren van intensief NT2 vanaf eerste dag van het kleuteronderwijs. We betreuren ook dat sommige leerstofpunten eens te meer naar een latere leeftijd opgeschoven worden.    11 Geïntegreerde leerplannen en vakkeclusters - ook voor het s.o.!??
 
Lieven Boeve stelde bij de aankondiging van de goedkeuring van de ZILL-leerplannen voor het basisonderwijs op 28 september dat de ZILL-leerplan-filosofie straks doorgetrokken wordt naar het s.o. -met inbegrip van geïntegreerde leerplannen. 
 
De COC-lerarenvakbond  maakt zich daar terecht grote zorgen over. "Vakken clusteren is slecht voor de kwaliteit van het onderwijs". Brigitte Vermeersch schreef op de VRT-website: “Binnenkort kunnen de onderwijsverstrekkers ervoor kiezen om bepaalde vakken te clusteren. De christelijke onderwijsbond COC vreest dat dit tot kwaliteitsverlies zal leiden, omdat vakleerkrachten dan ook delen van andere vakken waar ze niet voor opgeleid zijn zullen moeten geven. Tot nog toe besliste  de Vlaamse regering welke vakken moeten worden gegeven op school, maar dat staat op het punt te veranderen. De Vlaamse regering heeft daarvoor een voorontwerp van decreet klaar dat wel nog moet worden goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Als het erdoor komt kunnen leerplanmakers zoals het Katholiek Onderwijs of Gemeenschapsonderwijs ervoor kiezen om bepaalde vakken samen te clusteren; zoals een cluster ‘milieu en maatschappij’” 
 
De Franse prof. Alain Beitone schrijft: “Croire que l’on peut ‘partir des objets’ indépendamment des disciplines et que ce travail sur les objets va permettre aux élèves de ‘construire’ les savoirs disciplinaires pertinents est une dangereuse illusion. Les disciplines scolaires sont un cadre organisateur des apprentissages, une modalité de classification des savoirs et de cadrage des activités des élèves. Accorder une primauté au ‘transdisciplinaire’ sous prétexte de susciter l’intérêt des élèves ou de les confronter à des tâches complexes, c’est créer des difficultés supplémentaires et c’est surtout faire un usage du temps scolaire.” 
 
Bijlage: dubieuze uitspraken over beperkte omvang ZILL-leerplannen
 
We hoorden op 29 september in het VRT-nieuws;"Het katholiek onderwijs vervangt de meer dan 20 leerplannen die nu bestaan door 1 geïntegreerd leerplan. Het  ZILLcurriculum telt niet 1 leerplan, maar 10 grote leergebieden. Bij de opstelling van het vorige leerplan wiskunde  werden we vanuit de koepel verplicht om naast de leerdoelen ook nog lange hoofdstukken over beginsituatie, methodiek, evaluatie e.d. op te nemen. 
Klassieke leerplannen bevatten enkel de leerstofpunten per leeftijdsgroep.  Er werd dus ook geen methodiek opgelegd; en terecht. Maar ZILL legt wel een pedagogisch-didactische aanpak op.
 
Besluit:  oproep voor verzet tegen  neomanie  & voor lippendienst    

Vlaanderen kent een sterke onderwijstraditie en presteert internationaal gezien vrij goed. We moeten  voorkomen dat ons onderwijs door de neomanie en verlossingsideologie voor lange tijd op het verkeerde spoor belandt. We waarschuwden in 1993 al voor de neomanie en verlossingsdrang in de ’Uitgangspunten van de eindtermen’, voor de uitholling van het taalonderwijs, voor de constructivistische aanpak in het leerplan wiskunde 1ste graad ... En achteraf gezien blijkbaar terecht. De neomanie en de modieuze voorstellen klinken  nog luider dan 20 jaar geleden. Hoog tijd dus voor een   leerplancampagne.
 
De Vlaamse leerkrachten bewezen de voorbije twintig jaar gelukkig heel wat lippendienst aan de ontscholende visie in de tekst ’Uitgangspunten van de eindtermen’ van 1996, aan de uitholling van het          taalonderwijs ...  Zo werkten de lagere scholen meer dan ooit met systematische leerpakketten voor spelling,  tegen  de visie van de leerplannen en Van den Branden in. Zo bleven de jaarklasprincipes - ook al pleitte het decreet basisonderwijs van 1997 al voor hun afschaffing. We voorspelden dat de scholen dit voostel niet zouden volgen.      Veel voorstellen klinken ook nu illusoir. We  hopen en  vermoeden dat de scholen en leerkrachten ook dit keer veel lippendienst zullen  bewijzen aan de neomanie, dat  de meesten zullen blijven werken met klassieke methodes en jaarklasprincipes, enz.  Van het opstellen van een eigen schoolwerkplan zal ook niet veel in huis komen. De leerkrachten zullen vermoedelijk voor rekenen ook niet zomaar overschakelen op het controversiële contextuele en ontdekkende rekenen dat ZILL propageert. Maar intussen wordt veel verwarring gesticht en worden de scholen en leerkrachten  met een pak extra planlast opgezadeld. 
 
Volgens Larry Cuban, professor onderwijsgeschiedenis,  hebben scholen  in bijna alle landen al meer dan 100 jaar de storm van kritiek op de schoolgrammatica & jaarklassen doorstaan.  Cuban vergelijkt de evolutie in het onderwijs met de evolutie van de auto’s. De basisstructuur van de auto’s is dezelfde gebleven. Een totaal nieuw onderwijs  is er ook niet gekomen, ondanks de claims van de ‘alternatieve’ schoolbeweging Een leerkrachtgestuurde benadering heeft nog steeds de overhand in de meeste scholen en het kerncurriculum is grotendeels gebleven.