1.Leraar Van Hemeldonck doorprikt fabeltjes over superieur
Fins onderwijs Fins onderwijs presteert erbarmelijk slecht in kennisoverdracht; het is vrij
utilitair en niet diepgaand; leerlingen te weinig gemotiveerd; niveau
lerarenopleiding onderwijzers lager dan in Vlaanderen
De voorbije jaren
werd Finland veelal als een onderwijsparadijs voorgesteld. Ook in het debat
over de hervorming van het s.o. werd vaak naar Finland als model verwezen. In
enkele nummers van het lerarenblad Brandpunt van de COC verschenen vorig jaar
mooie verhaaltjes over het onderwijssprookjesland Finland. Verhaaltjes die ook herhaaldelijk door het
tijdschrift Klasse, door de VRT en vele anderen werden verpreid. In het aprilnummer 2015 van Brandpunt werd wel
een scherpe kritiek op die COC-verhaaltjes opgenomen; een kritiek vanwege Dirk
Van Hemeldonck die zelf een aantal jaren lesgegeven heeft in Finland en de
situatie vrij goed kent. Het Fins
onderwijs presteert volgens hem erbarmelijk slecht in kennisoverdracht; het is
vrij utilitair en niet diepgaand. We citeren de belangrijkste passages. Hij
plaatst ook grote vraagtekens bij het niveau van de Finse
kandidaat-leerkrachten waaraan hij zelf les geeft. Zo hoor je het ook eens van
een ander. (Op de blog Onderwijskrant Vlaanderen vind je een 10-tal
relativerende bijdragen over Finland).
Beste redactie, ik
wil reageren op de reeks artikelen over het Finse onderwijs die in Brandpunt
verscheen. Ik heb het grootste deel van mijn loopbaan als wiskundeleraar
lesgegeven in Vlaanderen in het hoger secundair onderwijs en in de
onderwijzers- en regentenopleiding. Tussen
1998 en 2002 heb ik lesgegeven in Finland
in het hoger secundair, in de onderwijzers- en lerarenopleiding en in het
wiskundedepartement van de Universiteit van Jyväskylä. Ik mag mezelf toch wel
een ervaringsdeskundige van het Finse onderwijs noemen. Ook nu nog verblijf ik
de helft van de tijd in Finland en blijf er het onderwijs op de voet volgen.
De artikels in
Brandpunt waren grotendeels gebaseerd op de PISA-resultaten van 2000 en
publicaties in het Engels van het Finse onderwijsministerie, maar staan
diametraal tegenover de ervaring op het veld. Het eerste PISA-onderzoek in
2000 bevatte nogal wat onvolkomenheden waarvan de ergste is dat de vragen niet
in alle landen dezelfde waren. De onderzoekers waren er niet in geslaagd een
vragenbestand op te stellen dat voor alle landen relevant was. In het onderzoek
van 2012 werd gepoogd dit euvel weg te werken en zakte Finland meteen naar de
twaalfde plaats - ook al bereidt het Finse onderwijs nadrukkelijk voor op
testen in identiek dezelfde stijl als het PISA-onderzoek. (NvdR:
Vlaanderen behaalde de Europese topscore; onze 15-jarige tso-leerlingen
leerlingen presteerden evengoed als de doorsnee-Finse leerling.) Ook in het TIMSS-onderzoek scoort Finland niet
zo goed en in de internationale Wiskunde Olympiade doen de Finnen het elk jaar
slecht.
Het Finse
onderwijs presteert erbarmelijk slecht in kennisoverdracht. Bijvoorbeeld, na
negen jaren scholing is 70% van de scholieren er niet in staat met breuken te
rekenen, slechts 7% begrijpt wat breuken zijn en de overige 23% kan de
rekenregels uitvoeren zonder ze te begrijpen (Doctorale thesis van Lisa Näveri,
University of Helsinki, 2009). Dit is
ook mijn eigen ervaring. Ook in Aardrijkskunde loopt het mank: ik ontmoet nooit
leerlingen uit het algemeen volgend hoger secundair onderwijs die op een blinde
kaart Frankrijk of Duitsland kunnen aanduiden, laat staan kleinere landen als
België of Nederland.
Kinderen hebben op Finse scholen weinig
intellectuele uitdaging, vervelen zich en de meerderheid heeft een afkeer van
onderwijs. (Dit laatste bleek ook uit
PISA-2012). Na school hangen velen in bendes rond. In veel secundaire scholen
wordt op het schoolterrein drugs gedeald. Het (typisch) Finse onderwijs is erg jong, het is pas na
1863 ontstaan. We moeten ontzag opbrengen voor wat de Finnen op zo korte tijd
bereikt hebben. Maar het is wel een noodsituatie-onderwijs: op korte tijd
moest men de achterstand ten opzichte van de andere Europese landen inhalen. Daardoor is het onderwijs erg utilitair en
gaat het niet diep. Er is nog een lange weg af te leggen om op het gebied
van kennisoverdracht en menselijke vorming op een vergelijkbaar peil te komen
als de andere Europese landen.
Dikwijls wordt
het hoger niveau van de leerkrachten geroemd. Ondanks de masteropleiding van de
onderwijzers kan ik aan de studenten niet dezelfde eisen stellen als aan de
professionele bachelors in Vlaanderen.
U hebt wellicht
al gehoord van de massamoorden in Jokela en Kauhajoki waar een scholier vele
andere leerlingen en leerkrachten doodschoot. De zich zelf lovende Engelstalige
brochures van het Finse ministerie vermelden uiteraard niet dat er regelmatig
bijna even ernstige dramas gebeuren. Er blijven ook de problemen van het
pesten en het zeer ernstig mishandelen, die men in de Finse scholen maar niet
onder controle krijgt.
Het
(typisch) Finse onderwijs is erg jong,
het is pas na 1863 ontstaan. We moeten ontzag opbrengen voor wat de Finnen op
zo korte tijd bereikt hebben. Maar het is wel een noodsituatie-onderwijs: op
korte tijd moest men de achterstand ten opzichte van de andere Europese landen
inhalen. Daardoor is het onderwijs erg
utilitair en gaat het niet diep. Er is nog een lange weg af te leggen om op
het gebied van kennisoverdracht en menselijke vorming op een vergelijkbaar peil
te komen als de andere Europese landen.
Wat je wel moet
bewonderen in het Finse onderwijs is de zelfstandigheid van de kinderen en hun
verantwoordelijkheidsgevoel. Ook de prachtige gebouwen en uitrusting, waarmee
het beleid laat voelen dat ze kinderen waarderen. Er is in elke school ook een
team van speciaal opgeleide taakleerkrachten om de kinderen met leermoeilijkheden
verder te helpen. ... (Commentaar: de inclusieleerlingen zitten er wel veelal
in aparte klassen.)
2.: Finse prof. Jukka Sarjala over problemen in de comprehensieve lagere cyclus
s.o
Problems in the Comprehensive School
Finland kende
vóór 1970 een sterk selectief systeem zoals in Duitsland: scherpe selectie na 4de
studiejaar in gymnasium en een soort technisch onderwijs. Het aantal leerlingen
dat naar het gymnasium overstapte verschilde sterk van streek tot streek. Dit
leidde tot de invoering van comprehensief onderwijs: een gemeenschappelijke
lager cylus. Prof. Sarjala: The main problem of the new school was: how
to teach an entire age-group in the same school, in the same class. In the
planning stages of the reform, people said that slow-learners would dangerously
lag behind; on the other hand, the school could be too easy for talented
children.
Volgens Sarjala
schiep de invoering van een gemeenschappelijke lagere cyclus tal van problemen.
*Te grote
niveauverschillen: Teachers are
faced with students with different learning abilities. Every student should
receive instruction at the level of his skills, but that requires small
teaching groups.
*Minder discipline en
leermotivatie bij de leerlingen: Many teachers say that students have become
more and more negative. Children are more restless and more self-centered. Students
have become polarized: a great majority of the students are doing better than
ever before; on the other hand, there is a growing group of students who do not
fare so well. Family problems have increased: among other things, unemployment,
mental disorders, alcoholism, broken families. Competition in the labour market
has increased and parents have less and less time for their children. Children bring the family problems to school.
*Lesgeven is minder aantrekkelijk geworden & minder
interesse voor lerarenberoep
A number of teachers
are facing difficulties because some parents behave aggressively. Some teachers
have been threatened with litigation on the grounds that they have given too
poor grades to the students. Many of the problems in the comprehensive school
stem from the problems of society. Schools do not get enough resources; the
economic differences between municipalities have a bearing on the school
results.
Up to now, teaching
has been an attractive profession. Just recently, we have heard, though, that a
number of teachers would like to change jobs. This is a rather disheartening
scenario for the Finnish education system.
|