|
Kwakkels, mythes en morele paniek als wapens van onheilsprofeten en onderwijsverlossers
Beleidsmakers en nieuwlichters pakken steeds uit met verlossingsideologie en morele paniek (= verlossing uit de ellende) , gebaseerd op kwakkels en mythes die na een zekere tijd evolueren tot standaardopvattingen. Ons onderwijs is er ellendig aan toe en moet dringend verlost worden uit al die ellende. De stem...mingmakerij van de verlossers was de voorbije maanden weer vrij groot.
Het heel moeilijk om achteraf die kwakkels, standaardopvattingen, morele paniek
te bestrijden. Als Onderwijskrant vinden we dat we dat moeten blijven doen. Zo bestrijden we al sinds 1991 de kwakkel dat Vlaanderen wereldkampioen zittenblijven, sociale discriminatie
is. Maar nog steeds zijn die kwakkels en standaardopvattingen breed verspreid bij veel burgers.
In en bijdrage besteedt ook prof. Paul Kirschner hier aandacht aan. We citeren even.
Paul Kirschner: Bennett, Maton en Kervin (2008)spreken in een review van literatuur over digitale autochtonen over een academische vorm van morele paniek. Volgens Cohen (1973) treedt morele paniek op wanneer er een toestand, belangrijk voorval, persoon of groep van personen naar voren treedt die wordt gezien als een bedreiging voor de maatschappelijke waarden en belangen (p. 9). In hun artikel beschrijven Bennett, Maton en Kervin waarom zulke mythes, als gevolg van deze acedemisch morele paniek in/voor het onderwijs zo gemakkelijk gehoor vinden en waarom ze zo moeilijk zijn uit te bannen. In de kern draait het om het volgende:
De argumenten zijn vaak verwoord in dramatische taal, zij verkondigen een vergaande verandering in de wereld en benadrukken grote verschillen tussen generaties. (
) In combinatie met een beroep op het gezond verstand en herkenbare anekdotes worden zulke beweringen gebruikt om een noodtoestand uit te roepen en op te roepen tot urgente en fundamentele veranderingen.
Wat deze academische morele paniek ook typeert, is de structuur van een reeks strak gedefinieerde grenzen: tussen een nieuwe generatie en alle voorgaande generaties, tussen degenen die op technologisch vlak handig zijn en degenen die dit niet zijn, en tussen lerenden en docenten. (
) Zo zorgen de taal van de morele paniek en de strikte grenzen die commentatoren hanteren ervoor dat het debat wordt lam gelegd, waardoor onbewezen beweringen zich ongehinderd blijven verspreiden (pp. 782-783).
McRobbie en Thornton (1995) concluderen in hun onderzoek naar het voortbestaan van morele paniek (1) dat het onderwerp van de paniek (in dit geval de problemen in het onderwijs) veel publiciteit krijgt, want de verwachte negatieve gevolgen maken het onderwerp nieuwswaardig en (2) dat het in plaats van iedereen af te stoten juist aantrekkelijk wordt voor mensen die zichzelf zien als progressief en avant-garde.
Effect van bestrijden van kwakkels en mythes?
Noymer (2001) vond in zijn onderzoek naar de overdracht en het voortbestaan van urban legends bevestiging voor een niet-liniair model van verspreiding: (
) de snelste weg naar endemie (persistentie) doet zich voor wanneer sceptici een actieve rol spelen en een gerucht proberen te ontkrachten, een proces dat ik autokatalyse noem. Dit druist in tegen onze intuïtie, aangezien autokatalyse van scepsis de geruchten zou moeten onderdrukken. (
) Wanneer sceptici echter proberen te voorkomen dat een gerucht zich verder verspreidt, verandert de dynamiek van epidemische cycli naar endemische overdracht; de interventies van sceptici hebben een effect dat tegengesteld is aan hun bedoelingen (pp. 320-321). Met andere woorden: de overtuigingen die iemand koestert blijven intact bij een confrontatie met gegevens die deze overtuigingen ontkrachten of zelfs tegenspreken (Anderson & Kellam, 1992).
P.S. Dit belet niet dat we moeten proberen om kwakkels e.d. van bij de verspreiding met alle mogelijke middelen te bestrijden. Onderwijskrant is vast van plan dit te blijven doen
|
