Onderwijsministerie verspilde voorbije 30 jaar meer dan 1,5 miljard BFR in GOK-steunpunten en (taal studies Van den Branden, Van Avermaet, Laevers en co die extra-NT2 voor anderstalige lln boycotten en niet-effectief ontdekkend leren propageerden.Onderzoe
Onderwijsministerie verspilde voorbije 30 jaar meer dan 1,5 miljard BFR in GOK-steunpunten en (taal studies Van den Branden, Van Avermaet, Laevers en co die extra-NT2 voor anderstalige lln boycotten en niet-effectief ontdekkend leren propageerden
En daarnaast ook veel centen in GOK-studies van egalitaire sociologen die bijdroegen tot nefaste structuurhervormingen in het s.o. + chaos straks bij invoering decreet en die de aandacht afleidden van effectieve GOK-aanpakken in het kleuter en het lager onderwijs.
En reken ook eens uit hoeveel de investering in tijd en centen de nefaste en ondoordachte herstructureringsplannen voor het s.o. gekost hebben sinds de Rondetafelconferentie hier over in 2005.
Enz.
En voor initiatieven die daadwerkelijk het niveau verhoogden voor aanvankelijk lezen, rekenen ... had het ministerie geen cent over -en zelfs geen woord van waardering. Reken ook maar eens uit hoeveel energie en eigen centen sommige mensen hierin investeerden.
Conclusie: parlementaire onderzoekscommissie nodig zoals de commissie Dijsselbloem in 2008 in Nederland
Taalrelativisten Piet Van Avermaet, Orhan Agirdag & Co: geen intensief NT2 maar intensief thuistaalgebruik Nederlands niet zo belangrijk. Leerkrachten, Turkse ouders en leerlingen hebben ongelijk
Onderwijskrant 184 (januari 2018)
1.Intensief
moedertaal-gebruik & eerst leren lezen en schrijven in de thuistaalNegatie visie van leerkrachten en ouders
Piet Van Avermaet en
zijn Steunpunt Diversiteitpropageren al
vele jaren het intens gebruik maken van de moedertalen op school. Ze
begeleidden b.v. ook het Gents thuistaalproject 2008-2012 waarbij de Turkse
leerlingen eerst leren lezen en schrijven in het Turks à rato van 4 lesuren per
week in het kleuter en de eerste graad lager onderwijs.
Zij beroepen zich hierbij op de controversiële theorie van
Cummins/Krashen. In een kritiek op ons pleidooi voor intensief NT2-onderwijs
vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs reageerde ook Helene Passtoors
verontwaardigd met een beroep op Cummins:Feys beseft blijkbaar niet dat het af te raden is om iemand direct te
leren lezen in een taal die hij/ zij niet of onvoldoende kent. Dat moet
eigenlijk eerst in een taal die de leerling vloeiend spreekt.De validiteit en betrouwbaarheid van de
studies van Cummins en Krashen werden in talrijke studies betwist.
De controversiële
visie van Cummins & Krashen leidde er toe datb.v. in Californië de Spaanstalige leerlingen
op de kleuterschool en eerste graad enkel les kregen en leerden lezen en
schrijven in het Spaans. De introductie van het Engels gebeurde geleidelijk.
Leerlingen zouden dus eerst een aantal jaren in de moedertaal les moeten
krijgen. Op basis van de kennis van het Spaans zoudende leerlingen dan veel vlotter het Engels als
tweede taal leren. De resultaten bleven uit en het leidde tot een schooloorlog
in Californië. Het Gents thuistaalproject ging uit van dezelfde theorie, maar
dan in een afgeslankte vorm. Ook het Gents thuistaalproject stootte op veel
kritiek van Turkse ouders en leidde geenszins tot een betere kennis van het
Nederlands.
De recente GO!-taalrichtlijnen over meertalig onderwijs
beroepen zich overigens ook expliciet op Cummins visie & publicaties.Op 28 novemberin De Ochtenden inhet programma Hautekiet (27 november) bejubelde Van Avermaet de
taalrichtlijnen. Hij poneerde o.a.:De
moedertaal iseen hefboom om Nederlands
te leren. Stel dat een leraar een wiskundeoefening geeft in de lagere school.
Eén Turkse leerling begrijpt er niets van en een andere wel. Laat dan die
laatste de oefening in het Turks uitleggen aan de andere leerling. De leraar
kan daarna vragen aan de zwakkere leerling om in het Nederlands te vertellen
wat hij net geleerd heeft. Hij stelde dat ook groepswerk in b.v. het 5de
leerjaar met medeleerlingen in de eigen moedertaal -zoals het GO! voorstelt -
ook heel zinvol was. Hij beweerdeverder
nog dat b.v. kinderen die thuis enkel b.v. Turks spreken, ook nog de kans
moeten krijgen om Turks te leren op school (cf. Gents thuistaalproject).
Hij verzweegdat ook uit een studie van Orhan Agirdag
& Mieke Van Houtte uit 2014 bleek dat de Turkse ouders willen dat hun
kinderen aangespoord worden om zoveel mogelijk Nederlands te spreken. En uit
een andere studie van Agirdag en Van Houtte bleek dat ook de Turkse leerlingen
dezelfde mening waren toegedaan (zie punt 7).Steven Delarue (Pedagogisch Centrum Stad Gent) beweerde: Het GO! heeft
zich gebaseerd op tal van wetenschappelijke studies, proeftuinen en bronnen,
maar ook op sterke noden en vragen uit het werkveld. Van Avermaet en Delarue
weten nochtans maar al te best dathet
Gents thuistaalproject geen positieve invloed had op de kennis van het
Nederlands, dat niet enkel de leerkrachten, maar ook de Turkse ouders dat niet
wensen.Volgensde HLN-poll waren ook 93% van de 35.000 respondententegenstander van de GO!-richtlijnen. En uit
de vele reacties in de media bleek datook de leerkrachten, Rik Torfs, Dirk Van Damme (OESO) en vele anderen het
een te verregaande en eenzijdige taalleidraad vonden.
Voorstanders verwezen
ook graagnaar landen als Zweden,
Finland&Canadawaarin gesteldwerd dat b.v.
Zweedse anderstalige leerlingen eerst jaren lang les krijgen in de eigen
moedertaal en paslater in het Zweeds.
Ida Willemsen reageerde op die uitspraak en op de nieuwe GO!-taalrichtlijn. Zij
steldeWij wonen al bijna 10 jaar in
Zweden. Onze dochter was 4 jaar toen we emigreerden. Zij is vanaf dag 1 naar
school gegaan en daar wordt enkel in het Zweeds gesproken. Dit is van groot
belang voor een vlotte integratie en voor de ontwikkeling van sociale
vaardigheden. Momenteel is zij een van de beste leerlingen in haar klas, zelfs
in de Zweedse taal. Alle vakken worden in het Zweeds gedoceerd. Wat heeft het
gebruik van de landstaal in de school met respect voor culturele identiteiten
te maken? Onderschat kinderen niet: als ze willen, leren ze een vreemde taal
heel snel. Marianne Beniest getuigde over Canada: Mijn kinderen hebben
onderwijs in een Canadese school gevolgd. In de Canadese school zaten
hoofdzakelijk Aziaten. In de klas werd alleen Engels gesproken .
Dirk Van Damme (OESO-expert onderwijs) reageerde op 27
november heel scherp op de uitspraken van Van Avermaet: Piet Van Avermaet
vertegenwoordigtslechts één stroming in
de sociolinguïstiek. Gebruik moedertaal op school kan snel leiden tot
segregatie. De onderwijstaal Nederlands is ook een middel om ouders tot het leren en gebruiken
van het Nederlandsaan te zetten. Is het
dan aangewezen de moedertalen meer in de school te brengen, of eerder ambitieus
te zijn in het verwerven van Nederlands?
2In een NT2-taalbad verdrink je, en
taalprobeemis aangepraat door
politici ed.
2.1Geen NT2 :in een taalbad verzuip je& verzet tegen taaloproepen van ministers
Tegelijk vinden Van
Avermaet en zijn Centrum Diversiteit & onderwijs de kennis van het
Nederlands niet zo belangrijk voor de leerresultaten en de integratie in de
maatschappij. Zijverzetten zich de
voorbije 10 jaar ook steevast tegen het taalalarm en de taaloproepen van de
ministers Vandenbroucke, Smet en Crevits, tegen de invoering van intensief NT2
vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs; tegen de vele lessen Nederlands
binnen OKAN-klassen,
In 2008 poneerde Van
Avermaet in zijn verzet tegen de taalplannen van minister Vandenbroucke, dat
hij het absoluut NIET eens was met volgende stellingen: *dat migrantenkinderen
vanuit hun achtergrondvaak een
taalprobleem hebben*en dat dit een
negatieve invloed heeft op hun leerprestaties *dat men zonder Nederlands
onmogelijk goed kan functioneren; dat kennis van het Nederlands maatschappelijk
allerhande mogelijkheden opent die er anders niet zouden zijn. (Taal,
Onderwijs en de samenleving, EPO, 2008).
Van Avermaets
medewerkster Pulinx, drukte op december j.l. in De Ochtend net alsVan Avermaet haar verzet tegen de
taaloproepen van de opeenvolgende onderwijsministersuit: "We stoten hier op de paradox:het beleid iserop gerichtom alle leerlingen
kansenNederlands te geven om het goed
te doen op school, maar door die dynamiek krijgen we net een tegenovergesteld
effect."Geen intensief NT2 vanaf
de eerste dag van het kleuteronderwijs, want In een taalbad verzuip je,
poneerde Piet Van Avermaet op 14 april 2014 in de krant De Standaard in een
reactie op een aantal pleidooien voor meer aandacht voor het leren van het
Nederlands: We moeten af van de gedachte dat altijd Nederlands spreken op
schoolbeter is. Kinderen bloeien immers
pas open als hun thuistaal niet verdrongen wordt. De metafoor van het taalbad
wordt al veertig jaar gebruikt, sinds er migrantenkinderen in onze scholen
kwamen. En we merken dat dat bad geen garantie is om volwaardig het
Nederlandste leren.Een hele dag instructie in het Nederlands,
en nooit even in je eigen thuistaal tot rust komen, en de volgende dag weer in
dat zwembad gegooid worden, doet leerlingen afhaken (voel je de link met
gelijke onderwijskansen? Om een tweede taal te leren heb je contact nodig in
die taal, input. Maar het is nergens aangetoond dat je die input constant nodig
hebt. Het duurt overigens minstens vijf jaar sommige onderzoekers spreken
over elf jaar om je die tweede taal als instructietaal eigen te maken
Het aantal
minuten/uren per dag dat een anderstalige leerling de kans krijgt om
daadwerkelijk Nederlands te spreken en te oefenen is vrij miniem in
vergelijking met de vele uren waarin hij veelal zijn thuistaal kan spreken en
beluisteren - en met de belangrijke eerste levensjaren waarinhij vaak enkel de thuistaal leert. Ons
pleidooi voor intensief landstaalonderwijs vanaf de eerste dag van het
kleuteronderwijs betekent ook veel meer dan een taalbad en wordt in tal van
landen met succes toegepast.Hoe jonger
de leerlingen zijn hoe beter.
Van Avermaet en Co
houden de invoering van intensief NT2 al 20 jaar tegen,en zijn dan achteraf verwonderd dat
anderstalige leerlingen grote problemen blijven hebben met het Nederlands. Je
moet maar durven!
2.2Taalproblemen Nederlands enkel gevolg van discriminatie, kansenongelijkheid!??
Piet Van Avermaet
& Kris Van den Branden (Steunpunt NT2) beweerden in 2004 dat de problemen
van anderstalige leerlingen enkel het gevolg zijn van sociale discriminatie:
Het leerpotentieel en de bereidheid leerinspanningen te leveren zijngelijk verdeeld over de verschillende
volkeren en bevolkingslagen.Als
kinderen van een andere etnische afkomstslechter presteren is er enkel sprake van systematische
kansenongelijkheid en discriminatie (Steunpunt GOK, Beter, breder en met meer
kleur, 2004).
Van Avermaet stelde
Men gaat er ten onrechte van uit dat veel immigranten onvoldoende Nederlands
kennen om te functioneren in onze samenleving. We hebben voorbije decennia
gezien hoe de ideologie van het belang van Nederlands zich steeds comfortabelernestelde in de publieke opinie. "Van Avermaet & Co bekritiseerdenook herhaaldelijkhet OKAN-onderwijs: Men gaat er ten onrech
-te van uit dat anderstalige kinderen vanuit hun achtergrond een taalprobleem
hebben. Ook het doel van het opvangonderwijs (OKAN) is de kinderente mainstreamen, ze nadien in de gewone
klassen te kunnen opnemen, waar ze dan na enige tijd naast Nederlands ook Frans
en Engels aangeleerd krijgen, en zo een nieuw meertalig individu worden. Dat
laatste soort meertaligheid is geldig, en het danst op een solide vloer van
Nederlandse eentaligheid. De meertaligheid van die anderstalige nieuwkomers
heeftgeen enkele waarde als taalbagage
(in: Wiens Nederlands? Over taalnaïviteit in het beleid, in: Sampol, 31 maart
2006.)In de recente OKAN-studie
formuleren Van Avermaet, Van den Branden en Co ook kritiek op 1 jaar intensief
taalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in het s.o. een aanpak die ook in
het buitenlandnochtans meestal wordt
toegepast.
Zij dringen er op aan
het OKAN-taalbad te beperken tot een periode van drie tot zes maanden
(Cartografie en analyse van het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers
en OKAN-leerlingen, januari 2017).
2.3Monopolie inzake GOK- & taalondersteuning
Niettegenstaande het
verzet tegen de taaloproepen van de opeenvolgende onderwijsministers entegen de invoering van NT2-onderwijs,kregen de GOK
Steunpunten van Van Avermaet, Kris Van den Branden en Ferre
Laevers in de periode 1991-2010 het monopolie inzake GOK- en taalondersteuning.
En ondanks het feit dat die dure GOK-Steunpunten weinig of geen resultaten
opleverden, mochten Van Avermaet en Co ook de voorbije jaren een 5-tal
gesponsorde taalstudies leiden. Van Avermaet en Copakten de voorbije jaren vooral uit met de
vele zegeningen van frequent moedertaalgebruik, metb.v. ook het eerst leren lezen en schrijven
in het Turksin een Gents experiment dat
ze enkele jaren geleden begeleidden. Zo slaagden ze er ook in minister Crevits,
de meeste leden van de commissie onderwijs, de VLOR en de onderwjskoepels te
overtuigen van de zegeningen van het thuistaalgebruik.
Samen met 2 andere
GOK-Steunpunten ontving het Steunpunt Diversiteit gedurende bijna 20 jaar
jaarlijks 75 miljoen BFR voor invoering NT2 & voor achterstandsonderwijs,
maar het resultaat was eerder contraproductief en de taalproblemen bleven even
groot. In 2004pakten de
Steunpuntdirecteurs nochtans zelfvoldaan uit met de stelling dat door hun
toedoen nu alles o.k. was in het basisonderwijs.Minister Crevits poneerde echter onlangs dat
degrote GOK-investering blijkbaar
weinig resultaten had opgeleverd. In PISA- & TIMSS-2015 werd immers
vastgesteld dat de (taal)problemen van anderstalige leerlingen niet afgenomen
zijn.
3Gents thuistaalproject: eerst in thuistaal leren lezen en schrijven als
wondermiddel?
3.1Gents intensief thuistaalproject: ook
eerst lezen lezen & schrijven e.d. in het Turks
In een taalbad verzuip je van 14 april 2014 poneerde Van
Avermaet niet enkel dateen taalbad
niets uithaalt, maar welhetmoedertaalgebruik op school.Hij verwees naar een door hem begeleid Gents
thuistaalproject 2008-2012 waarbij Turkse kinderen eerst leren lezen en
schrijven in het Turksà rato van 4/5
uren per week in kleuteronderwijs en eerste graad lager onderwijs; onderwijs
dus in eigen taal en cultuur (OETC). We lazen: Het is de bedoeling om de
Turkse kinderen eerst in het Turks te alfabetiseren. Dit moet ook leiden tot
een verbetering van hun kennis van het Nederlands. Het aantal lestijden OETC
voor de kleuters en de leerlingen 1ste graad lager is gemiddeld 4. We spreken
hier van gemiddeld omdat wellicht bij de basale leesinstructie daaraan
dagelijks minimaal1 lestijd zal moeten
gespendeerd worden (5 dus).
3.2Geen positief effect op kennis Nederlands
Propagandisten van
het intens gebruik van de moedertalen en van recente GO!-richtlijn beroepen
zich graag op het Gents Thuistaalproject. Ook Van Avermaet pakte op 27 november
j.l. in Hautekiet er mee uit. Maar hij verzweeg dat hij zelf na de evaluatie
moest toegeven dat zijn hypothese weerlegd werd;dat zelfs dit heel intensief OETC-programma
geen positief effect sorteerdeop de
kennis van het Nederlands. Steven Delaruebeweerde in Knack 28 november dan ook ten onrechte: Het
Thuistaalproject toonde aan dat het gericht inzetten van de thuistaal in de
klas een steiger kan zijn tot een betere verwerving van en taalvaardigheid in
het Nederlands.
3.3(Turkse) ouders niet akkoordmet thuistaalproject & Turks op school
Van Avermaet &
Delarue verzwegen dat de meeste Turkse ouders niet akkoord gingen met het
experiment en het ook een slecht integratiesignaal vonden. Directeur Frank van
de Mozaïek-school die betrokken was bij het experiment, getuigde Voortdurend
werden we op school aangesproken door ouders op onze aanpak betreffende het
gebruik van de thuistaal Turks op school. Ouders zegden: Op die andere school
mogen de kinderen geen Turks spreken. Dat is ook goed zo. Zo kunnen de kinderen
veel Nederlands leren (De Katholieke Schoolgids, januari 2010, p. 8). Zij
verzwegen ook dat veel Turkse oudershet
liefst hun kinderen naar een school sturen met weinig Turkse leerlingen,
precies om te voorkomen dat ze te veel onderling Turks spreken.De tegenstand van Turkse ouders tegen Turks
op school bleek ook uit een studie van Agirdag en Van Houtte uit 2014 (zie
bijlage)
In een
protestbijdrage die de Turkse ouder Karine Melitsetya omtrent het Gents
thuistaalproject naar Onderwijskrant stuurde, lazen we volgende bezwaren tegen
het project: In plaats van effectieve maatregelen te treffen om de Nederlandse
taal te stimuleren op school, en kinderen en hun ouders ervan bewust te maken
wat het maatschappelijk nut ervan is, besteedt de Gentse overheid veel aandacht
aan de moedertaal van anderstalige leerlingen. Lessen in de eigen moedertaal
vergroten echter vooreerst de kloof tussen de sterkste en de zwakste leerling door
het feit dat die leerlingen een aantal gewone lessen missen. Ze vergroten
tevens het mentaliteitsverschil tussen de gemeenschappen en de maatschappij
waarin ze leven. Dergelijke projecten zijn ook misleidend voor de niet
gemotiveerde anderstaligen, die de sociale normen en attitudes van onze
Westerse samenleving niet willen respecteren.Tuba Yýlmaz getuigde: Ik zelf heb Nederlands moeten spreken op school
en geen thuistaal en ben er echt blij mee. Dmonx Prtavyan: Als 'allochtoon'
ben ik tegen het toelaten van de thuistaal op school. De mensen die deze
beslissing hebben genomen zijn niet echt wijs. Jordy Ronaldo: Als allochtoon
vind ik dit een vreselijk voorstel, op die manier hebben die kinderen nog veel
minder kansen op de arbeidsmarkt later, meer kans op discriminatie omdat ze de
landstalen niet beheersen, dus NEEN geen thuistaal op school aub! XY: Als er
10 verschillende talen zijn, hoe ga je dan met elkaar spreken. Dat 'je eigen
taal spreken' kan volgens mij ook echt alleen op concentratiescholen waar bijna
iedereen dan je eigen taal spreekt, endan riskeer jeookdat ouders van Nederlandstalige kinderen hun
kinderen gaan wegnemen, omdat er tijdens de speeltijden geen Nederlands meer
wordt gesproken en zo worden uitgesloten tijdens het spel.
In zijn uitspraken
over hetintens aanwenden van de
thuistaal beweert Van Avermaet al te vlug dat zon aanpak het welbevinden van
de leerlingen bevordert. Agirdag, Jordens en Van Houtte stelden in hun studie
precies het omgekeerde vast: correlaties tussen het gebruik van het Turks op
schoolen een verminderd welbevinden
onder Turkse leerlingen. Maar volgens deonderzoekers zou dit enkel het gevolg zijn van het erg negatieve
schoolklimaat wat hun talige achtergrond betreft (Speaking Turkish in Belgian
primary schools, Bilig, 70, nr.1, p. 7-28). Ook Raymonda Verdyck stelde in De
Tijd van 21 augustus 2016 nog: Over het effect van het gebruik van de
thuistaalop het psychosociale
welbevinden van leerlingen kunnen we geen uitspraken doen. Maar de
GO!-richtlijn beweert nu plots wel dat dit het geval is.
In de Berlijnse
Herbert-Hoover Oberschule, een concentratieschool, besloten de leerlingen zelf
om voortaan ook onder elkaar alleen nog de landstaal te gebruiken. Niet alleen
in de klas maar ook daarbuiten. Uit alle hoeken van het land stroomden
politiek-correcte lieden toe die zich afvroegen of die leerlingen niet
gemanipuleerd waren of onder druk gezet. 'Wel neen', herhaalden ze telkens
opnieuw, met een mengeling van ergernis en hilariteit over de bezorgde blikken
van mensen die ze anders nooit te zien kregen. 'We hebben gewoon ingezien dat
we zonder behoorlijke taalkennis geen behoorlijke baan kunnen vastkrijgen.
Bovendien is dat de enige taal die we allemaal tenminste een beetje kennen; die
moeten we dus gebruiken als we niet elk voor zich in het eigen taalhoekje
willen blijven hangen maar ons samen laten gelden. (Bericht in Der Spiegel,
2006, gesignaleerd door Edi Clijsters).
In de al vermelde
studiesvan Agirdag en Van Houtte, uit
de recente MARS-studie ... blijkt telkens opnieuw dat de leerkrachten vinden
dat de andertalige leerlingen gestimuleerd moeten worden om zoveel mogelijk
Nederlands te spreken op school. MaarAgirdag en Van Houtte reageerden met de stelling dat de leerkrachten het
verkeerd voor hebben: Teachers perceived the use of the Turkish language as
the antecedent of poor proficiency in Dutch, and of poor academic achievement.
In De Ochtend (VRT) van23 december
j.l.gaf ook Van Avermaets medewerkster
Reinhilde Pulinx toe dat ze in haar eigen studie vastgesteld had dat de
overgrote meerderheid van de leerkrachten voorstander is van het stimuleren van
de leerlingen om zoveel mogelijk Nederlands te spreken op school. Ook zij
stelde dat de leerkrachten ongelijk hebben.
Een kleuterleidster
stelde dat als ze b.v. Turkse kleuters toelaat om Turks te spreken bij vrij
spel, deze dan steeds minder Nederlands spreken en andere leerlingen afstoten.
De leerkrachten wezen ook op het feit dat ze de meeste problemen ervarenmet Turkse leerlingen - veel meer dan met
Spaanse, Griekse en Marokkaanse leerlingen. Vooral Turkse leerlingen zijn
geneigd frequent Turks te spreken. Enkele citaten. When I started working here,
we used to have Italians, Spanish. And now, it is mostly Turks and Moroccan
ands some Belgian. And the differenceis, backthen, moreDutch was spoken, pupils among each other,
and at the playground. Ook in de Lucarna-scholen is het voor de Turkse
leerlingen zelfs verboden op de speelplaats Turks te spreken. In andere
reacties lezen we dat anderstalige kinderen - die meestal al de basis van hun
moedertaal verworven hebben als ze naar de kleuterschool komen - buiten de
school nog heel veel de kans krijgen hun thuistaal te spreken en verder te
ontwikkelen.
4.2Leerkrachten bestraffen minimaalthuistaa gebruik & latenpragmatisch gebruik toe
Van Avermaethaalde op 28 november j.l. op de radio ook
nog eens uit naar de leerkrachten: Door leerlingen constant te bestraffen
wanneer ze hun thuistaal gebruiken, voelen ze zich minder betrokken op school
en daalt hun zelfbeeld. Dat zijn factoren die een negatief effect hebben op
het leerproces van kinderen. Ook van Avermaets medewerksterPulinx beweerdedat de leerkrachten het gebruik van de
thuistaal op school streng bestraffen. In de taalrichtlijnen van de koepels en
in uitspraken van minister Crevits werd ook de indruk gewekt datde leerkrachten al te vaak met straffen
werken.
Niets is minder waar.
in een grondige etnografische studie stelde prof. Jürgen Jaspers (UA) in
2015vast dat de beschuldiging dat het
gebruik van de thuistaal door leerkrachten vaak en streng bestraft wordt,
absoluut niet opgaat. Hij constateerde na observatie in veel klassen dat de
leerkrachten zich in de praktijk vrij mild en pragmatisch opstellen - ook al
blijven ze het gebruik van het Nederlands principieel stimuleren: Tussen
meervoudige vuren: Pedagogische Studiën, 2015, nr. 4, p. 344-36. . Jaspers
vermeldt ook dat zijn vaststellingen haaks staan op de beschuldigingen van een
aantal sociologen en taalkundigen aan het adres van de leerkrachten denk maar
aan van Agirdag, Pulinx, Van Avermaet
Jaspers wekt wel ten onrechte de indruk dat de leerkrachten
met hun soepele opstellingingaan tegen
het officieel taalbeleid van minister Vandebroucke en Co die het sporadisch en
pragmatisch gebruik van dethuistalen
zou verboden hebben.Dat minister
Vandenbroucke in 2007 stelde dat gelijke kansen tot drie belangrijke
prioriteiten leiden: taal, taal en nog eens taal betekende wel dat ermeer aandacht moest zijn voor het leren van
het Nederlands maar niet dat hij het sporadischgebruik van de thuistaalals
nefast beschouwde. Dat Vandenbroucke tegelijk opmerkte dat het inspelen op de
moedertaal ook bemoeilijkt werd door de aanwezigheid meestal van meerdere
thuistalen, lijkt me verder ook correct. Jaspers schrijft Leerkrachten zijn
geen passieve uitvoerders van het beleid. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat
ze de laatste 20 jaar doof zijn geweest voor de herhaalde suggesties dat zelfs
binnen een eentalig onderwijssysteem er ruimte is om thuistalen minimaal aan
bod te laten komen.
Maar ook zonder die suggesties deden leerkrachten dit ook
al. Maar de voorstellen van de propagandisten van thuistaalgebruik reiken veel
verder zoals ook blijkt uit het Gent experiment met het eerst leren lezen en
schrijven in het Turks dat door Van Avermaet en Co aanbevolen en begeleid werd,
of in het voortel van het GO! voor het laten maken van groepswerk in de eigen
moedertaal.
5GOK-Steunpunten entaalstudies in handentaalrelativisten en NT2-tegenstanders
Niettegenstaande Van
Avermaet afstand nam van de taaloproepen en -plannen van de opeenvolgende
onderwijsministers, kreeg hij samen mettaalachterstandsnegationist Kris Van den Branden in de periode 1991-2010
de leiding van de GOK-Steunpunten in handen. En merkwaardig genoeg werd ook aan
Van Avermaet en Van den Branden eveneens de leiding van de vijf recente
taalstudies toegekend. We overlopen ze even.
Het in april 2016 verschenen onderzoek MARS Meertaligheid
Als Realiteit op School - werduitgevoerd onder de leiding van tweesuperdiversiteitsideologen: Piet Van Avermaet en socioloog Orhan
Agirdag. In MARS gaat veel aandacht naar het gebruik van de moedertalen op
school, maar wordt met geen woord gerept over het belang van NT2. Uit de er in
opgenomen bevraging bij leerkrachten bleek eens te meer dat de leerkrachten
vinden dat de anderstalige leerlingen gestimuleerd moeten worden om zoveel
mogelijk Nederlands te spreken: 73% gaat akkoord met de stelling Door op de schoolde eigen moedertaal te spreken,leren kinderen onvoldoende Nederlands.
Slechts 3% gaat akkoord met de stelling: Anderstalige leerlingen moeten ook
reguliere vakken aangeboden krijgen in hun moedertaal. Volgens de onderzoekers
hebben de leerkrachten ongelijk. De vragen zijn ook vaak tendentieus opgesteld.
B.v.:De belangrijkste reden van de schoolachterstand van anderstalige
leerlingen is hun gebrekkige kennis van het Nederlands.78% gaat akkoord met die stelling; en de
onderzoekers beweren dat de leerkrachten ongelijk hebben. Niemand beweert dat de
gebrekkige taalkennis de enige en de belangrijkste reden is, maar wel dat het
een belangrijke oorzaak is. Ook het feit dat Vlaanderen opvallend veel laag- en
ongeschoolde migranten opving speelt uiteraard een belangrijke rol.
Het Validiv-project
-Valorising Linguistic Diversity in Multiple Contexts of Primary Education
werdeveneens toevertrouwd aan Piet Van
Avermaet en zijn Centrum Diversiteit en Onderwijs. De doelstelling luidt:het valoriseren van de bestaande talige
diversiteit en talige repertoires van de leerlingen. Bij de voorstelling van de
resultaten op lezingen bewerenAvermaet
& Co steevast dat wetenschappelijke onderzoek heeft uitgewezen dat een
taalbad Nederlands niet effectief is. Het is ook merkwaardig dat de overheid
geld besteedt aan het laten opstellen van instrumenten - teksten in de
thuistalen e.d. - voor sensibilisering van de thuistalen, maar dat de
leerkrachten er hun beklag over doen dat ze weinig of geen leermiddelen krijgen
voor NT2.
Ook het KBS-Project
Kleine kinderen, grote kansen stond onder de leiding van Van Avermaet.
Minister Crevits gaf samen met de Koning Boudewijn Stichting op 29
februari2015 het startschot van het
zoveelste onderwijsvoorrangsproject. We lezen over het doel: Wetenschappelijk
onderzoek toont het belang aan van kwaliteitsvol (kleuter) onderwijs in de
eerste levensjaren.Zon terechte
stelling roept grote verwachtingen op. Bij verdere lezing waren we vlug
ontgoocheld.Er gaat b.v. wel veel
aandacht naar het belang van het kunnen spreken van de eigen moedertaal op
school, maar er wordt eens te meer metgeen woord gerept over de specifieketaalproblemen en het belang van intensief NT2 ook voor het bieden van
meer ontwikkelingskansen. Volgens TIMSS-2015 wordt er in ons kleuteronderwijs
te weinig aandacht besteed aan voorbereidend lezen, systematisch
woordenschatonderwijs We betreuren dat de drie GOK-steunpunten die enorm veel
overheidsgeld ontvingen geen inspanningen deden voor een meer uitgebalanceerd
curriculum voor het kleuteronderwijs.
In het recent VLOR-
rapport 't Is goe, juf, die spreekt mijn taal! Over thuistaalgebruik en
talensensibilisering pakken medewerkers van Van Avemaet & Van den Branden
eens te meer uit met de vele zegeningen van het thuistaalonderwijs- ook als opstap voor het Nederlands.Ze zochten echter vooral naar uitgesproken
voorbeelden van overtuigendthuistaalgebruik, maar vonden er geen.Ze reppen ook dit keer met geen woord over het belang van intensief
NT2-taalonderwijs. Bij lezing van het rapport wordt ook duidelijk dat
talensensibilisering een wollig containerbegrip is datalle mogelijke invullingen kan krijgen, naast
gebruik van de thuistalen ook CLIL b.v.
De VLOR heeft voor de
opstelling van dit rapport naar goede gewoonte enkel voorstanders van intens
gebruik van thuistaalgebruik uitgenodigd. De VLOR-vrijgestelden wisten nochtans
maar al te best dat de thematiek controversieel is en dat de gevraagde
onderzoekers enerzijds de invoering van NT2 vanaf het kleuter bestrijden en
anderzijds de idee van thuistaalonderwijs ophemelen.
Ook de recente
OKAN-studie was in handen van Van Avermaet en Van den Branden; voorstelling in
januari 2017. Dat zij het taalbad van 1 jaar voor OKAN-leerlingen in het s.o.
willen beperken tot 3 à 6 maanden, is dan ook niet verwonderlijk, maar wel heel
jammer.6Zonder veel Nederlands kan men goedfunc-tioneren in maatschappij-
Nederlands werktdiscriminerend
i.p.v. emanciperend!???
Piet Van Avermaet en Jan Blommaert reageerdensmalend op onze NT2-taalcampagne:
Onderwijskrant begrijpt blijkbaar niet dat men perfect sociaal geïntegreerd
kan zijn in de marge van de samenleving (In: De kloof tussen beleid en
realiteit (EPO, 2008).
In een studie opgestart in 2008 wezen de Limburgse prof.
Johan Ackaert (U Hasselt) e.a.terecht
op het cruciale belang van de kennis van het Nederlands: Taalbeheersing en
-gebruik vanMarokkaanse
en Turkse allochtonen: resultaten van de Survey Integratie 2008. In het
algemeen besluit lezen wedat het
beheersen en het gebruiken van de Nederlandse taal cruciaal zijn voor de
sociaa-culturele integratie van allochtonen en de sociale cohesie in de
samenleving. Kennis van het Nederlands vergemakkelijkt en stimuleert contacten
van allochtonen met autochtonen en draagt bij tot een positievere beeldvorming
over autochtonen, zo stelden we vast. Taal maakt immers communicatie mogelijk,
waardoor wederzijds begrip en sociale samenhang ontstaan (Gekleurde Steden -
Autochtonen en allochtonen over samenleven). Het project werd uitgevoerd door
Johan Ackaert & Kris Vancluysen (consortium UHasselt en UA).
Superdiversiteitsideologen
als Piet Van Avermaet en Jan Blommaert zijn het daar niet mee eens. In Wiens
Nederlands? Over taalnaïviteit in het beleid, beweren ze dat integratie van
allochtonen in onze zogezegd superdiverse maatschappij niet mogelijk en ook
niet nodig is. De kennis van het Nederlands is volgens hen ook van relatief
weinig belang (in: Sampol, 31 maart 2006). We citeren even.
Foute opvattingen liggen aan de grondslag van het beleid
rond Nederlands aan migranten. Men gaat ervan uit dat Vlaanderen een eentalig
Nederlands gebied is, dat men zonder Nederlands onmogelijk kan functioneren in
dit land, dat kennis van het Nederlands allerhande mogelijkheden opent die er
anders niet zouden zijn. De suggestie dat men enkel een goeie buur kan zijn
wanneer men Nederlands spreekt,gaat uit
van de veronderstelling dat men Nederlands nodig heeft in die buurt, en dat die
buurt normaal gezien eentalig Nederlands is. Wanneer een Nigeriaan immigreert
in de Gentse Rabotwijk, een buurt waar de autoriteitsfiguren de lokale
middenklasse van handelaars en een opkomende generatie van intelligentsia
overwegend Turks zijn,dan is kennis van het Turks voor die Nigeriaan vaak
belangrijker dan kennis van het Nederlands. Zijn huisbaas is immers
Turks.
Eddy Bonte, Hogeschool Gent, reageerde: De waarheid luidt
dat het valse discours van Blommaert, Van Avermaet, Maly invloedrijke
allochtonen ertoe zal aanzetten de kennis van het Nederlands te contesteren en
zo de derde en binnenkort de vierde generatie verder het getto zal induwen. De
waarheid luidt dat een bepaald soort Vlamingen de allochtonen in deze zelfcastratie
steunt, hun slachtofferrol voedt, hun achterstand vergoelijkt (nu met een
academisch sausje) en ze paternalistisch behandelt als een bende achterlijke
tsjoek-tsjoeks. Daarom noem ik het een wansmakelijk verhaal. No pasaran. In
een opiniebijdrage schreefook prof. Rik
Torfs terecht: Progressieve geesten waren altijd voor de multiculturele
samenleving, zonder veel inhoudelijke verduidelijking. Een paar jaar geleden
pleitten heel wat progressieve geesten plots voor superdiversiteit, een
radicaliseringvan
multiculturalisme.Volgens
propagandisten van de superdiversiteit was het echter niet langer duidelijk aan
welke opvattingen en gebruiken minderheden zich zouden moeten aanpassen. Het
klassieke integratieproject en zelfs de notie multiculturaliteit zouden
voorbijgestreefd zijn.Volgens de
superdiversiteitspropagandisten betekent het radicaal opdoeken van het integratieconcept
tevens dat de kennis van het Nederlands nog veel minder belangrijk geworden is
en zelfs de emancipatie van de allochtone burgers hindert i.p.v. bevordert
(In: (Zijn we in oorlog? Niet in de klassieke zin, De Morgen, 17 november
2015).
Net als Van Avermaet
en Blommaert pleit ook prof. Maurice Crul in zijn boek Superdiversiteit voor
een nieuwe visie op integratie voor het radicaal verlaten van de klassieke
visie op integratie. Dit kwam ook tot uiting in zijn opiniebijdrage in De Morgen
van zaterdag 18 januari 2014: Multiculturalisme is dood, rechtspopulisme is
achterhaald. Ook volgens Crul is het niet langer duidelijk aan welke
opvattingen en gebruiken minderheden zich moeten aanpassen. Het klassieke
integratieproject zou totaal voorbijgestreefd zijn.
In het rapport Biedt
het concept integratie nog perspectief? (december 2013) nam het Nederlands
Sociaal en Cultureel Planbureau terecht afstand van het schrappen van het
integratie-concept vanwege superdiversiteitsideologen. Het Planbureau wilniet zomaar het belang van integratie en van
de kennis van het Nederlands hierbij laten vallen. We citeren even.
Superdiversiteit strijkt cultuurverschillen niet glad en met superdiversiteit
zijn de discussies over de betekenis van verschillende normen niet beslecht. In
Europees verband bestaan er tal van activiteiten, zowel beleidsmatig als in het
onderzoek, die vertrekken vanuit het concept integratie. Het is belangrijk om
hierop te kunnen blijven aansluiten. Integratie als (beleids)concept is nog
steeds waardevol. Deze argumenten voor en tegen afwegend zijn wij van mening
dat integratie als (beleids-)concept in ere gehouden moet worden. Het
integratievraagstuk speelt nog in volle omvang, en dan is het vreemd om dit
niet als zodanig te benoemen.
Noot: de gewezen
vrijheidsstrijder Helene Passtoors sprak zich op maandag 14 april 2014 in De
Wereld Morgen eveneens smalend uit over onze NT2-campagne en beschuldigde mij
zelfs van taalracisme: Raf Feys spreekt in zijn bijdrage over taalachterstand
(Nederlands), maar dit woordgebruik klopt niet: 'Taalachterstand' is een
vakterm en betekent dat de taalontwikkeling van een kind niet normaal of te
langzaam verloopt. Ik heb nooit gehoord dat je die term gebruikt voor
'vreemdetaalachterstand' of 'tweedetaalachterstand'. Dat schijnt typisch
lekengebruik en krijgt dan een connotatie die inderdaad verdacht veel neigt
naar (taal) racisme. Het woord 'achterstand' is immers een fundamenteel begrip
in het hele complex verbonden met racisme, 'inferieure rassen', de
superioriteit van het blanke ras/Westerse cultuur/westerse talen enz. Het
'probleem' heeft ook te maken met de eeuwige verwarring tussen integratie en
assimilatie zoals het woord integratie in Vlaanderen meestal wordt gebruikt.
7 Volgens Agirdag en
Van Houtte vergissenleerkrachten,
Turkse ouders en leerlingenzich; ze
zijn allen geïndoctrineerd
7.1Turkse ouders en leerkrachten:geen Turks op school a.u.b.
In een studie stelden
de Gentse sociologen Orhan Agirdag en Mieke Van Houte tot hun ongenoegen vast,
dat niet enkel de leraars, maar ook de Turkse ouders wensen dat hun kinderen
geen Turks, maar zoveel mogelijk Nederlandsspreken in én buiten de klas:Speaking Turkish in Belgian Primary Schools: Teacher Beliefs versus
Effective consequences, bilig/ SUMMER 2014 / NUMBER 70, zie Internet.Uit de bevraging bleek dus dat ook de Turkse
ouders meertalig onderwijs resoluut afwezen.Leerkracht Patrick drukte het zo uit: Turkse ouders komen soms met hun
kinderen naar onze school omdat er bij ons minder Turkse leerlingen zijn.Ze stellen dan: In andere scholen zijn er te
veel Turkse leerlingen en die spreken dan Turks in klas, op de speelplaats,
tijdens de middaglunch, en wij willen dat niet. Die ouders beseffen hoe
belangrijk het is voor de toekomst van hun kinderen dat ze goed geïntegreerd
zijn in onze cultuur. Because the future of those children is here, and they
will have to speak Dutch in their professional life.Ook TurkseIslamleerkrachten stelden dat het gebruik van de moedertaal van de
Turks sprekende leerlingen nutteloos was.
Uit een andere studie van Agirdag, Jordens & Van Houtte
bleek dat er eencorrelatie wastussen het gebruik van het Turks op
schoolen een verminderd welbevinden van
Turkse leerlingen. (Speaking Tukish in Belgian primary schools, Bilig, 70,
2014, nr.1, p. 7-28. Ook hier luidde de reactie dat de leerlingen het verkeerd
voorhebben en geïndoctrineerd zijn
7.2Onderzoekers kleineren visie van leerkrachten,
Turkse ouders & Turkse leerlingen
Uit de twee studies
bleek dus dater opvallend veel
overeenstemming was tussen de opvatting van de leraars en deze van de Turkse
ouders enleerlingen. Maar Agirdag en
Van Houtte legden de argumenten van de leraars,de Turkse ouders en leerlingen gewoon naast zich neer.Volgens hen hebben de leerkrachten en de
Turkse ouders volstrekt ongelijk. Ze zijn bevooroordeeld en beseffen niet eens
hoe nefast hun opvattingen zijn en hoe ze haaks staan op de belangen van de
Turkse leelingen.Agirdag en Van
Houttezochten dan maar naar een
verklaring voor het vervreemd en fout bewustzijn van de leerkrachten en
ouders. De negatieve beliefs vanleerkrachten en Turkse ouders zouden in sterke mate een gevolg zijn van
de Vlaamse politieke contextthat very
much favors assimilation and Dutch monolingualism.Dit zou ook het geval zijn bij de Turkse
leerlingen.
Agirdag en Van Houtte
gaan ook geenszins akkoord met de stelling dat de taalachterstand een
belangrijke oorzaak is van de leerproblemen van veel anderstalige leerlingen.
De voorbije jaren manifesteerden ook zij zichherhaaldelijk als taalachterstandsnegationisten en tegenstanders van
intensief NT2 vanaf het kleuteronderwijs.
7.3Agirdag en Van Houtte beschuldigenVlaamse leidende klasse van indoctrinatie
Agirdag en Van Houtte beweren dat de Vlaamse leidende klasse
symbolisch geweld (à la Bourdieu) uitoefent op de leerkrachten en de
anderstalige ouders en leerlingen.
Social dominance can only persist because the dominant
groups in society impose their judgments, such as beliefs about
monolingualism,upon dominated
groups,suchas the bilingual Turkish community. Once the
dominated groups internalize the point of view of the dominant, they will
defend it as if it was a universalpointofview, even when these judgments are
completely against their own interests.
De gedomineerde
ouders en leerlingen uit de lagere milieus zouden jammer genoeg de dominante
visie van de leidende klasse, de machtigen in deze maatschappij, onbewust
overnemen. Het zijn o.i. echter nog meer de ambitieuze allochtone ouders die
voor hun kinderen bij voorkeur een school kiezen waar weinig of geen Turks
gesproken wordt.
Bijlage:Petitie Gok van Pascal van Orhan Agirdag en
21 ondertekenaars: 2009
In een reactie van de
taaloproep en taalplannen van minister Pascal Smet onderschreven een grote
groep academische taalrelativsisten een petitie met als titel: Gok Van
Pascal: mythes over taalachterstand en onderwijs: Orhan Agirdag, medewerkers
van Steunpunt GOK e.a. ( in: De Morgen, 30.10.09).
Agirdag en co gaan
vooral niet akkoord met de stelling dat veel anderstalige leerlingen een grote
taalachterstand hebben en mede daardoor opval- lend minder presteren. Zij
stellen vooreerst: Waar haalt het taalbadmodel zijn vanzelfsprekendheid en
waar zijn de aanwijzingen dat het werkt? Wanneer we na zoveel jaren taalbaden
nog steeds kampen met schrijnende onderwijsachterstanden, wordt het dan niet
hoog tijd om de vanzelfsprekendheid van het taalbadmodel grondig in vraag te
stellen? Voor zover wij weten, is er in Vlaanderen geen enkele
wetenschappelijke legitimatie voortaalbadmodel.
Het is o.i. voldoende
bekend dat intensief taalonderwijs effectief is in landen als Finland,
Denemarken ..., waar de leerlingen meer krijgen dan louter een taalbad samen
met andere kinderen, maar ook voldoende uren apart genomen worden. Het zijn
precies de taalrelativisten die zich steeds principieel gekant hebben tegen de
invoering van intensief NT2-onderwijs vanaf de eerste dag van het kleuter.
Precies door hun schuld hebben weal te
weinig vooruitgang geboekt.
Agirdag en co schrijven verder: Het taalbadmodel is in
conflict met een elementair pedagogisch principe: voor een vruchtbaar onderwijs
dienen de leefwerelden van de leerlingen aanwezig te zijn binnen de
schoolmuren. Een primordiale voorwaarde tot een succesvolle schoolloopbaan is
dat iedere leerling zich thuis kan voelen op school. Doordat anderstalige
leerlingen hun thuistaal moeten achterlaten aan de schoolpoorten, laten ze voor
een stuk ook hun identiteit achter. Met andere woorden, het verbieden van de
thuistaal vergroot de kloof tussen de thuiscultuur en de schoolcultuur.
Allochtone leerlingen spelen dus nooit een thuismatch en zolang dit het geval
is, zullen ze geen kampioen worden.
Agirdag en Co beweren verder ook: De taalachterstandsthese
is een voorbeeld van het deficit-den- ken. Dit betekent dat de
onderwijsachterstanden. eenzijdig worden toegeschreven aan de veronderstelde
gebreken van de doelgroep. Hierdoor worden de anderstalige leerlingen op
voorhand al gestigmatiseerd als gebrekkige leerlingen. En wie kan er ontkennen
dat stigmatisering kan leiden tot slechtere onderwijsprestaties?
De
taalachterstandsthese maakt zich verder schuldig aan wat het blaming the
victim perspectief genoemd kan worden. De claim is immers dat anderstalige
leerlingen de leerachterstanden waarmee ze geconfronteerd worden vooral aan
zichzelf te danken hebben. Hierdoor worden externe factoren zoals
onderwijssegregatie, armoede, uitsluiting van huisvesting en arbeidsmarkt als
verklaringen naar de achtergrond verschoven. En ten slotte focust de
taalachterstandsthese zo hard op de gebreken van anderstalige leerlingen, dat
men voorbij gaat aan de culturele en talige bagage die deze leerlingen wél
hebben: hun thuistaal.
Niemand beweert
uiteraard dat de taalachterstand de enige verklaring is voor de schoolse
achterstand, maar wel dat taalachterstand een belangrijke oorzaak is.
De 21 ondertekenaars
van het manifest GOK van Smet zijn sociologen en taalkundigen van
universiteiten en van het Gentse Centrum Diversiteit en Leren: Orhan Agirdag
(UGent), Mieke Van Houtte (UGent), Sven Sierens en Lia Blaton (Steunpunt
Diversiteit en leren), Ignace Glorieux (VUB), Sarah Bracke (KUL), Christiane
Timmerman (UA), Piet Van De Craen (VUB), Simon Boone (UGent), Nadia Fadil
(KUL), Noël Clycq (UA), Sarah De Mul (KUL).
Dirk Van Damme (OESO)bevestigt in DM wat we al sinds 1979 in Onderwijskrant verkondigen ivm egalitaire onderwijsideologie, sinds 1993 over uitholling taalonderwijs & gebrek aan intensief NT2, sinds 2002 over structuurhervorming s.o.
De gelijkenissen van uitspraken van Dirk Van Damme (OESO) met wat we in Onderwijskrant al vanaf 1979 verkondigen zijn puur toeval!???
(1) Als je kijkt naar de intelligentie (=rekening houdt met de intelligentie) dan daalt het aandeel van de sociale achtergrond in de verklaring voor ongelijke onderwijskansen (lees: ongelijke onderwijsresultaten). Het is meteen de reden waarom ik stel dat we ons daarop (= sociale ongelijkheid) hebben blindgestaard.
Commentaar: In de Onderwijskrant nr. 9 van 1979 leggen we dit al in het lang en het breed uit. We wezen uitdrukkelijk op de invloed van de intelligentie en op de illusies inzake sociale gelijkheid.
Dat was en is is ook onze grote kritiek op de Vlaamse onderwijssociologen Die b.v. de invloed van het scholingsniveau van de moeder louter als sociale factor (SES) beschouwen. Ook in het interview met minister Vandenbroucke probeerden we hem hiervan te overtuigen en ook duidelijk te maken dat slogan van Vandenbroucke-Van Damme ' ons Vlaams onderwijs is enkel sterk voor de sterke leerlingen, maar zwak voor de zwakkere' totaal foutief was. We wezen hen ook op de prestatiekloofmythe waarmee ook zij uitpakten.
We merken nu dat de sociologen Dirk Jacobs, Orhan Agirdag ... ongelukkig zijn met die uitspraak (rechtzetting) van Van Damme. Het betekent dus ook dat onze onderwijssociologen ons al decennia belazeren.
(zie ook punt 3 over de hervorming van het s.o)
(2)Waar had de lat hoger gemoeten?
Dirk Van Damme: Bij de taalkennis. Daarom reageer ik zo fors in de discussie over de plaats van de moedertaal op school' Leerplezier ervaar je pas als je een uitdaging overwint.'
De eerste generatie eindtermen was te radicaal en veel te taalrelativistisch. Spelling en structuur van taal waren niet meer zo belangrijk. Als een leerling zich kan beredderen, is het oké. Mensen die nu in inspecties en begeleidingsdiensten zitten, komen uit die ideologische school. Daar is heel weinig intellectuele tegenwind op gekomen. Zelfs al denkt de overheid anders, dan nog is dat middenniveau zo krachtig geworden dat zij nog altijd voorschrijven wat er in klassen gebeurt.
Ik vind dat pervers. Het hele dogma van meertaligheid is voor hen een soort missioneringsstreven. De overheid moet daar sterker tegen ingaan. Ze moet via de eindtermen zeggen dat het belangrijk is dat mensen op een hoog niveau het Nederlands beheersen.
Commentaar: Vanaf september 1993 publiceerden we in Onderwijskrant tientallen bijdragen over de uitholling van het taalonderwijs. We pleiten ook al 25 jaar voor intensief NT2-taalodnerwijs vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs en bestrijden de taalrelativisten als Van Avermaet, Van den Branden, Agirdag .. die de invoering van NT2 tegenwerkten en het belang van de kennis van het Nederlands voor allochtone leerlingen relativeerden.
(3) "Toen N-VA-voorzitter Bart De Wever zich kritisch uitsprak over de hervorming van het secundair onderwijs, is daar te verkrampt op gereageerd. Terwijl hij in feite ook een aantal verstandige dingen heeft gezegd. Als er sneller geluisterd was naar het terechte deel van zijn kritiek, was de hervorming wellicht sneller en beter uitgevoerd.
Commentaar: al in 2002 maakten we een kritische analyse van het voorstel op de Rondetafelconferentie van minister Vanderpoorten om een gemeenschappelijke/brede eerste graad in te voeren. We probeerden ok de politieke partijen te overtuigen van ons gelijk. In een interview met minister Vandenbroucke in 2005 slaagden we j er ammer genoeg niet in hem (en ook diens kabinetschef Dirk Van Damme te overtuigen; en Vandenbroucke-Van Damme installeerden de commissie Monard.
De N-VA ging in december 2010 in op ons voorstel voor een gesprek over de structuurhervorming s.o. We kregen in dit gesprek wat tegenwind van de parlementair medewerker-socioloog, maar gelukkig waren 2 van de leden van de commissie ex-leraar. Ook lijst Dedecker stond open voor een gesprek. We vingen bot bij Kathleen Helsen (CD&V) die enkel naar Monard wou luisteren. Ook de koepelkopstukken van het katholiek onderwijs stonden geen gesprek toe.
(4) (4) Verleuking: onderwijs: "Men is er in het pedagogisch denken te veel geëvolueerd naar het discours over geluk en welbevinden die de kwaliteit van het onderwijs mede ondergraaft."
-U maakt zich zorgen over het gebrek aan echte gelijke kansen. Uit conservatieve hoek klinkt de klacht dat juist te weinig naar de top, naar excellentie en ambitie wordt gekeken.
Excellente leerlingen worden te weinig uitgedaagd. Met dat deel van het conservatieve discours ben ik het eens. Leraren hebben in de klas de focus in zijn geheel naar het midden verschoven. Ik aarzel om het woord nivellering te gebruiken, maar ik ken wel degelijk leerkrachten die aangeven dat ze het niveau hebben verlaagd om meer mensen kansen te geven. Dat was nooit de bedoeling. Zo raken de minder presterende leerlingen ook niet geholpen. Hun onderwijskansen worden nog altijd in sterke mate bepaald door de socio-economische achtergrond. We gooien zo talent weg, terwijl onderwijs die kansen juist zou moeten verdelen. Ik blijf dat een enorm ernstig probleem vinden.
Acht u zichzelf verantwoordelijk voor die mislukking?
Het is een persoonlijke frustratie. Frank Vandenbroucke was zich erg bewust van het risico dat de focus op kwaliteit zou vertroebelen. Hij heeft altijd gehamerd op het hoog houden van de lat.
'Als je puur naar de cijfers kijkt, overweegt het gevoel van mislukking. De kloof tussen anderstaligen en wie thuis Nederlands spreekt, is hier de grootste van alle OESO-landen'
We zijn te naïef geweest over integratie. We hebben veel ingezet op een positief ondersteuningsbeleid. Daar zitten goede elementen in, maar de kritiek is nu deels terecht. Als je puur naar de cijfers kijkt, overweegt het gevoel van mislukking. De kloof tussen anderstaligen en wie thuis Nederlands spreekt, is hier de grootste van alle OESO-landen. (zucht) De context is natuurlijk breder: Vlaanderen is pas in die tijd gestart met een inburgeringsbeleid. Daardoor hebben we de uitdaging in het onderwijs onbedoeld onderschat.
Waar had de lat hoger gemoeten?
Bij de taalkennis. Daarom reageer ik zo fors in de discussie over de plaats van de moedertaal op school. Ons taalbeleid voor migrantenleerlingen is in het algemeen te laks geweest. Daar zit voor mij de verklaring voor de enorme prestatiekloof. We zitten nog altijd met een zeer grote groep gezinnen en migrantenouders die thuis geen Nederlands spreken. In andere landen is dat sterker aangepakt. Daar beheersen families na een of twee generaties toch de taal van het land goed.
'Het grootste probleem is dat mensen in ons onderwijs, ook leraren, te snel tevreden zijn met wat je bij migrantenleerlingen kunt bereiken op het vlak van taal. Ze zijn tevreden met een te laag niveau'
Velen zullen zeggen dat die leerlingen zich kunnen behelpen. Maar het gaat om taalrijkdom. Als je vergelijkt hoeveel woorden zij kennen, dan is het pover gesteld met onze migrantenleerlingen. Die taalrijkdom is noodzakelijk voor cognitieve ontwikkeling en kans op werk. Het is voor mij ook een emancipatie-element. Ik ben hierin sterk geïnspireerd door Paulo Freire (Braziliaanse onderwijshervormer, RA/BE). Je moet mensen de taal geven als instrument om zelfredzaam te worden en de wereld te kunnen beïnvloeden. Je mag daar niet relativistisch of nonchalant over doen. Dit zal sommige van mijn progressieve vrienden tegen de borst stuiten, maar we zijn daarin te laks geweest. We hebben te weinig gehamerd op een aantal elementaire aspecten van inburgering.
Dreigt taal geen uitsluitingsmechanisme te worden als de lat meteen aan de schoolpoort te hoog gelegd wordt?
Taal is een machtsinstrument en kan vormen van uitsluiting met zich meebrengen. Maar je kunt mensen daar alleen maar tegen wapenen door hen naar een hoog niveau te brengen. Het grootste probleem is dat mensen in ons onderwijs, ook leraren, te snel tevreden zijn met wat je bij migrantenleerlingen kunt bereiken op het vlak van taal. Ze zijn tevreden met een te laag niveau en hebben daar een ideologie van meertaligheid rond gebouwd. Als we spreken over zesjescultuur, dan gaat het over te snel gelukkig zijn met een resultaat dat eigenlijk niet goed genoeg is.
Hoezo, ideologie?
De eerste generatie eindtermen was te radicaal en veel te taalrelativistisch. Spelling en structuur van taal waren niet meer zo belangrijk. Als een leerling zich kan beredderen, is het oké. Mensen die nu in inspecties en begeleidingsdiensten zitten, komen uit die ideologische school. Daar is heel weinig intellectuele tegenwind op gekomen. Zelfs al denkt de overheid anders, dan nog is dat middenniveau zo krachtig geworden dat zij nog altijd voorschrijven wat er in klassen gebeurt.
Ik vind dat pervers. Het hele dogma van meertaligheid is voor hen een soort missioneringsstreven. De overheid moet daar sterker tegen ingaan. Ze moet via de eindtermen zeggen dat het belangrijk is dat mensen op een hoog niveau het Nederlands beheersen.
Wie met meer zelfvertrouwen zijn thuistaal spreekt, is meer vatbaar voor een nieuwe taal. Dat is toch wetenschappelijk aangetoond?
Ja, als je het zo beschouwt, ben ik ook voor meertaligheid. Natuurlijk wil ik een hoog ontwikkeld taalgevoel in het Nederlands, de moedertaal én verschillende vreemde talen. In de praktijk gaat het vaak puur om nonchalance. Het resultaat is dat veel migrantenjongeren het een noch het ander hebben. Als je mensen dat instrument niet geeft, dan is de kans groot dat ze uitgesloten blijven worden. Dat gezegd zijnde: taal opent niet alle deuren. Er is wel degelijk discriminatie en racisme in de samenleving, ook in het onderwijs.
Is het onderwijs te zacht geworden?
Een delicate stelling, maar: ja. Leerplezier ervaar je pas als je een uitdaging overwint. Er zijn nog altijd veel scholen die de leerlingen uitdagen. Maar het idee dat welbevinden haaks staat op ambitie, is fundamenteel fout. De slinger is te ver doorgeslagen nadat we ons bevrijd hebben uit een te streng opvoedingsideaal. Je voelt dat nu weer naar een nieuwe balans wordt gezocht. Prima.
Een recent doctoraatsonderzoek suggereert dat er wel degelijk kwaliteitsverschillen bestaan tussen het Gemeenschapsonderwijs en het katholiek onderwijs. Wat denkt u, als oud-topman van het GO!?
'70 of 80 procent van alle leerlingen zou nadien hoger onderwijs moeten kunnen volgen'
Ik heb een warm hart voor het GO! maar ik moet bekennen dat het kwaliteitsstreven sterker aanwezig is in het katholiek onderwijs. Ze spreken ook deels een ander publiek aan, maar ik vind dat geen belangrijk argument meer. Het GO! krijgt gemiddeld te maken met een lager socio-economisch kapitaal aan leerlingen, maar het katholiek onderwijs heeft de kwaliteitscultuur sterker kunnen behouden. In het GO! zijn er scholen die uitstekend werk leveren, maar over het algemeen is er meer tolerantie voor lage kwaliteit. Men is er in het pedagogisch denken te veel geëvolueerd naar het discours over geluk en welbevinden die de kwaliteit, naar mijn mening, mede on
Afstand van egalitaire onderwijsideologie : Onderwijskrant al in 1979! Dirk Van Damme (OESO) vandaag in De Morgen
Afstand van egalitaire onderwijsideologie : Onderwijskrant al in 1979! Dirk Van Damme (OESO) vandaag in De Morgen.
Dirk Van Damme neemt vandaag in de krant De Morgen afstand van de egalitaire onderwijsideologie van de Vlaamse onderwijssociologen en van veel Vlaamse beleidsverantwoordelijken. Wij deden dat al 40 jaar geleden in Onderwijskrant.Van Damme geeft ook toe dat ook hij zich destijds vergist heeft (cf. Beleidsnota van duo Vandenbroucke -Van Damme van 2004 en oprichting commissie Monard in 2008).
In 1979 nam Onderwijskrant in nummer 9 al afstand van de egalitaire onderwijsideologie
Vooraf: De egalitaire GOK-ideologie gaat ervan uit dat het intellectueel potentieel evenredig verdeeld is over alle bevolkingslagen en dat voor de leerresultaten de intelligentie (nature) geen belangrijke rol speelt, maar wel de sociale factoren (nurture).
De democratisering is volgens die visie pas bereikt als er geen (cor)relatie meer gevonden wordt tussen het scholingsniveau van de kinderen en de sociaal-economische status en/of scholingsniveau van de ouders; als de prestatieverschillen tussen de sterke en zwakkere leerlingen afnemen-geen prestatiekloof ; als er evenveel kinderen van laagopgeleide ouders het aso en het hoger onderwijs volgen; als er evenredig veel kinderen uit de maatschappelijke onderklasse hoge functies bekleden.
We citeren nu even de kritiek op de egalitaire visie in Onderwijskrant 1979 (39 jaar geleden)
"Er zijn voldoende aanduidingen dat naast de milieu-invloed de geringere schoolresultaten van arbeiderskinderen vooral ook toe te schrijven zijn aan een gemiddeld genomen lagere intelligentie.
De vrij grote genetische bepaaldheid van intellectuele capaciteiten binnen een maatschappelijk systeem waarin sociale mobiliteit in zekere mate mogelijk is, maakt het weinig waarschijnlijk dat de verschillen tussen sociale klassen enkel aan het milieu zouden te wijten zijn: de meest intelligente leden uit de onderste lagen krijgen de kans om te stijgen in de sociale hiërarchie (o.m. via onderwijs), waardoor op het niveau van de volwassenen er een verschil ontstaat tussen de sociale lagen.
Bovendien trouwen de meeste mensen met iemand van hun eigen sociale laag. Deze vorm van 'assortative mating' heeft voor gevolg dat IQ's van echtgenoten ook dicht bij elkaar liggen (correlatie rond .50 volgens onderzoek van C. Jencks e.a.)."
*"Het aldus ontstane onderscheid in intelligentie wordt doorgegeven aan de kinderen: kinderen van intelligente ouders hebben gemiddeld genomen een beter erfelijk potentieel dan kinderen van minder intelligente ouders ."
*"Als het waar is dat niet in elke sociale klasse evenveel kinderen met een hoge intelligentie zitten, dan moeten we ook het in onze maatschappij gehanteerde ideaalbeeld van een perfecte sociale mobiliteit relativeren. Dit ideaal luidt: uit elke sociale klasse moet een gelijke proportie vertegenwoordigd zijn in elk onderwijs- en beroepsniveau.
Gezien de kansen voor een stuk erfelijk bepaald zijn, zal dit nooit ten volle gerealiseerd worden, ook als men er de nodige inspanningen voor doet (wat nu in 1979 - nog onvoldoende het geval is). Het lijkt dan beter vooral te streven naar het verminderen van de sociale ongelijkheid op zich: dit is de inkomens-, status- en machtsverschillen in onze maatschappij verkleinen."
Voor de redactie van Onderwijskrant was dit realistisch GOK-standpunt van 1979 een evidentie. Door onze eigen betrokkenheid bij een grootscheeps CSPO-onderzoek (19701971) omtrent de doorstroming naar het secundair onderwijs wisten we ook al dat de sociale achtergronden hierbij minder meespeelden dan algemeen werd gedacht. De democratisering vanaf de jaren vijftig heeft o.i. tot een relatief hoog GOK-gehalte geleid. Als kind van de democratisering beseffen we dat we veel onderwijskansen en degelijk onderwijs kregen.
Basiskennis- en vaardigheden kwam zelden aan bod in debat over nieuwe eindtermen, in consultatiecampagne, scholierenrapport, VLOR-advies ... wel veel voorstellen voor nieuwe modieuze thema's die niet eens thuishoren in het onderwijs
In de grote consultatiecampagne over de nieuwe eindtermen/leerplannen, in het scholierenrapport, in het VLOR-advies ... kwam alles wat te maken heeft met basiskennis/vaardigheden en expliciete instructie zelden of nooit aan bod, maar wel veel fabuleuze voorstellen voor zaken die niet thuishoren in het onderwijs (zie artikel in bijlage).
Maar minister Crevits en de commissie onderwijs stellen in het recente eindtermendecreet dat de consultatiecampagne en het scholierenrapport belangrijke inspiratiebronnen zijn voor de opstelling van de nieuwe eindtermen/leerplannen.
De school werd/wordt ook voorgesteld als ' a total institution' (ook b.v. in ROK-kader voor nieuwe inspectie).
Met onze O-ZON-campagne 2007 hielden we een pleidooi voor het meer centraal stellen van basiskennis/-vaardigheden. In PIRLS-2016 bleek overduidelijk dat er b.v. nergens minder tijd besteed wordt aan begrijpend lezen dan in Vlaanderen.
Bijlage
Eindrapporten consultatiecampagne over eindtermen: rapport VSK-scholieren & VanLerensbelang (Onderwijskrant 179 oktober 2016)
1.Scholierenrapport: op welke temperatuur je de was moet doen & zachtgekookte eitjes
1.1 Klaar voor het leven na s.o. temperatuur was, belastingbrief invullen... Thema 1: Scholieren willen op eigen benen kunnen staan. Veel leerlingen geven aan dat ze bepaalde basisvaardigheden om te overleven missen. Ze weten perfect hoe warm het soms kan worden in de tropen, maar niet op welke temperatuur je de was moet doen. Ze kunnen vierkantswortels trekken, maar geen worteltjes koken. Ze vullen blindelings een matrix in, maar weten niet hoe te beginnen aan een belastingbrief. Echt klaargestoomd voor de toekomst voel je je op die manier niet wanneer je je diploma in de hand hebt. Waarom is dit nuttig? is de centrale vraag bij opstelling eindtermen. Commentaar: de scholieren hebben blijkbaar geen besef van het grote verschil tussen typisch schoolse kennis uit de vakdisciplines en alledaagse kennis die je ook buiten de school kan opsteken. Rector Torfs: "Leraren moeten b.v. kinderen leren koken. Kan het waanzinniger? Misschien weldra ook nog: hoe neem je een douche, hoe tart je een leraar?
1.2 Met beide voeten in de wereld: vak actualiteit: les over boerkini i.p.v. geschiedenis Thema 6. Leerlingen zijn ook in relatie met de hele wereld. Waarom denk ik zo en mijn buurman anders? Hoe passen mijn eigen acties binnen grote actuele themas? Hoe word ik een goed geïnformeerde wereldburger? Jongeren willen kritisch kunnen denken en beslissen en vragen daarvoor hulp aan het onderwijs. Meer concreet wordt ook een vak over de actualiteit en politiek voorgesteld.
1.3 School als total institution en leraar als maatschappelijk werker, psycholoog ...
Bij de thema's 2 en 3 wordt de school opgevat als een 'total institution' die verantwoordelijk is voor de totale ontwikkeling en het totale welzijn van jongeren = totalitaire visie. Zo moet die allesomvattende en almachtige school ook veel aandacht besteden aan fysische en mentale gezondheid, ... Thema 2. Verbonden met elkaar. Aandacht voor romantische relaties Op een school komen leerlingen met verschillende karakters, leeftijden, gender, achtergronden en interesses bij elkaar. Een kleine versie van de diverse samenleving als het ware, en op die manier een ideaal laboratorium om te leren omgaan met verschillen. Maar tegelijkertijd krijg je ook een broeihaard van hormonen, kriebels en gevoelens als je een bende tieners bij elkaar zet. Scholieren vragen daarom ook speciale aandacht voor romantische relaties en alles wat daarbij komt kijken." Op de voorstelling werd b.v. ook terloops gesteld: niet louter afstandelijke seksuele voorlichting, maar ook duidelijk laten merken dat seks gezellig kan zijn.
Thema 3. Gezond en wel. Het belang van een gezond lichaam ondervinden leerlingen het liefst letterlijk en figuurlijk aan den lijve. Gezondheid kan dus niet zomaar een afgebakend, af te vinken puntje in het leerplan zijn. Werken aan dit thema laat zich ook niet begrenzen door de muren van het klaslokaal. Het moet terug te vinden zijn in de hele schoolcultuur.
1.4 Minder eisen van leerlingen, voorkomen van stress, meer succeservaringen
Commentaar: veel leerkrachten en burgers vinden dat er op school eerder te weinig geëist wordt van de leerlingen dan te veel. De scholieren denken daar blijkbaar anders over. Ze hebben de boodschap opgepikt dat ze heel kwetsbaar zijn en beseffen niet dat stress niet per se een geestelijk gezondheidsprobleem is, maar deel uitmaakt van het leven.
Thema 4 Mentaal in evenwicht: te veel werkdruk.
Een burn-out wordt in deze tijd bijna iets alledaags. Jongeren zien de oudere generaties bezwijken onder de werkdruk en merken dat zelfs klasgenoten soms een tijdje uitvallen omdat het hen te veel wordt. De stress en de prestatiedruk bij het vele schoolwerk en talrijke evaluatiemomenten vallen niet te onderschatten. Stress die bovendien niet stopt aan de schoolpoort, maar de leerlingen via digitale leerplatformen als Smartschool ook achtervolgt naar huis. De schrik om te falen zit diep. Jongeren zien dan ook een taak weggelegd voor hun leerkrachten en het onderwijs in het algemeen om hen op dat vlak de nodige ondersteuning te bieden.
Thema 5.Eigen kracht: te weinig succeservaringen.
Talent is een woord dat vaak gebruikt wordt in de onderwijswereld, maar in de praktijk krijgen scholieren te weinig de kans om hun eigen sterktes te ontdekken. Schoolslogans als Wees wie je bent, Elk talent telt of Doorbreek je grenzen zijn inhoudsloos als ze enkel op papier bestaan. In de realiteit worden leerlingen vaak in dezelfde vaste mal geduwd, waardoor ze te weinig succeservaringen beleven. Regelmatig het gevoel ervaren dat iets lukt, is nochtans een prima motivator. Zo blijven scholieren zin hebben om te groeien, bij te leren en zichzelf te verbeteren.
Bijlage: Blog-reactie van leraar Philip Clerick
Luister niet naar die scholieren *Voor volwassenen die het in onderwijszaken voor het zeggen hebben, komt het er nu op aan van het hoofd koel te houden. Ze kunnen niet, zoals ik, vrolijk verklaren dat al dat gekwaak van de Scholierenkoepel maar onzin is. Kathleen Helsen (cd&v), voorzitter van de Onderwijscommissie, zei over de bevraging: Het is nu onze opdracht om deze visie te vertalen in de eindtermen. Van mij mag ze dat zeggen, zeker zolang ze het zelf maar niet gelooft, of ernaar handelt. En wat ook helemaal niet hoeft, is dat er een compromis wordt gesloten, waarbij in verschillende vakken meer plaats wordt geruimd voor belastingbrieven en burkinis en burgerschap en diversiteit *Vraag aan 17.000 kinderen welke onderwerpen ze verder uitgediept willen zien, en de kans is erg klein dat iemand van die 17.000 het binomium van Newton vermeldt, of de Corioliskracht, of de tijds- en aspectwaarde van de Griekse werkwoordtijden, of het verloop van de Peloponnesische oorlogen. Maar die belastingbrief en dat solliciteren zal er wél bij zijn. En: hoe vraag je naar de weg in het Frans? zelfs al heeft vandaag bijna iedereen een gps in de auto. *De jongens en meisjes van de Scholierenkoepel hadden nog meer onzin gepuurd uit hun bevraging. Dat er meer onderwijs op maat moest komen waarbij de kinderen zelf hun vakken konden kiezen, dat terwijl er nu al uit zoveel studierichtingen kan worden gekozen. Maar dát was niet genoeg. Een leerlinge vond, dit keer op het vrt Journaal, dat je moest kunnen gáán voor twee uurtjes Spaans als je aan iets exotisch toe was.
2 Van Lerensbelang: 14 clusters
In de eerste cluster zelfkennis en persoonlijke ontwikkeling wordt het belang van het zich ontwikkelen tot evenwichtige, veerkrachtige, gezonde, zelfbewuste mensen die zichzelf kennen en zo goede keuzen kunnen maken, benadrukt. Er wordt aangegeven dat het van belang is op school in te zetten op jongeren weerbaar maken, zodat ze zich niet laten tegenhouden door een tegenvaller maar vol zelfvertrouwen hun pad kunnen gaan.
In de tweede cluster sociale (inter)menselijke competenties wordt veel belang gehecht aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het leren kennen van en kunnen omgaan met diversiteit (in de breedst mogelijke definitie), het respectvol omgaan met andere mensen en andere meningen. Zelfredzaamheid en praktische competenties is de derde cluster over competenties en vaardigheden die leerlingen moeten voorbereiden om op eigen benen te staan. Daarvoor hebben ze onder andere praktische financiële en juridische kennis nodig. De cluster omvat ook andere aspecten die nodig zijn in het leven zoals leren gezond te leven, EHBO, veiligheid in het verkeer, dactylo en een aantal algemene praktische vaardigheden.
De vierde cluster is deze van kennis en gebruik van talen. Nu eens wordt verwezen naar de kennis van moderne talen in het algemeen, dan weer meer specifiek naar voornamelijk Nederlands, Frans en Engels en in mindere mate Duits. Heel wat mensen benadrukken het belang van het, vooral mondeling, vlot kunnen gebruiken van talen. Terwijl anderen toch ook het belang van taaltheorie en taalbeschouwing aangeven. Commentaar: op school is vooral ook het leren van de geschreven taal, het schrijven, heel belangrijk. Ongelooflijk dat dit en grammatica, spelling en AN niet worden vermeld.
Daarnaast wordt ook verwacht dat de jongeren op school leren kritisch, out-of-the-box en probleemoplossend denken (=vijfde cluster). Deelnemers geven aan dat leerlingen ook over voldoende achtergrond moeten beschikken om te kunnen oordelen en zaken in een breder perspectief te plaatsen. Wat de nodige achtergrond precies is, wordt weinig of niet expliciet gemaakt. In een zesde cluster, kennis van en omgaan met politieke en maatschappelijke vraagstukken, wordt gerefereerd naar burgerzin/burgerschap, het weten hoe zich te gedragen als goede, geëngageerde burgers die elkaar ook helpen, evenals inzicht in de maatschappelijke, economische, politieke en mondiale context waarin we leven. Het leren kennen en leren omgaan met levensbeschouwelijke en ethische vraagstukken (=zevende cluster) kwam ook nadrukkelijk naar voren in het gevoerde maatschappelijke debat. Daarbij wordt de verwachting geuit dat jongeren verschillende wereldreligies en levensbeschouwingen leren kennen op school, maar wordt ook vaak verwezen naar het belang van filosoferen en ethisch denken.
De achtste cluster kennis van en omgaan met ICT en nieuwe media. Jongeren zouden moeten ICT-vaardig en mediawijs leren zijn, kritisch leren omgaan met allerhande nieuwe en minder nieuwe media. Bij de negende cluster kennis van en omgaan met duurzaamheidsvraagstukken wordt gefocust op het leren over de fysieke wereld en hoe er zorgzaam mee om te gaan. Men verwacht dat jongeren op school het belang leren van duurzaamheid en voldoende leren over en voeling krijgen met onze planeet Aarde als een natuurlijk systeem.
De tiende cluster leercompetenties omvat de attitudes, vaardigheden en kennis om (zelfstandig) te kunnen en willen bijleren. Hieronder valt ook het belang dat vaak aangehaald wordt kinderen en jongeren te prikkelen in hun nieuwsgierigheid en hun zin (goesting) om levenslang te leren. Onder professionele competenties (= elfde cluster) werden de ideeën geclusterd waarbij er expliciet verwezen werd naar de werkcontext. Het gaat hierbij om arbeidsgerichte competenties, als samenwerken, flexibiliteit, ambitie tonen De twaalfde cluster wetenschappelijke en onderzoekscompetenties. Er wordt verwacht dat jongeren (wetenschappelijke) inzichten ontwikkelen, leren verbanden zien en leggen en door kennis te combineren tot nieuwe, hogere vorm van kennis komen. Daarvoor is het ook belangrijk dat ze de juiste onderzoekscompetenties en methodieken aanleren. STEM (het combineren van Science, Technology, Engineering and Mathematics, zoveel mogelijk in concrete toepassingsdomeinen) wordt in deze cluster vaak genoemd als na te streven richting.
Bij kennis van en omgaan met kunst en cultuur, dertiende cluster, gaat het om het leren kennen van diverse vormen van kunst en cultuur en ervan te leren genieten. Moet er gemikt worden op passief omgaan met kunst en cultuur of op het zelf actief kunst leren beoefenen? De laatste, veertiende cluster: basiskennis. Het gaat vaak over ideeën waarin verwezen wordt naar basiskennis zonder verder te verduidelijken wat daaronder verstaan moet worden.
Wat we al 25 jaar schrijven over de uitholling van het taalonderwijs en over de uitblijvende invoering van intensief NT2 - en al 15 jaar over de structuurhervorming s;o. wordt nu in De Morgen onderschreven door OESO-topman Dirk Van Damme.
Wat we al 25 jaar schrijven over de uitholling van het taalonderwijs en over de uitblijvende invoering van intensief NT2 - en al 15 jaar over de structuurhervorming s;o. wordt nu in De Morgen onderschreven door OESO-topman Dirk Van Damme.
(1)Waar had de lat hoger gemoeten?
Dirk Van Damme: Bij de taalkennis. Daarom reageer ik zo fors in de discussie over de plaats van de moedertaal op school' Leerplezier ervaar je pas als je een uitdaging overwint.'
De eerste generatie eindtermen was te radicaal en veel te taalrelativistisch. Spelling en structuur van taal waren niet meer zo belangrijk. Als een leerling zich kan beredderen, is het oké. Mensen die nu in inspecties en begeleidingsdiensten zitten, komen uit die ideologische school. Daar is heel weinig intellectuele tegenwind op gekomen. Zelfs al denkt de overheid anders, dan nog is dat middenniveau zo krachtig geworden dat zij nog altijd voorschrijven wat er in klassen gebeurt.
Ik vind dat pervers. Het hele dogma van meertaligheid is voor hen een soort missioneringsstreven. De overheid moet daar sterker tegen ingaan. Ze moet via de eindtermen zeggen dat het belangrijk is dat mensen op een hoog niveau het Nederlands beheersen.
Commentaar Raf Feys: Vanaf september 1993 publiceerden we in Onderwijskrant tientallen bijdragen over de uitholling van het taalonderwijs. We pleiten ook al 25 jaar voor intensief NT2-taalodnerwijs vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs en bestrijden de taalrelativisten als Van Avermaet, Van den Branden, Agirdag .. die de invoering van NT2 tegenwerkten en het belang van de kennis van het Nederlands voor allochtone leerlingen relativeerden.
(2) (Toen N-VA-voorzitter Bart De Wever zich kritisch uitsprak over de hervorming van het secundair onderwijs, is daar te verkrampt op gereageerd. Terwijl hij in feite ook een aantal verstandige dingen heeft gezegd. Als er sneller geluisterd was naar het terechte deel van zijn kritiek, was de hervorming wellicht sneller en beter uitgevoerd.
Commentaar: al in 2002 maakten we een kritische analyse van het voorstel op de Rondetafelconferentie van minister Vanderpoorten om een gemeenschappelijke/brede eerste graad in te voeren. We probeerden ok de politieke partijen te overtuigen van ons gelijk. In een interview met minister Vandenbroucke in 2005 slaagden we jammer genoeg hem (en ook diens kabinetschef Dirk Van Damme niet te overtuigen en Vandenbroucke-Van Damme installeerden de commissie Monard.
De N-VA ging in december 2010 in op ons voorstel voor een gesprek over de structuurhervorming s.o. We kregen in dit gesprek wat tegenwind van de parlementair medewerker-socioloog, maar gelukkig waren 2 van de leden van de commissie ex-leraar. Ook lijst Dedecker stond open voor een gesprek. We vingen bot bij Kathleen Helsen (CD&V) die enkel naar Monard wou luisteren. Ook de koepelkopstukken van het katholiek onderwijs stonden geen gesprek toe.
Van Damme vreest ook terecht dat de compromishervorming s.o. een chaos in ons s.o. zal veroorzaken --------------
U maakt zich zorgen over het gebrek aan echte gelijke kansen. Uit conservatieve hoek klinkt de klacht dat juist te weinig naar de top, naar excellentie en ambitie wordt gekeken.
Excellente leerlingen worden te weinig uitgedaagd. Met dat deel van het conservatieve discours ben ik het eens. Leraren hebben in de klas de focus in zijn geheel naar het midden verschoven. Ik aarzel om het woord nivellering te gebruiken, maar ik ken wel degelijk leerkrachten die aangeven dat ze het niveau hebben verlaagd om meer mensen kansen te geven. Dat was nooit de bedoeling. Zo raken de minder presterende leerlingen ook niet geholpen. Hun onderwijskansen worden nog altijd in sterke mate bepaald door de socio-economische achtergrond. We gooien zo talent weg, terwijl onderwijs die kansen juis t zou moeten verdelen. Ik blijf dat een enorm ernstig probleem vinden. Acht u zichzelf verantwoordelijk voor die mislukking? Het is een persoonlijke frustratie. Frank Vandenbroucke was zich erg bewust van het risico dat de focus op kwaliteit zou vertroebelen. Hij heeft altijd gehamerd op het hoog houden van de lat. Share 'Als je puur naar de cijfers kijkt, overweegt het gevoel van mislukking. De kloof tussen anderstaligen en wie thuis Nederlands spreekt, is hier de grootste van alle OESO-landen'
We zijn te naïef geweest over integratie. We hebben veel ingezet op een positief ondersteuningsbeleid. Daar zitten goede elementen in, maar de kritiek is nu deels terecht. Als je puur naar de cijfers kijkt, overweegt het gevoel van mislukking. De kloof tussen anderstaligen en wie thuis Nederlands spreekt, is hier de grootste van alle OESO-landen. (zucht) De context is natuurlijk breder: Vlaanderen is pas in die tijd gestart met een inburgeringsbeleid. Daardoor hebben we de uitdaging in het onderwijs onbedoeld onderschat. Waar had de lat hoger gemoeten?
Bij de taalkennis. Daarom reageer ik zo fors in de discussie over de plaats van de moedertaal op school. Ons taalbeleid voor migrantenleerlingen is in het algemeen te laks geweest. Daar zit voor mij de verklaring voor de enorme prestatiekloof. We zitten nog altijd met een zeer grote groep gezinnen en migrantenouders die thuis geen Nederlands spreken. In andere landen is dat sterker aangepakt. Daar beheersen families na een of twee generaties toch de taal van het land goed.
'Het grootste probleem is dat mensen in ons onderwijs, ook leraren, te snel tevreden zijn met wat je bij migrantenleerlingen kunt bereiken op het vlak van taal. Ze zijn tevreden met een te laag niveau'
Velen zullen zeggen dat die leerlingen zich kunnen behelpen. Maar het gaat om taalrijkdom. Als je vergelijkt hoeveel woorden zij kennen, dan is het pover gesteld met onze migrantenleerlingen. Die taalrijkdom is noodzakelijk voor cognitieve ontwikkeling en kans op werk. Het is voor mij ook een emancipatie-element. Ik ben hierin sterk geïnspireerd door Paulo Freire (Braziliaanse onderwijshervormer, RA/BE). Je moet mensen de taal geven als instrument om zelfredzaam te worden en de wereld te kunnen beïnvloeden. Je mag daar niet relativistisch of nonchalant over doen. Dit zal sommige van mijn progressieve vrienden tegen de borst stuiten, maar we zijn daarin te laks geweest. We hebben te weinig gehamerd op een aantal elementaire aspecten van inburgering.
Dreigt taal geen uitsluitingsmechanisme te worden als de lat meteen aan de schoolpoort te hoog gelegd wordt?
Taal is een machtsinstrument en kan vormen van uitsluiting met zich meebrengen. Maar je kunt mensen daar alleen maar tegen wapenen door hen naar een hoog niveau te brengen. Het grootste probleem is dat mensen in ons onderwijs, ook leraren, te snel tevreden zijn met wat je bij migrantenleerlingen kunt bereiken op het vlak van taal. Ze zijn tevreden met een te laag niveau en hebben daar een ideologie van meertaligheid rond gebouwd. Als we spreken over zesjescultuur, dan gaat het over te snel gelukkig zijn met een resultaat dat eigenlijk niet goed genoeg is. Hoezo, ideologie?
Dirk Van Damme: 'Leerplezier ervaar je pas als je een uitdaging overwint.' De eerste generatie eindtermen was te radicaal en veel te taalrelativistisch. Spelling en structuur van taal waren niet meer zo belangrijk. Als een leerling zich kan beredderen, is het oké. Mensen die nu in inspecties en begeleidingsdiensten zitten, komen uit die ideologische school. Daar is heel weinig intellectuele tegenwind op gekomen. Zelfs al denkt de overheid anders, dan nog is dat middenniveau zo krachtig geworden dat zij nog altijd voorschrijven wat er in klassen gebeurt.
Ik vind dat pervers. Het hele dogma van meertaligheid is voor hen een soort missioneringsstreven. De overheid moet daar sterker tegen ingaan. Ze moet via de eindtermen zeggen dat het belangrijk is dat mensen op een hoog niveau het Nederlands beheersen.
Wie met meer zelfvertrouwen zijn thuistaal spreekt, is meer vatbaar voor een nieuwe taal. Dat is toch wetenschappelijk aangetoond?
Ja, als je het zo beschouwt, ben ik ook voor meertaligheid. Natuurlijk wil ik een hoog ontwikkeld taalgevoel in het Nederlands, de moedertaal én verschillende vreemde talen. In de praktijk gaat het vaak puur om nonchalance. Het resultaat is dat veel migrantenjongeren het een noch het ander hebben. Als je mensen dat instrument niet geeft, dan is de kans groot dat ze uitgesloten blijven worden. Dat gezegd zijnde: taal opent niet alle deuren. Er is wel degelijk discriminatie en racisme in de samenleving, ook in het onderwijs.
Is het onderwijs te zacht geworden? Een delicate stelling, maar: ja. Leerplezier ervaar je pas als je een uitdaging overwint. Er zijn nog altijd veel scholen die de leerlingen uitdagen. Maar het idee dat welbevinden haaks staat op ambitie, is fundamenteel fout. De slinger is te ver doorgeslagen nadat we ons bevrijd hebben uit een te streng opvoedingsideaal. Je voelt dat nu weer naar een nieuwe balans wordt gezocht. Prima.
Een recent doctoraatsonderzoek suggereert dat er wel degelijk kwaliteitsverschillen bestaan tussen het Gemeenschapsonderwijs en het katholiek onderwijs. Wat denkt u, als oud-topman van het GO!? Share '70 of 80 procent van alle leerlingen zou nadien hoger onderwijs moeten kunnen volgen'
Ik heb een warm hart voor het GO! maar ik moet bekennen dat het kwaliteitsstreven sterker aanwezig is in het katholiek onderwijs. Ze spreken ook deels een ander publiek aan, maar ik vind dat geen belangrijk argument meer. Het GO! krijgt gemiddeld te maken met een lager socio-economisch kapitaal aan leerlingen, maar het katholiek onderwijs heeft de kwaliteitscultuur sterker kunnen behouden. In het GO! zijn er scholen die uitstekend werk leveren, maar over het algemeen is er meer tolerantie voor lage kwaliteit. Men is er in het pedagogisch denken te veel geëvolueerd naar het discours over geluk en welbevinden die de kwaliteit, naar mijn mening, mede ondergraaft. Conservatieve stemmen lijken aan kracht te winnen. Ook in het onderwijs lijkt de cultuurstrijd te kantelen.
We komen uit decennia van vage consensus. Dat knelt nu. Internationaal daagt de conservatieve onderwijsideologie de consensus al langer uit. We moeten daar niet bang voor zijn. T
Met welk deel van de analyse van De Wever en co. bent u het niet eens? De conservatieve strekking, zeg maar de N-VA-visie, neemt soms te gemakkelijk een aantal elementen uit de rechtse Angelsaksische onderwijsfilosofie over. Met Theodore Dalrymple (Britse conservatieve schrijver, RA/BE) bijvoorbeeld komen we in Vlaanderen niet ver. Share 'Velen zien het afschaffen van de schotten tussen de richtingen en het uitstellen van de studiekeuze nog steeds als de essentie van een progressief onderwijsbeleid' Dirk Van Damme Dalrympelianen bestrijden de gedachte dat wie ogenschijnlijk weinig talent heeft toch ook tot een hoger niveau kan worden gebracht. Inspanningen voor mensen die onderaan de ladder staan, zijn voor hen weggegooid geld. Eigenlijk gaat de discussie over pedagogisch pessimisme versus pedagogisch optimisme. Ik ben een optimist. Ik vind dat je mensen, los van het kapitaal dat ze meekrijgen, tot ongelooflijke hoogtes kunt brengen. Ik vind dat tot 70 of 80 procent van alle leerlingen nadien hoger onderwijs zou moeten kunnen volgen. U gaat nu in tegen cognitief psycholoog Wouter Duyck (UGent). Hij spreekt van een erfelijke intellectuele kloof. Ik acht professor Duyck hoog. Hij zet mij aan het denken. Hij stelt dat spreiding van kansen ook komt door de erfelijke verdeling van intelligentie. Ten dele is dat juist. De impact van sociale achtergrond verklaart slechts een relatief klein deel van de spreiding van onderwijskansen en -resultaten. Als je kijkt naar de intelligentie, dan daalt het aandeel van sociale achtergrond in de verklaring van ongelijke onderwijskansen. Het is meteen de reden waarom ik nu stel dat we ons daarop hebben blindgestaard. De zorg voor excellente leerlingen is verwaterd, onbedoeld ook een beetje onder invloed van de gelijkekansenfilosofie. Maar (glimlacht) Ik verschil met Duyck ook wel van mening, omdat ik meen dat je ook mensen met minder talent verder kunt brengen dan nu het geval is." Wat moeten we doen om afkomst te verslaan? Share 'Je moet leraren beter verlonen als de uitdaging groter is. Dat pas afgestudeerden voor de leeuwen worden gegooid, en daardoor weer snel weg willen, is pervers' Dirk Van Damme Op die vraag hebben we geen antwoord. Er bestaat een arsenaal aan beleidsmaatregelen, maar over veel ingrepen bestaan vandaag twijfels. De brede eerste graad is een goed voorbeeld. Voor mij is dat een typisch 20ste-eeuws antwoord. Toen het secundair onderwijs in omvang enorm groeide, was dat een verstandig antwoord. Maar nu de participatie compleet is, moet je individueler werken. Dan is differentiatie belangrijker. Uitstekende scholen in binnen- en buitenland laten zien wat het recept is om de afkomst te verslaan: door juist zeer ambitieus te zijn en kansen te geven aan de heel diverse talenten en mogelijkheden van individuele leerlingen, niet door ze allemaal op dezelfde manier te behandelen.
Dus op dit punt had Bart De Wever wel gelijk? Zeer zeker. In de beginfase van de hervorming, die nog onder Vandenbroucke op poten werd gezet, hadden wij een redelijk naïef geloof in de brede eerste graad, het afschaffen van de schotten tussen de richtingen en het uitstellen van de studiekeuze. Velen zien dat nog steeds als de essentie van een progressief onderwijsbeleid. Ik vind het jammer dat de sp.a daar geen afstand van kan nemen. Kijk eens naar Schotland. Daar is een breder systeem met goede resultaten, maar er wordt vanaf het eerste jaar enorm gedifferentieerd. In Schotland hebben ze ook fel ingezet op de leerkrachten, terwijl bij ons de minst ervaren leerkrachten het vaakst voor de moeilijkste klassen komen te staan. Het is een van onze grootste handicaps. Een beter lerarenbeleid moet prioriteit zijn. Jammer dat dit ook onder minister Crevits (CD&V) op de lange baan is geschoven. Ook in deze legislatuur zal men niet meer komen tot dringend noodzakelijke maatregelen. Dit debat vergt politieke moed. Er zullen heilige huisjes moeten sneuvelen. Welke
Vijf recente taalstudies in handen van taalrelativisten en NT2-tegenstanders: Van Avermaet, Van den Branden, Agirdag en medewerkers
Vijf recente taalstudies
in handen vantaalrelativisten en
NT2-tegenstanders
Niettegenstaande Van
Avermaet afstand nam van de taaloproepen en -plannen van de opeenvolgende
onderwijsministers, kreeg hij samen mettaalachterstandsnegationist Kris Van den Branden in de periode 1991-2010
de leiding van de GOK-Steunpunten in handen. En merkwaardig genoeg werd ook aan
Van Avermaet en Van den Branden eveneens de leiding van de vijf recente
taalstudies toegekend. We overlopen ze even.
1. Het in april 2016
verschenen onderzoek MARS Meertaligheid
Als Realiteit op School - werduitgevoerd onder de leiding van tweesuperdiversiteitsideologen: Piet Van Avermaet en socioloog Orhan
Agirdag. In MARS gaat veel aandacht naar het gebruik van de moedertalen op
school, maar wordt met geen woord gerept over het belang van NT2. Uit de er in
opgenomen bevraging bij leerkrachten bleek eens te meer dat de leerkrachten
vinden dat de anderstalige leerlingen gestimuleerd moeten worden om zoveel
mogelijk Nederlands te spreken: 73% gaat akkoord met de stelling Door op de
schoolde eigen moedertaal te
spreken,leren kinderen onvoldoende
Nederlands. Slechts 3% gaat akkoord met de stelling: Anderstalige leerlingen
moeten ook reguliere vakken aangeboden krijgen in hun moedertaal. Volgens de
onderzoekers hebben de leerkrachten ongelijk. De vragen zijn ook vaak
tendentieus opgesteld. B.v.:De belangrijkste reden van de schoolachterstand
van anderstalige leerlingen is hun gebrekkige kennis van het Nederlands.78% gaat akkoord met die stelling; en de
onderzoekers beweren dat de leerkrachten ongelijk hebben. Niemand beweert dat
de gebrekkige taalkennis de enige en de belangrijkste reden is, maar wel dat
het een belangrijke oorzaak is. Ook het feit dat Vlaanderen opvallend veel
laag- en ongeschoolde migranten opving speelt uiteraard een belangrijke
rol.
2. Het Validiv-project -Valorising Linguistic
Diversity in Multiple Contexts of Primary Education werdeven eens toevertouwd aan Piet Van Avermaet
en zijn Centrum Diversiteit en Onderwijs. De doelstelling luidt:het valoriseren van de bestaande talige
diversiteit en talige repertoires van de leerlingen. Bij de voorstelling van de
resultaten op lezingen bewerenAvermaet
& Co steevast dat wetenschappelijke onderzoek heeft uitgewezen dat een taalbad
Nederlands niet effectief is. Het is ook merkwaardig dat de overheid geld
besteedt aan het laten opstellen van instrumenten - teksten in de thuistalen
e.d. - voor sensibilisering van de thuistalen, maar dat de leerkrachten er hun
beklag over doen dat ze weinig of geen leermiddelen krijgen voor NT2.
3.Ook het KBS-Project Kleine kinderen, grote kansen
stond onder de leiding van Van Avermaet. Minister Crevits gaf samen met de
Koning Boudewijn Stichting op 29 februari2015 het startschot van het zoveelste onderwijsvoorrangsproject. We
lezen over het doel: Wetenschappelijk onderzoek toont het belang aan van
kwaliteitsvol (kleuter) onderwijs in de eerste levensjaren.Zon terechte stelling roept grote verwachtingen
op. Bij verdere lezing waren we vlug ontgoocheld.Er gaat b.v. wel veel aandacht naar het
belang van het kunnen spreken van de eigen moedertaal op school, maar er wordt
eens te meer metgeen woord gerept over de
specifieketaalproblemen en het belang
van intensief NT2 ook voor het bieden van meer ontwikkelingskansen. Volgens
TIMSS-2015 wordt er in ons kleuteronderwijs te weinig aandacht besteed aan
voorbereidend lezen, systematisch woordenschatonderwijs We betreuren dat de
drie GOK-Steunpunten die enorm veel overheidsgeld ontvingen geen inspanningen
deden voor een meer uitgebalanceerd curriculum voor het kleuteronderwijs.
4.In het recent
VLOR- rapport 't Is goe, juf, die spreekt mijn taal! Over
thuistaalgebruik en talensensibilisering pakken medewerkers van Van Avemaet
& Van den Branden eens te meer uit met de vele zegeningen van het
thuistaalonderwijs- ook als opstap voor
het Nederlands.Ze zochten echter vooral
naar uitgesproken voorbeelden van overtuigendthuistaalgebruik, maar vonden er geen.Ze reppen ook dit keer met geen woord over het belang van intensief
NT2-taalonderwijs. Bij lezing van het rapport wordt ook duidelijk dat
talensensibilisering een wollig containerbegrip is datalle mogelijke invullingen kan krijgen, naast
gebruik van de thuistalen ook CLIL b.v.
De VLOR heeft voor de
opstelling van dit rapport naar goede gewoonte enkel voorstanders van intens
gebruik van thuistaalgebruik uitgenodigd. De VLOR-vrijgestelden wisten nochtans
maar al te best dat de thematiek controversieel is en dat de gevraagde onderzoekers
enerzijds de invoering van NT2 vanaf het kleuter bestrijden en anderzijds de
idee van thuistaalonderwijs ophemelen.
5. Ook de recente OKAN-studie was in handen
van Van Avermaet en Van den Branden; voorstelling in januari 2017. Dat zij het
taalbad van 1 jaar voor OKAN-leerlingen in het s.o. willen beperken tot 3 à 6
maanden, is dan ook niet verwonderlijk, maar wel heel jammer.
Dirk Van Damme (OESO) "Competentiegericht onderwijs is volstrekt doorgeslagen in de eindtermen en leerplannen. Vooral in het taalonderwijs, maar ook in andere domeinen." Ook veel onderwijskundigen, VLOR, ZILL .pleit(t)en) voor competentiegericht, const
Dirk Van Damme (OESO) gisteren op twitter:
"Competentiegericht onderwijs is volstrekt doorgeslagen in de eindtermen en leerplannen. Vooral in het taalonderwijs, maar ook in andere domeinen."
Commentaar Feys: ook VLOR, veel onderwijskundigen, ZILL ... pleit(t)en volop voor competentiegericht, constructivistisch, ontwikkelend onderwijs Tij is nog niet gekeerd m.i. Ook in recente debat over toekomst Vlaams onderwijs en nieuwe eindtermen/leerplanen werd volop gepleit voor 'perspectiefwisseling' in die richting!
In 2008 publiceerde de VLOR het rapport 'Competentiegericht onderwijs' opgesteld door de onderwijskundigen Valcke, Dochy, Standaert, Laevers, Baert , Struyven... Het is een vurig pleidooi voor competentiegericht en constructivistisch onderwijs. Dit wees er op dat ook binnen de onderwijskunde in Vlaanderen die visie centraal stond.
Ook in de rapporten over de toekomst van het onderwijs en over de nieuwe eindtermen,/leerplannen, in de ZILL-leerplanvisie ... wordt geopteerd voor een radicale 'perspectiefwisseling' in de richting van ontwikkelend, constructivistisch en competentiegericht leren
Met Onderwijskrant waren we destijds de enigen die afstand namen van her VLOR-rapport over 'competentiegericht onderwijs' -2008. ------------
In het slothoofdstuk van het VLOR-rapport vatte prof. Herman Baert de conclusies van de verschillende bijdragen competentiegericht/constructivistisch onderwijs samen. Hij drukte dit ook uit in een aantal polaire tegenstellingen waarbij hij instructief onderwijs plaatste tegenover constructivistisch onderwijs en interactieve cultuuroverdracht karikaturaal voorstelde:
*Instructiemodules zijn disciplinair Modules grotendeels interdisciplinair *Uiteenzettingen/hoorcolleges/frontale lessen versus Studentactiverende taken en opdrachten
*Lerende = eerder passief Lerende versus actief/groeiende zelfsturing *Onderwijsproces staat centraal versus Leerproces staat centraal
*Leerkrachtgestuurd versus Sturing door de lerende
*Kennisinhouden en disciplinevaardigheden = uitgangspunt voor het curriculum versus Realistische praktijksituaties = uitgangspunt voor het curriculum )
----------
zie bijlage
Het is wellicht vooral een discussie voor mensen die praten over onderwijs, en minder voor mensen die druk bezig zijn met onderwijs zelf, maar ik merk de voorbije tijd opvallende veranderingen in het denken over onderwijs.
Er was de reeks in het NRC over het belang van instructie en les geven, die op zich niet noodzakelijk de verandering toonde, maar ik zag het wel in de reactie van Hartger Wassink en Claire Boonstra op de reeks. In hun stuk erkenden ze het belang van instructie en onderwijs, en eerlijk: ik zag een maand eerder nog Claire aan het werk met een zaal leerkrachten en veel kan veranderen op een maand tijd.
Ook bij Vlaamse denkers die tot voor kort nog behoorlijk sociaal-constructivistisch pleitten, merk ik een beweging naar meer leerkracht-geleid onderwijs. (Noem ook eens namen a.u.b.) Dit wordt deels ingegeven door slechtere resultaten zoals PIRLS, maar ook door wetenschappelijke inzichten die op beperkingen van bepaalde zienswijzen tonen.
Het is wellicht vooral een discussie voor mensen die praten over onderwijs, en minder voor mensen die druk bezig zijn met onderwijs zelf, maar ik merk de voorbije tijd opvallende veranderingen in h
Onze eerste graad s.o.: unieke combinatie van effectiviteit en GOK dankzij unieke differentiatie! 3 recente studies
Onze eerste graad s.o.:unieke combinatie van effectiviteit en GOK dankzij unieke differentiatie! 3 recente
studies
1Hoog mikken en tijdige heroriëntatie is geen slechte, maar een goede zaak
In de officiële statistieken lezen we dat 70% van de
leerlingen een algemeen vormende optie kiest in de eerste graad; bij de
Transbaso-leerlingen zou dat zelfs80%
zijn. De Transbaso-onderzoekers vinden het feit dat zoveel leerlingen een
aso-optie kiezen en dat een aantal ouders te hoog mikken een slechte zaak. In
het verlengde daarvan bestempelen ze de heroriëntatie van een aantal leerlingen
als een nefaste waterval die in sterke mate de motivatie van die leerlingen
aantast.
Deze uitspraken staan
haaks op de visie van de meeste praktijkmensen en op tal van studies die wijzen
op het goed functioneren van onze eerste graad en op de relatief hoge mate van
sociale gelijkheid.Op de blog
Onderwijskrant Vlaanderen vermelden we 13 studies. En het feitdat Nederlandse en Vlaamse onderzoekers(o.a. Jan Van Damme) vaststeldendat er een grote overeenkomst is tussen de
leerresultaten in het s.o.en deze in
het l.o.,wijst er verder ook op dat de
gedifferentieerde structuur van onze eerste graadniet een belangrijke oorzaak is van de
verschillen in leerresultaten.
De voorbije jaren toonden we in Onderwijskrant geregeld aan
dat de hervormingsplannen voor het secundair onderwijs gebaseerd waren op foute
uitgangspunten en statistieken over sociale discriminatie, differentiatie in
eerste graad, schooluitval, zittenblijven, ...We stelden ook dat het feit dat zoveel leerlingen in de eerste graad
voor een sterke (aso-)optie kiezen een goede zaak was.
We wijzen in dit verband naar 2 Nederlandse studies waarin
geconcludeerd wordt dat onze eerste graad geprezen wordt omdat hij sociale
gelijkheid en effectiviteit combineert - dankzij doeltreffende differentiatie(entrance selection).We bekijken eerst de belangrijkste
conclusies in de studie The high performance of Dutch and Flemish 15-year-old
native pupils: explaining country different math scores between highly
stratified educational systems (Jaap Dronkers & Tijana Prokic-Breuer Maastricht
University, 2012).
De basisconclusie
luidt: Het Vlaams secundair onderwijs slaagt erin om een grote mate van
sociale gelijkheid (gelijke kansen) te combineren met een hoge effectiviteit
dankzij zijn unieke, gedifferentieerde en stimulerende onderwijsstructuur.
The entrace selection (gematigde selectie bij start s.o.) by schools is useful
to strengthen their ambition and quality, which influence the performance.
Dronkers: We tonen
in onze studie ook aan dat de grote deelname aan de higher tracks(aso-opties in 1ste graad) niet enkel de
gelijke kansen bevordert, maar tegelijk de motivatie van de leerlingen om in de
sterke richtingen te blijven hoger is dan de motivatie om in een lagere
richting terecht te komen. In Vlaanderen kiest 70% 12-jarigen voor een sterke
(aso-)optie. In meer doorgedreven selectieve systemen (o.a. Duitsland) is de
keuze voor een sterke optie minder het geval. In Nederland is het ook iets
minder het geval dan in Vlaanderen.
Dronkers stelt verder In tegenstelling tot onderwijssystemen
met een gemeenschappelijke lagere cyclus - is het tevens zo dat in Vlaanderen
het bestaan van lagere onderwijsrichtingen (lowest tracks) de mogelijkheid
biedt van downward mobility during secondary education. Tijdige en soepele
overgang naar meer passende opties is mog-lijk. In landen met een
gemeenschappelijke lagere cyclus is het eenheidsprogrammavoorveelleerlingen te moeilijk of
nietaangepast. Ze gerakendaardoor vlugger schoolmoe.
In Nieuws
Onderzoeksresultaten van 12 juni 2016 treffen we een voorstelling aan van
eengelijkaardig onderzoek van Roxanne
Korthals. De conclusie luidt ook hier: Het indelen van leerlingen in
verschillende onderwijsniveaus in het voortgezet onderwijs heeft een positief
effect op de leerresultaten, mits de selectie plaatsvindt op basis van
talent.En bij twijfelgevallen hoort
deze leerling thuis op het havo of het vwo (=aso)? is het beter dat die
leerlingen op het vwo terechtkomen.
Prior performance
can be an important proxy for student ability when students are to be placed in
tracks on ability. Therefore, schools can use entrance requirements on prior
performance to help them decide student track placement.. Dat Vlaanderen dit laatste
ook bij de advisering voor het s.o. Toepast, blijkt ook uit het recent
Transbaso-onderzoek.
De conclusies in deze
twee studies staan dus haaks op de Transbaso-beweringen. Ook de recente studie
waarin Herman Van de Werfhorst e.a.onderwijsstelsels van verschillende landen vergelijken komt tot analoge
conclusies (zie punt 4). Op pagina 35-36 in dit nummer wijst ook prof. Wouter
Duyck er ook nog eens op dat de sociologen met hun kritiek op onze eerste graad
s.o. ongelijk hebben.
4Rapport: Onderwijsstelses
vergeleken - Leren, werken en burgerschap,- 2017
Recente studie
vanHerman Van de Werfhorst, Louise
Elffers & Sjoerd Karsten
In hun vergelijkende
studie van onderwijsstelsels s.o in een aantal landen, formuleren drie Nederlandse
sociologen andere - & veel minder stellige conclusies - dan de
Transbaso-onderzoekers over differentiatie in de eerste graad en sociale (on-)
gelijkheid. We citeren een aantal conclusies.
We moeten ons vooreerst hoeden voor al te stellige uitspraken.
In de eerste plaats is het niet zo dat er in stelsels met een latere selectie
en zonder hiërarchisch geordende schooltypen geen kansenongelijkheid tussen
sociale milieus bestaat. De leerlingen worden dan vaak binnen de school
ingedeeld naar niveau voor alle vakken of kiezen voor vakken op verschillende
niveaus. De meeste internationale prestatie-indicatoren stellen ons niet in
staat om leerlingen in de tijd te volgen, waardoor we niet met stelligheid
kunnen aannemen dat de gevonden correlaties ook werkelijk oorzakelijke
verbanden zijn.
Gedifferentieerde systemen (zoals b.v. de eerste graad s.o.
Vlaanderen) zijn efficiënter in de vorm van een hogere PISA-score op wiskunde
en natuurwetenschappen, maar alleen als ze voldoende differentiëren én als de
scholen leerlingen bij de toewijzing sterk selecteren op basis van cognitieve
kenmerken. Uit onze landenvergelijkende studies
blijkt dat vroege selectie kan leiden tot een efficiëntere
verwerving van typisch schoolse vaardigheden zoals wiskunde en natuurwetenschappen.
(ook veel differentiatie in sterke Oost-Aziatische landen.)
Bovendien blijken
leerlingen enkel beter te presteren als scholen dat vrij gedifferentieerd doen
en als de toewijzing vooral gebeurt op basis van cognitieve instapvereisten.
Met andere woorden: vroege selectie kan gunstigzijn, maar daarvoor geldt wel: doe het goed of doe het helemaal
niet.
De rationale daarachter is vermoedelijk dat alleen in sterk
gedifferentieerde systemen de leerstof echt wordt aangepast aan het niveau van
de leerling. In ongedifferentieerde systemen moet een leraar ook rekening
houden met verschillen in cognitieve prestaties, simpelweg door de grote
verschillen binnen de klas. Leraren spelen daarop in door meer maatwerk te
geven aan leerlingen. In de weinig gedifferentieerde systemen met maar twee of
drie niveaus, passen leraren de leerstof wel aan de gemiddelde leerlingen in
die niveaus aan, maar de heterogeniteit is toch nog te groot om dat goed te
doen en weer te laag om maatwerk te leveren. Het is intuïtief eveneens goed te
begrijpen dat differetiatie alleen werkt als het plaatsvindt op basis van een
sterke selectie op cognitieve entreevereisten. Dit is immers de enige manier om
meer homogeniteit binnen de niveaus te bewerkstellingen, zodat de leerstof ook
optimaal op de leerlingen kan worden afgesteld.
Het feit dat Finland, een goed presterend land, pas op
latere leeftijd selecteert wekt de indruk dat uitstel niet noodzakelijk nadelig
hoeft te zijn voor het gemiddelde niveau. Dat is echter een onvoldoende bewijs,
omdat ook andere factoren van invloed kunnen zijn op de prestaties van een
land. Voor die factoren moeten we in ons onderzoek dus controleren. De meeste
internationale prestatie-indicatoren stellen ons niet in staat om leerlingen in
de tijd te volgen, waardoor we niet met stelligheid kunnen aannemen dat de
gevonden correlaties ook werkelijk oorzakelijke verbanden zijn.
Commentaaar: we zouden b.v. ook moeten kijken naar de
situatie in de hogere cyclus s.o. En dan blijkt b.v. dat in Finland de
correlatie SES-schoolresultaten veel hoger is dan in de lagere
gemeenschappelijke cyclus.In Finland is
er een heel sterke selectie na het 3de jaar s.o.)
Ook Lev Vygotsky niet akkoord met loskoppelen van eindtermen van vakdisciplines
Waarom Vygotsky het loskoppelen van de eindtermen van de vakdisciplines als nefast zou bestempeld hebben
Prof. Nathalie Bulle over visie Vygotsky:
Een visie die haaks staat op de competentiegerichte, contextuele & constructivistische visie - is destijds al ontwikkeld door de Russische psycholoog Lev Vygotsky. Volgens die visie zijn de capaciteiten van het humane denken en redeneren vooral afhankelijk van het beheersen van systematische en theoretische kennisinhouden. Zon systematische kennisinhouden kunnen niet zomaar gehaald worden uit de rechtstreekse ervaring, uit het informele leren, uit het leren al doende e.d. Deze strekking binnen de psychologie vertrekt van het principe dat de menselijke ontwikkeling heeft gebroken met de natuur. Volgens deze visie hangt une tête bien faite niet vooral af van het oplossen van problemen in concrete situaties, maar van de intelligent verwerven van systematische kennis.
Wat telt is het begrijpen van de kennisinhouden, cultuurproducten als samenhangende kennissystemen, en het begrijpen van de rol die deze kennissystemen vervullen in deze wereld. In plaats van zich te richten op concrete (contextuele) activiteiten en situaties, en in dit opzicht de weg te volgen van het complexe (con-crete) naar het simpele, volgt het intellectuele en meer formele leren de weg van het eenvoudige ( elementaire) naar het complexe. Het gaat om een soort verinnerlijking of reconstructie van de kennisinhouden, die leiden tot dynamische en intellectuele culturele werktuigen.
Omdat de georganiseerde kennisinhouden zich ontwikkelen op basis van de constructie van een raster van concepten, vereisen ze expliciete en verbale instructie. En omdat zon instructie expliciet is moet ze opgedeeld worden en progressief ontwikkeld worden. Enkel zo kan men verder bouwen op de al verworden kennisinhouden van de leerlingen en enkel zo wordt kennisopbouw voor hen ook cognitief haalbaar. Omdat een typisch schools leerproces specifiek de ontwikkeling/verwerving van systematische of theoretische kennisinhouden viseert, kan het veel beter bijdragen tot het vermeerderen van het leer- en begripspotentieel dan dit het geval is met het verwerven van alledaagse en informele kennis.
De elementaire & rationele kennisinhouden verwijzen naar wat men de grammatica van de vakdiscipline kan noemen. Bij het ontbreken van deze grammaticas ontstaan enkel oppervlakkige leerprocessen en kennisinhouden die al te weinig duurzaam, effectief en ontwikkelingbevorderend zijn.
P.S.
Door het loskoppelen van de eindtermen van de vakdisciplines wordt het ook moeilijk om de nodige gemeenschappelijkheid in de leerplannen van de verschillende onderwijsnetten te realiseren.
Beperkte en vage richtlijnen koepel katholiek onderwijs over thuistaalgebruik in klas en op school
Beperkte en vage richtlijnen koepel katholiek onderwijs over thuistaalgebruik in klas en op school
In de beperkte leidraad Alle leerlingen meertalig van de KOV-koepel van het katholiek onderwijs van 18 december j.l. lezen we vooral ronkende uitspraken over de zegeningen van het thuistaalgebruik op school. En net zoals bij de GO!-taalrichtlijnen wordt ook hier geen rekening gehouden met de visie van de leerkrachten, al heeft men het voortdurend over dialoog-school.
KOV: Waardering en respect voor ieders identiteit is belangrijk in een katholieke dialoogschool. Net omdat taal en identiteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, staat ons onderwijs ook open voor de thuistaal van de leerlingen.
Om de betrokkenheid van de leerlingen - een basisvoorwaarde voor leren -, én om de leerkansen te bevorderen, schenkt ons onderwijs positieve aandacht aan het gebruik van meertaligheid in de klas en op school.
Door de positieve omgang met de thuistaal streven we naar leerlingen die meer zin hebben in leren en in leven, wat het uitgangspunt is van het leerplan Zin in leren! Zin in leven! Positief omgaan met meertaligheid heeft ook een sterke verbinding met de persoonsgebonden ontwikkeling, b.v. met het ontwikkelthema identiteit.
In het recente VLOR- rapport 't Is goe, juf, die spreekt mijn taal! luidde de ontgoochelende conclusie: De meeste deskundigen gaven aan niet over overtuigende praktijkvoorbeelden over thuistaalgebruik te beschikken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de al bij al bij al beperkte concrete taalrichtlijnen van de onderwijskoepels vaag en wollig klinken.
Ik weet niet of het KOV nog van plan is om concretere richtlijnen te formuleren. We vermoeden dat het KOV mede als gevolg van de controverse die de GO!-voorstellen uitlokten, met opzet op 18 december geen concrete richtlijnen formuleerde. De pedagogische directeur Machteld Verhelst formuleerde wel enkele jaren geleden een aantal richtlijnen toen ze nog medewerker was van het Leuvens Centrum taal en onderwijs van prof. Kris Van den Branden.. Die richtlijnen reiken wel veel verder dan het gangbare sporadisch en pragmatisch thuistaalgebruik. We drukken ze even af. (Het Leuvens taalcentrum -voorheen: Steunpunt NT2)- en Machteld Verhelst hebben zich wel steeds verzet tegen de invoering van intensief NT2-onderwijs vanaf de eerste dag van het kleuteronderwijs.)
*Laat leerlingen af en toe in taalhomogene groepjes samenwerken en geef hen de ruimte om bij het uitvoeren van taken met elkaar in de eigen taal te brainstormen, te overleggen, ideeën op te schrijven, elkaar te helpen.
*Laat kinderen spelen en ravotten op de speelplaats in de taal die voor hen het meest vanzelfsprekend is.
*Zorg voor zinvolle, motiverende activiteiten waarbij de leerlingen de thuistaal kunnen inzetten voor het oplossen van problemen, verwerken van informatie om tot een creatief eindproduct te komen.
Laat de leerlingen een taak oplossen in de eigen taal, bv. een brief schrijven naar een Turkse uitwisselingsklas, een artikel in de eigen taal schrijven voor de schoolkrant, informatie opzoeken op internet in de eigen taal, een (digitaal of papieren) vertaalwoordenboekje samenstellen voor de klas, een familielid interviewen
*Vraag de kinderen hoe iets wordt gezegd of geschreven in hun thuistaal wanneer je dit relevant acht in het kader van een activiteit of het welbevinden van de leerlingen.