dr. StrangeLies: how not to forget and stop worrying about Lies
04-12-2006
Ssese eilanden
Ja vrijdag was ik niet op pediatrie want dan zijn we naar Ssese eilanden in het 'lake Victoria' vertrokken samen met de 2 Duitse meisjes. Amai wat een reis! Vrijdag zijn we 11 uur onderweg geweest. Eerst 2 -3u naar Masaka langs een goede weg. Maar dan in een andere mattatu met 24 pasagiers ipv 14, ge kunt u al voorstellen hoe oncomfortabel we zaten! met 5 op 3 zitplaatsen met bijna geen beenruimte. Eerst via een heel slechte hobbelige weg tot de Ferry die naar het grootste eiland vaart. Dat duurde ongeveer 2u dacht ik. Dan een uur op de ferry. En ondertussen had het geregend waardoor de weg naar Kalangala op het eiland echt heel modderig werd. Een paar keer 'modderplanning' ipv aquaplanning. Soms moesten we uitstappen omdat we anders een heuvel niet opgeraakten. Maar amai zo'n mattatu (soort minibus) kan wat aan, nooit gedacht dat we er zouden geraken.
Dan met de boda-boda's naar onze verblijfplaats. Aangezien het al pikdonker was op het moment dat we daar aankwamen, zagen we pas s'ochtens hoe mooi het er was! Volgens Steffie mooier dan de standen van Bali!
Zaterdag hebben we met een gids een natuurwandeling gemaakt. o.a. een klein soort aapjes gezien waarvan de naam met nu ontglipt, kaketoe's, hornbill's, hoe de mannen van het visserdorp vissen,... In de namiddag ben ik op nogal een rare manier verbrand op de delen van mijn rug die ik blijkbaar overgeslagen heb bij het insmeren...brr pijnlijk! Ja heet was het zeker! En in de late namiddag hebben we nog een 'kano' tocht, wel eerder in een soort lompe visserssloep, gedaan. Het ging wel traag vooruit maar mooi zicht op de oevers en allerlei vogels. Dan waren we maar allerlei fragmenten van liedjes beginnen zingen.... Maar het volkslied van de Baganda's dat onze gids op het einde zong maakte de dag echt compleet. 'k werd er helemaal melancholisch van. (al verstond ik er natuurlijk niets van want natuurlijk in het luganda!)
Helaas zondag weer zo lang onderweg...ach ja..eigenlijk ook een avontuur op zich: als sardienen in de mattatu!
Ja ja mijn dagen in Oeganda beginnen te korten. Helaas... al kijk ik er wel naar uit om jullie allemaal terug te zien en om op oudejaarsweekend te vertrekken! Hopelijk kom ik hier nog ooit terug! Tja eens Afrika in je bloed kruip...
Nu moet ik me verder bezig houden met dat rapport verder uit te typen..... bah 'k zou liever terug naar het ziekenhuis gaan maar eerst nog wat saai werk doen zeker!
groetjes van Lies en laat nog eens wat van jullie horen he!
Amai de dagen vliegen voorbij....nu is het al december! Ondertussen heb ik al een week op pediatrie gestaan. Ik vind er iets moeilijker mijn weg in vergelijking met gynaeco/obs maar het begint nu wel te gaan. Er zijn binnen de pediatrie 3 afdelingen: kritische, acute en chronische. De eerste week stond ik op kritische. Heel veel kinderen, vaak heel erg ziek, met meningitis (hersenvliesontsteking), gecompliceerde malaria, ernstige dehydratatie, pneumonieen (longontstekingen), epistaxis of neusbloeding die niet te stelpen was door stolingsstoornis, ernstige anemie of bloedarmoede,...
En opnieuw schipperen geblazen om met de beperkte middelen zoveel mogelijk te doen. Hier zie je ook echt hoe een goed klinisch onderzoek er hoort uit te zien. Door de beperkte technische middelen kennen zij hier de 'kunst' van het klinisch onderzoek echt nog, terwijl er bij ons soms al heel vlug naar een of ander onderzoek gegrepen wordt. Zo was ik er een keer bij dat een student van het 3e jaar een klinisch onderzoek van een erg ziek baby'tje moest doen onder supervisie van een SHO of een arts die een master doet (ongeveer zoals iemand die specialiseerd bij ons)... Ze moest van hem vertellen wat er met het kind gaande was zonder het kind aan te raken of haar stethoscoop uit te halen... Ongelofelijk goed, echt! Alle wat zie je (en ik mocht niet helpen!)... uh.. een opgezette buik... ja maar wat nog... wat is dat...dan wees hij op een amper zichtbare, maar inderdaad worstvormige uitstulping op de buik. En ja dat was een darmlis zonder enige peristaltiek of bewegingen erin: paralytische ileus of 'darmen die stilliggen' wat je o.a. kan hebben bij sepsis.
En ja, bij dat kindje met die neusbloeden was er nu nog altijd na een week geen definitieve diagnose omdat de vader het bloedonderzoek dat 10000 shilling kost niet kan betalen. Ondertussen zijn we al een paar bloedtransfussies verder en heeft het kind de tamponade om de bloeding te stoppen die de NKO professsor (ook van Cuba) erin gestoken had er al voor de 2e keer uitgetrokken...
Donderdagavond hadden we een comateuse 4 jarige wiens temperatuur nog 33 graden C was...echt gevaarlijk. Dan hebben we hem opgewarmd met handschoenen met heet water erin en in doeken gewikkeld, onder zijn oksel en op de liesstreken. Blijkbaar had hij de volgende dag blaren op die plaatsen. We hadden hem dus verbrand (slimmekes!) maar gelukkig wel weer opgewarmd en bij bewustzijn gekregen... Hij bleek malaria te hebben. Maar hoe hij zo onderkoelt geraakt is, is nog steeds niet duidelijk. Zijn moeder had hem bewusteloos in zijn bed gevonden. En weer heb ik de hele toer van het ziekenhuis gedaan op zoek naar de juiste maat katheder (alle een bruikbare of desnoods een maagsonde die kon dienen...improviseren!..) om dat jongetje te sonderen want hij had een enorme globus of uitgezette/volle blaas (wat heel ongewoon is bij kleine kinderen).
het meest romantische plekje in oeganda tot dusver!
Hey,
In het weekend zijn we naar het uiterste zuiden van Oeganda getrokken: naar Kabale en lake Buniyoni. Vrijdagavond was er nog een afscheidsfeestje van Chris, een Prof in de haematologie, die hier twee weken geweest is. Hij verbleef in het zelfde huis als twee Duitse studentes die we ondertussen leren kennen hebben.
In het meer zijn er wel 29 eilandjes waarvan er een aantal bewoond zijn. Een ervan is Bushara island: het meest romantische plekje op aarde waar ik al geweest ben! Tja Ivan daar moeten we ooit nog eens naartoe!
Van het vasteland kun je met dug out canoos naar het eiland. En peddelen maar! Tof wel spijtig dat het begon te regenen! Midden op het eiland is er een restaurant vanwaar je een prachtig uitzicht op de omgeving hebt: het meer met erachter de bergen die de grens tussen Oeganda en Rwanda uitmaken. Het is er zo stil en rustig met enkel het geluid van de wind in de bomen en de vogels. Ja die kun je er in alle vormen, maten en kleuren zien. Van Ali en Jane wisten we al dat er een rope swing was. Daarbij spring je vanaf de oever vanop een platform aan een touw vastgemaakt aan een van de eucalyptus bomen het meer in....ziet er wel griezelig uit eens je op dat platform staat! En dan naar de volgende aanlegsteiger gezwommen.
In het terug keren wouden we echt eens reizen zoals de armste Oegandesen: achterop een vrachtwagen met metalen barren aan de zijkanten en bovenaan om je vast te houden..... Amai het duurde wel even voor 'het bakje vol was' wel als sardienen in een blikje en de vrachtwagen vertrok. Goed vasthouden was de boodschap en je niets aan trekken van die elleboog in je nek, die enorme cabina = ruankole voor achterwerk in je rug,...
hoe moeilijk loslaten soms is eens je je het lot van een pasgeborenen echt aantrekt
Hallo Belgjes,
Ondertussen zijn we al weer twee weken verder en is de stage gynaeco/verloskunde hier bijna afgelopen snik snik want ondanks alles vond ik het er heel tof werken. Voornamelijk door het feit dat de interns, de medestudenten en sommige van de midwives heel hartelijk en gewoon tof om mee samen te werken zijn. Dat maakte dat je uiteindelijk met alle frustraties en soms echt wel schokkerende situaties kan omgaan. Want je staat er samen voor!
Een avond zoals er vele waren Woensdag was ik bij een bevalling aan het assisteren. Maar aangezien ik er geen steriele watten niet meer waren een vast deel van het werk:op zoek gaan naar allerlei materiaal dat op de afdeling niet meer aanwezig is. Dat kan gaan van watten, tot geen steriele intrumenten meer waarbij je dan meestal moet improviseren. Ondertussen ken ik al heel wat truken om op zijn Afrikaans deze problemen op te lossen. Zoals vb. het afbinden van de navelstreng met de randjes van je handschoenen ipv die af te klemmen met de juiste instrumenten....die er bijna vaker niet dan wel zijn!
Dus was ik in de gangen aan het ronddwalen op zoek naar een voorraadje watten...tot plots een vrouw vanuit de ante-natal ward riep dat iemand daar aan het bevallen was...Gelukkig kon ik nog juist een studente verpleegkunde om hulp roepen die toevallig in de buurt was. De vrouw zat geknield tussen twee bedden en k was nog juist op tijd om de baby op te vangen...nu zat ik zelf natuurlijk helemaal onder de vuiligheid..... het was een prematuur en het jongetje begon niet direct te huilen... En blijkbaar was de vrouw in verwachting van een tweeling (ongeveer 28 weken ver) dus er was nog eentje op komst.....Dan ben ik naar de labour room gekrost om het kind te reanimeren. Na het vrij maken van de luchtwegen, begon het dan toch wel spontaan te ademen..gelukkig... maar 28 weken is voor hier echt op de grens om een kans op overleven te hebben. Bij ons hebben zelfs foetussen van 24 weken een (kleine) kans maar hier is de grens echt 28 weken en dan nog...
Dus dan maar vlug met dat ongelofenlijk kleine babytje naar pediatrics gelopen.... Daar een van de intern eens diep in de ogen gekeken opdat hij vlug naar het kind zou kijken ...daar was wel enige overtuigingskracht voor nodig. Het eerste wat we moesten proberen uit te zoeken of het wel een kans had, anders beginnen ze er zelfs niet aan...tja beperkte middelen.
Dan zijn er voor zon kleintje drie dingen die in de eerste plaats een probleem kunnen vormen:te weinig zuurstof of hypoxie, afkoeling of hypothermie en te weinig suiker in zijn bloed of hypoglycemie. Hij ademde nu wel spontaan maar wel met intrekken van de thorax. Dus dacht ik: wel een beke zuurstof geven maar de enige twee plaatsen die ze daarvoor hebben waren al bezet dus niet. Gelukkig hebben ze er wel een verwarmde kamer om het probleem van afkoeling tegen te gaan. En dan voeding: nog te prematuur om een zuigreflex te hebben dus gewoon borstvoeding gaat niet. Dan is de oplossing een maagsonde om zo moedermelk te geven. Maar daarvoor heb je een heel kleine maat van sonde nodig. En helaas waren die niet aanwezig. Dan heb ik maar belooft aan de intern dat ik ervoor zou proberen te zorgen dat de ouders er een gingen kopen.
Terug op de ward waren ze blijkbaar het tweede kind nog steeds aan het reanimeren. Dat zag er nog minder goed uit dan het vorige. Helaas hebben ze in de labour room daar echt niet het goede materiaal voor: een beademingsballon met een mondstuk twee keer zo groot als het hoofd van zon prematuur (zelfs te groot voor een volgdragen baby), een andere is kappot, geen zuurstof aanwezig, ... Dan heb ik het maar vlug naar het operatiekwartier gebracht waar er iets beter materiaal en een anesthesist aanwezig is.
Daar samen met de anesthesist en twee studenten het kind (ook een jongetje) nog voor een half uur proberen te reanimeren... tja uiteindelijk lukt het dan wel om het te intuberen maar ondertussen had het al zo lang te weing zuurstof gehad dat ik het eerlijk gezegd al niet veel kans meer gaf. Aangezien er dan een dringende boodschap ivm een keizersnede overgebracht moest worden (de telefoon in het operatiekwartier is kappot, net zoals op de meeste plaatsen in het ziekenhuis)...terug naar de ward. Dan samen met een studente met de moeder en de attendent gepraat. Zij hadden blijkbaar geen geld, zelfs geen 2000 shilling (2400 is een euro) om die sonde te kopen. Ik werd er echt super moedeloos van. 19 jaar oude moeder, zwager van een tweeling en zelfs niet zon klein beetje geld. Wij zouden paniekeren of zo...maar zij bleef er zo rustig onder.
Ten einde raad dan maar zelf 2000 in ons huisje gaan halen en ondertussen mij verkleed. Maar toen ik terug kwam had blijkbaar de vader al ergens het geld gevonden.... Maar rara nu was er zelfs in die winkel zo geen kleine maat.... dan maar terug naar de kinderafdeling om te smeken dat ze in afwachting geen IV lijn konden steken en wat dextrose of suikenwater konden geven om de tijd tot morgen te overbruggen in de hoop dat we dan een sonde zouden vinden. Een van de midwifes had meewarig gezegd dat de overlevingskans bij een prematuur bij die arme boeren toch nul was.....tja..wou ze zeggen dat ik het beter zou opgeven...Maar ik geloof echt dat het zeker de moeite loont. Dat kind haaft een kans!
En stel je voor op de kinderafdeling was er geen canule voor prematuren, zelfs die voor grotere neonaten waren op. Maar ik wist dat er in het operatiekwartier wel waren die ik mits de juiste aanpak wel los zou krijgen.... maar geen dokter op ped aanwezig die lijn kon plaatsen en de verpleegster zei dat ze dat toch liever niet deed....waarop ik geantwoord heb dat als we het niet probeerden het kind morgen toch dood zou zijn... Maar niemand in het OK.... 3u snachts...uiteindelijk heb ik het maar ten einde raad opgegeven...grrr
Als ik de volgende dag eens ging kijken bleek het dan toch een sonde te hebben...gelukkig! Helaas vertelde Laurence, een van de interns, mij dat het blijkbaar later dan toch, net als zijn broertje twee dagen eerder, gestorven is. Soms wordt je er echt moedeloos van. Dat kind had echt een kans!
En ondanks dat allemaal vind ik het heel jammer om gyn/obs te moeten verlaten en volgende week op pediatrics te moeten beginnen. Hopelijk valt het daar uiteindelijk ook goed mee!
Ja de zon schijnt vandaag, letterlijk dan. Na al mijn sombere verhalen van gisteren wou ik jullie toch nog laten weten dat ik een heel tof en ontspannend weekend had. Zaterdag zijn we na het feestje bij de buren, Judith en Dennis, nog naar een club geweest. De eerste keer in mijn leven dat ik in een discotheek binnenstapte. Tof maar ik was zo moe da'k bijna op de dansvloer inslaapviel....tja zou ook geen zicht zijn zeker!!!
Zaterdagavond hebben we samen met een hele hoop van de expats en nog wat Oegandese vrienden gegeten. Iedereen had een gerecht typisch voor zijn land van herkomst mee...Cubanen, Britten, een Canadese, een paar Duitse studenten,ons Nederlands vriendin Judith,...
Maar helaas ben ik de meeste namen van de gerechten vergeten...bananenbrood uit N-Amerika, cubaanse pasta, hutsepot (wel dat kennen jullie wel), gemberkoekjes (die de Britten meebrachten),... Wij hebben, omdat we het maar op het laatste nipperke wisten, pannekoeken met gebakken banaan gemaakt als dessert. En nee als jullie denken dat iedereen over de wereld onze zoete pannekoeken kent, hebben jullie het mis. Helaas had iedereen al veel te veel gegeten...veel over.... dan hebben we maar de rest de volgende dag voor iedereen die wou als lunch gebakken.
Wel zondag ben ik nog een paar uurkes gaan werken, want dat had ik een van de Oegandese studentes die van wacht was beloofd. En s' avonds eten en film bij Dr. Ali en zijn vrouw (de Britten). 'Pirats of the carribian', niet echt de meest intellectuele film maar ontspannend en, ondanks dat ik hem al eens gezien had, ongelofelijk leuk en gezellig! Tja na anderhalve maand zonder TV of film....
Vervolg van Soms net iets te veel problemen en onmacht om die te voorkomen
Van de 10 kinderen die ik donderdag zag geboren worden leefden er maar 3. En dan waren er nog 4 moeders in kritieke toestand door bloeding. Een groot deel ervan door bij ons vermijdbare oorzaken vb placenta praevia: de placenta lag bij deze moeder echt voor de opening van het geboortekanaal, iets wat je met echo gemakkelijk kan opsporen en waarbij je met een keizersnede moeder en kind red. Maar als zon moeder vaginaal probeert te bevallen, verliest ze heel veel bloed omdat de baby dan op zijn eigen placenta duwt. Gelukkig hebben de moeders het allemaal oveleefd, op zich al een klein mirakel!
Ondertussen waren we al een paar uur opzoek naar een steriele currette voor een patiente met een onvolledige abortus (miskraam) die nog wel stabiel was maar toch redelijk veel bloed verloor. Die was er niet omdat iemand vergeten was de VIC, die ze in het sterilisatieproces nodig hebben, te kopen.... Michael was ook echt gefrustreerd!
Maar wat echt maakte dat het mij donderdag teveel werd, was het bijna fout aflopen van een bevalling door een ongelofenlijk attitudeprobleem van voornamelijk de verpleging of de vroedvrouwen. Als een vrouw heel lang in arbeid is en het gaat niet vooruit, heb je een kans dat de baarmoeder scheurt van de toch wel grote krachten die er opinwerken, zeker als er obstructed labour is (de baby geblokkeerd zit). Om 13u30 u had de intern de vrouw gezien en besloten dat ze een dringende keizersnede nodig had. Het was niet zo druk en er was een interessante tutorial die ik dan bijgewoond heb. Om 17u kwam ik terug en werd die vrouw juist met spoed naar de operatiezaal gebracht met het vermoeden van een gescheurde uterus. En daarop begon een van de vroedvrouwen, zij met het meeste ervaring, tegen mij van willen ze nog meer fresh stilbirths of pas in de uterus gestorven babys hebben...ze moeten dat en dat nog doen...alsof het niet ook haar verantwoordelijkheid is... De intern was nog bezig met een ander dringend geval en vaak zitten de vroedvrouwen de helft van de tijd te babbelen.... Ik werd er echt zo moedeloos en gefrustreerd door! Dan maar een paar uur gaan slapen. Ik ben dan savonds nog terug gegaan maar dat was echt een vergissing: nog 3 uur geholpen met de geboorte van een reeds 3 dagen dode foetus bij een moeder met chorio-amionitis...
Vrijdag dan maar vrijaf genomen. We zijn in de namiddag gaan zwemmen in het zwembad van het lake view hotel (het enige zwembad in Mbarara). Dat heeft echt deugd gedaan. s Avonds was er een feestje voor het afstuderen van Dennis, wel nu Dr. Dennis, de Oegandese vriend van een Nederlandse Apothekeres Judith die een paar deuren verder woont. Geit op de BBQ! Echt tof! Ondertussen over mijn ervaringen gegabbeld met andere buitenlandse artsen. Helpt je ook wat te relativeren. Als je bedenkt dat de vroedvrouwen hier soms in 3 maanden niet betaald zijn. Dat ze al jaren in deze moeilijke omstandigheden moeten werken.... Anderzijds, zoals Dr. Ali een Britse arts, zei, is het ook wel eens goed dat iemand hen nog eens herinnerd aan het feit dat dit toch niet een ideale/normale gang van zaken is. Je moet er na een tijd wel deels aan wennen als je hier wil blijven werken zonder opgebrand te geraken.
grrr groetjes vanuit het Oeganda waar de zon vaak schijnt maar het soms de regen ook met bakken uit de hemel kan vallen. Lettelijk en figuurlijk!
TBAs zijn gewoon leken uit het dorp die zoals de traditie de vrouwen steeds bij de bevalling begeleid hebben. Met de werkwijze van die TBA is er vaak iets grondig mis. Steriliteit en hygiene is een groot probleem. Toen we in Rugazi waren heeft een deel van de studenten het huis of zeg maar de hut van de TBA bezocht. Ze vertelden dat de vrouwen gewoon bevielen in het bed van de TBA, zonder enige voorzorg naar hygiene en steriliteit. Trots had ze haar uitrusting getoond....wel een set zonder voorzieningen om die te steriliseren. We hadden ook een vermoeden dat ze enkel nieuwe handschoenen gebruikte als de vrouwen die zelf meebrachten..... En dus natuurlijk een hoog risico op infecties, transmissie van AIDS en andere STIs zoals hepatitis. Veel van die TBAs zouden volgens de studenten zelf HIV+ zijn.
Daarenboven hebben ze niet de klinische vaardigeheden van een midwife of vroedvrouw of de risicogevallen er uit te halen. Sommige afwijkende liggingen van het kind, buiten het gewone met het hoofd eerst en een volledige flexie of buiging van het hoofdje, zorgen soms voor een langere/moeilijkere bevaling, soms voor een risicovollere, maar bij sommige liggingen kan het kind
Omdat er zoveel zaken fout liepen heeft de overheid op een bepaald moment beslist om hen toch een zekere opleiding voor hen te voorzien. Maar sommigen zijn van mening dat dat een vergissing was en er gaan nu stemmen op om de praktijken van de TBA te verbieden. Al betwijfel ik ten zeerste of dat de oplossing is. Als we de vrouwen vroegen waarom ze niet naar het health centre kwamen om te bevallen, waren er argumenten zoals te ver eens ze in arbeid zijn, de vroedvrouwen in het ecntrum zijn te bruut en niet vriendelijk (kan ik mij wel voorstellen, maar ja ze kennen hun job wel), te duur om er te geraken (een TBA kost ook geld dus...?), gezelliger bij de TBA,...Maar wat ze niet vertellen maar waar iedereen van overtuigd is dat het vaak ook gewoon een overtuiging is van de mensen. Ze vertrouwen de TBA, het is traditie,..
Soms net iets te veel problemen en onmacht om die te voorkomen
Hey,
Een deel van de vrouwen komt uit de buurt. En bij hen zie je evenveel complicaties als je in een locaal centrum zou zien. Maar omdat Mbarara een 'referral centre' voor een ongelofenlijk groot deel van het land is komen er helaas heel wat vrouwen binnen die soms al dagen in arbeid zijn, waar er iets grondig fout is en helaas vaak het kind niet meer te redden is en soms het leven van de moeder ook aan een zijden draadje hangt. In Belgie worden bijna alle risicogevallen al voor de geboorte opgespoord, vnl. ook dankzij de echografie. Hier hebben ze wel prenatale consultaties maar daar wordt enkel maar een beperkt onderzoek gedaan. Daarenboven bevalt meer dan de helft van de vrouwen thuis met een TBA of traditional birth attendance.
Daarenboven hebben ze niet de klinische vaardigeheden van een midwife of vroedvrouw of de risicogevallen er uit te halen. Sommige afwijkende liggingen van het kind, buiten het gewone met het hoofd eerst en een volledige flexie of buiging van het hoofdje, zorgen soms voor een langere/moeilijkere bevaling, soms voor een risicovollere, maar bij sommige liggingen kan het kind gewoon niet vaginaal geboren worden....
Hier zie je dus echt enorm veel complicaties die je in Belgie zelden of nooit ziet.
Zo heb ik donderdag een vrouw gezien die blijkbaar al 2 uur eerder op de afdeling was maar dan de boodschap kreeg dat ze zich eerst moest gaan wassen... Op de verwijsbrief van een health centre stond: prolonged labour, hand visible. Tja spoedgeval dus. Blijkbaar was ze al 3 dagen in arbeid, onder de hoede van een TBA die al locale kruiden geprobeerd had. Uiteindelijk was ze dan naar het lokale gezondheidscentrum gegaan die haar vervolgens direct doorgestuurd hadden. En ja natuurlijk geen harttonen van het kind te horen en als je het handje vastpakte: geen reaktie. Bij het vaginaal onderzoek kon je dan ook een voetje voelen, en het hoofdje eigelijk naast het geboortekanaal (lateraal van de vagina te voelen)... Michael, de intern gepoogd om het handje en voetje terug te duwen en het hoofdje voor de ingang te manuvreren....wat gelukkig gelukt is. Een half uurtje later is het dood geboren. Zo vermijd je tenminste een keizersnede met alle complicaties vandien, zeker als het kindje al even dood wat een extra risico op infectie van de moeder betekend. Dit had echt vermeden kunnen worden.
nog meer bevallingen, die helaas niet altijd goed aflopen
Hey,
Gisteren heb ik jullie alleen nog maar iets verteld over mijn eerste dag op materniteit vorige week. Deze week staat Rein op de bevallingen zelf en de week daarop Eva. Omdat er zoveel werk was en de Oegandese studenten er meestal in de avonduren niet zo lang aanwezig zijn...en tja jullie kunnen je wel inbeelden dat die baby's zich niet aan de werkuren houden om hun eerste stapjes in deze wereld te zetten....heb ik vorige week voornamelijk van s'middags tot...het meeste werk gedaan was...wel vaak een stuk in de nacht gewerkt. Aangezien er vorige week maar 2 interns (6e jaars die hier al arts zijn) waren, deze week zijn er gelukkig nog 2 bijgekomen, verdronken zij echt in het werk en waren ze wel blij met wat extra hulp in de late uurtjes. En dan s'ochtens op het moment dat er toch veel studenten zijn uitgeslapen.
Dinsdag mijn eerste bevalling zelf gedaan...amai het ging zo vlug..Maggie (Zij doet een master in nursing) zei plots: kijk nu is het uw beurt, gelukkig dat ze er bijstond om me te helpen want het ging zo vlug dat 'k geen tijd had om na te denken. Tja het was al de 8e bevalling voor die vrouw..en dan kan het echt vlug gaan!
Woensdagnacht : We hadden de professor gebeld voor een gecompliceerd geval. Prof Fernando, een cubaan, die wij iets beter kennen omdat hij op de expatiots quarters een paar deuren verder woont. Echt een schat. Hij was in de labour room bezig de scheuren in de vagina en cervix te hechten die bij een vrouw (daarvoor ook al een curretage voor achtergebleven plaentaresten) die in schock was door het vele bloedverlies en echt maar bleef bloeden. Voor zij die nu in de war zijn, die had ze opgelopen bij de bevalling op het moment dat ik juist gaan eten was. Tot overmaat van ramp was er geen bloed voor haar. Als je O- bent, ben je een universele donor en kun je wel aan iedereen bloed geven maar zelf enkel O- bloed krijgen...en dat was er niet meer.
Op de onderzoekstafel ernaast lag een vrouw die de vorige dag had opgenomen (en dus het Engels bij uitzondering wel machtig is). Bij het onderzoek een uurtje ervoor bleek dat ze belange nog niet klaar om te bevallen (voor de niet leken, nog geen uurtje ervoor 5cm ontsluiting als die op 10 cm volledig is). Maar ze zei dat de pijn echt niet te harden was, en ze smeekte de prof. om haar in slaap te doen en haar baby met een keizersnede geboren te laten worden.... We ja dat is wel het laatste wat ze hier zouden doen. Als je het aantal complicaties na de sectio's hier bekijkt.. enkel als het echt nodig is! De interns hadden al gezegd dat ze terug naar de ward moest, maar de midwife zei dat haar contracties wel heel sterk waren....En dan , terwijl iedereen met iets anders bezig was, plots 10 min later was er een hoofdje te zien... 'k moest echt vlug zijn.... En dan Fernando: 'And do I take you now to theatre?'
De vrouwen moeten hier echt hard zijn. Ze bevallen niet alleen zonder de luxe van een epidurale, wat bij 60 % van onze vrouwen wel het geval is, ze worden daarenboven echt niet met een zachte hand aangepakt. Als ze niet direct persen zoals ze moeten wordt er al vlug tegen hun geroepen...
Gisteren (zondag) een eerste bevalling echt helemaal zelf gedaan! Alles is goed gegaan, moeder en kind stellen het prima!
Deze week heb ik op de deliverys/admissions gestaan.Een heel drukke, interessante maar zware week!
De materniteit is een langgerekt gebouw dat uit drie delen bestaat:
De antenatal ward waar de vrouwen liggen voor hun bevalling, sommige in het eerste stadium voor de eigelijke geboorte, anderen omdat ze een of ander zwangerschapscomplicatie hebben (vb pre-eclampsie, vroegtijdig gebroken vliezen, infectie zoals chorio-amnionitis, meerlingzwangerschap met problemen...) of omdat ze vb. een ernstige malaria-aanval hebben.
Een tussenstuk met de ingang, de 'labour room' waar meestal de vrouwen bevallen, een 'admission room' waar je de vrouwen kan onderzoeken,en een tafeltje in de gang waar meestal eerst anamnese afgenomen en het dossier opgemaakt wordt (met natuurlijk geen privacy!). Ook de vrouwen met gynaecologische problemen passeren langs het tafeltje voor ze eventueel opgenomen worden.
En een postnatal ward waar de vrouwen na hun bevalling terecht komen of dat nu een gewone vaginale bevalling of een keizersnede was.
Amai de materniteit hier is toch een heel andere wereld dan in Belgie.
Maandag heb ik eerst samen met een student een aantal opnames gedaan en ben ik onderandere in de operatiezaal beland omdat een van die patienten een dringende keizersnede moest ondergaan. Ze was HIV+, nog maar 23. Ze was doorgestuurd vanuit een health centre (zoals Rugazi er een was) waar ze toegekomen was nadat ze 'already had pushed at home'.....maar dat lukte niet en ze was uitgeput, gedehydrateerd, en haar babay vertoonde tekenen van fetal distress (m.a.w. het ging er niet goed mee). Het duurde echt een hele tijd voor ze op de operatietafel lag aangezien er momenteel maar twee zalen zijn (de andere twee worden gerenoveerd) en die waren bezet.
Haar dochtertje woog maar 2,4 kg. De midwife had haar in een veel te kleine doek gewikkeld en haar gewoon alleen gelaten....als ik iets later ging kijken was ze al helemaal onderkoeld (wat bij die pasgeboren baby'tjes heel vlug gaat)...omdat het niet lukte haar deftig in te wikkelen, heb ik haar dan maar de rest van de tijd met haar inmijn armen rondgelopen. Plezier dat Dr. Eve en de rest van het pesoneel had! 'k had er echt wel medelijden mee, met een HIV+ moeder. Hoe zou haar toekomst er uitzien? Ondanks de medicatie nl. nevirapine om de kans op Moeder-kind overdracht te voorkomen, die zowel aan de moeder als het mogelijk is 24u voor de bevalling (hier niet dus) als aan het kind na de bevalling gegeven wordt is er nog steeds er kans op besmetting. Zeker omdat bij arme boerenfamilies zoals de hare, er geen geld is om flesvoeding te geven (en ja ook hygiene daarbij zou een groot probleem zijn) wat de kans op overdracht weer vergroot!
Omdat er zoveel werk was ben ik ongeveer tot midernacht gebleven. Maar ondanks de moeilijke werkomstandigheden en de miserie die je ziet, had ik toch echt het gevoel dat ik nu toch een beetje kon helpen en iets zinnigs doen.
Tja het voorbije weekend was iets anders dan de andere...We hadden namelijk zelf een patient in huis nl. Eva. Sinds donderdag had ze koorts en spier- en gewrichtspijn...tja dan moet je hier, ondanks het feit dat we op profylaxie staan, toch in de eerste plaats aan malaria denken. Dus vrijdagmorgen naar het ziekenhuis om een dikdruppel (=test om malariaparasieten op te sporen) af te laten nemen. En jullie kunnen je al voorstellen dat Eva's ouders die hier dan nog juist waren ongelofelijk ongerust waren....
Gelukkig konden we hen vertellen, nog voor ze vertrokken naar Entebbe, dat er geen malariaparasieten gevonden waren in Eva's bloed. Een hele geruststelling voor Eva's ouders. Ik vrees dat Eva's moeder anders niet vertrokken was, terwijl ze eigelijk niet echt iets kon doen.Tja we weten dat in Belgie, en dus voor Eva's ouders, malaria echt erg klinkt...maar hier is het dagelijkse kost. Als je het goed en op tijd behandeld, is het meestal maar zoiets als een flinke griep. Helaas komen veel van de dorpelingen veel te laat, of is de parasiet resistent aan de medicatie die de overheid als eerste keuze voorziet (cowartem)....Daarintegen hebben zij die wat kapitaalkrachtiger zijn natuurlijk het geld om medicatie te gaan kopen waaraan de parasiet niet zo vaak resistent is. En is iedereen hier ongelofelijk bezorgd voor het minste dat wij een beke ziek zijn. Waar we verblijven, in de guesthouses of the expatriot quarters, stikt het ook van de dokters, apothekers,... En ook onze medestudenten, zeker Seth, zijn heel erg bezorgd. Eigelijk wel een schril contrast als je het vergelijkt met de situatie voor de arme Oegandees, de ellende die soms in het ziekenhuis ziet! Maar ondertussen hadden wij wel al geleerd dat een negatieve dikdruppel zeker geen malarie uitsluit... Dus op aanraden van Seth al maar medicatie (Arthemenem) gaan kopen voor het geval Eva zieker zou worden. (Grappig genoeg was die afkomstig van in Belgie, ergens in de buurt van Mol.)
Maar aangezien ze zich al beter voelde, zijn we dan toch, zoals gepland, naar het Lake View Hotel getrokken waar het elke vrijdagavond 'disconight' is. We hadden er afgesproken met Musa, een van de studenten uit Rugazi. Nog voor hij iets later arriveerde, had Rein al prijs! Een of andere ingenieursstudent van een private universiteit... echt een typisch machotype! Ongelofenlijk grappig! Heeft een ganse avond rond haar gehangen. Eva heeft vnl. met een van de 4e jaars gedansd....een aangename jongen die wel nog normaal doet, integenstelling tot een of andere wildvreemde die Eva on de hals vloog en haar onmiddelijk verklaarde van haar te houden... Maar op het einde van de avond dacht hij natuurlijk dat er iets meer achter stak.... Ja en de misserie is dan om hen aan het verstand te brengen dat jij niets met hen wil beginnen...En ik, 'k heb voornamelijk met een 4e jaars gedansd die gewoon wou dansen en niets meer..wat een geluk! En hij heeft mij dan ook nog een paar leuke 'pasjes' geleerd... Het enige nadeel is dat als blanke iedereen jou herkend en je gezien heeft...en ik dus deze week al verschillende keren te horen gekregen heb da'k nogal kan dansen....van mensen waarvan ik helemaal niet wist dat ze der ook waren die avond...
Helaas kreeg Eva hevige hoofdpijn die s'nachts nog verergerd is... dan toch maar de antimallaria behandeling gestart. Zaterdagmorgen dacht de intern van wacht ook dat het wel malaria zou zijn. En het is ook mogelijk dat doordat we profylaxie nemen de test negatief uitviel. Zondagmorgen voelde ze zich eerst heel wat beter, maar daarna is ze beginnen overgeven... vandaar dat men haar in de medical ward uiteindelijk een infuus gegeven heeft met medicatie om het braken te stoppen....Blijkbaar heeft dat geholpen want tegen s'avond was ze gelukkig al veel beter! De arts wou haar in eerste instantie eigelijk niet direct vocht geven omdat ze nog geen uitdroging met weerslag om haar cardio-vasculair systeem vertoonde...tja....wij geven vlugger vocht om te voorkomen dat dat zou gebeuren...Hier doen ze dat pas als het echt nodig is. Gelukkig voelt ze zich sind woensdag helemaal de oude!
Wat de gevolgen van het verorberen van een kippevleugel kunnen zijn
Hallo,
Momenteel is het hier echt pijpenstelen aan het regenen, gelukkig duurt dit meestal maar een uurken oftwee per dag. Tja het regenseizoen is nu vollop losgebarsten!!
Maandag zou het dus mijn eerste dag op gynaecologie/verloskunde worden, maar helaas heb ik moeten passen ..ziek vermoedelijk zondagavond slechte kip in de kantine gegeten en amai een paar uur later misselijk!! Het enige lichtpuntje was dat Ivan juist op dat moment belde en ik mijn gedachten even verzetten kon! (ondertussen was het hier al 24u maar gezien het tijdsverschil van 2u..) Gelukkig was ik dinsdag ongeveer en tegen woensdag helemaal de oude, zoals dat wel meestal met een voedselvergiftiging gaat. Maar natuurlijk, je kunt je het al voorstellen, als de arts, die hier ons mentor is, hoorde dat ik ziek was, moest ik naar het ziekenhuis komen voor een dikdruppel of een test om na te gaan of je malaria hebt. Niet dat ik dacht dat malaria had, maar ge kent mij gehoorzaam als altijd,...Dus de eerste keer dat ik een dikdruppel zag afnemen, was bij mezelf. (prik in je vingertop, niet dat er veel aan was en... negatief)
Het spijtige van de hele zaak was natuurlijk dat ik de rondleiding en alle uitleg gemist had... Dus dinsdag een beke onwennig naar Dr. Eve gaan zoeken... Waarna ze mij eerst dropte op postnatal, waar ik samen met een post-graduat Daniel (een beetje zoals onze assistenten, stelde zich voor met hi Im a christian) de zaalronde gedaan heb.
We moesten voornamelijk wondcontrole doen bij vrouwen na een keizersnede. Amai...ik ben nog nooit in mijn leven flauw gevallen maar nu scheelde het niet veel. Bij de derde vrouw mocht ik het onderzoek doen...je ...hoge koorts, horde nodules in de buik, baarmoeder 4 dagen postpartum nog steeds heel hoog, slecht uitziende wond,... Alle voor de leken onder ons: wondinfectie met/zonder achtergebleven delen van de placenta (moederkoek) in de uterus (baarmoeder). Behandeling: de AB die ze reeds kreeg IV (via de aders) geven i.pv. in pillen en.... het opnieuw openmaken van de wonde...gewoon op die zaal met wel 20 bedden en nog wat vrouwen op matrassen tussen de bedden en in de gang,...zonder enige verdoving...pijnlijk...en stinken...brrr ik moest echt vlug gaan zitten....
Daarna is Dr. Eve mij zoals beloofd komen halen en heb ik geassisteerd in een operatie (voor hen die het interesseert een molar pregnancy waarvoor een gewonecurretage want de suction was kappot). Halverwege ben ik weer moeten gaan zitten....brrr ja die mzungus, zoals Dr. Eve zei, zijn hierop niet voorbereid. Ik heb geantwoord dat het was omdat me nog steeds niet zo goed voelde.... Tja...
Vrijdag morgen zijn ik en Rein naar Kampala vertrokken om onze twee medestudenten te bezoeken die daar stage lopen in het Mulago ziekenhuis en les volgen aan de Makerere universiteit daar. Om 9 uur waren we al in het bus park, er stond op dat moment 1 bus met bestemming Kampala. Hij zat bijna vol, op 4 plaatsen na, en de conducteur verzekerde ons dat de bus direct zou vertrekken. De bussen hier vertrekken namelijk vaak maar wanneer ze vol zijn. Ok.. amai een hete dag...na 30 minuten start de motor...de bus rijd een meterke vooruit... juppie we zijn weg (en we zullen misschien maar iets later dan de aan Sarah en Karen beloofde 13 uur in Kampala aankomen)...
En een meterke achteruit...zo voor het volgende anderhalf uur..en er bleven maar mensen in- en uitstappen terwijl wij zoiets hadden van moesten ze nu blijven zitten zou de bus misschien vertrekken...
Later heb ik begrepen hoe het ineen zat: van Judith, een Hollandse apotheker die ook in de guesthouses leeft, kregen we de verklaring: FEAKERS of mensen die ze betalen (vb 100 shilling of iets minder dan oude 2 franken) om op de bus te gaan zitten en zo te doen voorkomen alsof die vol zit. Meestal hebben ze heel veel brood of iets dergelijks bij want eigelijk zijn het de verkopers die altijd op de busstelplaatsen hun waar proberen te verkopen aan de reizigers.
In ieder geval om 15u30 aangekomen in Kampala, weer een les rijker: beloof nooit ergens stip te zijn als je met de bussen reist! Amai zo druk das wat anders dan Mbarara! Ja wat wil je met 3 miljoen inwoners t.o.v. 100.000. Ik moet zeggen dat ik toch liever het rustige en provinciale van Mbarara heb. Anderzijds kun je in Kampala op heel wat plaatsen lekker eten en heb je heel wat uitgaansmogelijkheden. Zo zijn we s avonds naar een restaurant geweest met een Belgische eigenares, echt lekker! ( en iets duurder, wel 17000 shiling of ongeveer 7 tal euro, dan de pakweg 3000 shilling die we anders aan een maaltijd uitgeven)
Maar het meest opvallende is het verkeer, ongelofenlijk! Hier in Oegandagelden de wetten van koning auto. En natuurlijk is dit in een miljoenenstad met heel veel verkeer des te erger. Soms moet je wel 10 minuten wachten voor je een drukke straat vlug kan oversteken. Je kan enkel op je eigen ogen rekenen want je moet niet denken dat de autos of boda-bodas zullen stoppen. Als toerist of bezoeker moet je niet in de eerste plaats bang zijn om te sterven van malaria of een of andere tropische ziekte maar wel door een ongeluk in het verkeer!
Ondertussen zijn we in Mbarara beland voor de komende 7 weken. Vorige woensdag (25 oktober) is de bus van de universiteit ons komen ophalen, wel eerst de studenten die nog verder in een ander gezondheidscentrum zaten in Kasese, dan wij en daarna nog een groep die nog iets dichter bij Mbarara zat .Tegen dat de bus vol zat: ambiance ten top! Op een bepaald moment waren ze een soort awards aan het uitrijken! Ik begreep niet echt heo het ineenzat maar t kwam er o.a. op neer dat wie in een discussie met het snedigst tussenkwam won of zo... Op een ander moment waren ze aan het zingen weliswaar in het luganda, maar k moet zeggen dat het de moeite was!
PS Luganda is de taal van de baganda( de grootste bevolkingsgroep in Oeganda) die ook niet-baganda vaak verstaan, alle zeker zij die gestudeerd hebben toch.
Eens aangekomen in Mbarara (iets voor 13 uur) moesten we maar de straat oversteken om bij de guesthouses terecht te komen waar ons huisje voor de volgende 7 weken staat. Ons huisje: 1 slaapkamer, badkamer, livinkje en keukenje. We moesten enkel nog Charles, de verantwoordelijke van het domein te pakken krijgen. Zoals afgesproken stuurden we hem een berichtje om hem te informeren over onze aankomst... anderhalf uur later zonder antwoord hebben we maar eens gebeld. Na een aantal pogingen hadden we verbinding, om 15 u zou hij bij de guesthouses zijn....Om 16u15 kwam een Cubaanse prof die we al eerder ontmoet hadden langs. Wat we daar zo buiten met al ons zakken zaten te doen... te wachten op Charles dus maar we wachten wel, hij zal wel komen....Maar Fernando heeft onder het motto Jullie kennen de Oegandese mentaliteit nog niet direct zijn GSM genomen en gebeld. Tja uiteindelijk is de Charles rond 17 u toegekomen: hij zat ergens ver weg... Och ja in Oeganda leer je geduld hebben. Hun soms nogal relaxte manier van doen heeft zijn voor- en nadelen!
Zoals Ivan al vertelde zijn we donderdag gaan schoppen; echt grappig! Ge moest ons over straat zien lopen met onze knal oranje bekkentje, groene emmer, veelkleurige weegborstel, dwijl,... plezier dat de boda-boda jongens, die altijd naar klanten uit te zitten kijken, hadden (mzungu, how are you? Boda-boda?)
In de namiddag zijn ik en Rein naar een congres op de universiteit geweest. Studenten die een post-graduaat of master in de geneeskunde, verpleegkunde, ... doen en dus onderzoek moeten doen, kwamen er hun werk voorstellen. Echt interessant en ook grappig soms. Zo was er een student die een onderzoek had gedaan naar de kennis over STIs of tewel sexueel overdraagbare aandoeningen bij de studenten van de universiteit. Deze STIs (waaronder HIV/AIDS, syfilis, chlamydia,...) zijn namelijk een heel groot probleem in Oeganda! En nu moet je weten dat uit het onderzoek bleek dat 5% van onderzoekspopulatie, nochtans universiteitsstudenten (!), dacht dat deze ook door muskieten of muggen konden overgedragen worden.....stel je voor! ( voor zij die meer uitleg nodig hebben: sexueel overdraagbare aandoeningen worden vnl. door sexueel contact overgebracht)
Aangezien Evas ouders smiddags toegekomen waren voor een bezoek van 10 dagen, (was Eva hen dan natuurlijk al gaan opzoeken en) zijn ik en Rein savonds naar hun hotel getrokkenvoor het avondeten. Eens een lekkere afwisseling!
Lies is deze week vertrokken uit het gezondheidscentrum Rigazi en is nu aangekomen in Mbarara, alwaar het tweede hoofdstuk van de Oeganda trip zal aangevangen worden. Ze heeft haar intrek genomen in een huisje samen met haar twee mede-"Gentenaars" Eva en Rein, en had vandaag de handen vol met het aankopen van allerlei gerief - handdoeken, en dergelijke.
Dit betekent dat ze de komende tijd terug toegang zal hebben tot - weliswaar heel traag, dus best geen grote attachments sturen - mail en internet. En dat ze jullie dus af en toe eens zal komen verrassen met een blogje . De komende dagen vertrekt mijn schat wel naar Kampala, de hoofdstad van Oeganda zodat jullie ze ten vroegste maandag op het net zullen aantreffen.
aangezien sommigen onder jullie misschien wel zich eens afvragen wat ik (en de mensen die helpen) zo allemaal uitspoken in ons badkamer en wat de stand van zaken is: een paar fotokes!
community health diagnose, ofte: hoe ziet een dagje werken in Rigazi eruit
Hey,
Eindelijk nog eens een mogelijkheid om jullie iets te laten weten. Mijn verhaal van vorige week van in Fort Portal heb ik nu pas op het net kunnen zetten omdat dan het netwerk platlag. Maar je went daar wel aan, tja dan is het zo. Net als om de 24 uur afwisselend wel en geen elektriciteit, af en toe geen water, de koude douches s'ochtens doen deugd eens je jezelf eronder gedwongen hebt,..
Voor hen die het interesseert wil ik eens wat meer vertellen over wat we eigelijk doen in Rugazi, nu we zelf al wat beter weten hoe de vork aan de steel zit. Het project waar wij en de 13 Oegandese studenten aan werken, heeft een aantal doelstellingen (voor zover ik ze uit het hoofd kan uitleggen):
We moeten een soort Community health diagnose maken en dat in een rapport neerschrijven. Dit houdt in dat we uitzoeken wat de voornaamste gezondheidsproblemen in het gebied (waarvoor het centrum instaat) zijn en wat de determinanten (zeg maar oorzaken) hiervan zijn. Enerzijds op basis van de gegevens die ze bijhouden in het gezondheidscentrum en de patienten die we zelf gezien hebben; anderzijds op basis van de huisbezoeken in de dorpen, de 'village meetings' met al leidende figuren in het dorp, de informatie van de COPS dat zijn min of meer vrijwilligers die o.a. gezondheidseducatie aan de dorpelingen geven in het kader van een project om de gezondheid van de <5 jarigen te bevorderen, het bezoeken van watervoorzieningen,...
Het is de bedoeling dat de studenten ook een zicht krijgen op structuur van de gezondheidsvoorzieningen, de alternatieve gezondheidszorg (later hier meer over),de lacunes,... en op het einde van hun rapport aanbevelingen ter verbetering doen.
Ik moet samen met Martin het stuk over de grootste gezondheidsproblemen en hun determinanten schrijven. Eigelijk een van de stukken met het meeste werk waarbij je je moet basseren op analyse van de gegevens door anderen. Maar aangezien niemand van de Oegandese studenten al te veel moeite doet en ik en Martin al zelf heel wat gegevens hebben moeten analyseren... Ik vraag me wel af wat er van het rapport gaat worden...
Naast het maken van dat rapport doen we ook een aantal activiteiten zoals gezondheidseducatie in scholen van de regio gaan geven, vaccinaties vnl tetannus, mee helpen de kleinsten in het parochiecentrum te wegen/Vit A geven/ontwormen,... Op een bepaald moment was Dr. Batwala, die hier ons promotor/mentor is, op bezoek. Wij waren met de studenten aan het babbelen over de problemen van wormen in Oeganda, want in Belgie is dit bijlange niet zo groot. En een van de studenten vond dat ook wij een ontwormingmiddel zouden kunnen gebruiken... Dan maaar lekker solidair samen een albendazole, een naar snoep smakende kauwtablet, opgeknabbeld... Alsof we na een week dat al nodig zouden hebben...
Meestal doen we in de voormiddag een activiteit in het centrum. Dat kan consultaties meedoen in het OPD of out patient department zijn. We kunnen ook de ronde op de opnameafdeling meedoen. Helaas duurt dit steeds ongelofenlijk lang, echt op zijn Afrikaans werken ze op een slakkengangetje, democratisch overleg dat wel maar uitendelijk beslissen.... Wel interessant als je je aandacht tot het einde erbij kunt houden.
Of prenatale consultaties: echt tof op een voormiddag passeren daar wel een 100-tal vrouwen. Wij beginnen dan met hun algemene gezondheid te controleren,alle vnl. of ze niet al te anemisch = bloedarmoede zijn. In principe is de bloeddruk het belangrijkste om bij alle zwangeren te controleren maar aangezien er voor alle afdelingen amper bloeddrukmeters zijn gebeurd dit enkel als je hier een specifieke reden voor hebt.... Daarna de ligging van het kind bepalen (als de zwangerschap hiervoor al ver genoeg gevorderd is) en de harttonen van het kind beluisteren. Ik moet zeggen zo leer je het wel, zeker als je samenwerkt met een andere student. Als je twijfelt roep je er de Midwife bij, de enige van het ganse centrum die studenten nog iets nuttigs kan leren. Voor de rest is er weinig of geen supervisie: de dokter van het centrum is er bijna nooit en de clinical officers die anders het werk doen hebben wel veel ervaring maar zijn soms ofwel te lui om na te denken ofwel zijn ze zo vastgeroest in vaste denkpatronen.. Met hun meevolgen is voornamelijk een bron van frustraties: vb. koorts=malaria, ze vragen zich somszelfs niet af of er een andere mogelijkheid is...
En zoals jullie je wel kunnen inbeelden: geen supervisie... behalve eenmaal per week bezoek van dr Batwala.....Als de kat van huis is... Vaak blijven studenten in hun bed liggen, of doen ze niet wat ze volgens het werkschema moeten doen. Wij zijn voornamelijk blij als we s'ochtens iemand kunnen motiveren om aan de slag te gaan aangezien we o.w.v. het taalprobleem van hun afhankelijk zijn. Het alternatief is u vervelen. In de namiddag zijn we vaak al blij als er een of andere activiteit is, helaas zitten we daar dan soms een paar uur te luisteren naar uitleg of gesprekken in een taal waar we niets van verstaan met af en toe een student die kort zegt waarover het gaat...
Maar versta me niet verkeerd: laten we zeggen dat dat de andere kant van de medaille is maar voor de rest is het zeer boeiend! Nu gaan we straks voor de laatste keer terug naar Rugazi. Woensdag komt de universiteitsbus ons en, wel de studenten die nog niet definitief naar Mbarara vertrokken zijn, halen. Tja het grootste deel van de studenten zijn al op eigen houtje vertroken omdat ze het veel te saai vinden in Rugazi. En ik moet wel zeggen: het is echt het platteland en s'avonds is er echt niets te doen buiten kaarten, schaken, in ons dagboek schrijven,...(Maar dat neem ik er graag bij) Vanaf volgende week maandag beginnen we dan in het universitair ziekenhuis van Mbarara te werken.
Dus vanaf dan zul je wel vaker van me horen en zal ik ook eens al jullie vragen beantwoorden.
Tja communiceren met de patienten is eigenlijk het grootste probleem: in Rugazi verstaan/spreken enkel zijn die al wat langer gestudeerd hebben Engels, en dat is een heel erg kleine minderheid. En dan nog, het Oegandese Engels is heel erg moeilijk te verstaan... en zij verstaan je dan ook niet.
Het grootste deel van de bevolking spreekt enkel Kinyankore, een heel moeilijke taal. Verder dan groten ben ik er nog niet in geraakt: agandi= hoe is het met je? en Nimarungi= het gaat goed met me.
Het gevolg natuurlijk is dat we enkel samen met de Oegandese studenten kunnen werken en dat we op hun samenvatting van wat de patient verteld moeten vertrouwen. En bijgevolg... als zij geen zin hebben om te werken...dan moeten wij ons ook 'vervelen'. Helaas is dat in Rugazi soms nogal het geval geweest....
...daar was wel enige overtuigingskracht voor nodig. Het eerste wat we moesten proberen uit te zoeken of het wel een kans had, anders beginnen ze er zelfs niet aan...tja beperkte middelen.
Hey schatjes,
. De komende dagen vertrekt mijn schat wel naar Kampala, de hoofdstad van Oeganda zodat jullie ze ten vroegste maandag op het net zullen aantreffen.
