Onder deze titel publiceert De Standaard vandaag een opiniestuk van prof. Paul De Grauwe. Zoals steeds to te point en zoals het een goede liberaal past zeer sociaal. Inhoudelijk is er dan ook weinig op dit stuk aan te merken: het gaat over de terechte verplichting van kredietverstrekkers om na te gaan of hun schuldenaars de schulden ook zullen kunnen terugbetalen. Zoals iedereen die ooit een lening probeerde aan te gaan, doen ernstige kredietverstrekkers dit ook. Zij schatten het risico in, en plaatsen daar een rente, een risicovergoeding, tegenover. In uitzonderlijke gevallen weigeren zij.
En ja, deze risicovergoeding, die ook beleggers en ondernemers claimen, heeft natuurlijk slechts bestaansreden als dit risico zich ook effectief kan voordoen, niet als de overheid (de belastingbetaler) steeds inspringt als het fout gaat. In het geval van de bankencrisis, in het bijzonder voor kredietinstellingen zoals ARCO, Fortis of Dexia is het bovendien onbegrijpelijk dat de betrokkenen (bankiers, analisten maar ook en vooral de raden van bestuur die deze praktijken toestonden, zelfs aanmoedigden) niet gewoon als oplichters zijn vervolgd.
Maar toch, als liberaal geloven wij toch in vrijheid en de eigen verantwoordelijkheid om ermee om te gaan? Als liberaal zijn wij tegen een betuttelende overheid die de mensen geen vrijheid gunt omdat ons ze niet in staat acht ermee om te gaan? Dit pleidooi lijkt mij hier net iets te sterk op een meer socialistische houding: niet de dief heeft een misdrijf gepleegd, wel de eigenaar van de camera die iets te opzichtig op de achterbank van de auto ligt...Je mag het mensen niet kwalijk nemen dat ze een misdrijf plegen als de opportuniteit zich voordoet, het is de ander die die opportuniteit maar niet moet geven. De rollen omgedraaid, met andere woorden. Als liberaal kunnen wij toch niet meegaan in deze houding? Als wij geloven dat iemand vrij is om leningen aan te gaan, als wij geloven dat mensen geen betutteling nodig hebben om daar verantwoordelijk mee om te gaan, moeten wij anderzijds ook eisen dat de rechten van de andere partij niet geschonden worden. Terugbetaling van een lening is geen gunst, het is een plicht die automatisch hoort bij het aangaan ervan. Zowel voor individuën als voor bedrijven als voor landen. En omdat landen hoe dan ook gelegitimeerd worden door hun burgers (ook niet gaan stemmen is een keuze met gevolgen waar verantwoordelijkheid voor genomen moet worden) is het de bevolking die terecht instaat voor het nakomen van de verplichtingen. Uiteindelijk hebben zij jarenlang gestemd voor regeringen die het geld door deuren en vensters buitengooiden...
Bovendien mogen we niet vergeten dat de goedkope leningen die de EU ter beschikking stelt van Griekenland geen recht zijn, maar op zich al een verregaande vorm van solidariteit. Op de privémarkt kan Griekenland zich immers niet meer financieren. Als zij ook in dit geval niet meer akkoord gaan met de voorwaarden, rest hen niets anders meer dan de finale keuze te maken om terug op eigen benen te staan. Alles bij elkaar is het voor iedereen (behalve de Grieken) beter dat zij tot voorbeeld gesteld worden dan dat rijke landen als Duitsland de EU verlaten omdat zij geen zekerheid meer hebben over hun voordeel aan de Unie.
