Termen als ''diplomaverkopers'' en ''kwakzalvers'' vliegen om de oren van bijvoorbeeld Ben Tiggelaar, stichter van het concept MBA in 1 dag, en van iedere andere onderwijspionier die in deze tijd van snelle ontwikkelingen in het vak van onderwijscertifiëring een nieuwe route aanbiedt naar een verkort diplomatraject.
Want een MBA, daar moet je toch 4 jaar voor naar school gaan, niet 1 dag...? Of een ervaringscertificaat op basis van Eerder Verworven Competenties en Elders Verworven Kennis EVC/EVK, dat gaat toch lijnrecht in tegen het traditionele idee dat mensen slechts kennis verwerven door jarenlang op schoolbanken te zitten...?
Als afgestudeerd epistemoloog aan de Universiteit van Sofia werd ik zelf omstreeks de eeuwwisseling gevraagd als medebestuurder van een internationale on-line hogeschool, die zich specialiseert in EVC-certifiëring. Want dat is nu eenmaal het vakgebied van de epistemoloog.
Kort gezegd werd me verzocht om volwassen herinstromers te evalueren op basis van hun reeds bestaande competenties, samengevat in een ingezonden portfolio, en door middel van een doorgedreven assessment te oordelen of de herinstromer kans maakt op een graad van bachelor of master zonder bijkomende ''traditionele'' studies. Door deze methodiek kan de herinstromer een beroepstitel verwerven, weliswaar niet in 1 dag zoals tijdens de seminars van Ben Tiggelaar, maar toch in circa 3 tot 4 weken.
De assessment-methodiek en het daaruit voortvloeiende ervaringsdiploma werd meteen in de pers afgeschilderd als ''diplomaverkoop'' en ''waardeloos'', met als voornaamste argument dat de kandidaat in slechts 4 weken werd gecertifieerd, niet in 4 jaar. Nochtans werd tijdens evaluaties van de ingeschreven kandidaten nooit 1 euro gevraagd (geen sprake van verkoop), en werd een bescheiden rekening van circa 300 à 400 euro aan personeels- en werkingskosten pas aan de kandidaat gepresenteerd indien zijn/haar competenties inderdaad konden worden erkend EN slechts nadat de kandidaat en diens werkgever zich akkoord hadden verklaard om specifiek te opteren voor het ervaringsdiploma.
Doorgaans slaagt 35 à 40 procent van de ingeschreven kandidaten voor de academische evaluatie naar een beroepstitel toe. De overige 60 à 65 procent wordt aangeraden zich verder te bekwamen in die welbepaalde vakken waarin de deskundigheid tekort schiet, bijvoorbeeld via on-line cursussen of avondschool.
Dat Tiggelaars ''MBA in 1 dag'', of dat onze route naar EVC-certifiëring als ''waardeloos'' wordt afgeschilderd is bijzonder kort door de bocht.
Ten eerste is het meestal de werkgever van de ingeschreven kandidaat die de uiteindelijke kosten voldoet. De werkgever erkent dus a priori de waarde van de aangeboden beroepstitel binnen de eigen bedrijfstak. Het komt zelden of nooit voor dat een kandidaat zich op eigen kosten wenst in te schrijven.
Ten tweede wordt de beroepstitel enkel aangeboden door instituten die vanwege de staat, zijnde een Belgische, Nederlandse of buitenlandse overheid, over een formele licensie beschikken om beroepstitels in het hoger onderwijs te mogen aanbieden. De overheid in kwestie biedt de betreffende school dus de wettige mogelijkheid aan om als diplomerend orgaan te werken, binnen de criteria die de staat daar zelf aan stelt.
In sommige jurisdicties, zoals Vlaanderen, Frankrijk en enkele V.S.- en Latijns Amerikaanse staten, worden zogeheten graduate schools bijzonder aangemoedigd om volwassen studenten een verkort traject aan te bieden -- voornamelijk vanuit economische overwegingen. Want iedere herinstromer die er in slaagt om zijn/haar competenties op de arbeidsmarkt te verzilveren via een ervaringsdiploma, is weer een werkloze minder.
Het standpunt van traditionele academici, samengetroept in zelf verzonnen private ''erkenningsorganen'' zoals de Amerikaanse CHEA die zichzelf onwettig beschouwt als ''regulator van het onderwijs'' (absolute vrijheid van onderwijs is ingebed in de Grondwet van alle westerse landen) is dat hun aangesloten professoren concepten zoals MBA in 1 dag, of het ervaringsdiploma, niet erkennen.
Omdat zijzelf er enerzijds geen controle over kunnen uitoefenen (je kunt praktisch gezien geen traditionele schoolinspecteur sturen naar een portfolio-evaluator in een kantoor), omdat gediplomeerden minder geneigd zijn om zich in te schrijven aan de hogescholen die lid zijn van de traditionele onderwijsconsortia zélf (want wie via de nieuwe onderwijstechnieken een MBA in 1 dag kan verdienen kiest niet om daar 4 jaar aan te besteden aan een traditionele instelling), en --hun zwaarste punt van kritiek-- omdat àndere consortia van eigentijdse academici à la Ben Tiggelaar wereldwijd de confrontatie zijn durven aangaan met henzelf.
Binnen mijn functie heb ik nooit één enkel geval meegemaakt waarin een onderwijskwalificatie, een vrijstelling, of een beroepstitel werd ''verkocht'' aan een kandidaat. Geen zinnig mens kan zich inbeelden dat een academisch instituut ooit een diplomaverlendende licensie kan verkrijgen van eender welke overheid om diploma's zomaar te ''verkopen''.
Men kan zich weliswaar afvragen waarom bijvoorbeeld de mogelijkheid om MBA in 1 dag te worden 1000 euro moet kosten, vooral in de wetenschap dat traditionele academici de kwalificatie weigeren te erkennen, of waarom het certifiëren op basis van Eerder Verworven Kennis 300 à 400 euro kost. Het antwoord luidt...: omdat bedrijven het verkorte diploma wél erkennen in de eigen beroepsomgeving, en ook zelf het inschrijvingsgeld ervoor over hebben. Human resource managers beseffen anno 2009 dat het beoordelen van competenties, vakkennis en deskundigheid met een gerust hart kan worden overgelaten aan de ''nieuwerwetse'' onderwijsmethodisten, en dat het verwerven van een ervaringsdiploma een bijzondere opkikker is voor zowel de werkgever als diens gediplomeerde personeelsleden.
Dat er ook regelrechte diplomafabrieken bestaan valt niet te ontkennen. Allerlei voornamelijk Russische websites bieden via het internet aan om diploma's na te maken van prestigieuze instituten zoals Oxford en Cambridge. Onnodig om hieraan toe te voegen dat zulke operatoren niét over een staatslicensie beschikken om te werken als graduerende school.
Maar het over één boeg gooien van reëele instituten die een legitiem verkort diplomatraject aanbieden, en verkopers van namaakcertificaten, is deontologisch fout en moreel onjuist. De vele jaren die volwassen professionals hebben besteed aan persoonlijke inzet, aan informele studies, aan werkervaring, aan bijscholing en aan jobseminaries zijn vaak formeel evenwaardig aan een beroepstitel op bachelor of op master-niveau. Dat zij vandaag de dag de kans krijgen om hun competenties om te zetten naar een door de bedrijfswereld ondersteunde beroepstitel is een bijzondere surplus in de vooruitgang van hun carrière op de werkvloer.
Over Kristiaan De Ley Ph.D. :
Kristiaan De Ley gradueerde aan het Stedelijk Instituut voor Economisch Hoger Onderwijs SIVEHO (Hogeschool Antwerpen), verwierf het Diploma Bedrijfsbeheer van de Vlaamse Kamer voor Ambachten en Neringen, en doctoreerde tenslotte als Epistemoloog aan de Universiteit van Sofia.
Epistemologie (Kennisleer) is de tak van filosofie die openlijk de vraag stelt hoe we tot ware of zekere kennis kunnen komen. Hiermee hangt de vraag samen naar de aard van menselijke kennis. Het interpreteren en assessen van cognitieve leerprocessen zoals levenservaring en verworven beroepsbekwaamheden maakt hier een fundamenteel onderdeel van uit. Kristiaan De Ley werkt vandaag als free-lance assessor en bestuurslid voor diverse Latijns-Amerikaanse online hogescholen welke zich specialiseren in de toegepaste criteria van het Ervaringsdiploma.
Daarnaast is hij marketing manager voor het consultancybureau I.M.C. in la Ciudad de Heredia, Costa Rica. Kristiaan De Ley is sedert 2000 een genaturaliseerd staatsburger van Costa Rica, Latijns-Amerika, en is sindsdien woonachtig in Jardines de Roma, een district van Heredia.
