Ik schrijf omdat ik schrijven moet, omdat ik niets anders meer ken of kan. Maar is dit wel correct, schrijf ik ook niet opdat ik gelezen zou worden en, is dit geen vreemde ziekte?

Zo ver ik me herinner heb ik elke dag mijn pagina geschreven, altijd met dezelfde pen zodat deze nu haar hars- of verflaag heeft verloren en het koper van de huls vrijgekomen is.

De beradenheid waarmee ik dit deed zag ik niet als een doel op zich zelf maar als een aanloop naar het boek dat ik ooit schrijven zou. Een boek dat gepubliceerd zou worden en uitgestald zou liggen in de boekenwinkels.

Ik denk nu dat deze aanloop tijdverlies is geweest, dat hij me niets geleerd heeft, niets heeft bijgebracht; dat het onvermijdelijk was dat elke poging, als geroutineerde in het schrijven van één pagina per dag, dit geen enkele garantie bood om ooit een verhaal/roman te produceren.

Dit is een conclusie die ik veel vroeger had moeten trekken, het manuscript dat, durf ik het zeggen, tussendoor zich zelf aan het vervolledigen is, kreeg, door mijn blogs niet de nodige aandacht, had geen prioriteit, is eerder een proefstuk geworden om te weten of ik het kon of niet.

Ondanks dit alles werd het toch een bundel van een goede driehonderd pagina’s waaraan nog een laatste hand moet worden gelegd, een soort opkuis, een controle ook of alle stukken ervan wel op de juiste plaats zitten. Maar de moed ontbreekt me, want alle moed die me nog rest is juist toereikend om mijn blog in stand te houden, mijn blog in een zekere mate de dubbelganger is van wat ik bijeen scharrelde onder de titel, ‘De Adem van de Dagen’. Het werd een blog in meer en het geeft een bijzondere meerwaarde, van een totaal ander gehalte.

Het resultaat van ‘une drôle de maladie’ is dus dat ik vandaag opgeschept zit met een pak bladen tekst over Dantes Hel, een à 90% afgewerkt manuscript, een massaal pak blogs, en wat gedichten. Het resultaat van een schrijverschap. Ik realiseerde aldus, maar zonder uiterlijk succes, wat ik droomde op jonge leeftijd toen ik aan mijn eerste proefstuk begon en vader dacht dat ik schoolstraf aan het schrijven was.

Veel verder naar de literaire wereld toe, heb ik het niet gebracht.

Ik bevolk aldus maar een van de vele zolderkamers waarvan, in het midden van de nacht of heel vroeg in de morgen, het venster hel verlicht is gebleven,  met een man of vrouw die zich de ziel uit het lijf schrijft, en schrijvend hoopt naar buiten te treden uit het anonieme.

Het is, hoewel vele zich geroepen voelen, aan weinige gegeven, hun droom, want dit is het, te realiseren. En dan nog wat betekent het een boek liggen te hebben in het uitstalraam van de Standaard als er niemand is die het koopt om het te lezen. Zo, het is soms goed de realiteit onder ogen te zien en duidelijk af te wegen waar je staat of tot hoever je als schrijver gekomen bent.

Dit is wat ik gemeend heb je vandaag, 11 november van 14-18, te vertellen in alle nederigheid.

11-11-2017, 07:55 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een dag was ook de tijd

niet meer,

het licht was kwijnend

en eeuwigheid het ogenblik

dat nu gekomen was.

Herinnering, mijn vriend: 

we soms waren zonder ouderdom,

van binnen van avonden door drongen,

van buiten het roekeloze drinken

dat van het leven is.

We telden toen de jaren.

We wisten toen de weiden verderop,

de beemden en de velden,

de oevers verderop,

de huizen en de dorpen,

de kerkhoven. 

We wisten, in die tuin van jou,

de pimpelmeesjes ondersteboven

en in de bomen, hoog

de roep van pauwen.

We wisten de zomers, de varens

en de bramen in wind en regen, de meidoorn.

We wisten, zo leerde Gustav Holst,

het schuren van de planeten, de kreet

die van het Universum was.

En wij, mijn vriend,

luisterend naar al wat was

en naar wat nog niet was

maar toch al kerend en tollend

over ons, 

wij ingetogen.

En nu de greep, de keel

ons dicht gesnoerd, de tijd

die niet meer is

en niet meer komen zal.

Hoe noemen we

wat niet meer nodig is te noemen

de wijsheid die we tekenden,

toen we er nog waren,

samen.

En wij die overbleven

de donkre wijn toen religieus geschonken

en in de flonkering 

de beeltenis opgezocht, gevonden

van al wie ging en van wie nog na zal komen:

Elegie

uit ons gevloeid, ons vastgehouden,

toen de tijd niet meer te houden was.

10-11-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben aangekomen in de laatste vallei, heb nog een heuvel voor mij die ik te bestijgen heb, daarna valt het doek over wat en wie ik was, niet veel meer dan een ‘explorer’, een zoeker, want ik heb altijd getracht, T.S. Eliot[1], die het me heeft voorgesteld, te volgen: 

Old men ought to be explorers / Here and there does not matter / We must be still and still moving / Into another intensity / For a further union, a deeper communion… 

Dit is dan mijn leven geweest, ben er zelden van afgeweken, al wist ik dat wat ik vinden zou niet noodzakelijk de waarheid was, dat die waarheid misschien zelfs niet bestond of, als ze bestond, niet te vinden, niet te begrijpen was. 

Ik ben een ‘duiker’ geweest naar wat binnen de dingen leeft. Niet wetende waar ik beginnen moest, niet wetende waar ik aankomen zou. En hoe dieper ik dook hoe verder ik me verwijderde van wat er te vinden was, gewrongen in een kafkaiaans gevoel dat me overhoop haalt, vooral dan deze morgen, om welke reden weet ik niet, maar deze morgen is anders dan alle vorige..

Alles wel overwogen weet ik, dat ik altijd ‘onderweg’ ben geweest, uitkijkend naar wat op mij afkwam, altijd vertrouwend dat wat ik vinden zou positief zou zijn, zelfs al wist ik niet wat er te vinden was, maar het was iets dat me brengen zou tot een grotere levensintensiteit, gedragen en gevoed door een diepere vereniging met wat is en wat verborgen is. 

Ooit schreef ik aan zee – mijn plaats op de rots is er leeg nu, al ben ik er nog in gedachten, al hoor ik nog de zang van de golven - een gedicht over het herderstasje, la bolsa a pastor. Een onooglijk plantje vast geankerd in de dorre aarde. Een klein wit dingetje, wat bloem, bevrucht door de wind misschien en tot zaad gekomen zich uitzaaiend om als soort te overleven. Ik zag hierin de manifestatie van het grote leven in het kleine. Een onopgemerkt gebeuren dat tekenend is voor het onopgemerkt zijn van vele dingen die om ons heen gebeuren. Op het niveau van het herderstasje is de bevruchting het summum dat het overkomen kan. Maar, wie denkt er aan bevruchting bij zo een klein nietig ding? 

Ik besef dan ook, dat ik niet veel meer ben. Dat mijn leven zich heeft ontrold in alle stilte; dat mijn gebeuren niet veel meer was dan wat gebeurde met het herderstasje; dat de vrucht van mijn bevruchting door de geest van de kosmos, niet veel te betekenen heeft, onopgemerkt, behalve door enkelen, heeft plaats gevonden. Eens, de top van de laatste heuvel voor mij bereikt, de afdaling er voor niets bij zal liggen. 

Aldus is de dag nakend dat bevruchting door wie of wat – deze van de geest in mij - zal stil vallen, misschien op het einde van een regel, of afgebroken, middenin een woord. Ik zal dan vertoeven in de wereld van wat Onnoembaar is, de wereld van ‘wat-binnen-in-de-dingen’ is. En ik stel me de vraag, zal als dan het zaad, het woord dat ik naliet, zich uitzaaien, zoals dit van het herderstasje, in een tijd die voor mij geen tijd meer is? 

Dit is nochtans de enige reden waarom ik me heb uitgesloofd om te zijn en te doen wat en wie ik meende te moeten zijn en te moeten doen?

[1] T.S.Eliot: The Four Quartets, East Coker, V, 202

09-11-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In zijn 'The sacred Wood' - Methuen London, 1928 - essays on poetry and criticism, bespreekt T.S. Eliot een essay van Paul Valéry van 1920, waarin deze onomwonden stelt dat de tijd van de filosofische poëzie voorbij is en dat nu de moderne (!) poëet 'essaie de produire en nous un état et de porter cet état exceptionnel au point d'une jouissance parfaite'. Eliot verwerpt deze stellingname en merkt op dat 'the philosofy is essential to the structure and that the structure is essential to the poetic beauty of the parts.

Eliot verwijst hierbij naar de 'Divina Commedia' om, na een lange omweg, te lang en te ingewikkeld om er verder op in te gaan, te verhalen dat het filosofisch element bij Dante moet gezien worden 'as part of the ordered world', als gebaseerd op de wijze waarop het leven geordend is in de wereld, en niet als het betrachten, zoals Valéry het stelt, een toestand op te roepen op een zodanige wijze dat we van die toestand poëtisch genieten kunnen.

Het lag altijd in mijn aard, eerder Eliot te volgen dan Valéry. Ik vond dat de poëzie diepgang moest hebben en dat het filosofische element het dragend element was in de poëzie. Mettertijd echter heb ik gemeend er een ander element te moeten aan toevoegen, namelijk een kosmisch element dat mij onvermijdelijk bij het religieuze aspect ervan bracht, zonder evenwel hierbij het aspect Valéry te weigeren of op zij te laten. De poëzie die ik schreef - zelden geworden ingevolge mijn dagelijkse blogs - vind ik terug in een gedicht van vroeger.

Het 'dode leven' er in is gericht op de mens, die niet nadenkt, noch over het leven, noch over de dood en wat er is na de dood, die uitkijkt naar het kleine, het voorbijgaande, het plots opduikende dat hij vastgrijpen wil in enkele woorden, terwijl het leven heel wat ingewikkelder is. Ik dacht met Eliot dat poëzie meer was en, na Eliot, dat poëzie kosmisch was, en ik schreef:

Op een avond, die is van vele avonden, in gedachten, ook in woorden, de bolster laten barsten die om ons lichaam is en op te stijgen, ongedwongen

achter ons te laten, lijk een slang haar vel afschuift, het dode leven dat ons omwikkeld hield en in één ogeblik d' oneindigheid bezeten.

We hebben het, zo zelden toch, geweten hoe het kon: maar op één nacht de meidoorn ontwaakt als met late sneeuw bedekt, of Eliot gelezen en verbaasd gekeken dat het doenbaar was.

En even blank van alle ogenblikken uitverkoren, dit nu dat van het leven is, dat van het elektron omheen de nucleüs is, dat is van al dat was en van wat nog komen zal,

terwijl het bloed zich offeren wil voor wie we hebben bemind in de grensloosheid van schoot in schoot, ineengevlochten en verschroeid tot pulver van robijnen en smaragden.

En niet nodig te begrijpen omdat zo ruim het is, de siddering van het verbonden zijn met al wat is, gekend of niet gekend, het zijn, verstrengeld in het wordende,  of hoe we het ooit kennen mogen, uitzonderlijk we kijken toe.

De nachten  hier zijn koel in dit land.

Dit is dan de poëzie die ik bedrijven wil, en doorspekt is met beeldflarden die verder willen reiken, Eliot volgend en een element in meer eraan toevoegend. Heb ik het bij het rechte eind, is poëzie niet eerder wat Valéry vooropstelt, het zijnde geplukt op het moment dat het zich voordoet, poëzie echoënd? Ik vrees vandaag dat ik te ver ben gegaan, dat de tijden grondig veranderd zijn en dat ik de poëzie eerder als een lichtheid moet zien dan als een zwaarte en dat ik wat meer naar Valéry moet kijken dan naar Eliot.  

08-11-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke dag, getapt uit een vat vol gedachten, geraapt in boeken, symfonieën, schilderijen; gehaald uit wat nog niet is en toch al is, ergens, maar nog niet opgetekend dagen, uit de nevelen die ons omhullen, beelden op die zich lijk een onverwacht aroma verspreiden in de kamer. Beelden die verrassend zijn zowel voor hij die ze opvangt als voor hem of haar die ze lezen zal.

Het is je inzet tegen de tijd die alles opslorpt, je poging uit wat was iets nieuws te puren, wat honig nog voor het verwelken van de bloesems, een kronkel in je gedachtenlijn.

Ze komen zo maar niet onmiddellijk, ze liggen er niet om zo maar op te rapen en ze te plaatsen waar ze horen. Je weet het maar al te goed, soms is het een stroom, soms is het een aarzelend water en jij de man die stuurloos, zonder zeil, zich drijven laat. En wat je te vertellen hebt zijn van de oevers die schuiven, aan je oog voorbij, is, wat je oppikt onderweg. En je vaart lang, je weet niet waar je aanleggen zult noch wat er zal zijn van het daarna.

Het daarna als je zult binnengaan en dromen dat je er niet meer bent, om er te zijn, je lichaam verpulverd maar je geest een helderheid, een open vlakte die alles overtreffen zal, verenigen zal, verantwoorden zal, beëindigen zal.

En niet meer op te staan, de dag niet meer nodig is, je alles hebt gedaan, je alles hebt gezegd en bovenal, hebt neergezet in een soort geheimschrift, dat wel te lezen is maar moeilijk te ontcijferen, omdat het leven niet te ontcijferen is, later wel misschien.

Of het nodig was of niet, zal niemand je vertellen, je staat er alleen voor. Het hoeft ook niet, niets hoeft er nog eens de nacht er is, de sterrenstelsels waar je wandelen zult.

Je denkt dan nog, de nacht is me lief, ik zal hem koesteren. Ik zal me neervleien aan zijn voeten en slapen gaan om niet meer te ontwaken. De slaap me houden zal, na een laatste rilling in de wervels van de nek. En je slapend verder gaat met schrijven alsof het de gewoonste zaak was te slapen en te schrijven en niets te moeten nog. het schrijven dat je slapend houdt, het overige het zwijgen is.

Jij een drijvend eiland geworden, gedachteloos, wat je nimmer was, wat je nimmer wilde zijn, nu de mond gesnoerd, de tijdloosheid je wijsheid is die je houden wilt tot ze je overweldigt.

Waar je aangekomen bent heeft geen belang, je bent er om er te blijven, om er wortel te schieten onder de wegen en de huizen door, een blinde mol die zijn weg zal zoeken, achterlatend hier en daar een hoop gevuld met woorden, de enige vulling die van waarde is of, van waarde zou kunnen zijn.

Je weet boven jou de luchten, je ziet ze niet, je voelt ze, je weet dat je opstijgen moet om wolk te zijn en wegdrijven zult over berg en oceaan, waar er nog andere zijn die staan te wachten op je komst, dit ook hoefde niet, je bent altijd een eenzame geweest, je zult het blijven.

Wat staat er nu van het gedicht dat je houden wou? 

07-11-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De dagen schuiven voorbij. Je denkt hoe zou het zijn indien elke dag gewoon 'dag' zou zijn en nacht 'nacht', zonder datum, zonder naam, zonder jaar. Enkel gekend als dag die zich opent en sluit op de nacht, en dit, keer op keer en niets meer dan dat, zouden we dan ook er een zelfde gevoel van tijd die voorbij gaat aan over houden?

Ik geloof het niet, we zouden wel ouder worden, maar zouden het niet weten, zoals een hond het niet weet of een kat en misschien zou het ons een geruster gevoel geven, wat de tijd betreft, misschien?

Ik zou dan ook elke dag, bij de opkomst van het licht, of zelfs ervoor, mijn blog schrijven. Het zou een opeenvolging worden van blogs meer dan een opeenvolging van dagen, van maanden, van jaren. Ik zou de tijd beleven, bloggewijs, gezien mijn geschrijf, zelden een vervolg is op wat ik de dag ervoor heb geschreven, het is in de meeste gevallen iets totaal anders, dat zo maar opgerezen is uit de verte van het zijn.

Dit zijn vreemde gedachten die niets opleveren, die me niet verder helpen, maar ik dacht eraan bij het bezoek aan een herstellende vriend. Een bijna tijdloos bezoek:  neer te zitten en te zien hoe geleidelijk aan het licht verzwakt, hoe de laatste kleuren in haag en boom zich effenen en worden opgeslorpt terwijl we blijven woorden zaaien, over wat het leven is en wat de dood zou kunnen zijn, een glorie of een holte.

Sprekend over wat van gisteren was, een gisteren dat zich uitstrekt ver in de tijd. Niet denkend aan wat ons nog te wachten staat, want dit is het landschap dat we niet betreden willen, maar terugkerend tot wat was van onze jeugd, van een gebeuren uit die jeugd dat ergens getekend staat, waar weten we niet, alsof het een echo is die ons, om een of ander woord of teken te binnen valt en ons spreken doet. Zo, mijn vriend, wat is er van het herbeleven van wat vroeger was, terwijl de aarde zich wentelt en we samen zitten in een kring, met een glas in de hand dat het laatse licht nog houdt.

De stilte die onze gedachten omkringt. Wij roerloos, luisterend of ons verplaatsend naar andere oorden waar we ooit waren of waar we heen gaan wilden. Wij, vertellend wat we lazen of niet lazen, de muziek die we hoorden of wilden horen, wat we deden en wat we schreven, gedichten, bundels vol, of schilderijen die we schilderen wilden maar de kleuren zo moeilijk na te doen, alsof het nodig zou zijn de kleuren van de natuur te gebruiken en niet deze van jou die er op lijken kunnen, wat eigenlijk niet nodig is.

Terwijl de aarde, terwijl de sterren, terwijl de laatste vogel in het gras, de laatste noot verbergen gaat voor later, en wij geborgen in een cirkel van genegenheid.

Hoe zullen we ze noemen de uren van het samenzijn.

06-11-2017, 07:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

John Green schreef: 'Schildpadden tot in het oneindige', vertaald door Aleid van Eekelen, Gottmer, 320 blz, 15,90 €, oorspronkelijke titel: 'Turtles all the way down'.

Het is niet mijn bedoeling dit boek aan te prijzen, noch te verwerpen. Ik signaleer enkel maar het bestaan ervan om te verwijzen naar de recensie die Vanessa Joosen erover schreef in de SdL van 3 november, en waauit ik een zin wil halen die me trof, omdat hierin benaderd wordt wat ik reeds meermaals heb doorgegeven in mijn blogs, maar dan in andere woorden en in een andere omgeving. Ik citeer die zin:

Behoort onze 'ik' wel toe aan onszelf? Hebben mensen een vaste kern of worden ze vooral bepaald door omstandigheden en door krachten waar ze geen vat op hebben?

In het boek zelf - ik lees dit in de recensie - vreest de hoofdpersoon dat ze geen eigen identiteit heeft maar dat het de bacteriën zijn die haar gedachten bepalen.

Ik ben niet zo ver gegaan, het is nooit bij mij opgekomen over bacteriën te spreken die bepalend zouden zijn over wat ik doe of laat. Ik stelde me de vraag en blijf me die stellen waar mijn gedachten zich vormen, is dit binnen in mijn lichaam, bv in mijn hersenen of, gebeurt dit rondom mij, in de 'elektrisch' geladen wolk die me omgeeft en, is mijn 'ik' - en dit is nieuw voor mij - slechts de waarnemer, en dan ook niets meer, dan de waarnemer van wat er met mij gebeurt?

Het gebeuren dat hoofdzakelijk te wijten is aan de omstandigheden waarin die 'ik' verkeert. Of anders gezegd, dat we geregeerd worden en 'bepoteld' door de omstandigheden waarin we verkeren en die zich beginnen te vormen hebben ver voor ons ontstaan.

Er is het gebeuren in Manhattan van een paar dagen geleden dat me bezig houdt - vele zaken houden me bezig - maar Manhattan en het lot, én van de jonge moeder die er werd opgeofferd én van de dame die een been verloor is blijven hangen. Ik dacht eraan dat, terwijl ze in een wereld van een begin van betobvering, hun reis voorbereidden, er een triestig individu, met zwarte, volle baard, een andere reis aan het voorbereiden was, en dat de omstandigheden van beide zo lagen dat ze elkaar ontmoeten zouden op een bepaalde plaats, op een bepaald punt in de tijd.

Wat heeft ons 'ik' te maken met dit samenvallen van plaats en tijd? In feite niets.Er gebeurde wat gebeuren moest, het samenvallen kon niet vermeden worden, alsof het opgetekend stond van een eeuwigheid er voor. 

Ik, had hier nimmer over nagedacht, nimmer vermoed dat mijn 'ik' slechts een waarnemer zou zijn van wat er met mij gebeurt hier in dit leven. Het kan, het is het waard er over na te denken, maar het is ook gevaarlijk dit als paradigma voorop te stellen. Beter ware misschien erover te zwijgen.

Maar waar ik dan wel niet over zwijg is over de titel van het boek van John Green: 'Turtles all the way down'. Ik ontmoette deze halve zin, bij het lezen van het boek van Fred Hoyle & N.C.Wickramasinghe:'Evolution from space', Edition J.M. Dent & sons, 1989, pag. 148:

'A male lecturer had spoken about the nature of the earth and planets. Afterwards an old lady came up to him from the audience, claiming she had a theory superior to the one he had described. We live on a crust of earh on the back of a giant turtle.

Wishing to humour the old lady the lecturer asked: 'And what does this turtle stand on?' 'On the back of a second, still larger turtle', was the confident answer.'But what holds up the second turtle? The lecturer persisted, now in a slightly exasperated tone. 'It's no use, mister, the old lady replied: 'It's turtles all the way down.'

05-11-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde