Het zijn maar vluchtige schetsen van iemand die, in plaats van zoals een vriend die ik gisteren sprak bezeten is door het tekenen, bezeten is door het schrijven van kleine, vluchtige schetsen die elke dag worden aangevuld en zich opstapelen, maar uiteindelijk toch maar schetsen blijven, onafgewerkt, geborgen in een schetsboek.

Dit is mijn lot vandaag terwijl ik, zoals er zovele zijn geweest en zoals ik het hoorde van Zhivago/Pasternak, hun ganse leven hadden willen werken aan één groot, alles overtreffend werk dat symbool zou staan voor het leven dat ze hier hebben gekend.

Ik noemde Pasternak en hij realiseerde het, zijn ‘Dokter Zhivago’ is een werk dat misschien – vooral na de film – niet meer gelezen wordt, maar dan toch op literair gebied, gezien moet worden als een meesterwerk van de twintigste eeuw.

Dit is dus wat ik wensen zou, het schrijven van een groot boek met een groot verhaal dat ik elke dag op het web zou zetten. Ik heb nog niet zo lang geleden – was het in 2013? - een poging gedaan en mijn verhaal omheen Dantes ‘Inferno’, het eerste deel van zijn Commedia, uitgeschreven en als blog laten verschijnen. Wat geen succes is geweest, niemand vond er iets aan en nochtans de voorbereiding ervan heeft me jaren bezig gehouden, en vrienden weten dit maar al te goed; jaren dat Dante me bezat, om niet te zeggen ik bezeten door Dante, en nog steeds. De rij boeken die ik bezit van hem en over hem, staat nog altijd op de meest toegankelijke plaats van mijn boekenrek en die boeken zullen er blijven zo lang ik leef.

Het werk heeft me jaren van mijn leven gekost, het was een obsessie, waarvan ik me heb kunnen ontdoen, door het door te geven via mijn blog. De tekst ervan wordt nu overspoeld door mijn dagelijkse schetsen.

Waar ik van droom – maar ik droom van heel wat dat ik nooit bekomen  zal – is het schrijven van een doorlopend verhaal; een soort van feuilleton, zoals er al zovele zijn. Ik weet echter bij ondervinding dat 500 woorden voor een blog voldoende is, dat het haalbaar is als het gebeurt zoals het zich nu voordoet in de vorm van een schetsboek, maar dat het schrijven van een verhaal à rato van 500 woorden daags, dat voldoende blijft boeien, een exploot is waar ik me niet durf aan wagen, omdat ik vrees op een gegeven ogenblik stil te vallen. Wat al eens gebeurd is in het verleden. Want, gegeven en het aantal pagina’s dat ik wil bereiken, en het ritme dat ik me opleggen zou, wordt het een kwestie van ruim 250 à 300 dagen, wat gezien mijn leeftijd een risico inhoudt.

Het blijft dan toch iets om in gedachten – ik dan toch - bij te houden. Lig ik er van wakker, het is een goede remedie om slapeloosheid te overwinnen. Wat ook de toekomst moge brengen, voorlopig wijzig ik in niets het leven dat ik er op na houd, gekleurd voor een belangrijk deel door het bijhouden van mijn blogverhaal.

26-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik lees de inleiding van Herman Servotte bij zijn vertaling van de ‘Four Quartets. Hij heeft het over Jacques Maritain die in zijn ‘Poetry and Religion’ over de poëzie zegt ‘dat ze opnieuw de krachten van verbeelding en gevoel moet verbinden en verzoenen met godsdienstige kennis; ze moet opnieuw de gehele mens ontdekken, zowel in de integrale als onlosmakelijke eenheid van zijn dubbele natuur, geest en vlees, als in de verwevenheid van zijn natuur met het bovennatuurlijke, van zijn aardse leven met het mysterie van het handelen met de hemel.[1]

Wat de religieuze gedachte betreft zou ik die wensen te vervangen door het sacrale, maar dan nog is het een stellingname die al lang is voorbijgestreefd. In hoever het verweven zijn van de natuur met het sacrale, het gewijde – dit niet alleen wat de poëzie betreft - nog een gangbaar feit is betwijfel ik ten zeerste. Ikzelf zit er in elk geval mee verweven, mijn poëzie draagt nog dit verouderd kenmerk en het is uiterst moeilijk voor mij er van af te wijken en vooral als ik over de natuur schrijf, er ook niet de hemel bij te betrekken. Ik duik nog altijd op, uit een tijd die nog de geur van de mystiekers uit de middeleeuwen houd, in de lijn bijna van een Meester Eckhardt, van een Ruusbroeck, en van vele anderen die zoals ik voorbijgestreefd zijn in wat de aard van hun poëzie betreft.

Is de poëzie van nu er daarom minder om, ik denk het niet. Ze heeft zich aangepast, zoals de wereld nu draait en waait. De hemel, het sacrale is overbodig geworden, er is geen binding meer met vroeger, toen de poëzie een ander draagvlak kende. En ook, waarom hoeft dit nog voor de poëzie, waarom hoeft het nog voor elke vorm van kunst, waarom je woorden of beelden nog drenken in wat de natuur overstijgt? In de huidige context welke meerwaarde brengt het met zich?

Mijn blog ontstaat heel dikwijls in de nacht of heel vroeg in de morgen. Ik denk dat ik deze nacht bezig ben geweest met een zin die veel zeggend was: ik herhaalde maar dat er iets moest zijn, iets enorm, groot en wijs en machtig, die maakte dat alles is zoals het is en, dat wat is, niet anders kon zijn dan zoals het is; dat het ijzig uitzicht van het Universum een wonder bergt, dat er is en dat er moet zijn; dat het niet anders kan dan er te zijn, in zijn totale totaliteit, één en onscheidbaar één, elk deeltje ervan, hoe minimaal ook afgestemd op de totaliteit ervan, dus ook op mij en ik op de totaliteit. Het is geen God, het is geen Iemand, het is het ‘Zijnde’ dat we ‘mogen’ zien en kennen als het levend Universum en al wat er zichtbaar deel van uitmaakt. We zijn aldus bevoorrecht, we zien en we horen, we voelen en we smaken wat er is van het zichtbare Zijnde, dat het weze gezegd, het onzichtbare Zijnde verbergt.

Is het dan zo vreemd, dacht ik, dat de poëzie die het hart is van het woord, het hart van elke vorm van kunst, zich uitspreiden zou tot in het onzichtbare dat van het Zijnde is? 

25-11-2016, 09:37 geschreven door Ugo d'Oorde  

Moeilijk te geloven, maar ik droomde deze nacht van een paar versregels van T.S.Eliot[1], niet zó maar een paar versregels, maar regels die me van een waarheid vertelden die maar niet op kant te zetten is:

‘Time present and time past / are both perhaps present in time future, / and time future contained in time past.

Ik droomde dat er maar één tijd was, of het nu verleden was of toekomst, er is enkel – ‘perhaps’, zegt Eliot, maar hij had dit woord nodig voor zijn ritme – de tijd van het nu-ogenblik, dat én zijn wortels heeft in het voorbije, én zijn tentakels in het komende. En het is van uit het nu-ogenblik, geladen met het voorbije en het komende, dat alles verder loopt, verder beweegt en verder ontstaat, ogenblik geënt op ogenblik.

Ik weet hoe Herman Servotte[2] erover denkt – hij is de mening toegedaan dat Eliot verwijst naar de last die het verleden kan zijn voor het heden en hij kan gelijk hebben -  maar ik, ik houd me aan mijn droom waarin alles, wat is en geweest is, gespreid ligt in het ogenblik van het nu-zijn dat verschillend is van het nu-zijn van gisteren en toegespitst is op het zijn van het volgende ogenblik dat we kunnen verwachten, maar waarover er geen zekerheid bestaat. Ik heb nu geen zekerheid bijvoorbeeld in welke gedachtenwereld ik uitkomen zal, eens mijn vijfhonderd woorden - als het ooit zo ver komt? – zullen geschreven staan.

Maar wat ook, het is, alsof het eerste woord dat ik neerzet, in zich alle woorden draagt die ik ooit al geschreven heb, gelezen en gehoord heb, gedroomd heb en ook, alle woorden die ik nog schrijven zal. En van de vrienden schilders die ik ken dat elke aanzet van hun penseel – het kan ook een beitelslag, het kan ook een graveerlijn, het kan ook een noot op een notenbalk - in zich, alle penseeltrekken draagt die al werden neergezet en alle die nog neer gezet zullen worden: deze van time present, indachtig zijnde deze van time past en vooruit kijkende naar deze van time future.

Wat gezegd kan worden van elke penseeltrek, of van elke handeling die gesteld wordt hoe minimaal ook. Alles is in alles verweven en er is verwevenheid tot het werk wordt tentoongesteld, gelezen of beluisterd, zelfs tot het wordt opgeborgen.

Dit is wat mijn woorden betreft, ze ontstaan uit de dwingende kracht van mijn geest, ze worden uitgeschreven, doen waarvoor ze gekomen zijn en, eens voltooid tot een blog, afgestoten en verdwijnen ze in de pool van het geschrevene. En elke nieuwe blog  is het product van al wat er al staat en de aanzet naar al wat nog moet komen, dat veel zal zijn of minder dan veel.

Zo ook draagt deze blog, geladen met al het voorgaande, in zich de blog van morgen, deze moet nog enkel geschreven worden.

24-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je moet buiten zijn, in de wijd open luchten, om te kennen wat van de aarde is en hoe de kracht is van het licht en je moet, én van de aarde zijn én van het licht, om de kleine, veelzeggende geluiden te horen van wind en vogels, van het gefluister van de struiken, van de stilte in het wiegen van de bomen over jou.

Binnen ben je, van wat dit alles betreft, afgesloten, ben je een blok van zout, ongeroerd door wat van het echte is, ben je enkel de woorden die je voor je uit, neerzet op het blad.

Je schreef dit deze morgen aan de vijver, je waart er vroeger dan gewoonlijk. Het was de dag om te schrijven wat je schreef, ware je er niet geweest, je had andere dingen geschreven, je had gezocht naar andere wijsheden, had andere trillingen van leven omgezet, maar zou niet geschreven hebben over de weerspiegeling van de massa trillend licht achter dunne wolken; wolken die zelfs even openschoven tot een brede gulle band licht en, een niet te ontcijferen gevoel je overmeesterde, vloeiend, alsof er in jou en omheen jou nog een restje van de zomer was, alsof er nog iets groots te verwachten was.

Je kent, zo voel je het ineens, het geluk te zijn waar je bent, en hoe meer je er aan denkt, hoe meer je er over schrijft, je des te intenser weet hoe kleverig de lucht aanvoelt, hoe ruimer het wordt er te zijn, vol van de volheid van het zijn.

Je bent bestoven, én met wat nog aan leven is in de bomen die de laatste sappen halen uit hun bladeren alvorens deze te laten gaan naar hun verpulvering in gras en water, én met het licht dat wemelt in vele tinten. Dit alles is de zin van de woorden die je schrijft. Woorden die nu meer leven zijn, meer met inhoud geladen, woorden die reiken tot waar ze willen zijn, tot in de wortels van het bestaan, waarin je neergezeten bent, uitgelaten, zoals iemand die een meesterwerk aan het maken is en weet – terwijl zijn hand graveert in goud en zilver – hoe de vijver is in zijn weerkaatsing van licht.

Je hebt hier zo dikwijls al gezeten met de vinger tussen de bladen van een boek, uitkijkend naar wat het was om hier te zijn. Eigenlijk niet zo heel veel, wat leven bijeengebracht, wat losse woorden gesproken, wel gedacht hoe goed het was er te zijn en er te zwijgen, te wachten op wat plots gebeuren kon, en niet gebeurde, hoewel het in de lucht al hing.

Je schreef er ooit dat geen sprietje gras, geen takje van de hazelaar, geen varkensbes, geen stengel riet, iets te vrezen hadden van jou, dat je er waart zoals zij er waren, alleen om er te zijn, om enkel, zoals zij, plant te zijn, klimop en hazelaar en wilg en populier en vloeiend water in de beek. Zo ook van de dag dat je er niet meer komen zult, de dingen geladen met je blik van vroeger, het gras, de struiken, de kraaien krijsend in de bomen, de eksters. 

Ik zal, dacht je toen het middag werd, hier weggaan met de woorden die ik schreef; ik zal deze uitdragen om te vertellen hoe ik er was, en hoe het was om er te zijn. Ik heb dit vroeger nog gedaan en hoop het morgen te herhalen, in een andere omgeving.

23-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zoals elke morgen, zoals bij elk ontwaken, wakker geworden uit een droom, mijn leven is een aaneenschakeling van dromen. Ik was een boek aan het schrijven over een man die een boek schreef over iemand die een boek schreef, en bij een eerste aarzeling een voetnoot toevoegen wou en, op die voetnoot een andere vastzette en zo verder voetnoot na voetnoot, een stapeling van voetnoten.

Ik dacht – natuurlijk - aan Borges die ooit een proloog schreef op de proloog van een proloog. Ik dacht ook aan die old lady van Fred Hoyle en haar schildpaddenhistorie, die beweerde, de voordracht  van een gekend astroloog onderbrekend dat hij verkeerd bezig was, dat de korst aarde steunde op de rug van een schildpad. En toen de spreker vroeg waarop die schildpad zich steunde, ze antwoordde op de rug van een andere, grotere schildpad, en toen de spreker de mond wou openen om nog een vraag te stellen, kwam haar antwoord: It’s no use, mister, there are turtles all the way down[1]

In feite is dit de wijze waarop ik bezig ben, elke blog is niet meer dan een voetnoot bij een verhaal dat ik wel graag zou willen schrijven maar dat er wellicht niet zal komen.  Mijn voetnoten zijn mijn verhaal, zijn het boek dat ik schrijven wou. Als ik een en twee, uit mijn beginfase laat vallen – ik kan ze ook gaan uitwringen om te zien wat er nog kan van bewaard worden – schreef ik er als vijf voor mijn nageslacht.

Ik weet dat mijn kinderen, klein- en achterkleinkinderen onmogelijk nog mijn geschrift in mijn dagboeken zullen kunnen ontcijferen, maar mijn blogboeken wel, deze staan geacteerd op een deftige leesbare wijze. Hun toegankelijkheid bestaat, wat hen afschrikken kan is de hoeveelheid ervan.

Ik geef me er nu rekenschap van hoe de tijd werkt, hoe het kleine van elke dag, een arme vijf honderd woorden, een massa woorden vormen op het einde van het jaar – ik overschreed eens te meer de dit jaar de vijfhonderd pagina’s – ze hebben dus heel wat te lezen, tenware ze, eens begonnen, zouden vergaan van verveling.

Dit is dan waar ik sta, alles samengenomen een illustere onbekende in de VIP wereld van schrijvers die ons elke dag bekogelen met hun werken. En ze komen van uit alle windstreken, schrijven ze niet in het Nederlands ze worden vertaald in het Nederlands en gerecenseerd om ons aan te zetten hen te lezen. Het zij zo, ik hoef geen recensie, deze die me nu en dan door vrienden lezers worden toegestuurd volstaan me, en houden me in gang, houden me groot levend hetzij vroeg in de morgen, hetzij soms laat in de nacht.

Ik schreef het al en ik wil het hier herhalen, omdat deze ogenblikken, van dit schrijven hier, terug belangrijke ogenblikken zijn geweest in mijn leven, hier zittend vóór het eerste licht in de tuin, over wat er rest van de rozen en van de egelantier, de rode zaadbollen, die ik amper onderscheiden kan maar die ik aanwezig weet, zoals ik aanwezig weet de vele woorden die ik schreef, zoals ik aanwezig weet de vele vrienden die deze woorden lezen zullen, als hun morgen- of avondgebed.

Weet dat ze mijn  gebed waren vanmorgen. 

22-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De dag ingegaan: het glorieuze oosten openspattend licht, mijn honger niet gestild om gedichten te schrijven. Om los te lopen in het bos van woorden waar het juiste woord geborgen blijft of, zich strelen laat zoals een geliefde, alvorens zich te openen tot een ruiker. Wat zullen we vinden onder de laag dagen die zijn voorbijgegaan en relieken hebben nagelaten, lijk kleine witte zwammen in een halve bol die achterbleven nadat de winden er zijn overheen gegaan, de stroken licht, de aalscholvers en de meeuwen, de laatste merels. En wij geborgen waar we zaten, alsof er niets meer gebeuren kon, ineengedoken en beschut tegen al het vreemde dat ons nog zou kunnen verbazen.

Wij, aangekomen in de luwte waar we stonden, onverwacht over ons gedaald, van uit hogere regionen, waar we zelden nog komen, de zegen om te zijn wie we nooit waren. Een ogenblik dat ons werd gegund, om in een ruk al neer te zetten wat er te vertellen valt over het leven en het verbonden zijn met wolk en wind en water. Hopende dat die zegen blijven zal tot voorbij de dagen van ongemak en schamelheid. Niet wetende wat het betekenen zal als van ons verwacht zal worden dingen te verkondigen die er nog niet zijn maar toch komen zullen, zoals na herfst en winter er de lente is, betekenisvol, geladen met beloften die ons weer pogen te verjeugdigen en we kijken zullen naar het sterrengeflonker als de wolken zich openen zullen op wat ons werd beloofd in tijden van tegenspoed.

Als trage woorden zich houden zullen, uitgestrekt voor jou over grasvelden waar de wind in hangt, de regen als hij komen zal zich ankeren zal tot in de worteling; de groei gestopt, de krachten wachtend tot de aarde zal gekomen zijn tot waar ze in het verleden stond, gestadig, langzaam kerend naar het licht van elke dag en we weten zullen hoe alles sterven zal in eenzaamheid. Niets is ons gelaten om verheugd te zijn, voor wat komen zal, de luchten hangen laag en drijven over, de velden liggen open, maar geen betering is in het zicht. Gelaten hebben we geluisterd naar zij die woorden spraken die we niet begrepen hebben omdat er geen wijsheid in geborgen lag, geen pitje zekerheid.

Willen we hogerop we zullen afstand moeten doen en ons keren naar het kleine en het onverwachte dat in spijkerschrift geschreven wordt en door weinige te ontcijferen is, of neergezet in hiërogliefen op de tempelwand of op de zijden van de obelisk die met haar schaduw ook het uur aan geeft en van ebbe en van vloed het gebeuren. Zo hebben we van vele zaken het mindere wel vernomen, maar nimmer de volle betekenis  die ons verblijden zou en kronen met laurier en ‘chèvrefeuille[1]’. Het is ons nog niet gegund, nog hebben we te wachten tot uit de diepere ondergrond van humus en van zwammen de geuren zullen stijgen die ons wekken zullen tot wat van de dood kan zijn, na van het leven.

21-11-2016, 07:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik schuif op in de tijd. Ik dring dieper en dieper het bos dagen 2016 binnen. Een rij bomen scheiden me nog van de rand ervan. Sinds ik deze blogs schrijf heb ik duidelijker dan vroeger het gevoel van de snelheid waarmee het jaar vordert. Daarenboven ben ik altijd dagen verder dan ik leef, want ik heb nog maar pas een blog geschreven voor de dag die komt, of ik moet al vooruit denken aan deze van de dag erna. Dit is het ritme van de tijd in mijn geest. Ware het niet dat het telkens een uitdaging is, het ware zelfs eentonig geworden.

Maar, het stoort me niet, ik zou het niet meer anders wensen. Het laat toe me elke dag eens dooreen te schudden om te zien wat er gaat te voorschijn komen, een witte duif of een konijn, of een herhaling van wat al was.

En wat ik schrijf wordt opgevolgd, krijgt reacties mee en deze helpen me verder op mijn tocht, even schrijflustig, omdat het ligt in die aard van mij. Hoewel het beschikbaar landschap steeds maar enger wordt, want het bos is een woud geworden waar de bomen dicht op elkaar zijn gaan staan.

Een feit staat vast,ik bereikte 20 november van het jaar 2016, en de vraag die zich onvermijdelijk stellen zal – die we ons trouwens allen moeten stellen - is het de laatste ‘20 november’ of krijg ik er nog een toegespeeld? Wellicht heb ik vorig jaar, op een bepaald tijdstip in mijn leven, me dezelfde vraag gesteld en heb ik, met succes, de datum van toen opnieuw gehaald. Conclusie, het kan dat het me nog eens lukt, het kan, het kan ook niet. En in feite is het geen zorg, ik weet dat ik aan het wandelen ben op het scherp van de snee en ik voel me er niet minder goed bij.

Wel dacht ik aan de vijver, die me missen zal als ik er niet meer zal zijn. Dus was ik er deze morgen om hem te groeten. Ik was er met lange schaduwen in de vroege zon en lichtfestijnen op het water van al wat er te bekijken was. Ik was er niet alleen, ik was er met de velen die me lezen zullen; ik sprak met hen over al wat is, over wat we zien en weten, en over wat we niet kunnen weten of niet kunnen zien. Ik zegde hen dat ik geen tijd genoeg meer heb om een boek te schrijven dat zich afspeelt over jaren, nog wat maanden misschien; dat ik dus het hoogstens spreiden kan van late herfst tot vroege lente, en dat op die tijd alles gezegd moet worden wat er door mij te zeggen valt over de kleine, weinig betekenende gemeenschap waartoe ik behoor, verloren in de massa waartoe ik behoor. Als ik het doe, en ik zal het doen, dan moet het, niet horizontaal, niet uitgerokken in de breedte en in de tijd, maar verticaal, in de hoogte, waar niemand me verwacht.

En dan, mijn beste vriend, wie zal me er ontmoeten om me te oordelen en wat zal het boek betekenen in de massa boeken die zich stapelen op de markt?

20-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde