Ik heb het gevoel dat er elk ogenblik van de dag en de nacht, een wereld van schrijvers aan het werk is om te voldoen aan de dringende drang in hen, het woord dat opwelt uit de dieptes van hun bestaan vast te grijpen en neer te zetten, opdat niets zou verloren gaan van wat ze dachten of van wat ze droomden. Ook, in de meeste gevallen, opdat geweten zou dat ze er zijn, en hoe ze er zijn, getekend door het woord in hen.

In de beperkte wereld die van mij is, ontmoet ik deze drang die aanwezig is bij vele, ik krijg het resultaat ervan binnengeschoven, korte gedichten, iets meer dan een haiku die me vertellen wie ze zijn en hoe ze leven. Hoe hun doorgang hier op aarde verloopt en hoe de inhoud van hun woorden hier is op afgestemd.

Het wonder van de mens die niet te houden is om iets toe te voegen aan wat van de natuur is, wat van het leven is. Iets dat van hem persoonlijk is.  Die met zijn woord, een ander met zijn schilderij of met zijn symfonie, een boom wil zijn, een open veld, een meidoorn in bloei, die een wolk van hoop wil zijn om te tonen wat je nooit te zien zult krijgen, ware hij er niet geweest.

We tasten het leven af tot in zijn uiteinden, tot in zijn diepste wortels. We gaan naar zee en nemen de golven, de kleuren, de horizon mee in ons hart en we vertellen er over, zo maar, omdat in ons de hunker is, meer en beter nog te bezitten wat niet te bezitten is. Zo, we blijven dromen dat we dromen dat de wereld is zoals we wensen dat hij is, gegroeid naar onze maatstaven en onze inzichten, en het is deze wereld die we bewonen in onze gedachten. 

Ik hoor van een vriend dat hij een gedicht geschreven heeft, een grijze parel die hij witter wou, naar het wit van de meidoorn toe, wat zelden te bereiken is omdat perfectie niet des mensen is. Ik hoorde van een vriend, dat hij een schilderij wou maken, maar er niet in slaagde het te maken zoals hij het wou. Dit is dan de regel die ons aanzet te volharden. We falen en we herbeginnen, we slagen en toch gaan we verder, niets houdt ons tegen, niets schrikt ons af.

In feite geldt voor ons enkel het betrachten: schrijven wat we schrijven willen, schilderen wat we schilderen willen, we hebben volbracht wat we verlangden te volbrengen. Het overige is onze zaak niet meer.

07-05-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er is op de dag van gisteren, 5 mei, een boek dat me meer aangrijpt dan alle andere, dit van Frank Morison, met als titel ‘Who moved the Stone?’.

Je vindt het op internet. De titel invoeren is voldoende en het boek staat er te lezen. Ik kocht het in de jaren zestig en het heeft jaren in mijn boekenkast gestaan zonder er naar op te kijken. Ik wist waarover het ging maar wist niet hoe het eindigde, tot ik het las en tot de ontdekking kwam dat het, het meest gedetailleerde verhaal was dat kon geschreven worden over het proces, de veroordeling, de dood en het graf van Jezus Christus, en last but not least, over zijn verrijzenis.

Ja, wat over zijn verrijzenis?

Ik zeg je dat het gemakkelijk en logisch is te vertrekken van de idee dat het de mens niet gegeven is te verrijzen, dus ook Jezus niet, maar ik zeg je ook dat het de moeite loont het boek te lezen. De argumentatie van Frank Morison, gebaseerd op bestaande geschriften is hoogst revelerend, hij meent dat hij voldoende bewijzen heeft gevonden om te besluiten dat: 

‘There may be as the writer thinks, there certainly is a deep and profoundly historical bases for that much disputed sentence in the Apostels Creed, ‘the third day he arose again from the death.’ 

Zoals de schrijver denkt is er, met alle zekerheid, een diepgaande historische basis voor wat de Apostelen geloofden: ‘de derde dag verrees hij terug van de doden.’ 

Of hij hiermede het vraagteken, dat de Verrijzenis blijft, heeft weggenomen blijft heel wankel. Maar zijn betoog is overtuigend genoeg om er even bij stil te staan. Ik vermoed dat er weinige zullen zijn die de moed zullen opbrengen het boek op te zoeken, laat staan te lezen, maar mijn besluit staat vast, zo lang je Morison niet gelezen hebt doe je er goed aan het onderwerp gedekt te houden. 

Want zijn boek is een groot document, al wat geweten moet over de laatste drie dagen van Jezus staat er in vermeld, niets is over het hoofd gezien. Ik weet dat ik er een dag te laat mee kom maar het gedicht van onze dorpsdichter speelde in mijn hoofd en ik had een dag nodig om te weten wat ik erover zeggen kon. Het is maar laat op de avond dat ik er aan dacht. Ik ben gaan zoeken naar het boek in mijn rekken maar vond het niet meer terug. Zonde is het als ik het zou verwijderd hebben, maar ik vrees het.

Het is een absoluut 100% eerlijke getuigenis van iemand die alle documenten grondig heeft bestudeerd en uiteindelijk, al zegt hij het niet met zijn woorden, tot de bevinding kwam, dat op basis van alle gegevens die hij verzamelde, Jezus Christus de derde dag verrezen is.

Ik twijfel niet aan de oprechtheid van de schrijver, noch over de exactheid van de gegevens die hij aanhaalt, deze staan ‘geboekstaafd’. De vraag die we ons kunnen stellen is, in welke mate de gebruikte documenten waarheidsgetrouw zijn. Het is in ieder geval een waardevol boek handelend over de basis van het Christelijk geloof. Je kunt dus Jezus Christus, zo maar niet in de hoek duwen omdat op hem een Kerk werd op gebouwd en deze Kerk niet altijd is geweest wat ze had moeten zijn.

Ik zeg niet dat je het lezen moet. Ik zeg enkel dat het bestaat, dat het er is, en dat het ons niet alleen een prangend verhaal brengt maar ook, een volgens mij, sterk benaderend beeld van wat er die drie laatste dagen in het leven en de dood van Jezus Christus is gebeurd.

Hoe je er als lezer uit komt is niet te voorspellen, maar het kan dat de zekerheid die je altijd in dit verband heb gehad, ofwel gesterkt wordt ofwel even gaat wankelen. Met zijn boek heeft Morison in ieder geval het hoogste bereikt dat er over dit onderwerp te verhalen valt.

06-05-2016, 07:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je loopt elke dag het risico niet tijdig klaar te komen, zeker als je tot de morgen wacht, want er zijn van die vluggerds, die ontbijten met je blog op de schoot, wat betekent dat je er niet vroeg genoeg kunt aan beginnen, liefst nog vóór dag en dauw en vóór de merel of, wat altijd zou moeten, de avond er voor.

Ook weet je voldoende dat er voor jou geen feestdagen zijn, geen snipperdagen of hoe die ook moge genoemd worden. Je staat op de bres bij weer en wind, bij laagtij en bij hoogtij, je staat er als man, niet als vogelverschrikker, maar klaar afgelijnd en krachtig, want je woord is je wapen en je wapen is je geest.

Je staat er als een vrij man die je denkt te zijn, mondig soms, maar ook soms, tastend naar de juiste reactie als je, zoals het soms gebeurt, voor het slapen gaan een gedicht te lezen krijgt, neergezet op een foto, waarvan de eerste regels je verrassen door hun sterk persoonlijke touch:

‘Bomen scheefgezakt / het licht trekt aan de bloesems / …’

en meer hoeft het niet,

‘tenzij je frêle kleurenpluche zijn’.

En je dit heerlijk vindt, stoer en ongebreideld in zijn woordkeuze, al weet je niet waarom, maar daar gaat het om in poëzie: verrassing is het woord dat ons helpen kan en Edgar Allan Poe wist dit, maar aan ieder van ons is het niet gegeven, aan mij toch niet.

In het gedicht, van de volmondige dorpsdichter van Lierde, heb je, je handen vol met meerlingen en vroedvrouwen, zodat je denken gaat aan geboortes, als de kerselaar, centraal in het gedicht, in bloesem staat.

Ooit was mijn witte wagen geparkeerd onder een rij roze kerselaars, een hevige regenvlaag en mijn wagen met roze bloesems bedekt. Ik ermee de stad in reed en onthaald op handgeklap, al had ik er geen verdienste aan. Of, gelezen van een Japanse dichter, in slaap gevallen, voor het open raam, en toen hij ontwaakte, hij en zijn gedicht bedekt met frêle bloesem blaadjes. Of, uit mijn verre jeugd – en mijn vriend de dichter heeft er ook aan gedacht – hoe bloesems werden uitgestrooid op straat, als de Heer onder baldakijn, in processie rond gedragen werd, zegenend de mensen en zegenend de bloesembomen.

Zo, al wat een gedicht je zeggen kan, en veel meer nog, dat je pas later weten zult, telkens wel iets meer bij het herlezen, wat de kracht ervan is. En hoe vergankelijkheid wordt doorbroken en de eeuwigheid wordt geraakt, hoe het gedicht nog lang leven zal.

Zo ben ik vandaag uit een gang van mijn labyrint gekomen op een foto met een gedicht er op neer gezet. Beide intrigerend, even subtiel en o zo teer gekozen. Beide even noodzakelijk om ten volle foto en gedicht te zijn, je meegevoerd, momenten lang echoënd tot diep in jou, meegenomen om nog lang gedicht te zijn.

05-05-2016, 08:05 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgen loop ik verloren in een labyrint van woorden en gedachten. Ik kan er maar uit weg door de gang te nemen die zich aanbiedt, hopende dat het de goede is die me een pak woorden verder veilig zal afzetten.

Ooit waren we, zonder al te veel na te denken, een labyrint binnen gegaan, het was in het park van het zomerpaleis van de Portugese koningen in Queluz. Na enkele gangen te hebben doorlopen, vonden we niet meer de weg terug. Telkens kwamen we uit op een hoge haag of op een tweesprong. We waagden het niet twee groepen te vormen om, de ene het links te proberen, de andere  rechts, want – een gsm was er toen nog niet - hoe vonden we elkaar terug. Minuten lang hebben we samen gezocht tot we uiteindelijk een uitgang vonden - natuurlijk, anders liepen we er nog - maar het was een les geweest, mijd je van labyrinten in Portugal.

Maar mijn morgenlabyrint, hoewel niet stresserend hield me bezig vandaag. Ik vond geen uitweg, het was het gevolg van een drukke dag, de tuinier die kwam en je hebt getracht hem wat te helpen. En nu (dit was gisterenavond), de dag is voorbij, en in gedachten ben je nog altijd aan het ronddolen in je morgenlabyrint van woorden en gedachten.

Dit is dan uitgerekend het dubbele leven dat je leidt, een waarin je betrokken bent bij het dagelijkse gebeuren en een gewijd aan het woord, dat voor jou ontegensprekelijk het belangrijkste is, maar ook het minst voor de hand liggende. Het vereist een voortdurend alert zijn, niets mag je ontgaan, maar vandaag bleef je rondlopen in de gangen van je labyrint.

Dan maar naar Queluz terug. Je was er als een gelukkig man, juist jong genoeg nog. Maar als je er vandaag aan terug denkt was je er niet voldoende intens, want wat voorbij is, is voorbij, je hebt je tijd gehad, je hebt nu de leeftijd om hier te blijven zolang je hier nog blijven moogt.

Hoe was je in Queluz, wat zag je er, dat er niet meer was, wat hoorde je er dat er ook niet meer te horen was? En toch, je waart getuige van al wat je je inbeeldde dat er in het verleden kon geweest zijn: de wandelingen in het park, het geruis van rokken en de stemmen, de roep van spelende kinderen, de muziek bij de bal-evenementen in de spiegelzaal, en als de deur van de balzaal openging, de muziek die naar buitensprong, onder de bomen waar je stond, in je dromen.

Je zult dit allemaal wel neergeschreven hebben, zoals je over zovele zaken die er waren zonder er te zijn, geschreven hebt. Wat rest er nog dat je behouden wilt? Niet zo heel veel, een gedicht misschien, als er een was, maar er keren zal je niet. Al wou je wel.

04-05-2016, 07:23 geschreven door Ugo d'Oorde  

Stoppen is geen oplossing, ware trouwens het begin van het einde. Is er een alternatief?

Ik zoek ernaar, maar ik zit zoals Beethoven aan mijn negende symfonie, wat erna nog komen kan is niet veel meer dan hernemen in een andere context wat ik er reeds geweest is. En het kan heel goed  dat de herneming een verademing is ook voor de lezer. Ik denk dikwijls aan mijn buur van vroeger, aan de gesprekken die we hadden onder de notelaar of in de schaduw ervan. Het volstond soms een zin mee te nemen om er een blog aan op te hangen. Ik was in ieder geval niet volledig aan mezelf overgeleverd of op mezelf aangewezen. Nu ook gebeurt het dat een lezer me een woordje stuurt, soms een foto, waar ik hem dankbaar voor ben.

Vandaag ontving ik de foto van een verdorde boom. Ik hoop dat er nog wat leven in zit, dat hij nog een opening vinden zal om er enkele twijgen door te halen en een laatste maal in bloei te komen, maar ik vrees ervoor. Ik zal me nu niet gewagen om te zeggen dat hij verdord even mooi is als levend, want  aan het leven raakt men niet en niets kan er mee vergeleken worden, maar de grilligheid van de groei in de voorbije jaren heeft gemaakt dat hij kan gezien worden als een fenomeen, als een beeldhouwwerk van de natuur, een werk van het leven. Hij straalt af wat hij geweest is, hoe hij gegroeid is en hoe hij langzaam is uitgedoofd, om nu de boodschap te brengen van de dood als deel van het leven.

We kunnen hem nu omringen met nieuwe planten die er omheen zullen groeien, die er zich zullen in verslingeren, opdat hij niet eenzaam achterblijven zou; we kunnen hem opdelen in verschillende boomstukken die ieder fungeren zouden als een hologram van wat de boom geweest is toen hij bloeide in volle glorie, toevlucht voor bijen en vlinders, meesjes en merels, symbool zoals hij groeide van het grote leven dat ons overwoekert, waar we geen vat op hebben en dat vrij zijn gang zal gaan als we er niet meer zullen zijn. En ik denk regelmatig terug aan de strook bos van vier Km breed dat de twee Korea’s scheidt van elkaar.

Velen gaan voorbij aan de kracht en de grote inzet die van het leven is. Een maand geleden was alles nog dood, vandaag na een lange aarzeling, overdondert het ons, is er kleur, is er beweging, is er het licht dat ons nieuwe krachten geeft en ons ver verwijderd houdt van elke dorheid die ons lam zou leggen.

Ondertussen kijken we ook niet wat er is van de wereld, waar de tegenstellingen zich toespitsen en waar getracht wordt de anders gezinde indringer op zijn plaats te zetten. We houden ons er buiten, die wereld is ons vreemd vandaag, en morgen ook wellicht. We blijven liever gevangen in het woord dat ons omhelst zoals wij het omhelzen eens het geschreven staat als teken van ons bestaan.

03-05-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben volledig op mezelf aangewezen om mijn boodschap van elke dag te schrijven. Het is telkens een zoektocht naar wat niet alleen passend is, maar ook een soort voedsel dat ik aanreik, niet om de dag door te brengen, wel om even te verpozen. Eigenlijk is het een brief die ik aan ieder afzonderlijk richt, waarin ik vermeld hoe ik ben, wie ik ben en waarom ik schrijf; is het een brief, is het een boodschap in alle gemoedelijkheid geschreven. Maar het verloop ervan gaat altijd in een zelfde richting. Het is een relaas van mijn pelgrimstocht doorheen het landschap, en bij mij is het nog al te dikwijls, het ‘landschap van de geest’. Ik kan het niet laten, het is sterker dan mezelf. Maar, zeg me, over wat anders kan er gesproken worden?

Ik zou me kunnen begeven in het domein van het verhaal, dat ik slechts heel sporadisch betreed, ook omdat het me niet ligt, ook omdat ik er weinig heil in zie, ook omdat ‘la vie est déjà assez roman comme ça’, wijze woorden die ik eens, lang geleden, hoorde van een dame die toen de leeftijd had die ik nu heb. 

Toch denk ik soms aan een ontmoeting in Cogne een klein bergdorpje in de Valle d’Aosta. We waren er in de namiddag aangekomen, hadden een kamer genomen in een hotel, hadden geavondmaald en mijn vrouw was met de dochters naar de kamer gegaan, en ik was op zoek gegaan naar de ruïnes van een oude abdij. Ruïnes van oude gebouwen hebben een grote aantrekkingskracht op mij, ik loop er graag in rond zoekend naar resten van stenen die ooit door een beeldhouwer waren bewerkt. Het was echter zoals heel dikwijls, verloren moeite, al het waardevolle was al lang opgeraapt of vergaan tot stof. Ik wou terugkeren toen er plots een nog jonge dame in donkere kledij met een kindje op de arm voor mij stond. Ik weet niet vanwaar ze kwam, ik had niets gehoord en ook niets gezien maar ze stond daar ineens, alsof ze uit de grond was opgerezen.

Ze keek me aan en prevelde enkele woorden die ik niet begreep, maar ze stak haar hand uit en ik kon niet anders dan haar wat lires geven, niet genoeg wellicht want ze drong aan en wou me iets duidelijk maken. Ze kwam dichter naar mij toe en nam mijn linkerhand, draaide die om en gleed met haar vinger over de lijnen er in en zegde toen iets dat ik niet onmiddellijk begreep, maar ze drong aan: ‘ en toen hoorde ik van haar dat ik een boek ging schrijven, 'un grande libro’. Een zin die me mijn leven lang - ik was toen hoop en al dertig jaar - is bijgebleven. Ik heb haar nog wat lires gegeven en ze is vertrokken zoals ze gekomen was, ineens, de tijd om mijn portefeuille te sluiten en ze was weg.

Ik heb lang op gewacht op het schrijven van een boek, vandaag is er het manuscript, is de verbetering ervan in goede handen, maar of het ooit ‘un grande libro’ wordt valt nog af te wachten. Laat het ons houden bij een gewoon boek, un libro ordinario basta.

02-05-2016, 07:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is een feit, een belangrijk deel van de dag wordt ingenomen door mijn blog. Ik heb het al eens gezegd, hier of elders, maar het is mijn brevier die ik niet alleen te lezen heb maar eerst te schrijven. Pas dan kan ik eraan denken mijn dag, op een voor mij normale wijze, verder door te brengen. Krijg ik dan reacties op wat ik schreef, duidelijk afgelijnd of in twijfelachtige termen gesteld, dan houden deze me bezig want ze vragen om een wederwoord.

Wat ik vooraf wou stellen is dat ik onder de gelovigen heel wat vrienden tel die ik zo maar niet wens te kwetsen met mijn woorden, of in de hoek te duwen. Integendeel, ik geloof dat hun leven heel wat moeilijker is dan dit van iemand als ik die schrijven en zeggen kan wat hij wenst en hoe hij het wenst en vooral, die niet elke dag in de verdediging wordt geduwd. Ik denk dan vooral aan de leiders van de Kerk die hun kerken zien leeglopen en dit sinds jaren al en die, geconfronteerd met deze leegloop ook de druk van een barbaars iets als de islam voelen naderen.

Ik denk aan vrienden, jonge mensen nog, wier leven gezegend werd door hun geloof in Jezus Christus en hun hart gericht om hem na te volgen en die, op ogenblikken van twijfel – God zit achter een glazen wand en deze wand is bedampt langs de kant van God – alleen zijn met die God. Ik hoop voor velen onder hen dat de wand zich ooit klaren zal.

Ik ken die vrees niet. Het godsbeeld in mij is een ontzaglijk iets, is een enorme bol, miljarden sterrenstelsels, in realiteit; het leid tot de bouwstenen ervan, niets anders dan een enorme soep van subatomaire deeltjes – van snaren zegt Witten – die ik me tracht voor te stellen als onooglijk kleine substanties die voortdurend tegen elkaar aan botsen, voortdurend en voortdurend. Een kolossaal levend iets, waar de deeltjes aarde in zwemmen, samen geklonterd, een punt ergens in het Universum en ik, ergens in die klonters, nog geen speldekop groot. Maar, en dit is het wonder van de mens, Monod ten spijt, een speldekop die zich een beeld kan vormen over én zijn petieterigheid, én zijn grootheid als mens. En Pessoa wist het duidelijk te zeggen: je hebt niet de grootte van je gestalte, maar wel de grootte van wat je ziet. En ik zie me in gebalsemd in, en deelnemend aan, die bolvormige oceaan van subatomaire deeltjes die alle op de een of andere wijze met elkaar in verbinding staan. Als ik de poort van de garage open met de ‘telecommande’, dring ik totaal onzichtbaar binnen in deze subatomaire massa die de reële realiteit uitmaakt, al denken we er anders over. Het is enkel op dit niveau van het subatomaire kleine dat God zich situeren kan.

Vele van de vrienden van de Kerk die ik ken, houden dit beeld, maar ze zijn er van afgestapt omdat het niet meer voor te stellen is als een Vader, voor hen is nu het absolute, centrale punt Jezus geworden de uitzonderlijke Zoon ervan die hij is voor hen. Het is hij die hun voorbeeld is, het is hij die ze kennen en navolgen kunnen, en het is zijn leer die ze uitdragen. God wordt er meer en meer buiten gehouden.

Wij echter durven hem zien als de totaliteit van de op zich inwerkende massa subatomaire, met energie en kennis geladen deeltjes. Voor hen wijkt dit beeld te ver af van de Vaderfiguur die God altijd geweest is voor hen.

01-05-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde