Waarom dacht hij aan Bruegel toen hij ontwaakte deze morgen – de eerste kraaien krijsend in de luchten – en het hem toescheen dat de wereld omheen hem een grote beweging was, dat het leven roerde in de bomen en in de aarde, dat het zich opmaakte om plots, met een ruk, open te barsten/>

En, gisteren toen hij het schilderij van Bruegel, de ‘Val van Icaros’ had opgezocht dacht hij juist het tegengestelde te hebben ontmoet bij Bruegel waarin alles neigde naar rust en vertrouwen in het komende.

In dit doek,  waarover hij onlangs uitvoerig las in een essay in De Standaard, is het de grote rust van land en water en de totale onverschilligheid van de mens die domineert,  de mens die geen oog heeft voor het grote gebeuren dat  Ovidius beschrijft en ook niet opkijkt als Icaros neerstortte.

Hij ging herlezen wat Louis Pauwels[1] in zijn ‘Blumroch l’admirable’ hierover schreef :

Que veut dire Bruegel, le paysan, fils d’un ouvrier agricole… ? On s’en fout, la vie continue, do not disturb, la vie humble aux travaux ennuyeux et faciles, heureux les pauvres en esprit, rien que la terre, paix, bonnes et sages créatures du bon Dieu, dans l’éternelle nature. O monde uni et tranquille, ne soit pas dérangé !... Icare connais pas, n’avait qu’à pas, a monté, est retombé pour des prunes.

Nochtans, zegt Pauwels, houd ik van Bruegel, ik ben Vlaming, mon cœur flamand adore cette paix compacte, s’ y repose, s’ y dilate.

Wellicht heeft Pauwels gelijk gehad - alhoewel hij etsen heeft gemaakt met een vliegende Dedalus en een vliegende Icaros -  geloofde Bruegel niet in het verhaal van Ovidius en gebruikte hij hier het verhaal om de aandacht te vestigen op de vier natuurelementen: de zon wat het vuur betreft, de visser die het water aanwijst, de herder die naar de lucht kijkt en de boer die de aarde omploegt en de totale onverschilligheid  van de man die te slapen ligt in de struiken. En Bruegel die ons zegt, kijk daar geloof ik in, de kracht en de rust die de natuur uitstraalt, het overige zijn maar vertellingen.

Hij ook tracht telkens, de grote onverstoorbare rust van de aarde, zoals Bruegel in zijn Icaros, neer te zetten in het amorfe van het woord en hierin een beweging te leggen, meer van de geest dan een beweging van het omringende. Hopende dat zijn woorden in deze richting zullen openbloeien en binnen dringen in het oneindige.



[1] Louis Pauwels: Blumroch l’admirable ou le déjeuner du surhomme. Ed. Gallimard, 1976.

04-01-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In navolging van George Steiners ‘Errata’ had ik deze blogs  ook kunnen betitelen als ‘ An examined Life ‘ of, nog sprekender zoals in de Franse titel, ‘ le Récit d’une Pensée ’ ; meer zijn deze blogs niet, en meer willen ze ook niet zijn. Als dusdanig hebben ze het voordeel, noch begin noch einde te kennen. Wat me dan toch een zekere vrijheid laat het onderwerp te nemen dat zich aanbiedt.

Wat ik verder zet is een werk van lange adem dat mijn schrijf- en leesgewoontes de fond en comble heeft gewijzigd, om maar niet te spreken van de indeling van mijn dag die er totaal is op afgestemd. In deze mate ben ik onderworpen eraan en is het mijn blog die heerst. Of dit als een normale toestand mag worden gezien weet ik niet, maar het is in elk geval een veeleisende.

Het resultaat tot vandaag is niet wat ik er in den beginne van verwacht had nu ik het stellen moet met, voor het ogenblik, 12 à 15 lezers elke dag. Na vier jaar ben ik dus niet zo succesrijk geweest. Maar op de 5.800 ‘bloggers’ in de rubriek ‘dagboek-bedenkingen’, word ik toch geklasseerd binnen de 20 meest bezochte/gelezene. Wat me dan toch een zekere tevredenheid geeft.

Ik zet dus mijn woordentocht verder na deze enkele beschouwingen die ik een ogenblik nodig had, één om een lijn te trekken en twee om een opening te scheppen naar het komende toe. Ik dacht er even aan dat ik in het begin van 2013 niet inzag dat ik ooit stof genoeg zou gevonden hebben om het einde van het jaar te bereiken. Het is ook deze gedachte die zich aanbiedt vandaag, maar ik hoop en blijf hopen op mijn goed gesternte.

03-01-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vlechtwerk van het woord

op de middag,

verhalend het verholene

aftastend
dag aan dag

om nergens uit te komen

nergens voet aan wal te zetten

en vaste grond te voelen

waar je niet hoefde te zijn.

Ook de uren niet geteld

die er overheen zijn gegaan,

niet uitgekeken naar wat de morgen

brengen zou,

de avond en de nacht.

Klaarder weten

om het op te tekenen,

te vergeten of te vermenigvuldigen

tot het een waarheid wordt

van deze tijd,

wij achterblijvend,

strompelend omlaag, omhoog gekeken

en niet gevonden wat we zoeken bleven

tussen de lijnen van het Boek.

En toch opgemerkt

boreale lichtfestijnen

die te zoeken zijn,

te interpreteren

in het gebazel van een gedicht:

woorden

als zaden in de grond,

om er te groeien tot bomen.

Vergrijsd

tot niets herleid zoals we gekomen,

en toen alles was toegedekt

zijn we weggegaan

met trage tred en ongerept.

We verlangden er niet naar

maar zijn toen aangekomen,

waar het al lente was. 

.

02-01-2014, 07:53 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een groot moment, de eerste woorden die ik schrijf, alsof ik opnieuw, in alle sereniteit, kon schrijven naar het jaareinde toe, een risicovolle belofte, een risico dat ik nam van 2010 af en doorliep tot 2013 met, door een plots opduikende ziekte geveld, slechts één lange onderbreking. Alles samen zit ik nu met een boek dagelijkse fragmenten van meer dan duizend pagina’s.Wat vang ik er mee aan. Niets, de teksten liggen in en over elkaar zoals de jaarringen in een boom. De verste ervan groeien weg uit mijn gedachten of hebben zich gemengd of zullen zich mengen met wat ik vandaag en morgen schrijven zal. Telkens opnieuw beginnend om nog verder uit te diepen wat nog uit te diepen zou zijn.

Zo niets is verworven, niets is definitief, alles moet herbegonnen worden herdacht, herschikt, herschreven. We zijn of denken er klaar voor te zijn en denken reeds aan wat we morgen schrijven zullen als in het zuiden, boven de horizon, het sterrenbeeld van Orion zal rijzen, en in de verlenging van de gordel van Orion, naar de horizon toe, Sirius, de helderste onder de sterren en, ik schreef het al, de Egyptische Sothis ster waar de chronologie van dat land werd aan opgehangen. Maar dit is een ander verhaal waarvoor ik een gans jaar de tijd heb het te verhalen.

Morgen is een andere dag, misschien wordt het een gedicht of een verhaal, of iets over Elias of het Gevecht met de Nachtegalen, zoals het allemaal gebeuren kan bij mij, en ook  in deze wereld.

En,
nu je bent doorgedrongen tot in mijn gedachten, houd ik je even, nu ik je raken kan, en wens ik je en je familie, zoals het destijds gebruikelijk was, een 'zalig en gelukkig Nieuwjaar'.

01-01-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een Chinees poëet schreef in de XIIde eeuw:

                  Reading in the heat of noon

I grow sleepy, put my head

on my arms and fall asleep.

I forget to close the window

and the warm air blows in

and covers my body with petals.

Veel is er niet veranderd. De poëet viel in slaap op zijn boek in de grote rust van het middaguur. Voor een moment verdween hij uit de realiteit der dingen, hij droomde misschien, zijn leven stolde een korte tijd, een tel maar, een fractie van tijd maar. En dan ontwaakte hij, bedekt met kersenbloesems. Hij ook zou zijn hoofd willen neerleggen op zijn armen en ontwaken met bloesems over hem.

De ogenblikken van droom die zich schuiven binnen de ogenblikken van realiteit. Telkens en telkens overvallen ze ons, en telkens keren we terug naar het alledaagse. Hij kon verdwijnen in een tekst, zoals deze die hij gisteren had geschreven, maar telkens ontwaakte hij – zelfs de laatste dag van het jaar - zoekend naar een nieuw te schrijven vlechtwerk van woorden. 

Verveeld op deze laatste dag van het jaar met die geheimzinnige bezwering die telkens verschijnt waar ik die zeker niet wens!

31-12-2013, 10:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Koorddanser zijn, die zijn evenwicht zoekt tussen hemel en het onzichtbare, het komende en wat van de aarde is, het waarneembare en wat van het verleden is, dit is wat een goede vriend me schreef op Kerstdag. 

Hij had het juist gezien wat de drie-eenheid betreft, die is er duidelijk. Ik zelf, nu ik door hem ben geïnspireerd, zou het willen houden bij, de hemel en wat schuilt gaat achter de miljarden melkwegstelsels , het Woord dat in de beginne was, het grote wonder dat de aarde is in haar baan om de zon, waarvan de dagen eens te meer gaan lengen naar het Licht toe.

Maar het kan ook anders.

Het kan ook dat alles keert en draait om het Woord waaruit alles zou ontstaan zijn en dat ook verder en verder zijn tentakels om ons heen heeft vastgeankerd, als een wikke omheen de graanstengel, en dat het vanuit de wikkerank is dat alles om ons wordt belicht en bekrachtigd en met nieuw leven wordt gevoed. 

Vereeuwigd staan we op uit het Woord, dat van alle geslachten is, van alle volkeren, van alle religies, van alle vormen van leven. Het Woord dat onze binding is met al wat was, al wat is en al wat nog komen zal.

Van uit dit tranendal – voor velen vandaag – richten we ons op om meer mens te zijn, meer homo sapiens-sapiens, om meer van het Woord te zijn, ondanks alles wat er ons van verwijderd houdt. 

Het kan nog eeuwen duren, maar we halen het, er is ons enkel nood aan een nieuwe vorm van het sacrale.

Dit, waarheen het woord van een vriend me voerde.

30-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

El tiempo no es, de tijd is helemaal niet. Wat heden is is reeds verleden en wat toekomst is wordt heden : tijd is een ogenblik tijd en niet meer, maar met jou Maria Moreel, el tiempo no es. Tussen bladern en geschriften : voor zich een afbeelding van Memlinc’s Sibille Sambetha – maar hij dacht Maria Moreel - en hij dacht, binnen in haar kijkend, el tiempo no es.  

Binnenkijkend in de vrouw die ze was toen ze poseerde, met de torens en de huizen omgekeerd in de reien en de witte duiven kirrend op het dak, lichtvlekken in de bomen en vlekken licht in haar beminnen : Maria, el tiempo no es. 

Of de sneeuw die viel in trage vlokken op de roerloze wereld en het gewemel van de vlammen in de haard. Haar blanke handen in haar ogen binnen : Maria, el tiempo no es.

En niets zal er nog bewegen tot in der eeuwigheid, niet het leven dat ze houdt in blik en ogen, gegroeid, gestold, verhonderdvoudigd. En niet te ontcijferen : Maria, el tiempo no es.

Ontcijferen we nimmer wat van haar en wat van Memlinc was. Wat van haar in hem en wat van hem in haar was, overgave en beslissing, verlangen en tedere oneindigheid : el tiempo no es. Ontcijferen we nimmer het osmose-punt van beiden, in lagen verf vermengd, molecule in molecule, atoom in atoom, zoals alles was en alles blijft : want de tijd is niet. 

Een lichte druk van de hand, de streling over het haar, een fluisterwoord dat geest en lichaam is, een verrukking en een verre pijn, alles versmolten in een immensiteit van tijd die niet is. 

En toch wat van vele geslachten is, en toch je kleed van brokaat en geruis, geruis in golven van blijheid, openzwaaiend lijk witte zwanen van sierlijkheid. Wie hebben we liefgehad en wie hebben we bekoord in dit ene ogenblik dat tijd tijd nog was en ook niet meer. 

El tiempo, Maria, no es. Is helemaal niet en je lippen Maria, van ogenblik tot ogenblik, je eeuwigheid, Maria. 

Zo was en is dit beminnen in dit stille punt waar alle lijnen, alle wegen, alle daden zich hebben opgelost in de lijn van oog naar mond naar hand.

De tijd is niet.

29-12-2013, 10:17 geschreven door Ugo d'Oorde