Schrijvend de ganse dag,

is het niet met pen het is  dan

in gedachten.

En wat blijft er over als de nacht

me overvalt en de dag

me heeft leeggehaald:

een schotel schamele woorden.

Al ware het erger geweest

had ik niets geschreven,

had ik hier geweest

als beeld, verzilt met ogen

gesloten:

als ik wist dat jij me lezen zou,

waarom ik zou zwijgen?

Wat is het dat ik je zeggen kan

om je stilte te bereiken  

zo, het zonlicht trillend

op het water uitgestrooid

de meeuwen die erover hangen,

ik woorden barend als het nog kan.

Wat is het dat ik je zeggen kan,

dat ik hier vertoeven mocht,

droom-gebonden

doorgebracht

maar ook te vlug gegaan,

te vlug de avond en de nacht

te hoog de golven

die nog komen zullen,

en ons zoeken naar wat verborgen.

Ik ken geen plaats waar

meer woorden dralen,

lijk witte boten op de horizont

die ons groeten met hun zeilen.

Anker ik me vast.

30-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De basis van de hedendaagse kunst is, er niets van te begrijpen[1].

Dit laatste is niet van mij. Het is van een dame, Guadalupe Echevarría, (Bilbao 1948) die, lees ik in El País van 26 maart, haar ganse professioneel leven gewijd heeft al arte contemporàneo. En sedert 1991 directrice is van la Escuela Superior de Artes de Burdeos.

Dit geldt dus voor alle contemporaine kunst ook voor poëzie, zoals deze van Paul Auster, waar ik ooit over sprak, misschien geldt dit ook voor het gedicht van gisteren en dat van een paar dagen terug, en is dit ook poëzie van heden ten dage.

Ik interpreteer de slagzin van Señora Echevarría – en zij kan het weten - dat de kunst die we niet begrijpen ons geen zorgen hoeft te maken gezien het de karaktertrek is van de hedendaagse kunst.

Ik denk aan de doeken van Raveel en van De Keyzer, en er zijn er nog andere, hoog geprezen schilders waar ik problemen mee heb. Er zijn er zelfs die een schedel vol kleven met diamanten.

Mij rest er voortaan niets anders dan deze kunst te aanvaarden als contemporaine kunst, wat ik al lang gedaan heb. Als je er voor staat moet je je totaal ledigen – vaciarse totalmente - van al wat je kent, zegt onze Dame, en je openen voor wat je ziet en pas dan kun je er iets van begrijpen en je oordeel geven.

Ik beken dat dit alhoewel een moeilijke, een aanvaardbare opdracht is. Of die helpen kan is een andere zaak.

29-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uit het vreemde land

dat ik onbedacht bezocht,

teruggekeerd, een tijdje al,

en  nu met toeters en bazuinen

de stoet doorheen

de straten van mijn jeugd en ouderdom.

Hoera, hoera,

Het woord is weer gekomen,

neergedaald in warme oorden,

heb ik honderd uit gedacht

de jaren die nog komen

de beste zullen zijn,

de kilte is uit de bomen.

Op mijn troon gezeten

kan ik de golven horen

hoe ze spreken als ze komen

aangerold met overrompelende

innigheid, en roep ik hen:

kom golf, kom inspiratie-golf

en overspoel me met je kracht

en uitgelatenheid.

Ik vang je op en spreid je open,

je tentakels vastgehecht

in elk verwachten dat me nog rest,

uitgedeeld alsof het verhalen waren

die zich verborgen hielden,

sprakeloos.

Heb van vele onachtzaamheden

weinig geleerd,

niet geweten dat het gebeden waren

om niet meer te herbeginnen,

voorbijgestreefde uitlatingen
 

van wie zijn laatste lijnen

aan het schrijven sloeg.

28-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik sprak jullie over een vergeten Vlaamse schrijver, Robert Mussche en over het boek, ‘Lo que mueve el mundo’[1] van Kirmen Uribe, de Spaanse vertaling van het in 2012 in het Baskisch verschenen boek met als titel ‘Mussche’.

Had een eerste stap gezet met er iets over te schrijven in mijn blog van 20 maart en heb het boek gekocht. Ben het nu aan het lezen en het bevalt me, vooral de wijze waarop Uribe, de stof die hij over Robert Mussche heeft verzameld, met flash backs, aan de lezer brengt en dit, omdat hij op een bepaalde dag in Colombia, de zoon ontmoet van een van die Baskische kinderen die in Colombia was terecht gekomen, en die hem suggereerde een boek te schrijven over wat zijn vader als kind overkomen was toen hij met duizenden andere kinderen tijdens de Spaanse burgeroorlog geëvacueerd werd uit Bilbao en in Colombia was terecht gekomen.

Uribe vertelt het verhaal aan een vriend in New York en deze bezorgt hem het adres van Carmen Mussche, de dochter van Robert die een van de Baskische kinderen opgevangen had. 

Ik ga zeker niet het boek vertellen. Ik geef me wel rekenschap van de moeite die het Uribe moet gekost hebben, een boek te schrijven over een Vlaming, een Gentenaar, die één van de Baskische kinderen had opgevangen.

Wat ik wel vertellen wil is het feit dat Robert Mussche twee vrienden had, Herman Thiery, zijnde de schrijver Johan Daisne en Robert Brise – ‘Brisé’ eigenlijk - de amateur-pianist die hen regelmatig vergastte op een recital, en, die vader is, of was liever, van een goede vriend van mij, Jean-Pierre Brisé.

Ik belde Jean-Pierre deze namiddag, vroeg hem of zijn vader Robert heette en of hij piano speelde.

Ja antwoordde hij en ik moet je een bekentenis doen, mijn moeder en ik konden na zijn overlijden geen piano muziek meer horen en ik nog steeds niet. Maar waarom je vraag.

Wel vertelde ik hem omdat ik hier in een uit het Baskisch naar het Spaans vertaald boek over je vader lees, die een vriend was van Robert Mussche.

Dit is juist antwoordde hij, ze waren altijd samen, Robert Mussche en Herman Thiery (Johan Daisne) en mijn vader, en dit tot mijn moeder, na hun huwelijk, het welletjes vond.

IK hoop dat Jean-Pierre van nacht dromen mag van zijn vader, maar dan zonder piano.

27-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er is

een kilte tussen het woord en mij

gekomen, gekeerd

in vreemde havens,

wijl ik neerzit waar ik gisteren was,

de dagen ervoor er was,

maar nu een kilte

waar de warmte was,

de inspiratie zich had opgehoopt

en er versteend is uitgekomen.

Vreemd het is,

mijn dromen afgevlagd.

Wat weet ik dat ik gisteren niet wist,

hoe de gezangen opgevolgd,

de witte lijn der golven,

het onverwachte

dat mijn voedingsbodem was,

van wat kon nagelaten,

opgesteld en geaccentueerd

in geest en in gevoelens,

verschroeid.

Maar een kilte nu,

het woord ontbeend, ont-mergt

ontwapend:

waar kom ik uit,

nu het woord me niet meer

ten goede komt,

nu wranger is dan wrang.

Gebeure wat gebeuren moet,

niet alle brood is koekebrood,

ik zeg dan maar

wat ik anders nooit zeggen zou,

van vele dagen, wat ik anders

verbergen zou.

In wolken en nachten ben ik

verder gereisd tot ik aan kwam

waar ik  niet hoorde te zijn,

alsof ontredderd.

Uitgesproken in dalende lijn 

toen de duisternis viel.

De kilte zich niet oplossen kon, 

in ademnood.

26-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een grote morgen was het gisteren – en ik neem nu voor het eerst de woorden over uit mijn notaboekje – de berekening dat het Universum 100 miljoen jaren ouder is, werd gedaan aan de hand van de Europese ruimtetelescoop ‘Planck’, en de foto in ‘El País’ was het beeld dat het Universum uitstraalde op het ogenblik dat het 380.000 jaar oud was.
En dan lees ik:

‘Los primeros tiempos del cosmos fueron de altisima temperatura, una sopa densa de protones, electrones y fotones.’


En dan mijn vraag, 1. vanwaar kwamen die ‘protones, electrones y fotones’ en 2. hoe kwam het dat die elektronen en protonen het vermogen bezaten, bij het afkoelen na 380.000 jaar, atomen te vormen en de fotonen (licht) hierbij vrij bleven, opdat hieruit, na 13.100.000.000 jaar het Universum zou ontstaan zoals het nu gekend is?

Inderdaad, een grote morgen: hier te zitten op mijn rots, de uitdeining van de Big Bang te beluisteren in de grote symfonie die van de golven is, en ik badend in die symfonie van het Universum en woorden optekenend die me bereiken, komende van schrijvers van vroeger en nu, komende van oneindig ver terug toen ik al in potentie bestond, een minimale fractie na de Big Bang.

Wie moet ik dankbaar zijn?

Er blijft dus nog altijd één stap te zetten om te komen tot de verste origine van de elektronen, protonen en fotonen, een stap die nooit gezet zal worden, gelukkig misschien, de wetenschap zal zich tevreden stellen te weten dat ze een beeld hebben van 380.000 jaar na de Big bang en te weten dat het Universum niet 13 miljard jaren oud is, maar 100 miljoen jaren ouder nog en dat, wat was vóór de Big Bang, hun zaak niet is omdat dit in het domein van de metafysica moet gezocht worden.

Het zou dus kunnen – met de nadruk op ‘zou kunnen’ - dat het protones y electrones zouden geweest zijn die, hetzij ontstonden uit de Geest en bezeten waren door de Geest, hetzij de materiële vorm waren van die Geest.

Maar wie ben ik om een dergelijke stelling naar voor te schuiven.

25-03-2013, 06:35 geschreven door Ugo d'Oorde  

Deze morgen ontwaak ik met de Pastorale van Beethoven. Is er beter ontwaken?

Wellicht. Toch is het een verrassing die er geen is, Beethoven zit in mijn genen, zit in mijn bloed en dan vooral zijn Pastorale, omdat het mijn eerste Beethoven was.

Het was de dag dat ik op negentienjarige ouderdom het medisch onderzoek onderging dat me geschikt zou verklaren voor de militaire dienst. Het gebeurde in Brussel en in de namiddag was ik een film gaan zien, de film van toen, ‘Fantasia’ van Walt Disney. Heb nog altijd het programma ervan in de dichtbundel, ‘Spiegel der Zee’ van Karel Jonckhere. Het was de film die me binnenleidde in de klassieke muziek die me van dan af niet meer verlaten zou.

Igor Strawinski en zijn Sacre, Johan Sebastian Bach en zijn Toccata en Fuga, Moussorgski en zijn Beelden van een Tentoonstelling, Paul Dukas en zijn Leerling-Tovenaar, Ponchielli, Tsjaikovski en wie nog? Een wereld die zich opende voor mij, het was in 1947, daarna kwamen er vele anderen, Mahler, Shostakovitch, Debussy, Ravel, noem maar op. Ik was verloren voor de klassieke muziek, mijn enig voedsel, het was zo erg dat de Beatles aan mij zijn voorbijgegaan, un trou dans mon éducation musicale, met al degene die er op  volgen zouden.

Een grote morgen was het want er was ook een e-mail van een groot schrijver, woorden die  me vleugels gaven. Onmiddellijk daarna ben ik mijn dagblad gaan halen met een eerste zin in mij als mogelijk antwoord op zijn mail: Hoe gelukkig je me maakt met je woorden, mijn vriend … en ik dacht onmiddellijk – een zin die in mij is gebrand - aan ‘Anabase’ van Saint John Perse: ‘de mon frère le poète on a eu des nouvelles, il a écrit encore une chose très belle et peu en eurent connaissance’.

Op mijn plaats aan zee voelde ik me ongelooflijk rijk, binnen in mijn Arcadia. En toen ik mijn dagblad, een andere vriend hier, ondanks de wind, opensloeg: een foto van het Universum: ‘El universo es 100 millones de años màs viejo de lo que se creía’. En verder nog, mijn naamgenoot Gérard Mortier, del Teatro Real de Madrid: ‘cumplira entegro su contrato’: die ondanks de enorme besparingen, zijn contract zal mogen afwerken.

Een grote morgen was het, de zang van de zee, de wind in mijn gelaat, gezeten voor de oneindigheid die van de zee en de oceanen is, heb ik het klad gemaakt van mijn brief die ik mailen zou achteraf naar ik dacht, met drie elementen: Saint John Perse, een psalm uit de bijbel en een vroegere zin van hem over zijn vrouw die ik me herinnerde en die me enorm had getroffen.

De woorden kwamen lijk de golven op de rotsen. Ik schreef zoals altijd in diagonaal over het blad van mijn notaboekje - zonder lijnen - in een over en weer schuiven van de hand, nog steeds meer dan ooit vertoevend in mijn Arcadia. En ondertussen op de achtergrond van mijn geest, het artikel over het Universum dat 100 miljoen jaren ouder zou zijn dan eerst gedacht.
 
Maar meer hierover in mijn blog van 25 maart, anders wordt hij te lang vandaag. 

24-03-2013, 03:46 geschreven door Ugo d'Oorde