‘E quindi uscimmo a riveder le stelle’[1].

Hij beseft dat er in het Westen, ook onder invloed van de New Physics een beweging is ontstaan in het religieuze denken die een raakvlak heeft met de metafysica. Zo heeft de religieuze mens nood aan het onzichtbare dat te zichtbaar werd en wordt voorgesteld. Die tijd is voorbij, de begrenzing van het woord maakt plaats voor de ruimte van de geest. De mens overschrijdt thans de drempel van een totaal nieuwe dimensie, deze van zijn oorsprong als stof van de sterren.

De Bijbel, het grote epos van de mens in zijn relatie tot zijn God, die woorden sprak en daden stelde, is te hernieuwen in een epos van de mens in zijn zoektocht naar zijn integratie in het kosmische gebeuren.

En hij weet zijn verbondenheid intens. Als hij elke zondagochtend, langs de weg die hij samen met enkele vrienden loopt, dezelfde boom groet - zijn hand even op de schors houdt en ‘dag boom’ zegt - dan gelooft hij dat de boom deze groet opneemt en doorgeeft aan de andere bomen. En al weet hij wel dat velen dit geloof niet delen toch denkt hij dat mens en boom iets gemeen hebben.

Hij kan er opnieuw Paulus bij roepen die schrijft dat we een tempel Gods zijn en dat de geest van God in ons woont. Zou hij dan ook niet wonen in die boom die hij groet en zouden de contacten tussen mens en boom niet gebeuren precies langs het deeltje God dat boom en mens bezielt en levend houdt?

Het is het doel van zijn bestaan hier op aarde, wat is van God-Elohim in hem, te benaderen en af te tasten, te omcirkelen en erin binnen te dringen. Het is zijn queeste naar de negenennegentig namen van die God, neergeschreven (18 + 81, weliswaar in Arabische cijfers) in de palm van ons beide handen. Namen die hij ziet, niet als de negenennegentig eigenschappen van God/Allah, maar als zovele mogelijkheden om Hem te omschrijven.

Hij weet dat deze queeste doorlopen moet tot het allerlaatste ogenblik van zijn bestaan. Maar hij beseft tezelfdertijd dat deze zoektocht niet altijd kan volgehouden worden, dat er breekpunten zijn, momenten dat hij begaan is met andere zaken waarbij hij amper de dag ziet opengaan en de dag ziet sluiten.

Maar het is duidelijk : zijn beeld van God valt niet samen met het beeld dat Paulus ons voorhoudt. Paulus schrijft trouwens, dat alleen de geest van God het wezen van God kan kennen. Hij schrijft ook dat we niemand, behalve onszelf, kunnen kennen.

Paulus echter is een uitzondering hierop. Hij kent Jezus omdat ‘God besloten had zijn zoon aan hem te openbaren’. Wat betekenen moet dat dankzij deze ‘openbaring’ Paulus in de mogelijkheid is te spreken over de Jezus van Jezus en niet, zoals men logisch denken zou, over de Jezus van Paulus.

Waar deze openbaring heeft plaatsgevonden en onder welke vorm zal wel niemand weten, want Paulus aarzelt niet te bekennen dat hij, op de weg naar Damascus, na de ‘roep’ van de Heer te hebben gehoord, ‘onmiddellijk, zonder een mens te raadplegen naar ‘Arabië’ vertrokken is, om pas drie jaar later naar Jerusalem te komen waar hij Kefas (Petrus) en Jacobus, de broeder van de Heer, zal ontmoeten’.

Welke Jezus is hij in Arabië gaan opzoeken. Is het zo dat hij drie jaar als ‘postulant’ in het klooster van Qumram zou verbleven hebben, zoals hij het las in The Dead Sea Scrolls Deception van Michael Baigent en Richard Leigh?

Neen, zijn beeld van God loopt niet parallel met dit van Paulus omdat zijn opvatting over God, van binnen in hem vertrekt en niet vanuit de geschriften van Paulus. Hij kan enkel zijn eigen weg bewandelen doorheen de diepste roerselen van zijn geest.

Aldus kunnen allen die hem lezen de essentie vernemen van wat levend is binnen in hem. Zoals anderen in de geschriften van Paulus alles kunnen vernemen over de essentie van Jezus in Paulus.

*

Maar hij beseft, aangekomen waar hij zich nu bevindt dat hij een (te) lange omweg heeft gemaakt, met het godsbegrip als centraal punt, trachtend keer op keer het te belichten in andere bewoordingen. Maar er zijn er wel die een even lang verhaal bouwen rond het ‘het’. Vandaag voelt hij zich verlost van een zware last. Zoals Dante zich verlost voelde toen hij zijn pelgrimstocht door de Hel beëindigde met: ‘E quindi uscimmo a riveder le stelle’, ‘en toen kwamen we buiten en zagen we de sterren terug’. Ik ook, dacht Ugo, ik ook wil nu terug de de sterren weten boven mijn hoofd.

05-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Van Frederico Garcia Lorca die in Spanje beschouwd wordt als een van de grootste schrijvers na Cervantes, vond ik in een boekje, uitgegeven in juni 2000 door het poëzie-atelier van Grupo Anaya, s.a. Madrid, van Benjamin Prado: ‘Siete maneras de decir manzana’, of zeven mogelijkheden om over poëzie te spreken – maar Prado vervangt hier poëzie door manzana, appel – een even vreemd als prachtig gedicht dat voor mij de zuiverste poëtische expressie is. Een gedicht dat zijn kracht haalt uit de eenvoud van de opgeroepen beelden, en dat, alhoewel het kinderlijk schijnt, toch een zeer dramatische inslag kent, Frederico Garcia Lorca werd immers tijdens de Spaanse burgeroorlog in augustus 1936 gevangen genomen door de aanhangers van Franco en enkele dagen later gefusilleerd. Ik vrees zelfs dat zijn graf nog steeds niet gelokaliseerd werd, maar ik zou me kunnen vergissen.

Ik breng u hier de originele versie, de vertaling komt verder:

Por las ramas del laurel

vi dos palomas oscuras:

la una era el sol,

la otra la luna.

‘Vecinitas’, les dije,

‘¿Dónde està mi sepultura?’

‘En mi cola’ dijo el sol

‘En mi garganta’ dijo la luna.

Y yo que estaba caminando

con la tierra por la cintura

vi dos aguilas de nieve

y una muchacha desnuda.

La una era la otra

y la muchacha era niguna

‘Aguilitas’, les dije,

‘¿Dónde està mi sepultura?’

‘En mi cola’ dijo el sol

‘En mi garganta’ dijo la luna.

Por las ramas del laurel

vi dos palomas desnudas

la una era la otra

y las dos eran ninguna.

Terwijl Lorca ons een poëtische mengeling nalaat van woord, beeld en klank, gaat de klank – en kleurrijkheid door de vertaling verloren omdat het woord meer aandacht krijgt dan het verdient.

Ik dacht er het volgende van over te houden:

Tussen de takken van de laurier

zag ik twee donkere duiven,

de ene was de zon,

de andere de maan.

‘Lieve buren’ zegde ik tot hen:

‘Waar is mijn graf gelegen?’

‘In mijn staart’ zegde de zon,

‘In mijn keel’ zegde de maan.

En ik, reizend

met de aarde aan mijn zijde

zag twee arenden van sneeuw

en een meisje naakt.

De ene was de andere

en het meisje was geen ene.

‘Arendjes’ zegde ik:

‘Waar is mijn graf gelegen?’

‘In mijn staart’ zegde de zon,

‘In mijn keel’ zegde de maan.

Tussen de takken van de laurier

zag ik twee naakte duiven.

De ene was de andere

en de twee waren geen ene.

Heb ik nu niet gezondigd tegen het auteursrecht door dit gedicht hier over te nemen?

04-05-2012, 00:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 12 mei opent in Gent de tentoonstelling TRACK, een kunstmanifestatie buiten de muren van het museum, waaraan een dertigtal mondiaal gekende kunstenaars deelnemen.

In dit kader plant de Chinese kunstenaar Tazu Rous – hij heeft nog een viertal namen in meer - een hotelkamer te bouwen rond de toren, met uurwerk, van het Sint-Pietersstation. Hij plant niet alleen de bouw van een hotelkamer, hij wil er ook de ganse duur van de tentoonstelling die loopt tot 16 september verblijven.

IK heb er helemaal niets tegen, trouwens het ligt in zijn aard te bouwen, reeds in 2005, bouwde hij een slaapkamer rond het bronzen Christusbeeld in het Sint-Anna park, hij is dus een kunstenaar-bouwer die zich plagieert in Gent.

Het is natuurlijk zo dat al degenen die de trein nemen in het Gentse station onvermijdelijk geconfronteerd worden met het glazen – veronderstel ik - kamercomplex omheen de enorme klok in de toren die de achtergrond wordt van zijn bed in zijn slaapkamer. Hopelijk verliest hij het uur niet uit het oog, hopelijk is het een elektrische klok en niet een mechanische, hopelijk houdt hij het vier maanden  uit.

Aan lef ontbreekt het hem dus niet maar, zijn dergelijke manifestaties, kunst te noemen, en als het kunst is - en dat zal wel, gezien het de bedoeling is van TRACK - zal het ooit iemand beroeren in de ziel of, zal er naar opgekeken worden met een glimlach?

Een andere kunstenaar, Benjamin Verdonck een Antwerpenaar, realiseert in een grote boom in het Vogelenzangpark een getrouwe replica van een van de bungalows in het park uit de jaren vijftig. Hier wordt het maar een kopie te klein om te bewonen, wat jammer is, maar niet voor de boom.

Wat niet belet dat deze tentoonstelling een excellente gelegenheid is om het waardevolle en het historische van bepaalde stadsgedeelten een betere bekendheid te geven. In elk geval is het zo dat een deel van TRACK zich zal situeren in de hoogte.

Hoogstaande kunst dus.

Wie hierover het essentiële oprapen wil, surfe naar www.track.be.

03-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik denk literatuur te bedrijven als ik schrijf. Ik denk zelfs dat ik altijd, vanaf ik begonnen ben met het bijhouden van een dagboek, literatuur heb bedreven.

Maar wat mijn dagboek betreft is er een wijziging opgetreden. Het is niet veel meer nog dan het neerschrijven van de gedachten die plots opduiken in mijn vingers, gedachten die ik zo maar laat vloeien en  ik er meer op uit ben mijn blad te vullen in plaats van toe te zien dat wat ik schrijf, én duidelijk leesbaar is, én inhoud heeft.

Ik vrees dat noch aan het ene noch aan het andere wordt voldaan en dat eens opgepropt met woorden, het materiële aspect van een volgeschreven blad, me volstaat. Ik ben dus in een stadium terecht gekomen dat mijn dagboek, althans dit van de laatste dagen, niet meer de waarde heeft die het had in den beginne.

Dit is een vaststelling, die ik me maakte, heel vroeg deze morgen, vóór het gekweel van de vogels in de tuin. Het is niet iets om fier over te zijn.

Misschien is het om deze reden dat al mijn geestelijke krachten gebundeld liggen in mijn blog, en is dit het enige literaire werk dat ik presteer. 

Of het literair is, zal er iemand opstaan om het me te zeggen?

02-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Moedeloosheid overvalt me. Het leven is plots een grote onzekerheid, een open vlakte zonder horizon, een woestijn, een dorheid.

Vanwaar deze gedachten, terwijl ik gisteren nog aan het dromen was; terwijl ik de vorige dagen nog een eeuwigheid voor mij had; terwijl ik dacht mijn vijfde maand te beginnen, met nog zeven voor de boeg; terwijl ik dacht canto 34 van mijn A.vd.D. in te loggen met als laatste zin de laatste versregel van Dantes Hel?

Vanwaar deze gevoelens, alles te laten voor wat het is, die moeë lichaam, deze moeë geest, zijn rust te gunnen. Geen woorden meer, geen gedachten meer, een totale leegheid van hart en ziel.

Ademen om nog wat dagen in leven te blijven. Terwijl ik buiten loop, de zon voel in mijn hals, in mij witte haren, zie hoe alles in kleur komt, hoe een spinnen ei is opengebarsten met honderden minuscule spinnen tegen het raam, valt alles stil in mij, opgelost, vergeten, verlaten.

Mijn boeken waardeloos, alle dingen die ik schreef of tekende, of de stukjes steen en wortels die ik samen kleefde onder glas, waardeloos, uitingen van de laatste stuiptrekkingen. En dan, wat me overviel toen ik neer zat om deze woorden te schrijven, begoocheling te denken dat mijn blog de remedie was die alles oplossen zou.

De dag die naar zijn einde neigt: in het minivijvertje één rode vis nog opgedoken, een vergetelheid van de reiger, en als ik voor mijn klavier zit, een vage schaduw, een laatste ekster neergestreken op de tafel in de tuin waar ik een hoopje kaassnippers had neergelegd.

Zeg ik, dat het al wat beter gaat?

01-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Queen’s Day (Holiday Netherlands)

zie ik bovenaan de dag van 30 april in mijn Dagboek van The Economist. En ik denk aan die jonge man, bedolven onder de sneeuwlawine, roerloos nu in een ziekenhuis in Londen. Ik denk aan de moeder die zal lachen en lachend handen drukken.

Ik denk ook aan Volendam. Het was in 1947 dat we, Luc De Landsheer (+) en ik, van uit ons dorp aan de Schelde met de fiets, Nederland zijn binnengereden, om na zoveel dagen aan te komen in Volendam, vraag me niet waarom we Volendam hadden uitgekozen. Maar we waren er, we kampeerder er ergens op een boerenhof denk ik. Het was daar dat ik Miet – ik meen dat het Miet was – kennen leerde, dat er tussen ons beide iets had kunnen groeien dat zich achteraf beperkte tot wat over en weer geschrijf, een uitwisseling van gedachten, van dromen. Hoe het stil gevallen is weet ik niet meer, wellicht zoals alle briefwisseling stil valt. Weet ook niet meer of we elkaar gekust hebben, ooit, geloof van niet, in die tijd was dit nog een ernstige bezigheid.

Maar ik dacht eraan, stel dat het nu gebeuren zou. Stel dat ze ook een blog zou bijhouden waarin ze elke dag iets zou schrijven over haar, stel dat jij haar blog lezen zou en zij dat van jou. Stel het maar.

Een gevaarlijke business zou het worden, jij 20, zij 20 en elke dag iets vernemen van elkaar, wat woorden, wat gevoelens. Vast stellen aan een  woord, een zin dat zij je leest; zij, bemerken dat jij haar leest, maar twijfelen nog.

Dangerous, hoogst gevaarlijk. Een ondergronds gevoel dat groeien zou, waarvan de groei niet meer te stoppen is. Een beeld dat zich vormt, verbazing over wat je dag aan dag te weten komt, kleine dingen, kleine misschien zelfs uitgekozen gebeurtenissen die je verneemt en die je gaat uitschrijven in gedachten. Die je gaat ver-dromen tot realiteit. Beiden weten hoe ze elkaar kunnen benaderen, onschuldig - als blogger smeekt  je erom dat iemand je zou zeggen dat je blog gelezen wordt – het voelt aan als een dagelijks rendez-vous in het woord, dat je niet meer kunt missen, het prille begin van een amoureus parfum, het meest heerlijke parfum dat er is en elk woord dat je leest dat je, zelfs al is het uit het dagelijkse leven, zelfs al is het uit een andere wereld, een aanraking is, een aai, een blik die je vertedert, die je openbreekt, zoals je een bolster breekt. En je bent twintig of tweeëntwintig, of welke ouderdom ook: het wonder dat internet is biedt vele mogelijkheden.

Veertig, vijftig jaar, een leven later, je bent nog altijd samen en iemand vraagt je, zo maar, waar je elkaar hebt leren kennen.

Vroeger zou je gezegd hebben, in Volendam, tijdens het verlof. Nu, wel ons blog, Vrouwe Fortuna, bracht ons samen, we waren elke dag benieuwd elkaars blog te lezen. Tot er een e-mail kwam, tot er een ontmoeting kwam, zij komende uit Volendam, hij uit een boerendorp in Vlaanderen. Wat ze gemeen hadden buiten hun verliefdheid, waren de klompen die ze droegen in hun kinderjaren.

30-04-2012, 01:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik vroeg gisteren een lange inspanning aan mijn lezer, het was een nog langere voor mij om te schrijven wat ik schreef.

Gaf het me enige vreugde bij het inloggen, en eens ingelogd, keek ik er met vertrouwen op neer?

Twijfel is mijn deel, twijfel mijn gegoochel met de naam van God, twijfel mijn gestamel, want meer is het niet. En jij, je vraagt me of het wel nodig was dergelijke zaken te verwoorden/verwerken.

Zijnde wie ik geworden ben, was het nodig en blijft het nodig, want er is droefheid om wat me werd aangeleerd in mijn jeugd en nu grote twijfel genereert dat het, hoe mooi en geruststellend het ook moge geweest zijn, niets te maken had met het grote enigma dat de naam van de Onnoembare omkleedt.

Er is ook grote kommer, omdat de jeugd geen nood meer heeft aan wat van vroeger was, de teloorgang van wat gekend staat als de christelijke beschaving is aan de gang, de Kerk houdt schijnbaar de ogen gesloten voor wat zich aan het afspelen is, alsof alles, door gebed en door de tussenkomst van de Heer, terug in zijn plooi zal vallen.

Waar ik niet in geloof. Maar men zou kunnen beginnen met de nadruk te leggen op die meer diepgaande woorden van een totaal andere gerichtheid die Jezus sprak: ‘Het rijk Gods zoek je niet, het bevindt zich binnen in jou’.

Waaruit we, om te beginnen, leren konden te leven zoals het hoort te leven: open voor het grote mysterie dat het leven is; bewust dat je lichaam stof van de sterren is en je geest, even onsterfelijk als de geest die van de kosmos is.

Maar of we hier ver zullen mee komen, weet ik niet, misschien brengen de tijden ons zes eeuwen terug.

Ondertussen vergat ik dat gisteren, 28 april, in Hong Kong, de geboorte van Buddha werd gevierd. Heb er hier niets over gelezen.

29-04-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde