Na bijna 4 maanden te hebben vertoefd in de status van gepensioneerde geef ik al een korte reflectie prijs.
Nee, het is geen paradijselijke toestand of genieten van 's morgens tot 's avonds, en nee het is niet voortdurend zitten piekeren hoe het komt dat de school toch blijft draaien ondanks je afwezigheid..
Clearly, het is een rouwproces. Onder te brengen in de categorie "noodzakelijk verlies". Loslaten van structuur, menselijke contacten, respect eigen aan je status van directeur, onderscheid tussen werk en vrije tijd enz.
En het is definitief.
Anderzijds zie ik ook meer en meer kansen : kansen om weer dichter bij je eigen ritme te komen bijvoorbeeld, kansen op ontmoeting met nieuwe mensen, nieuwe engagementen, nieuwe ervaringen.
Kansen ook om meer te genieten van de natuur via fietsen, wandelen, lopen...
Het leert me wie mijn échte vrienden zijn, ze laten je niet vallen omdat ze je niet meer nodig hebben. Dat is zo met enkele leerkrachten van olvp en ex-collega's van vhti. Wachten tot het op je af komt is echter uit den boze, je moet ook pro-actief zoeken naar contacten en oude banden weer aanhalen.
We zijn op weg, maar we zijn er nog lang niet.
Eerst nog afrekenen met de demonen uit het verleden. Misschien begin ik wel een dagboek waarin ik mijn kwetsuren en etterbuilen uit mijn 60-jarige leven uitsmeer, zodat ik nog beter kan afscheid nemen en vooruitkijken.
Ik weet al lang dat Rik Torfs niet alleen de grapjas is die gedurende seizoenen het mooie weer maakte in "De Slimste Mens". Het is verdorie een wijze en intelligente kerel met zinnige standpunten, en hij kan ze nog goed verwoorden ook ! In het begin van mijn directeurscarriëre hoorde ik hem eens gedurende twee uur aan het woord over de situatie van de Kerk in deze tijd. Een schitterende causerie, waarbij hij geen seconde gebruik maakte van een spiekbriefje of enige vorm van ondersteuning. Sindsdien ben ik fan. Gisteren stond in "De Morgen" een standpuntartikel van hem over "Morele Verontwaardiging". Een krachtig essay, waarin ik me kon herkennen.
Ik citeer de slotalinea. Voer voor denkwerk !
"Ten slotte zijn er de toegenomen sentimentaliteit en steeds openlijker getoonde hevige emoties. Zij komen wel vaker voor in wat stuurloze tijden. 'Morele verontwaardiging" oogst alom lof, terwijl ze vaak niet op een of andere moraal berust, maar op persoonlijke ontgoocheling, gekwetste eigenliefde, of op het tragische gevoel dat jaloezie ten diepste is.
Hierin schuilt de ultieme paradox. Wij passen, weliswaar enkel op anderen, onze morele principes streng en systematisch toe. Al weten we niet goed welke ze zijn en waarvan ze vandaan komen"
Onwillekeurig deed dergelijk passage me denken aan wat ik vaak genoeg ervoer op school, waarbij sommige leerkrachten strenge morele principes toepassen op leerlingen vanuit vage noties als "respect, beleefdheid" en dergelijke. Zelf konden ze zonder veel problemen "respectloos" en "onbeleefd" uit de hoek komen. L'Enfer, c'est les autres...
In het kader van het verhogen van leef- en werkplezier heb ik nog een kostbare tip, die ik zelf probeer toe te passen.
Als je 's morgens aan de dag begint probeer je heel bewust te focussen op een prettig moment dat je die dag te wachten staat. Dat hoeven echt geen grote dingen te zijn : het kan een activiteit zijn, maar ook een ontmoeting, een telefoontje, een mail...
Op die manier krijgt je dag een perspectief dat je positieve energie geeft.
Tijdens het residentieel seminarie in Blankenberge maakte de begeleidster, Marleen Borzée, gebruik van een interessant werkinstrument, namelijk de "Werkplezierbarometer". Via een doorgedreven analyse van je werksituatie en de manier waarop je er mee omgaat kan je zicht krijgen op de factoren die je werkplezier (positief of negatief) kunnen beïnvloeden. Het is uiteraard de bedoeling dat je op alle onderdelen een redelijke score behaalt, anders zit je waarschijnlijk in de gevarenzone. Het goede nieuws is dat je op elk van de 10 factoren invloed kan uitoefenen als je duidelijke en concrete werkdoelen stelt, en daar ook mee aan de slag gaat. Stress is niet altijd gelegen aan externe factoren, heel vaak zitten stressfactoren "tussen de oren".
Uiteraard is het niet mogelijk om in dit kort bestek op alle punten in te gaan, maar je krijgt alvast een algemeen beeld van factoren die je werk (-en leef) plezier positief kunnen beïnvloeden.
1(H)erken de oorzaak van je stress
2Ga voor een gezonde levensstijl
3Ervaar flow en arbeidsvreugde
4Ga op zoek naar waarden en zingeving
5Stel concrete doelen
6Zorg voor een goede communicatie met je omgeving
7Bouw rustpauzes in
8Organiseer je leven door een beter tijdsbeheer en meer tijdszorg
Gisteren las ik in het standpunt van Yves de Smet in "De Morgen" iets dat me recht naar het hart ging. De context is de commotie over de gratieverleningen van onze Filip, maar het gaat over de analyse van het maatschappelijke klimaat dezer dagen. Yves schrijft : "In een samenleving die van langsom flinkser en harder wordt, waar steeds minder ruimte is voor mededogen, erbarmen en solidariteit, en steeds meer de nadruk gelegd wordt op eigen verantwoordelijkheid, boete en straf, is het net een verademing dat een concept als gratie überhaupt nog in de praktijk mogelijk is".
Ik legde bij mezelf de link met het gegeven dat steeds meer leerlingen in het secundair onderwijs definitief worden uitgesloten. Vorige week kwam daarover een discussie op gang in "Lerarendirect", de digitale nieuwsbrief van Klasse (waar ik nog steeds op geabonneerd ben, zo kan ik de polsslag van het onderwijs blijven voelen). Ik was geschokt door de uiterst harde en agressieve taal die sommigen hanteerden ten aanzien van leerlingen. Ik heb daarop een reactie geschreven. Helaas kan ik mijn tekst hier niet integraal kopiëren. Een andere keer zal ik daar zeker verder op ingaan.
Ik heb na mijn beperkte ervaring toch al door dat facebook leuk is voor foto's, korte reactie op foto's, grappige oneliners en om te kijken waar bekenden, vrienden en familie zoal mee bezig zijn. Voor iets mee uitgesponnen ideeën en bedenkingen is het medium minder geschikt. Vermits ik de behoefte voel om mijn ervaringen, ideeën en bedenkingen aan het papier (in dit geval tekstverwerker) toe te vertrouwen neem ik dit medium onder de arm. We zullen wel zien waar het ons brengt...
Voor alle duidelijkheid : het is niet mijn bedoeling om mijn allerindividueelste emoties hier tentoon te spreiden. Dat hoort duidelijk thuis in de intieme sfeer. Anderzijds wil ik me niet neutraal opstellen, en dan komen er sowieso persoonlijke gevoelens aan te pas.
Het is zeker niet mijn bedoeling om mensen te kwetsen met bepaalde opmerkingen of reflecties. Mocht dat toch gebeuren excuseer ik me bij voorbaat. Je mag me dat ook melden zodat ik er nadien nog beter kan op letten.
Misschien beweeg ik me af en toe op de literaire toer met een flard poëzie of prozatekst in 't suers of soets.
