Marokko stond tot voor kort bekend als een emigratieland. Marokkanen kennen een lange traditie van emigratie naar Europa. Recent merkten onderzoekers echter op dat Marokko steeds meer evolueert tot een transitland.[1] Dit komt vooral door haar uitstekende geografische positie. Spanje ligt slechts enkele kilometers verwijderd en de Spaanse enclaves, Ceuta en Melilla, zijn zelfs letterlijk stukjes Europa binnen het Afrikaanse continent. De beelden van bootvluchtelingen komen wel elke maand eens in de Westerse media terecht, om dan plots terug te verdwijnen. Het waren vooral de gebeurtenissen die zich eind september 2005 in Ceuta en Melilla afspeelden, die het besef van Marokko als transitland, deden groeien. Sinds jaar en dag probeerden de meest povere onder de Afrikaanse migranten de zwaarbewaakte hekkens, die de Spaanse enclaves beschermen, te beklimmen. Maar in september en oktober 2005 werd het lot van de immigranten die de hekkens aanvallen, opeens in het vizier van de wereldpers gebracht. Meer dan 1000 Afrikanen probeerden eind september 2005 de hekkens te beklimmen. De massale bestormingen hadden ook hun dodelijke slachtoffers.[2]

De gebeurtenissen in Ceuta en Melilla hebben een ganse dynamiek in werking gezet. Er werd hier en daar op internationale fora gepleit voor een Marshallplan voor Afrika, er moest gewerkt worden aan de ‘root causes’ van migraties, enzoverder… Een discours vol goede bedoelingen, maar in de praktijk zagen we vooral op het veiligheidsdomein heel wat zaken bewegen. In samenwerking met Spanje, de EU en de Afrikaanse oorsprongslanden heeft Marokko eind 2005-begin 2006 een grote kuis doorgevoerd. Meer dan 10 000 ongedocumenteerde migranten zijn gerepatrieerd (soms in dubieuze omstandigheden).[3]

Maar in Marokko is er zich vandaag een nieuw belangrijk fenomeen aan het ontwikkelen. « De pays de transit vers l'eldorado espagnol et européen, le Maroc est en train de devenir un pays d'immigration comme les autres. » verklaart een Marokkaanse politie-agent in het Marokkaanse dagblad ‘La Gazette du Maroc’.[4] Marokko wordt een bestemmingsland by default. Doordat het zo moeilijk wordt om Europa binnen te komen, vormt Marokko voor velen een (voorlopig) surrogaat voor het Europese Eldorado. Vooral in de steden Rabat en Casablanca, maar ook Tanger valt de aanwezigheid van ‘zwarten’ op. Vanaf de volkswijk Yacoub El Mansour in het zuidwesten van de hoofdstad Rabat tot aan de oostelijke flank van de stad spreekt men van ‘Rabat L’Africaine’. In deze buurten wonen ook veel Marokkanen die vaak even arm zijn als de zwarte migranten.

In tegenstelling tot het beeld van jonge mannelijke immigranten, die op ons netvlies staan gebrand, bevinden zich er ook heel wat vrouwelijke subsaharianen in Marokko. MSF schat hun aanwezigheid in Tanger bijvoorbeeld op 50% van de migrantenpopulatie.[5] Uit een recente studie bleek dat 15 tot 20% van de migranten die migreren via Marokko, vrouwen zijn.[6] Het is binnen deze context dat ik de overlevings/verblijfsstrategieën van vrouwelijke subsahariaanse migranten in Marokko ga bestuderen.

05-03-2007 om 18:09 geschreven door isabelle  

05-03-2007 om 18:00 geschreven door isabelle