Dagboek Maria-Hendrica Vandenschriek – deel 6

Oorlogsjaren 1.

Vrijdag 31 mei 1940

Jozef is gisteren avond goed gezond thuisgekomen.  Dezen achtermiddag is hij met den auto met ma en de pakken afgekomen.  Vele andere jongens waren al eenige dagen thuis; velen zijn er nog achter enook nog veel van de burgers, zouden die tot in Frankrijk getrokken zijn wie weet wanneer ze dan komen.  Ferrij van Overijssche is komen vertellen dat nonkel Michel en familie op komst is, met een stoot  kar waar de pakken op liggen en ook Laure en de kinderen op zitten.

Ferrij die van zijn ouders gescheiden werd, door het springen van een brug, is in Frankrijk op hen uitgekomen (hij kende nonkel Michel van met een gezamelijke reis) en hielp hen de kar duwen.  Nu is hij met de fiets een dag voorafgekomen.  Jules is ook van gister achtermiddag thuis, uit Meenen komen die terug, ze hebben er wel erg tusschen gezeten, doch komen er men den schrik en de vermoeienis van af.  De geit van Jules die wij mede af brachten is Fonske en Jeanne komen weghalen (ze vernamen het van Louike) zoo wisten we dat Jules thuis is.

------

Gedurende meer dan één jaar wordt het dagboek niet meer opgesteld.

Op 19 juli 1941 schrijft Mariette: “Lang reeds lag dit boek vergeten, nu komt opeens weer het gedacht van eenige bijzonderheden neer te schrijven mij plagen.”

------

Maandag 4 augustus 1941

12.30 stipt kwamen Mr en Mw Bogaert en kleine Wilfried binnen.  Mr bleef dezelfde van met de mobilisatie.  Mw heet Martha, zij is groot en mooi en heeft blonde haren, wel gekruld en blauwe ogen.  Wilfried, een allerliefste mannetje van 2 en ½ jaar met blauwe oogen in een kapoenen gezichtje.  Alle drie komen ze er sympathiek voor, Martha bracht voor mij een mooi kraagje mede.  Wat moeten de stedelingen (Mr en Mw Bogaert komen uit Antwerpen) al honger gehad hebben, als men ziet hoe een simpel pataateke voor dat kleine ventjes en ook vor zijn ouders nu beter is dan een groote kermismaal van vroeger.

Vrijdag 15 augustus 1941

Wij hebben samen de Fam. Boekse uitgeleide gedaan tot Duisburg aan den tram, ze hadden te veel pakken bij met dat voiture en de wieg.  Daarna nog eens op den molen gezeten met André, die stond in het dorp ter gelegenheid van Huldenberg kermis.  Halfoogst zonder taarten, zonder bal, zonder kermisvolk.

(wordt vervolgd)

Dagboek Maria-Hendrica Vandenschriek – deel 5

Op vlucht 2.

Zaterdag 18 mei 1940

Dezen nacht hebben ze verschrikkelijk hard geschoten, we hebben allen samen Fam. Maes, Dore en wij beneden in de plaats bij de stoof blijven zitten.  Om 9 uur komt Mme Klettenberg en zegt dat Brussel overgegeven is.  Dan zijn er dus nu reeds Duitschers in Huldenberg.  Dore, Nonkel Maes en Pa treffen allerlei regelingen om eens te gaan zien hoe het ginder gesteld zou zijn, door vrees voor niet ontplofte bommen en mijnen wordt de terugkeer uitgesteld tot morgen. 

Wat is er nu gedaan geweest met die tweede versterkingslinie en den dijk van Weert-St-Georges, de Engelschen hebben er den Duitscher niet kunnen tegenhouden en toen we weggingen uit Huldenberg, beloofden zij ons na 2 maanden zijt ge hier terug en liggen de Duitschers platgeslagen.

Zondag 19 mei 1940

Vanmorgen zijn pa, nonkel Maes en Dore vertrokken om gaan te zien hoe het in de verlaten dorpen gesteld was.  Den heelen dag zijn hier Duitsche soldaten de Chaussée de Ruysbroeck opgereden; zij maken op mij een indruk van een soort volk dat niet tegen te houden valt; stoer en recht zonder eens aftewijken steeds maar voort marcheerend, die steken hun duim niet in de lucht zooals de Engelschen.

Dat is nu het volk waar we na korten tijd misschien zullen van bestuurd worden.

Roger is veel verbeterd, maar nu heeft André ’t zelfde gekregen en die heeft veel hooger koorts, ik heb naar den apotheker een flesch weest halend ie de dokter voorschreef. 

Rond 20 uur zijn nonkel Maes en pa weergekomen.  Dore die bleef weg.

Germaine en ik gingen tegen den avond voor André naar den dokter ; we moesten er lang wachten daaar hij niet thuis was, ik kreeg er een flesch voor mijn maag; we moesten te voet terugkomen de trams reden maar tot 20 uur.

In Huldenberg gaat alles nogal goed al de bruggen hebben ze doen springen en hierdoor, werden Deonie Sterkses zijn huis en de meisjesschool er gehavend, in de serrren zijn veel gaten door de stukken ijzer ; in de huizen is alles ‘tonderste boven geroerd en er werd veel gestolen, doch verder ging alles goed voorbij.  Bij ons gaat het nog tamelijk goed, de twee varkens werden doodgereden, doch verder is er niet veel veranderd; iedereen had het erger verwacht.  In Duisburg op de baan naar Tervuren is er een man van Loonbeek met zijn wagen op de ondermijning der straat gereden en door de ontploffing werd zijn vrouw die er naast ging de beenen afgerukt.

Maandag 20 mei 1940.

Pa is met Marie Eris naar huis vertrokken.  Die van Maes zijn ook af gegaan behalve Elise en Meter die bleven zooals ik om Germaine te helpen aan het erpotten van cyclamens.  Emilie is weer veel verbeterd en bij André is er ook het kwade af.

Dinsdag 21 mei 1940.   

Meter en Elise zijn weggehaald met een auto bij hun thuis is er ook niet veel schade; behalve dat er kaseisteen door het dak en door de zoldering tot op den trap viel, en dat ald de ruiten van den voor, komt door de ontploffing van een bom, voor het huis van Dr. Heylen, aan stukken vlogen, er werd ook wat gestolen.

Woensdag 22 mei 1940.

Ik ben met pa afgekomen naar Huldenberg ; het is er nog altijd aardig gesteld, er zijn nog geen derde van de menschen thuis; waar zouden de anderen nu nog zitten.

Donderdag 23 mei 1940. Sacramentsdag

We zijn naar Brussel geweest om twee pakken eetgerief, brood, gist en allerlei welk men in Huldenberg niet kan vinden..  Met een stok moesten we de soep roeren en met een tas uitscheppen.  Marie bleef thuis alleen, we kwamen goed geladen af.

Duitsche soldaten zijn al het Engelsche gerief komen weghalen dat hier werd achter gelaten, doch veel werd er reeds door de menschen van de omgeving weggehaald.

Woensdag 29 mei 1940.

Om 4 uur dezen morgen sprak Koning Leopold van België, de overgave van het Belgische leger uit.

De Belgen houden dus op met weerstand bieden; ze hebben tot het uiterste toe gevochten, nu werd het onmogelijk : ze waren omsingeld en zaten op een klein hoekje van het land met miljoenen samen, meer vluchtelingen, burgers dan soldaten.

We zijn in Duitsche handen.

Doch de Koning heeft wel gehandeld.  Leve Leopold: hij spaarde ontelbare menschenlevens door zijn daad, die ze van uit het felle Frankrijk een verraad durven noemen.

(wordt vervolgd)

Dagboek Maria-Hendrica Vandenschriek – deel 4

Op vlucht.

Dinsdag 14 mei 1940

Pa komt ’s morgens vroeg in Vorst aan en zegt dat Huldenberg moet vertrekken om de Engelschen hun stellingen te kunnen maken.  Om 9 uur rijden we met den auto af.  In Hoeilaert gaan we eens binnen.  Marie, Justine, Antoine en hun kindje zijn al weggereden naar Frankrijk met een vrachtauto van Jonée.  Dore is nog thuis, Moris en Cecile zijn ook nog niet weg.  In de Overijsche dreef komen we bijna gansch Huldenberg tegen den eenen wagen na den anderen.  Jef Nijs en de familie Leconte in kop, Jules zagen we ook in de rij op de kar van Louike.  Op den Elzas zagen we niemand meer, behalve nog eenige mannen.  De pakken worden op Jozefs auto geladen een matras er boven op.  Om 1.30 uur komen we in Vorst aan.  Onderweg hebben we driemaal moeten schuilen vanwege het geschut.  Ook in Huldenberg werd er hevig geschoten.  De pakken worden (Marie Eris hebben we meegevoerd, die is nu in Vorst) afgeladen en Jozef rijdt nog eens terug.  Om 6 uur komt hij weer met nog een volgeladen auto.  Pa die ginder bleef was er nu ook bij.  Ondertusschen waren die van Overijsche in Vorst al aangekomen: Meter, Tante Marie, Nonkel, Julia, Jef en Gilberte en Elise.  Er werden zakken met kaf gevuld en op de garage een slaapgelegenheid mee gemaakt voor de familie Maes.  Dus Huldenberg is niet alleen op de vlucht.  Die van Overijsche zijn nu al zoover als wij en die moesten te voet komen van Overijsche naar Vorst en konden dan ook niet veel meebrengen.

Woensdag 15 mei 1940.

Roger is wel ziek, hij ligt beneden op een matras; de dokter werd geroepen en zegt dat het den rubiole is.  In de garage werd een gaz vuur geplasseerd, zoo kan Tante Marie de keuken doen.  Van avond is Dore in Vorst toegekomen.  Hoeilaert ook is ontruimd.  De vijand is al tot in Longueville zegt Dore ; hij weet het van een man dien van daar nog kwam en wien hij gesproken heeft.  De vijand is dus niet verre meer van hier; vluchten zullen wij niet, het is bijna onmogelijk met Roger zoo hard ziek.

De Maginot linie is doorgebroken, vermeldt den Duitschen radio, hier in Brussel weet iedereen het tegenovergestelde en ze zeggen dat de Siegfried werd doorgebeukt en dat de vijand 20 km werd achteruit geslagen, natuurlijk komt dit bericht uit Engeland. 

We hebben naar het gemeentehuis van Vorst geweest om ons laten in te schrijven, als daarblijvende vluchteling;  er waren nog andere mannen van Huldenberg; die liggen bij Wielemans in de kelders dus niet heel ver van ons.  Bij het naar huis keeren ontmoetten wij de eene kennis na de andere, allen op Chaussée de Neerstalle ingenomen.  Onder weg reden er ons steeds maar Engelschen voorbij die soldaten kan ik nu wel niet goed verdragen, altijd maar lachen en met hun duim in de lucht allerlei kuren verkoopen. (Elise die kan daar op antwoorden) ik kan maar niet gelooven dat die oprukken om lang stand te gaan houden tegen de Duitschers, maar denk eerder dat we hier na korten tijd een ander soort soldaten zouden kunnen zien.  Hoe zou het nu in Huldenberg gaan, de Engelschen zijn er nu en maken er voorzeker stellingen, zullen ze daar niet alles kapot schieten ?

Donderdag 16 mei 1940

Jozef is weg ook Jefke Maes weggevlucht voor den naderenden vijand.  Al de weerbare mannen van 16 tot 35 jaar werden door aanplak biljetten tot vertrekken verwittigd.  Doch Brussel is een open stad en moet gansch zonder verdediging zijn om overgegeven te worden in de handen van de vijand.  Den geheelen dag hebben we de kanonnen gehoord in de richting van Huldenberg en het geschut komt maar altijd dichter en dichter.

Om 8 uur zijn Jozef en Jefke weggereden terwijl het afweergeschut in volle werking was, waar zullen die nu naartoe rijden en wat zal er met hen gebeuren ?  Wie weet of wij ze nog ooit wederzien !

Vrijdag 17 mei 1940

Elise en ik zijn met twee hortensia’s naar Ukkel kerk geweest.  Overal hangen er aanplak biljetten om het volk tot kalmte aan te manen bij de overgave der stad.  Om 4 uur als we van de kerk terugkwamen reden er verscheidene luxe auto’s, die uit de stad kwamen de baan naar Halle op.  Uit het openstaande raam der eerste auto’s wapperden een witte vlag en de vlag der stad Brussel.  Onder de inzittende heeren herkenden we de burgemeesters der stad en der agglomeraties, die reden waarschijnlijk naar de Duitsche overheid voor de overgave der stad.

Onder het volk is het een warboel van belang, de menschen stellen zich voor dat de Duitsche troepen door moorden en verbranden Brussel gaan innemen, de eene maakt den anderen bang, ik maak er mij niet lastig in en stel mij slechts voor dat daar niets van komt, dan dat we zullen moeten gehoorzamen aan den overwinnaar.

(wordt vervolgd)

Neerijse heeft nu op zaterdag 2 maart 2013 zijn gerestaureerde orgel ingespeeld.  Het instrument werd grondig hersteld door Jos Moors uit Borgloon.

Het Loretorgel gaat terug tot  François-Bernard Loret geboren in 1808 in Dendermonde en overleden op 69-jarige leeftijd.  Hij bouwde het orgel van de Sint-Pieter- en Pauwelkerk van Neerijse.  Daarvoor kwam hij van Mechelen met paard en kar, in een tijd waar het vervoer veel moeilijker was dan nu, zonder wagens, bussen of treinen.

F.-B. Loret was een specialist in het concipiëren van orgels; hij bouwde er in zijn leven 300.  Door de concurrentie was het belangrijk inventief te zijn: daardoor werd hij om zijn talrijke uitvindingen wat de orgelmechaniek zeer bekend, zelfs tot in Peru waar hij het orgel van de kathedraal van Arequipa bouwde.