DE MARETAK
Rond de eindejaarsfeesten vinden we niet enkel de hulst maar ook de maretak .
De maretak is een plant die door zijn eigenaardige levenswijze als groenblijvende halfparasiet reeds eeuwenlang door de mens als toverkruid en geneeskrachtige plant beschouwd werd.
Hij eet van twee borden. Enerzijds haalt hij voedingsstoffen uit de tak waarop hij groeit, anderzijds vormt hij voedende stoffen met zijn chlorofyl bevattende bladeren.
Wij vinden hem terug op appelbomen, linden en populieren.Maar deze moeten op een lichte leemachtige grond die rijk aan kalk is, groeien.
In de Voerstreek en sommige streken van de Ardennen tieren ze welig.
In Huldenberg vinden we ze langs de IJse tussen Klein Waver en de Wijsbrug.
Men noemt hem ook: Vogellijm.
De vogels eten deze bessen heel graag. De natuur echter heeft er voor gezorgd dat juist zij de plant gaan verspreiden. De zaden zitten in bessen die een zeer kleverig slijm bevatten. Doordat de zaden zeer moeilijk verteerbaar zijn en dikwijls aan de bek blijven plakken zit er niets anders op voor onze vogel om zijn bek af te wrijven aan de takken en daar blijft het zaadje dan plakken. Het zaad moet evenwel op eenzelfde boom komen. Dus van een appelboom moet het op zo een boom terecht komen. Dat lukt soms en blijft het op dezelfde boom.
Ook bereidde men uit het slijm een stevige lijm. Daarmee smeerde men dan een zitstok in en de vogel die er zich op neerzette bleef plakken en was dus gevangen.
De meesten onder ons hebben nog geleerd over druïden die met een gouden sikkel de maretak van de eik sneden.
Uitzonderlijk groeide deze knaap op een eik. Dat was dus zeker iets heiligs. Bij het oogsten mocht zo een tak de grond niet raken, men ving hem dus op in een wit laken.
Ik stel mij wel de vragen bij die gouden sikkel. Goud is zo zacht dat men er niet veel kan mee aanvangen. In onze streken zijn geen goudmijnen! Vanwaar kwam het dan?
Nu nog wordt maretak in de geneeskunde gebruikt bij hoge bloeddruk, aderverkalking, epilepsie en bepaalde kankers. Plinius beweerde reeds dat onvruchtbare vrouwen er vruchtbaar van werden.
Men noemt de plant ook wel eens mistletoe en het is een beschermde plant.
De Nederlandse naam komt van mare: de kwade hand. Denk maar aan nachtmerrie, van de mare bereden zijn. Hij beschermde dus tegen de kwade geesten.
Plant groeit uit door zijn gaffel steeds te verdubbelen en pas na jaren is er een echt kussen te zien op de boom. Hij bloeit van februari tot april met hele kleine bloempjes en is tweehuizig. Zoals bij de hulst staan ook hier mannelijke en vrouwelijke bloemen op afzonderlijke planten.
Om te weten waarom men tijdens de eindejaarsfeesten kost wat kost onder de maretak wil kussen moet je het volgend verhaal lezen.
De mythe van Balder
Balder, de Germaanse zonnegod, was door vrijwel iedereen zeer geliefd, en alle dieren en planten hadden gezworen hem nooit een haar te krenken
Alle levende wezens dus, behalve de maretak , die hield zich op dat ogenblik afzijdig. Loki, een van de andere goden, was behoorlijk jaloers op de populariteit van Balder. Hij maakte daarom een speer van een maretak, en gaf die aan Hodir, de blinde tweelingbroer van Balder, en hielp deze zijn speer te richten. Toen deze (zonder het doel te kennen) zijn speer gooide, werd Balder dodelijk verwond.
Waarom dan zoenen?
De folklore vult deze mythe als volgt aan: Balders moeder, Frigga, had alle planten, dieren en mineralen doen beloven dat ze haar zoon nooit een haar zouden krenken. Maar Frigga zag de maretak over het hoofd, en daarvan maakte Loki dus gebruik. Na de moord op Balder, verklaarde Frigga dat de maretak voortaan een heilige plant zou zijn, die liefde in de wereld zou brengen. En Friggas wens werd vervuld doordat voortaan, telkens twee mensen elkaar ontmoeten onder de maretak, ze de wedergeboorte van Balder gedenken met een kus.
Samen met spar, den en hulst behoort de maretak tot het eindejaarsgroen.
In de 19de eeuw werd de maretak in de bloementaal beschouwd als hindernissen overwinnend.
norbert mosselmans 12/2008
Info
Wilde planten Readers Digest
Flora der lage landen Tirion
De Plantencode Davidsfonds
Verhaal & fotos Internet & Plantencode
|