Deze site is in de eerste plaats bedoeld om mijn broer bij te staan in zijn eerste pogingen om te leren houtdraaien. Bloggen laat mij bovendien toe om tal foto's met hem te delen via internet. Waarom dus niet andere geïnteresseerden mee laten delen in onze ervaringen? Ondertussen draai ik 24 jaren en heb al enige ervaring opgedaan. Mijn technische "background" heeft mij daar weliswaar bijna zeker bij geholpen. Voor hen die niet technisch onderlegd zijn, moet én kan houtdraaierij ook toegankelijk zijn. Laat mij toe ter verduidelijking nog te vermelden dat ik houtdraaierij nooit als hobby gezien heb maar als een noodzakelijk middel om dat te verwezenlijken wat ik wou. Het begon allemaal met het handmatig bewerken van hout: zagen, schaven, beitelen... Mijn ontevredenheid over de heften (handgrepen, handvatten,...) van aangekochte gereedschappen groeide als een kwaadaardig gezwel. Evenredig groeide dus ook de wens om mijn heften zelf te maken. Aangemoedigd door prachtige Angelsaksische voorbeelden (een oude Engelse catalogus en vooral de encyclopedie van Salaman) had ik vooral gedraaide heften van een bepaald model in gedachten. Voilà, hoe het allemaal begon! Hoe ik van een "Made in Taiwan" houtdraaibank tot de Rolls-Royce van de houtdraaierij kwam, is een ander verhaal dat ik hier -misschien- ooit nog eens vertel. Dit heeft mij wel een hoop ervaring met tal van merken draaibanken opgeleverd! Het belangrijkste hier en nu is dat ik ondanks toch al vele jaren geleden, mij nog héél precies herinner welke moeilijkheden ik als startend houtdraaier moest overwinnen. Internet bestond nog niet, houtdraaerij was nog geen hype. Boeken, zeker in het Nederlands, bijna onbestaande. De Vlaamse Gilde van Houtdraaiers nog geen sprake van. Daarom meen ik dat ik met deze site andere starters en/of "newbe" houtdraaiers kan helpen met hun start en moeilijkheden. Aarzel dus niet om vragen te stellen, problemen ten berde te brengen of positieve opmerkingen te maken. Negatieve gelieve elders te posten. In de mate van mijn mogelijkheden zal ik met foto's en uitleg reageren (ook in het Frans of Engels). Nog even dit: 11 jaar als beroepsfotograaf gewerkt, realiseer ik mij als eerste de slechte kwaliteit van mijn foto's. Helaas beschik ik alleen over analoog fotomateriaal om de gewenste kwaliteit te leveren. Digitaal is dit nu buiten mijn bereik. Echter de ambities van het fotomateriaal liggen niet in het fotografische vlak maar in het informatieve waar dat ze wel zullen voldoen naar ik hoop. In ieder geval veel succes toegewenst met de houtdraaierij! Het is een leuke "hobby" waarbij met relatief weinig gereedschap snel resultaten worden bekomen die er uit zien alsof ze veel meer tijd gekost hebben om te verwezenlijken!
Danny
P.S.: Houtdraaierij kan verslavend werken. Opgepast dus! Met mate gebruiken...
Beter laat dan nooit: de wetten van de houtdraaierij en enkele oefeningen om te beginnen. Deze wetten zijn niet uitgevonden om iemand te plagen of te pesten. Denk maar aan de wet van de zwaartekracht; Of je gelovig bent of niet, of jij gelooft in de zwaartekracht of niet, als wet blijft ze onherroepelijk van toepassing op jou! Spring maar eens omhoog als jij mij niet gelooft! Terug naat beneden kom jij (zonder mechanische hulpmiddelen natuurlijk). Zo is het ook met de wetten van de houtdraaierij: respecteer ze niet en het gaat gegarandeerd fout. Dus hier volgen zij evenals enkele oefeningen. Denk niet te vlug na een paar geslaagde oefeningen: ik kan het! Nee, na ongeveer 22 jaren draaierij doe ik deze oefeningen nog regelmatig. Daarbij leg ik mezelf op om bijvoorbeeld 100 "bollekes" te draaien. Maak ik daarbij één fout: opnieuw voor mij! Met als resultaat dat ik ooit 1.000 "bollekes draaide ZONDER één misser. Dan is men klaar om aan een serieus werkstuk te beginnen in een peperdure houtsoort met de rustige zekerheid dit tot een goed einde te brengen. Bij dit alles hoort eigenlijk meer uitleg en vooral: een demonstratie! Dat kan, mits af te spreken. Hierbij de foto's van de originele texten (nog op een typmachine gemaakt!) en pdf's van de scans.
Dit is het verhaal van een klein houtdraaibankje in een grote wereld. Het begon allemaal lang geleden (zoals in de sprookjes) in een ijzergieterij in Taiwan in opdracht van de Australische firma Carba-Tec. Ondertussen al lang ter ziele maar de merknaam blijft verder bestaan in een nieuwe serie miniatuur houtdraaibanken van het merk Woodfast (?). Vele gebruikers van de originele Carba-Tec zweren dat de nieuwere versies niet kunnen raken aan de oude. Daar ben ik het roerend mee eens. Ondanks de beroerde afwerking en een stinkende en rokende motor die gloeiend heet werd (made in Taiwan, zeker achterste voren gebobineerd?), had dit kleine maar dappere bankje héél wat in zijn mars. Dat was dan ook de reden dat ik dit indertijd heb gekocht. Wat uiterlijk, mogelijkheden en potentiëel betreft, durf ik te beweren dat dit een Graduate waardig is (die nieuw trouwens ook met allerlei tekortkomingen werd geleverd). Kortom, toen besloot ik na er een tijdje op gedraaid te hebben (voornamelijk demonstraties op verplaatsing), het te reviseren. Resultaat: het heeft vele (te vele) jaren gedemonteerd gelegen en een drietal verhuizingen van atelier overleefd. Dankzij mijn broer is het nu tijd voor de wederopstanding. Moge hij er nog meer plezier aan beleven dan ik! Nog even zeggen naar bediening toe dat ik mij niet kan herinneren, buiten de beitelsteun, wat origineel is of "verbeterd". Van het eerste gebruik, de demontage, de vele verhuizingen, helaas geen foto's. Foto 1: (bijna) Alle onderdelen van de Carba-Tec. Vergeten mee te fotograferen (zou een nog rommeliger foto opleveren!): het deurtje dat toegang verschaft aan de vaste kop. Om de V-riem te kunnen verleggen. De aandrijfmotor ontbreekt ook op het plaatje evenals de kabelboom en een hoop kleine schroefjes. Foto 2:De losse kop even achterste voren op het bed. Foto 3: De vaste kop schuin achter gezien (ook zonder deurtje die de behuizing afdicht indien de motor onder hangt wat mijn voorkeur geniet). Foto 4: Even de vaste kop (links dus) en de losse kop (rechts natuurlijk) evenals de slede voor de beitelsteun op hun plaats alleen maar voor het mooie plaatje! Foto 5: De hoofdas met zijn onderdelen. Het hoofdlager zit nog op zijn plaats net achter de kraag op de as. Het vlakje er net achter dient om het geheel van poelies (in aluminium uit één stuk gedraaid) vast te zetten met een Allen- schroefje. Foto 6: Hier is het Allen-schroefje te zien in de poelie. Links is het verchroomde (luxe!) gietijzeren handwiel te zien. Zo'n handwiel is bijzonder handig in tal van situaties! Later in een ander hoofdstuk meer over dit handwiel. Vaak ontbreekt dit op tal van (véél) duurdere en grote houtdraaibanken (zoals op mijn Graduate - bij aanschaf- )! Onder in het midden de kogellager die aan de handwielzijde komt. (Dit is niet de juiste foto. Die volgt wat verder.) Foto 7: Alle onderdelen van de slede met de originele (wat er nog van over is!) beitelsteun. Zij die het Frans meester zijn, kunnen zien waar de Franse benaming voor dit onderdeel vandaan komt: un éventail (waaier, letterlijk pauwstaart). Alles via snelspanners bediend. Belangrijk. Val ik in herhaling als ik zeg dat op veel grote en dure draaibanken... ( ook oorspronkelijk op de Graduate!) dit ontbreekt? Waarom? Geen geklungel met sleutels of hefboompjes die twee keer moeten herschoven worden per omwenteling! Foto 8: Enkele bijgeleverde accessoires (voor mijn broer tenminste; niet voor de toenmalige kopers!). Origineel zijn de kleine beitelsteun (79 mm breed: dit is uiteindelijk een miniatuurdraaibank) in het midden, de meenemer met vier vleugels (4 prong in het Engels) met Morse conus 1, uiterst rechts de uitdrijver (ronde zwarte stang) voor het meedraaiend center (er net boven). Dit is een industriële versie met 4 (!) kogellagers. Het origineel: bij het oud ijzer! Links van de uitdrijver (heeft niks met exsorcisme te maken) de "sleutel" om de opspanplaat te verwijderen (helemaal links op de foto boven de meenemer). De derde cylinder dient om de hoofdas te blokkeren wat nodig is om iets van de schroefdraad van de hoofdas te draaien (klauwplaten, opspanplaten, enz...). Rechts van de opspanplaat de sleutel om eventueel de schroef van deze te vervangen. Allemaal opties indertijd zoals ook in het midden boven: een boorkop met 16 mm capaciteit en zijn bijhorende boorkopsleutel. Bedoeld als klauwplaat in een tijd dat al die "multichucks"nog niet bestonden. Foute foto bijgevoegd! Dit is de losse kop met zijn onderdelen. Links het handwiel eveneens in gechromeerd gietijzer en dus verrassend zwaar. Dat werkt aangenaam! In het midden de snelspanner om de as vast te zetten met rechts de as zelf. Deze is helemaal hol en ook voorzien van een Morse conus 1 hoor de centers en eventueel boren van lange gaten. Links onder de Seegerringen. Deze verwijderen was het moeilijkste aan het uiteennemen vanweg de ontoegankelijkheid. Daarnaast de body van de losse kop en helemaal rechts onderaan de snelspanner om de losse kop vast te klemmen op het bed via de excenter er naast. Foto 9: De boorkop met duidelijk zichtbaar het "hoedje" op de pen van de sleutel (de originele is ontsnapt). Deze sleutel is een vervangartikel uit mijn rommeldoos maar het pennetje was te dun (bij passende vertanding) dus vlug even deze aanpassing gedraaid op de Graduate. Door zijn soliditeit laat die mij toe om "zachte" metalen te draaien. Het hoedje is in messing (zoals al de ringen op mijn beitelheften). Foto 10: Beide opties: opspanplaat en boorkop (opgepast: steeds toegepast als klauwplaat!) voorzien van de gepaste schroefdraad. Dit is voor deze Carba-Tec 3/4"x16TPI. Vergeet niet dat dit draaibankje van "down under" komt. Australië dus en toen nog helemaal Engels. Dit wil zeggen voor de minder techneuten onder ons: 3/4 duim (inch of " ) is circa 18 mm en 16TPI (Threads Per Inch) 16 schroefgangen op een verplaatsing van 25,4 mm. Makkelijk, niet? Foto 11: Nogmaals de opspanplaat met sleutel. In 't Vlaams: varkensstaartje en heel gepast screwchuck in 't Engels. Verder de cylindrische "sleutels" en uitdrijver (ook om conische toebehoren uit de hoofdas te slaan). Ook nog een "home made" beitelsteun van 186 mm breed met in het midden mijn merk: "D.M." in een ovaal. Foto 12: De industriële meedraaiende centerpunt voor in de losse kop. Made in Czechoslovakia, ondertussen ook al lang ter ziele. Toen: Duitse kwaliteit voor een prijs "made in China"! Foto 13: Enkele plaatjes van de gereviseerde motor (van een betonmolen die hij overleefd heeft!). De lagers zijn er uit geweest, gekuist en gesmeerd. Het snoer dient alleen om hem te testen. Ik ben van plan een volledig nieuwe bedrading te maken. De originele kraakt wanneer geplooid?!? Hoef ik niet toe te geven dat ik mij niet herinner hoe die aangesloten was... Foto 14: Foto 15: Foto 16: Mooi, niet? Foto 17: Het originele merkplaatje met serienummer. Een "beetje" beschadigd bij het demonteren. Was namelijk met stalen (!) klinknagels bevestigd dus maar even de (kleine) slijpschijf gebruikt. In die staat kan ik het moeilijk terug plaatsen? Foto 18: Dit beeld om een idee te geven van de afmetingen van deze kleine krachtpatser t.o.v. de draaibank. Monsterachtig? Met zijn 430 watt bij 1410 tr/min goed voor 150kg beton of cement in één keer. Zal wel lukken. De originele poelie is aangepast aan de motoras. De motor kan achter (valt het deurtje weg) of onder geplaatst worden. Dit laatste verdient onze voorkeur want één: is hij uit de weg op het onderstel; twee en belangrijk: kan je er geen scherpe draaibeitels tegen aan stoten en drie: moet hij niet zoveel stof slikken wat de koeling ten goede komt. O ja, ten vierde en niet het minst belangrijkste: (bijna) gratis traploos regelbaar toerental. Wij gaan de motor namelijk scharnierend onder de tafel hangen waardoor de motor met een gewoon touwtje via een plankje, pedaal nu, opgelicht kan worden waardoor de V-riem gaat slippen. Heel nuttig in sommige situaties. Bijvoorbeeld wanneer men een "happer" heeft. Bij gereduceerd toerental herhaalt men de handeling waardoor dit veroorzaakt werd en plotseling ziet men waarom! Happers verdienen een hoofdstukje apart. Dus weerom: later meer hierover. Om af te sluiten: slechts twee mensen zijn op de hoogte van het bestaan van deze blog. Hoe komt deze in godsnaam aan dit aantal bezoekers? Als het niet Ed (mijn broer voor wie dit bedoeld is) of Pieter de schoenmaker die mijn draaierij huisvest onder zijn schoenmakerij, wie dan wel? Reageer eens! Wees niet verlegen en vragen of (opbouwende kritiek) zijn altijd welkom. Negatioeve reacties: gelieve andere sites te bezoeken en daar te spuien! Het vervolg op dit verhaal van de kleine, sympatieke Carba-Tec is in de maak dus straks meer...
Blijkbaar kan ik op dit blog oneindig aan een tekst blijven sleutelen maar een éénmaal geplaatste foto verwijderen of verplaatsen, is mij onmogelijk! Nog maar eens proberen om de foto bij nummer 8 hierbij te krijgen.
Hier is die foto dan uiteindelijk die bij de tekst van "Foto 8" hoort. Die met de door mij bijgeleverde accessoires zodat mijn broer meteen van start kan. Er horen natuurlijk draaibeitels bij een houtdraaibank maar ook die zijn een hoofdstuk apart waard. %%%FOTI1%%% Om misverstanden helemaal uit te sluiten herhaal ik hier de juiste tekst zodat jullie niet telkens moeten scrollen. Enkele bijgeleverde accessoires. Origineel zijn: de kleine beitelsteun (in 't midden), de meenemer (links van de steun) met Morse conus 1 en uiterst rechts de uitdrijver om het meedraaiend center uit de as van de losse kop te halen. Het afgebeelde center is er eentje van industriële kwaliteit met drie kogellagers en een kogel achter op de centerpunt. De originele is op zijn plaats: bij het oud ijzer wegens speling (nieuw zijnde!). Links van de uitdrijver de stang die dient om de opspanplaat (helemaal links op de foto boven de meenemer) van de hoofdas af te schroeven. De derde cylindrische stang dient daarbij ook gebruikt om de hoofdas te blokkeren. Rechts van de opspanplaat de sleutel waarmee de meeneemschroef eventueel kan vervangen worden. Midden boven een zware boorkop met capaciteit tot 16 mm die ook op de hoofdas schroeft en bedoeld is als klauwplaat. Ik weet het: er komt veel bij kijken. Vooral als men met veelzijdige klauwplaten begint te werken. De zogenaamde "multichucks". Deze hebben zo veel toebehoren dat het helemaal ingewikkeld wordt!
Natuurlijk moest het lukken dat ik een foutje maakte bij zoveel foto's. Foto 6 is dezelfde als 5 en dat moet natuurlijk een andere zijn. Dus hier 6 vanwege dat Allen-schroefje. %%%FOTO1...
Foto 19: Eindelijk klaar om te verven! Foto 20: Nu kan jij nog kiezen: het linkse groen is voor de binnenkant (Grannygroen, satijnglans). Het rechtse (St. Michielsgroen, glanslak) voor de buitenkant. Tenzij jij Grannygroen voor alles wil? Foto 21: Alles in de primer-grondverf. De "rosse" vlekjes zijn roestvlekjes. Zo ondekte ik dat dit verf is op waterbasis! Zou moeten compatibel zijn met de andere verven. Hopen maar! Wachten op het drogen en straks de volgende laag...
Voor alle geïnteresserden voeg ik hier de originele handleiding toe van de Carba-Tec Mini Lathe als pdf-file. Vanwege de beperkingen op deze blog moet dat in twee delen. De manual is uiteraard in het Engels en bevat 8 genummerde pagina's. De cover is echter voorkant, achterkant en binnenkanten ook bedrukt zodat er eigenlijk 12 pagina's tekst en afbeeldingen zijn. Pagina 4 en 5 vormen eigenlijk één bladzijde. Het is een zogenaamde "exploded view" met stuklijst en dus wel interessant. Echter om een voor mij totaal onbegrijpelijke reden weigert mijn A4 scanner een A4 in zijn geheel te scannen. De originele pagina's zijn het formaat A5 dus 2 pagina's vormen, samen een A4. Uit de scanner komt echter slechts 3/4de van een A4. Is dat dan een A 4,5? Nooit van gehoord. Dit laat wel toe om de exploded view in zijn geheel weer te geven maar de stuklijst moest apart ingescand. Ingewikkeld allemaal maar gelukkig doet dit geen afbreuk aan de inhoud!
Niets boeiends aan maar moet gebeuren: het in de verf zetten van de grote onderdelen. Negen augustus, vrijdag tweede laag primer gezet. Zaterdag wegens de vriendenmatch Petanque - Boulisten geen tijd gehad. Zondagochtend eerste werk: de binnenzijden schilderen. Deze kleur bevalt mij zo goed dat ik maar beslis de buitenkant in dezelfde kleur te zetten. Dit zal mij ook minstens twee dagen werk schelen. De draaibank zal er zo professioneler uitzien in plaats van het Sint Michielsgroen. Meer Duitse "looks" dan "made in Taiwan". Al komt zij via Australië... Potverdorie! Vergeten het deurtje (dat opzij gehangen was aan een ijzerdraad) mee in de lak te zetten! De borstel is net uitgewassen. daar dit echte lakverf is, eerst met white spirit daarna met lauw water en zeep. Deze behandeling maakt dat dit borsteltje al jaren meegaat en geen haar verliest. Daar het nog vochtig is, kan het niet meteen terug gebruikt worden voor lakverf. Ik zou immers "soepogen" krijgen in de afwerklaag. Wachten dus en maar hopen dat ik bij de vierde laag (afwerklaag als het goed is) het niet weer vergeet! Dat zal voor maandag zijn na minstens 24 uren drogen.
De laatste laag verf en enkele bedenkingen... Deze keer het deurtje eerst gedaan. Kon het zo zeker niet vergeten! Het heeft ook zijn twee lagen gehad. Dan de draaibank zelf. De verf is nog nat. De glans zal verdwijnen bij het drogen en een zachte satijnglans krijgen. Vandaag dinsdag niet te veel aan prullen en de verf 48 uren laten drogen en uitharden voor ik de schroefdraad in de gaten zuiver maak en de verfresten verwijder van alle geslepen vlakken. Anders zal die de remontage hinderen evenals een soepele bediening van de Carba-Tec. Dit is belangrijk want net één van die goede kwaliteiten van dit bankje. Een ander zicht met wat (bewegings?) onscherpte... Ten slotte een hoofdbreker. De volgende foto maakt de daarna komende tekening misschien iets duidelijker. De opstelling voor deze foto is om mij toe te laten te meten welke afstand nodig is tussen de hoofdas en de motoras in functie van de lengte van de V-riem. Gezien de dikte van het werkblad waar alles op gemonteerd zal worden: te kort! Gezien wij de voorkeur geven aan de motor onder het werkblad, denk ik er over om dit daar waar het nodig is, een verzinking te frezen zodat de voet van de motor met zijn montageplaat en scharnieren in het werkblad komt te zitten. Ik ga dit allemaal op ware grootte uittekenen en deze als mal gebruiken om de nodige gaten en aanpassingen aan het werkblad te maken. Dit moet allemaal met de nodige nauwkeurigheid want beide assen moeten perfect evenwijdig draaien. Bovendien moeten de overeenstemmende poelies mooi uitgelijnd zijn om slijtage van de V-riem te vermijden! Wordt ongetwijfeld vervolgd!
