Eindelijk  is het verschenen. 

Indien u interesse heeft om dit kunstvol uitgegeven boek, groot formaat,  350 pagina’s dik en met bijna 300 afbeeldingen, aan te schaffen, kan u dit ofwel:

 door het betalen van 20 euro en het af te halen bij voorkeur:

 -          In heemmuseum ’t Smiske, Hoogstraat 52A te Rijmenam, tijdens de zondagen van de maanden JULI en AUGUSTUS, vanaf 14 uur;

-          Willy DE VOS, archivaris van de heemkring, op DINSDAGAVOND na contactname via e-mail: willy.de.vos@skynet.be

-          Luc VANGEEL, voorzitter van de heemkring, na telefonisch contact via het telefoonnummer 0487 51 62 44 of via e-mail: lucvangeel169@gmail.com

De  vertalingen van de dekenale verslagen van 1574 tot 1803 zijn beschikbaar in een lijvige brochure van 260 pagina’s. De kostprijs hiervan bedraagt 15 euro. 

Wij danken u alvast voor de betoonde belangstelling, en wensen u veel lees- en kijkgenot.

Luc VANGEEL

Voorzitter

Bijlagen:
http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=BLDVA_20120618_005   

Er gaat geen dag voorbij of we horen wel iets over de opwarming van de aarde en de extreme temperaturen die we moeten ondergaan. Wie herinnert zich niet de hete en droge zomer van 1976 ?

Bij het lezen van oude documenten merken we dikwijls op dat extreme weersomstandigheden ook vroeger voorkwamen. Zo moet het voorjaar en de zomer van 1636 wel uitzonderlijk warm en droog zijn geweest.

Toen in dat jaar en meer bepaald op 5 mei de goederen van Hollaken werden opgemeten, lezen we dat landmeter Peeter Vranckx per trekschuit afreisde van Mechelen naar Rijmenam. Halverwege, te Muizen, werd echter halt gehouden ‘voer eenen pot bier’.

Niet zo opmerkelijk zouden we denken, maar in dezelfde rekening van het sterfhuis van wijlen Christóbal de Medina, die eigenaar was van het kasteel van Hollaken, lezen we verder dat twee van zijn beemden voor amper 70 gulden konden worden verhuurd omdat ze die zomer werden kaal gevreten door sprinkhanen… ‘… Soo heeft den rendant debuoir gedaen [1]om de selver twee Strijbemden aen andere te verhueren, Eijndelijck (midts de drooghte ende dat de sprinckhanen den wasch van het gras grootelijcx hadden belet) Soo en heeft hij de selve voer het jaer 1636 nijet meer connen verhueren als tseventigh guldens, die hij heeft ontfangen vuijt handen van Andries Verswijver…’

Wanneer we weten dat deze twee Strijbeemden het jaar voordien voor respectievelijk 118 en 111 gulden werden verhuurd aan Peeter Verloij, dan krijgen we een idee over de aangerichte schade.

Sprinkhanenplagen kennen we hier niet meer, daar zullen de pesticiden wel voor verantwoordelijk zijn, maar natuurrampen, die zijn van alle tijden.

18-01-2008 om 15:24 geschreven door willy  

Op maandag 19 november 2007 had te Rijmenam de 100^e editie plaats van de alombekende jaarmarkt. De deelnemers mochten niet klagen. Voor de gelegenheid werden ze verrast op vuurwerk en konden zelfs op een torenhoge kraan het panorama van het landelijke Rijmenam bewonderen. Ook de feestelijkheden in de herbergen en de grote tent duurden voor de gelegenheid nog iets langer dan andere jaren. Maar was het wel 100 jaar geleden dat de eerste jaarmarkt plaats vond?

Onze heemkring vond namelijk in haar archief enkele affiches uit het jaar 1959 waarop het “Vijftig jarig bestaan van de veejaarmarkt” werd aangekondigd….

In een artikel uit het programmaboekje van 1959, dat we ook nog konden terugvinden,  worden een aantal zaken duidelijk. Hieronder volgt de integrale tekst:

Een en ander over het ontstaan van de Rijmenamse jaarmarkt.

Een goei vijftig jaar geleden kende Rijmenam bij gelegenheid van het feest van zijn patroon Sint Martinus een grote volkstoeloop. Sommige handelaars maakten van deze gelegenheid gebruik om hun waren langsheen de straten ten toon te stellen en te koop aan te bieden.

Louis Hendrickx, bijgenaamd “De Floere” was toen knecht bij Moemmeke, een groot veehandelaar op Pasbrug. Het ijverige knechtje kreeg van zijn baas de toelating om met enkele runderen naar Rijmenam te gaan met Sinte Mette.

Waarom zou men tussen die menigte ook al geen kooplustige vinden?

Deze eerste poging werd met een onverwacht succes bekroond. Het jaar daarop aarzelde Moemmeke niet zijn knecht met nog meer kalveren naar Rijmenam te sturen. De belangstelling was deze keer zo groot dat de Floere inderhaast een tweede vracht beesten uit Mechelen moest laten overkomen…

De pogingen van Louis Hendrickx die aanvankelijk op een schaterlach werden onthaald, namen weldra zo’n ernstige vormen aan dat stilaan meerdere handelaars met Sinte Mette naar Rijmenam togen. Men kon, het spreekt vanzelf nog niet gewagen van een georganiseerde veemarkt. De belangstelling van kooplui en publiek groeide gestadig, de herbergiers wreven in hun handen voor het onverhoopt profijt, zij timmerden bij deze gelegenheid een staketsel voor hun inrichting en hieraan werden de dieren met touwen vastgebonden. In dien tijd kwamen ook deurwaarders bij de markt te pas want niet altijd was de koper bij machte kontant te betalen, een goede borg op zak duidde op een betaling met gereed geld en natuurlijk werd hiermede uitgepakt. De toestanden waren toen gans anders als die we nu kennen. De blauwe kiel, de zijde steek en rode halsdoek waren nog niet gans uit de mode, het was de tijd van het stenen pijpke, de holleblokken en eierkorven, de tijd van de Sint Maartensvuren met hun vermakelijkheden, van rijstpap; krentenbrodenvlaaien en bovenal het frisse gerstenat van de streek. Rijmenam boodt toentertijd een gans ander uitzicht, lage witte huisjes met rieten daken, groen geverfde plaveturen, hopen mutsaarden en open haarden, geen steenwegen, karliezen en putten maar een goed volk zoals overal in de Kempen.

De markt had in ’t begin van deze eeuw nog een primitief uitzicht, slechts enkele kramers, waaronder de meest bekende “De Witte van Pasbrug” een liekeszanger en een loterij. Rond 1909 kreeg het stilaan de vorm van een echte jaarmarkt, het genomen initiatief kreeg burgerrecht, een paar jaar later zou het gemeentebestuur zich met het geval inlaten een stevige organisatie werd een dwingende noodzaak.

Jaarlijks nam de markt uitbreiding, het is thans een der bizonderste veejaarmarkten uit de hele omtrek. In 1958 kwamen er niet minder dan 40 veehandelaars met circa 300 dieren meestal jongvee.

Het aanvoeren van de beesten is ook een heel spektakel reeds zeer vroeg in de morgen worden ze van zware kamions afgeladen, geborsteld, gekuist en op alle soorten van manieren opgesmukt, de vaardige hand van een kundig vakman tovert uit een zeer normaal kalfje, een pracht van een billeman. De kopers zijn desondanks zeer voorzichtig, de begeerde beestjes worden betast en bekeurd langs alle kanten, er wordt geschat, geboden.

Tot zover het artikel. Duidelijk wordt nu dat een juiste datum op de eerste Rijmenamse jaarmarkt plakken een moeilijke opgave is. Als we echter het jaar 1909 beschouwen als de eerste officiële editie, dan staat er ons binnen twee jaar opnieuw een groot feest te wachten… Men zegge het voort!

06-12-2007 om 20:12 geschreven door willy  

20-01-2007 om 00:00 geschreven door willy  

Handtekening van s(uste)r Constancia Houssiere onder haar verklaring van 2 augustus 1734 (AAM, Cisteaux - Roosendael, Walem, nr. 3)

Catharina Joanna Houssiere, religieuze in Roosendael

Uit deze genalogische schets blijkt overduidelijk dat Catharina Joanna Houssiere uit een familie met aanzien stamt: haar grootvader, vader en oom waren drossaard of baljuw. Haar grootvader langs moederzijde was apotheker. Bijkomende opzoekingen kunnen dit ongetwijfeld nog beter illustreren.

Bij zijn overlijden in januari 1721, liet Joannes Baptiste Henricus Houssiere zijn weduwe na met drie zeer jonge kinderen: Catharina Joanna, dan ca. 9 jaar, Franciscus Bernardus, ca. 6 jaar en Joannes Baptista, ca. 2 jaar oud.

Begin januari 1733, tijdens het abbatiaat van gravin Ludwina Van der Nath (1719-1742), trad Catharina Joanna Houssiere in, in de abdij van Roosendael. Zij was dan 20 jaar.

In opdracht van Thomas-Philippus Kardinaal d’Alsace (1715-1759) ondervroeg kanunnik en aartspriester J.F. Foppens haar dat jaar op 3 augustus in verband met haar roeping.

Catharina Joanna verklaarde dat zij een half jaar voordien in ‘t clooster quamp [en dat zij] de vaste resolutie genomen heeft om religieuse te worden met opsight alleen van godt te dienen, met volle deliberatie ende raet van haeren biechtvader, niet op vreese oft sollicitatie van moedere nochte van vrienden... Zij deelde mee dat zij de statuten en de regels van het klooster kende, aan niemand een huwelijksbelofte had gedaan en geen verborgen kwaal had, die haar professie zou beletten.

Het jaar nadien, op 2 augustus 1734, ondervroeg J.F. Foppens haar opnieuw in opdracht van de kardinaal, wat gebeurde in de abdij. Catharina Joanna Houssiere had als novice de kloosternaam Constancia aangenomen.

Zij deelde mee dat ze 22 jaar oud was, geboren uit het wettig gesloten huwelijk van Joannes Baptista Houssiere, inmiddels overleden, en Catharina Joanna Janssens. Zij verklaarde dat ze méér dan 10 maanden novice was en graag op 26 september e.k. haar professie zou afleggen. Zij had kort na haar intrede haar testament laten verlijden voor de Mechelse notaris Karel De Quertenmont. Voor het overige herhaalde zij wat zij het vorige jaar had meegedeeld. Ook deze verklaring ondertekende zij met een vlot en sierlijk geschrift.

Het was de gewoonte bij de intrede of vóór de professie en het afleggen van de geloften dat een novice haar testament liet verlijden voor een notaris. Dat gebeurt nu nog. Hiermee en samen met het aannemen van een kloosternaam, nam de novice op symbolische wijze definitief afscheid van de wereld, om als geestelijke een nieuwe wereld binnen te stappen.

Catharina Joanna Houssiere liet haar testament verlijden op 23 januari 1733.[1] Zij verklaarde dat haar moeder hertrouwd was met Bernardus Henricus Jodogne ende dat sij ontfangen [is] als religieuse in d’ abdije van Roosendael ontrent eene ure van dese stadt naer de seijde van de gene van Antwerpen. Zij wenste vóór haar dood of haar professie haar testament op te maken. Haar enige halfzuster Joanna Francoise Jodogne bedacht zij met een jaarlijkse rente van 10 gulden 10 stuivers courant. Haar beide broers Franciscus Bernardus en Joannes zouden na haar dood of professie ieder evenveel ontvangen van wat zij zou nalaten, behalve hetgene de comparante noodigh heeft gehad om te connen geraeken tot haeren roep van religieuse in de voors(chreven) abdije.

Om een geschil onder haar broers te vermijden, werd een inventaris opgesteld van datgene Catharina Joanna in Roosendael bij haar intrede inbracht, lijst die aan het testament werd toegevoegd.

Tot slot verklaarde zij dat al haar vorige testamenten met deze akte werden opgeheven, tenzij volgend gebedje zou opgenomen zijn:

Ô Jesu Godt en mensch doorboort met duijsent wonden,

en aen het cruys gehecht om onse grove sonden,

Ick bidde dat in doodt aen mij magh ‘t leven sijn,

ende dat den bitteren kelck mij sij tot medecijn,

als mij de felle doodt en satan sal bestreijden,

wildt mij door u(edel)e daedt van alle quaet bevrijden,

al is mijn ziele naeckt, van ‘t Decksel van de Deught,

verleent haar eventueel des hemels soete vreught.

Amen.

Het is duidelijk dat in een vorig testament dit gebed niet was opgenomen en dat het meteen diende om aan te tonen dat deze akte van 23 januari 1723 het enige geldige document was.

Als getuigen traden Jacobus Van Bouchaute op en Peeter Mols, geboortig van Geel, een brouwersgast, dan in Mechelen wonend. Catharina Joanna Houssiere ondertekende haar testament, alsook de inventaris. Deze vat aan met: voor den willecom int clooster comende.

Catharina Joanna Houssiere besteedde bij haar intrede een vierendeel wijn en ieder een stuijvers wittenbroodt (dus voor iedere medezuster).

Zij bracht o.a. mee naar Roosendael: twee witte saergen en een saergien rock ter waarde van 20 gulden 10 stuivers, twee paar lakens, vier fluwijnen, een oorkussen, een sitte kussen, vier ellen zwart laken, drie ellen flanel, twee stoffen rokken (een bruine en een zwarte), een wit slaepelijf, twee witte bombesijne, 18 ellen fijn lijnwaad, twaalf nieuwe hemden, twaalf voorschoijen, twee dozijn neusdoeken en zes handdoeken e.d.m.

Catharina Joanna Houssiere bracht ook een zilveren beker mee, een zilveren lepel, zilveren forchet en een gouden ring, verder een naaimand, een naaikussen en koffer, een koker met twee messen, een kam en borstel.

Zij bezat ook boeken: een brevier psalterium (een brevier met psalmen) en een livevrouw ghetijde (een getijdenboek), een iournaeltie en andere devote boeken.

De inventaris vermeldt dat voor haar kleding een pistool (munt) werd besteed en voor alderkinderendag zes pistolen.[2]

Zij had een lijfrente van 18 gulden per jaar en voorzag de tractatie ter gelegenheid van haar professie een aeme rijnse wijn.[3]

Tot slot vermeldt de inventaris dat, mocht zij uittreden, 200 gulden per jaar moest betaald worden aan Roosendael en 600 gulden voor de onkosten van de kleding en de maaltijd zowel van haar noviciaat als de professie.

Het is duidelijk dat Catharina Joanna Houssiere een hele uitzet meekreeg en dat zij op haar 20 jaar behoorlijk gegoed was.

Catharina Joanna Houssiere werd koornon in de abdij van Roosendael.

Na het overlijden van abdis Ludwina Van der Nath was zij één van 32 religieuzen die in 1742 Norbertine de Berghe (1742-1754) als haar opvolgster kozen. Zuster Constancia nam toen de 27^ste plaats in. Bij de verkiezing van de nieuwe abdis in 1754, waaraan 28 religieuzen deelnamen, nam zij de 18^de plaats in. Toen werd Agnes Haegens (1754-1788) gekozen.[4]

In het obituarium van de abdij van Roosendael wordt Constancia Houssiere vermeld op 18 april; het jaar waarin zij overleed staat helaas niet genoteerd.[5]

Nawoord

Met aantal bijdragen over de religieuzen van de voormalige abdij van Roosendael, illustreerden wij dat de koornonnen uitsluitend gerecruteerd werden uit families van oude adel of ambtsadel met naam en faam. Alle abdissen behoorden hier toe. Zelfs lekenzusters kwamen uit gegoede en geachte families. Roosendael had hierin een echte traditie.[6] Met Catharina Joanna Houssiere is dit beeld bevestigd.

Mechelen, 10 januari 2007

François van der Jeught 

11-01-2007 om 00:00 geschreven door willy  

Jan Leemans alias ‘fluitien’

Op 4 augustis 1730 werd Jan Leemans alias ‘fluitien’ door rondganger Nicolaes Gasthuijs bij de kraag gevat in het gehucht van Peulis.[1]

Cornelis De Punder[2] stelde zijn paard en kar ter beschikking om de gevangene van Peulis naar Rijmenam te voeren. Dat gebeurde onder begeleiding van de voster[3], Francis Coghen[4], Peeter Vervloessem[5] en Nicolaes Gasthuis, die onderweg bij Anthoen Vermijlen[6] even halt hielden om hun honger en dorst te stillen. Dat het ritje voor ‘fluitien’ geen plezierreis werd, wordt duidelijk wanneer we vernemen dat meier Jan Veroft[7] later ten huize van Cornelis De Punder een verklaring eiste ‘om gevoert te hebben den selven gevanghen met sijne kaerre binnen Rijmenam over het storten van menigh bloets voorts comende uijt het hooft van den voors. gevanghen’…

In Rijmenam aangekomen werd Jan Leemans opgesloten en omdat men vreesde dat zijn eventuele companen hem zouden komen bevrijden[8], werd hij gedurende een dag en 2 nachten streng bewaakt. De 4 voornoemde mannen die deze niet ongevaarlijke klus klaarden werden er elk 2 gulden en 2 stuivers beter van.

Drossaard Philippus Judocus van Nuffel, meier Jan Veroft en de Rijmenamse schepenen namen hun tijd om de gevangene te ondervragen. Maar liefst 5 uur werd de ongelukkige ‘geexamineert’ en aan allerlei verhoren onderworpen en werd er gekeken ‘of hij niet besmet en was van eene brandtmerkt’. We kunnen ons alleen maar inbeelden hoe het er aan toe ging bij die zogenaamde ‘examinatie’.

Op 6 augustus tenslotte werden paard, kar en begeleiders in gereedheid gebracht voor de reis naar Brussel om de arrestant over te leveren in handen van de drossaard van Brabant, de heer Van der Stegen. Dat gebeurde in aanwezigheid van de Rijmenamse drossaard Van Nuffel, immers hij moest aan zijn Brusselse ambtsgenoot persoonlijk de ‘circumstantie expliceren’ betreffende de arrestatie van de gevangene.

Hiermee was het onderzoek naar de wandaden van ‘fluitien’ nog niet ten einde. De man had blijkbaar in de wijde omgeving een kwalijke reputatie en op last van ‘den heere Raedt asseseur’ werd prompt door de Rijmenamse gezagsdragers poolshoogte genomen in de gemeenten Hever, Boortmeerbeek en Sint-Katelijne-Waver naar zijn eventuele wandaden. Er werd afgereisd naar Smal-Brabant en meer bepaald naar de Schalliehoeve bij borgemeester Gillis Horckmans om te informeren of het juist was dat betrokkene aldaar een hemdrok met zilveren knopen had gestolen. ’s Anderendaags werd verder gereisd naar het ‘Holle Blocken’ om aan de weet te komen of hij aldaar , toen hij er had gelogeerd, ‘eene leijne juppon met groene cnoopgaeten’ had verkocht. Zelfs in Hombeek, Tisselt, Willebroek en Ternat werd geïnformeerd naar mogelijke vergrijpen gepleegd door de bewuste Jan Leemans’. Ook werd aan de heer Van Gammeren, drossaard van Erps, een schrijven gericht dat door deze laatste pas op 6 februari 1731 werd beantwoord.

Het resultaat van al deze onderzoeksdaden moet meer dan belastend zijn geweest voor ‘fluitien’ want op het antwoord van drossaard Van Gammeren werd niet gewacht. Op 3 februari 1731 werd  de ongelukkige gevonnist, gegeseld en gebrandmerkt om voor altijd te worden gebannen uit de Nederlanden.

De rekening voor de hele operatie ten laste van het Kwartier van Arckel bedroeg maar liefst 104 gulden en 11 stuivers.

08-12-2006 om 22:07 geschreven door willy  

Ons lokaal "Het Smiske" gelegen in de Hoogstraat te Rijmenam opent zijn deuren de zondag na Sint Jan (24 juni) en dit tot en met de laatste zondag van augustus van 14.00 uur tot 21.00 uur. Je kan er terecht voor een hapje en een drankje. Proef beslist onze vermaarde kruidenpannenkoeken!
Tijdens deze 2 zomermaanden wordt telkens een tentoonstelling gehouden over een heemkundig of geschiedkundig onderwerp. 

Op 11 november wordt naar aloude gewoonte omstreeks 18.00 uur het 'Mettevie' aangestoken. Kinderen wandelen met lantaarns en uitgeholde bieten voorzien van kaarsjes onder begeleiding door het dorp.

28-11-2006 om 00:00 geschreven door willy  

28-11-2006 om 00:00 geschreven door willy  

27-11-2006 om 00:00 geschreven door willy  

25-11-2006 om 00:00 geschreven door willy